Muⱪeddes Kalam (yǝngi yeziⱪ) Luⱪa 14

Xabat künidǝ kesǝl saⱪaytix

1 Wǝ xundaⱪ boldiki, bir xabat küni u Pǝrisiylǝrdin bolƣan bir ⱨɵkümdarning ɵyigǝ ƣizaƣa bardi; ǝmdi ular uni paylap yürüwatatti. 2 Wǝ mana, u yǝrdǝ suluⱪ ixxiⱪ kesiligǝ giriptar bolƣan bir adǝm bar idi. 3 Əysa Tǝwrat ǝⱨliliri wǝ Pǝrisiylǝrdin:

— Xabat küni kesǝl saⱪaytix Tǝwrat ⱪanuniƣa uyƣunmu-yoⱪ? — dǝp soridi.

4 Biraⱪ ular lam-jim demidi. U ⱨeliⱪi kesǝlgǝ ⱪolini tǝgküzüp, saⱪaytip yolƣa saldi. 5 Andin u ulardin yǝnǝ:

— Aranglardin biringlarning mubada xabat künidǝ exiki ya kalisi ⱪuduⱪⱪa qüxüp kǝtsǝ, uni dǝrⱨal tartip qiⱪarmaydiƣan zadi kim bar? — dǝp soridi.□ ■

6 Wǝ ular uning bu sɵzlirigǝ ⱨeq jawab berǝlmidi.

Huda kimni yuⱪiri ⱪilidu?

7 Əysa qaⱪirilƣan meⱨmanlarning ɵzlirigǝ tɵrdin orunlarni ⱪandaⱪ talliƣinini kɵrüp, ularƣa mundaⱪ bir tǝmsilni eytip bǝrdi:

8 — Birsi seni toy ziyapitigǝ tǝklip ⱪilsa, tɵrdǝ olturmiƣin. Bolmisa, sǝndin ⱨɵrmǝtlikrǝk birsi tǝklip ⱪilinƣan bolsa, 9 U qaƣda seni wǝ uni qaⱪirƣan saⱨibhana kelip sanga: «Bu kixigǝ orun bǝrgǝysiz» dǝp ⱪalsa, sǝn hijalǝttǝ ⱪelip pǝgaⱨƣa qüxüp ⱪalisǝn. □ 10 Lekin sǝn qaⱪirilƣanda, berip pǝgaⱨda olturƣin. Xuning bilǝn seni qaⱪirƣan saⱨibhana kelip: «Əy dostum, yuⱪiriƣa qiⱪing» deyixi mumkin wǝ xuning bilǝn sening bilǝn dastihanda olturƣanlarning ⱨǝmmisining aldida sanga izzǝt bolidu. ■ 11 Qünki ⱨǝrkim ɵzini üstün tutsa tɵwǝn ⱪilinidu wǝ kimdǝkim ɵzini tɵwɵn tutsa üstün ⱪilinidu.■

Ⱨǝⱪiⱪiy meⱨmandostluⱪning yoli

12 U ɵzini meⱨmanƣa qaⱪirƣan saⱨibhaniƣa mundaⱪ dedi:

— Meⱨmanni tamaⱪⱪa yaki ziyapǝtkǝ qaⱪirƣiningda, dost-buradǝr, ⱪerindax, uruⱪ-tuƣⱪan yaki bay ⱪolum-ⱪoxniliringni qaⱪirmiƣin. Qünki ularmu seni meⱨmanƣa qaⱪirip, mǝrⱨǝmitingni ⱪayturuxi mumkin. ■ 13 Xuning üqün ziyapǝt berǝy desǝng, ƣerib-ƣurwa, meyip-nakar, aⱪsaⱪ-qolaⱪ, kor-ǝmalarni qaⱪirƣin 14 wǝ bǝht-bǝrikǝt kɵrisǝn; qünki u kixilǝrning yahxiliⱪingni ⱪayturuxning amali yoⱪtur. Xuning bilǝn ⱨǝⱪⱪaniylarning ⱪayta tirilgǝn künidǝ ⱪilƣining ɵzünggǝ ⱪayturulidu.

Katta ziyapǝt toƣrisidiki tǝmsil

Mat. 22:1-10

15 Uning bilǝn ⱨǝmdastihan olturƣanlardin biri bu sɵzlǝrni anglap, uningƣa:

— Hudaning padixaⱨliⱪida ƣizalanƣuqilar nemidegǝn bǝhtlik-ⱨǝ! — dedi.□

16 Biraⱪ u uningƣa jawabǝn mundaⱪ dedi:

— Bir kixi katta ziyapǝtkǝ tutux ⱪilip, nurƣun meⱨmanlarni qaⱪirip ⱪoyuptu. ■ 17 Dastihan selinƣan xu saǝttǝ, qakirini ǝwǝtip, qaⱪirilƣan meⱨmanlarƣa: «Mǝrⱨǝmǝt, ⱨǝmmǝ nǝrsǝ tǝyyar boldi!» dǝp eytiptu. 18 Biraⱪ, meⱨmanlarning ⱨǝmmisi barmasliⱪⱪa bir-birlǝp ɵzrǝ-baⱨanǝ kɵrsǝtkili turuptu. Birinqisi uningƣa: «Mǝn ⱨelila bir parqǝ yǝr setiwalƣanidim, berip kɵrüp kǝlmisǝm bolmaydu. Meni ǝpu ⱪilƣayla, baralmaymǝn» dǝptu. □ 19 Yǝnǝ biri: «Mǝn bǝx ⱪoxluⱪ ɵküz setiwaldim, ⱨazir berip ularni sinap kɵrüxüm kerǝk. Meni ǝpu ⱪilƣayla, baralmaymǝn» dǝptu. □ 20 Yǝnǝ birsi: «Mǝn yengi ɵylǝngǝn, xunga baralmaymǝn» dǝptu.

21 Qakar ⱪaytip kelip, bu ixlarni hojayiniƣa mǝlum ⱪiptu. Hojayin ƣǝzǝplǝngǝn ⱨalda qakiriƣa: «Dǝrⱨal xǝⱨǝrning qong-kiqik koqiliriƣa kirip, ƣerib-ƣurwa, meyip-nakar, aⱪsaⱪ-qolaⱪ wǝ kor-ǝmalarni muxu yǝrgǝ yiƣip kǝl» dǝptu. 22 Andin qakar ⱪaytip kelip: «Hojayin, ǝmr bǝrginingdǝk ada ⱪilindi, wǝ yǝnǝ box orun bar!» dǝptu. 23 Xuning bilǝn hojayin qakarƣa: — «Ɵyüm meⱨmanlarƣa tolux üqün yezilardiki qong-kiqik yollarni, mǝⱨǝllilǝrni arilap, udul kǝlgǝn adimingni zorlap elip kǝlgin! □ 24 Qünki mǝn silǝrgǝ xuni eytayki, baxta qaⱪirilƣan adǝmlǝrning ⱨeqⱪaysisi dastihinimdin tetimaydu», dǝptu.

Muhlis bolux xǝrtliri

Mat. 10:37-38

25 Əmdi top-top adǝmlǝr uningƣa ⱨǝmraⱨ bolup ketiwatatti. U burulup ularƣa ⱪarap mundaⱪ dedi:

26 — Manga ǝgǝxkǝnlǝr manga bolƣan sɵyüxliridin ɵz atisi wǝ anisi, ayali wǝ baliliri, aka-ukiliri wǝ aqa-singilliri, ⱨǝtta ɵz jeninimu yaman kɵrmisǝ manga muhlis bolalmas. □ ■ 27 Kimdǝkim ɵzining krestini yüdüp manga ǝgǝxmisǝ u manga muhlis bolalmas. □ ■ 28 Aranglardin birsi munar salmaⱪqi bolsa, aldi bilǝn olturup bu ⱪuruluxni pütküzgüdǝk hirajǝt ɵzümdǝ barmu-yoⱪ dǝp ⱨesab ⱪilmasmu? 29-30 Undaⱪ ⱪilmiƣanda, ulni selip pütküzǝlmisǝ, kɵrgǝnlǝrning ⱨǝmmisi mazaⱪ ⱪilip: «Bu adǝm binani baxlap ⱪoyup pütküzǝlmidi» — demǝy ⱪalmaydu.

31 Yaki bir padixaⱨ yǝnǝ bir padixaⱨ bilǝn jǝng ⱪilƣili qiⱪsa aldi bilǝn olturup: — Mening üstümgǝ kelidiƣan yigirmǝ ming kixilik ⱪoxun igisigǝ mǝn on ming ǝskirim bilǝn taⱪabil turalarmǝnmu? dǝp mɵlqǝrlǝp kɵrmǝmdu?! □ 32 Əgǝr u «Soⱪuxalmaymǝn» dǝp oylisa, düxmǝn tehi yiraⱪtiki qaƣda ǝlqi ǝwǝtip, sulⱨ xǝrtlirini soraydu. 33 Xuningƣa ohxax, silǝrdin kimdǝkim kɵnglidǝ ɵzining bar-yoⱪi bilǝn hoxlaxmisa, manga muhlis bolalmas.□

34 Tuz yahxi nǝrsidur; ⱨalbuki, tuz ɵz tǝmini yoⱪatsa, uningƣa ⱪaytidin tuz tǝmini ⱪandaⱪmu kirgüzgili bolidu? □ ■ 35 U tupraⱪⱪa ixlitixkǝ yaki oƣutⱪa arilaxturuxⱪimu yarimay, talaƣa taxlinidu. Angliƣudǝk ⱪuliⱪi barlar buni anglisun!□

□14:5 «aranglardin biringlarning mubada xabat künidǝ exiki ya kalisi ⱪuduⱪⱪa qüxüp kǝtsǝ...» — bǝzi kona kɵqürmilǝrdǝ «exiki» ǝmǝs, bǝlki «balisi» dǝp oⱪulidu.

■14:5 Mis. 23:5; Ⱪan. 22:4; Luⱪa 13:15.

□14:9 «... pǝgaⱨƣa qüxüp ⱪalisǝn» — grek tilida «... ahirⱪi orunƣa qüxüp ⱪalisǝn».

■14:10 Pǝnd. 25:6, 7.

■14:11 Ayup 22:29; Pǝnd. 29:23; Mat. 23:12; Luⱪa 1:51; 18:14; Yaⱪ. 4:6,10; 1Pet. 5:5.

■14:12 Nǝⱨ. 8:10; Pǝnd. 3:28.

□14:15 «Hudaning padixaⱨliⱪida ƣizalanƣuqilar...» — grek tilida «Hudaning padixaⱨliⱪida nan yegüqilǝr...».

■14:16 Yǝx. 25:6; Mat. 22:2; Wǝⱨ. 19:7, 9.

□14:18 «Mǝn ⱨelila bir parqǝ yǝr setiwalƣanidim, berip kɵrüp kǝlmisǝm bolmaydu. Meni ǝpu ⱪilƣayla, baralmaymǝn» — kim yǝrni awwal yahxi kɵrmǝy setiwalsun?

□14:19 «ⱨazir berip ularni sinap kɵrüxüm kerǝk» — yaki «ⱨazir berip kɵzdin kǝqürüp kelixim kerǝk». «Bǝx ⱪoxluⱪ ɵküz» — grek tilida: «bǝx boyunturuⱪ ɵküz». Demǝk, boyunturuⱪⱪa ⱪetilƣanda bir-birigǝ mas kelidiƣan bǝx jüp ɵküz. Əmdi kim ɵküzni awwal kɵrmǝy setiwalsun?

□14:23 «yezilardiki qong-kiqik yollarni, mǝⱨǝllilǝrni arilap,...» — muxu yǝrdǝ grek tilida «yezilardiki yollardin wǝ qitliⱪlardin ɵtünglar,...» degǝn sɵz bilǝn ipadilinidu. Demǝk, meⱨmanlarni ⱨǝr bulung-puqⱪaⱪtin ǝkilix kerǝk.

□14:26 «manga ǝgǝxkǝnlǝr ... ɵz atisi wǝ anisi, ayali wǝ baliliri, aka-ukiliri wǝ aqa-singilliri, ⱨǝtta ɵz jeninimu yaman kɵrmisǝ manga muhlis bolalmas» — muxu yǝrdǝ «yaman kɵrüx» degǝnlikning mǝnisi, xübⱨisizki, ɵz adǝmlirigǝ bolƣan muⱨǝbbǝt Hudaƣa baƣliƣan muⱨǝbbǝt aldida «yaman kɵrüx»tǝk kɵrünidu. Misal, «Yar.» 29:30-31ni kɵrüng.

■14:26 Ⱪan. 13:7; 33:9; Mat. 10:37.

□14:27 «Kimdǝkim ɵzining krestini yüdüp manga ǝgǝxmisǝ u manga muhlis bolalmas» — rimliⱪlar tǝripidin ɵlüm jazasi berilgǝnlǝr mihlinidiƣan krestni mürisidǝ kɵtürüp jaza mǝydaniƣa baratti. «krestlinix» adǝmni ⱪiynaydiƣan, intayin dǝⱨxǝtlik wǝ aⱨanǝtlik ɵlüm jaza usuli bolup, «ɵzining krestini kɵtürüx» degǝnning mǝniliri tɵwǝndikilǝrnimu ɵz iqigǝ elixi mumkin: (1) Əysa Mǝsiⱨ üqün azab-oⱪubǝt tartixⱪa, (2) til-aⱨanǝt ixtixkǝ, (3) Hudaning iradisining ǝmǝlgǝ axuruluxi üqün zɵrür tepilƣanda, «ɵz-ɵzini ɵlüm jazasiƣa ⱨɵküm ⱪilƣandǝk» ɵzining arzu-ⱨǝwǝslirini rǝt ⱪilixⱪa tǝyyar bolux.

■14:27 Mat. 10:38; 16:24; Mar. 8:34; Luⱪa 9:23.

□14:31 «... mɵlqǝrlǝp kɵrmǝmdu?! » — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «... mǝsliⱨǝt ⱪilmamdu?».

□14:33 «Xuningƣa ohxax, silǝrdin kimdǝkim kɵnglidǝ ɵzining bar-yoⱪi bilǝn hoxlaxmisa, manga muhlis bolalmas.» — bu küqlük sɵz toƣrisida «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ azraⱪ tohtilimiz.

□14:34 «Tuz yahxi nǝrsidur; ⱨalbuki, tuz ɵz tǝmini yoⱪatsa, uningƣa ⱪaytidin tuz tǝmini ⱪandaⱪmu kirgüzgili bolidu?» — tuz bolsa (1) tǝm beridu; (2) qirip ketixtin tosidu; (3) zǝhim-yarilarni saⱪaytidu. Muhlislarning bu dunyaƣa bolƣan roli buningƣa ohxap ketixi kerǝk.

■14:34 Mat. 5:13; Mar. 9:50.

□14:35 «U tuz tupraⱪⱪa ixlitixkǝ yaki oƣutⱪa arilaxturuxⱪimu yarimay, talaƣa taxlinidu» — muxu yǝrdiki «tuz» degǝn tema üstidǝ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ azraⱪ tohtilimiz.