20
Üzümzarliqtiki ishlemchiler
— Chünki ersh padishahliqi bir yer igisige oxshaydu. Igisi üzümzarliqida ishleshke ademlerni yallash üchün tang seherde sirtqa chiqiptu. U ishlemchiler bilen künlüki üchün bir kümüsh dinardin bérishke kéliship, ularni üzümzarliqigha ewetiptu. «U ishlemchiler bilen künlüki üchün bir kümüsh dinardin bérishke kéliship...» — «bir kümüsh dinar» grék tilida «bir dinarius».
Saet toqquzlarda u yene sirtqa chiqip, bazarda bikar turghan bashqa kishilerni körüptu. «Saet toqquzlarda» — grékche «künning üchinchi saiti» — yeni saet toqquzni körsitidu. Yehudiy xelqi üchün «toluq kün» (24 saet) kech saet altide bashlinidu; kechte «jések» ishlitilidu; etigen saet altidin kech saet altigiche «kündüz» déyilidu, kündüz on ikki saetke bölünidu (misalni Tewrat, «Yar.» 1:5in körgili bolidu). Ulargha: «Silermu üzümzarliqimgha béringlar, heqqinglargha tégishlikini bérimen» — deptu. Ular üzümzarliqqa bériptu. Chüshte we saet üchtimu u yene chiqip yene shundaq qiliptu. «Chüshte we saet üchtimu u yene chiqip yene shundaq qiliptu» — «chüshte» — eyni söz boyiche künning «altinchi saitide» we «saet üchte» künning «toqquzinchi saitide» (chüshtin kéyin saet üchlerde) déyilidu. Lékin kechqurun saet beshlerde chiqqanda u yerde turghan yene bashqilarni körüp, ulardin: «Néme üchün bu yerde kün boyi bikar turisiler?» dep soraptu. «kechqurun saet beshlerde» — grékche «künning on birinchi saiti etrapida», yeni chüshtin kéyin saet beshte. Ular: «Bizni héchkim yallimidi» dep jawab qayturuptu. U ulargha: «Undaqta, silermu üzümzarliqimgha bérip ishlenglar» — deptu.
Kech bolghanda, üzümzarliq igisi ghojidarigha: «Ishlemchilerni chaqirip, eng axirida kelgenlerdin bashlap eng awwal kelgenlergiche hemmisining ish heqqini ber» deptu. Awwal kechqurun saet beshte ishqa kelgenler kélip, herbiri bir kümüsh dinardin éliptu. 10 Eng awwal yallap kélin’genlerning nöwiti kelgende, ular: Téximu köp ish heqqi alimizghu, dep oylishiptu; biraq ularmu bir kümüsh dinardin éliptu. 11 Ular ish heqqini alghini bilen yer igisidin aghrinip: 12 «Bu axirda kelgenler peqet bir saetla ishlidi, biraq siz ularni kün boyi japaliq we qattiq issiqni chekken bizler bilen barawer hésablidingizghu, dep ghudurishiptu. 13 Lékin yer igisi ularning birige jawab qayturup: «Burader, sanga naheqliq qilghinim yoq! Sen bilen bir kümüsh dinargha kélishmigenmiduq? 14 Heqqingni élip qaytip ketkin. Bu axirda kelgen’gimu sanga oxshash bergüm bar. 15 Özümningkini özüm bilgenche ishlitish hoququm yoqmu? Séxiy bolghanliqimgha közüng qiziriwatamdu? 16 Shundaq qilip «Aldida turghanlar arqigha ötidu, arqida turghanlar aldigha ötidu»; chünki chaqirilghanlar köp, emma tallan’ghanlar az bolidu. «chünki chaqirilghanlar köp, tallan’ghanlar az bolidu» — mushu sözler bezi kona köchürmilerde tépilmaydu.   Mat. 19:30; 22:14; Mar. 10:31; Luqa 13:30.
 
Eysa ölüp tirilidighanliqini yene aldin éytidu
Mar. 10:32-34; Luqa 18:31-34
17 Eysa Yérusalémgha chiqiwétip, yolda on ikki muxlisini bir chetke tartip, ulargha mundaq dédi: «Yérusalémgha chiqiwétip...» — «Yérusalémgha bérish» herdaim «Yérusalémgha chiqiwétip...» dep ipadilinidu.   Mar. 10:32; Luqa 18:31; 24:7.
18 — Mana biz hazir Yérusalémgha chiqip kétiwatimiz. Insan’oghli  bash kahinlar we Tewrat ustazlirigha tapshurulidu. Ular uni ölümge mehkum qilidu 19  andin uni mesxire qilip, qamchilap we kréstleshke yat elliklerge tapshuridu. Lékin u üchinchi küni qayta tirilidu. Mat. 27:2; Luqa 23:1; Yuh. 18:28,31; Ros. 3:23.
 
Anining telipi
Mar. 10:35-45
20 Shu chaghda, Zebediyning oghullirining anisi ikki oghlini élip, Eysaning aldigha kélip uningdin bir ishni telep qilmaqchi bolup sejde qildi. «Zebediyning oghulliri» — Eysa chaqirghan on ikki rosuldin ikki, yeni Yuhanna wé Yaqup. 4:21 we 10:2ni körüng. «bir ishni telep qilmaqchi bolup sejde qildi» — yaki «bir ishni telep qilmaqchi bolup tizlinip bash urdi».   Mar. 10:35.
21 Néme teliping bar? — dep soridi u.
Ayal uninggha:
— Shuni emr qilghaysenki, séning padishahliqingda bu ikki oghlumdin biri ong yéningda, biri sol yéningda oltursun, — dédi.
22 Eysa ulargha jawaben: — Siler néme telep qiliwatqininglarni bilmeywatisiler. Men ichishke temshelgen qedehni ichelemsiler?
Icheleymiz, — déyishti ular. «Men ichishke temshelgen qedehni ichelemsiler?» — bu ayettiki «qedeh» dégen söz, Eysaning tartidighan azab-oqubiti we krésttiki ölümini közde tutidu.   Luqa 12:49,50; Rim. 8:26.
23 U ulargha:
— Siler heqiqetenmu méning qedehimdin ortaq ichisiler. Biraq ong yaki sol yénimda olturush nésiwisi méning ixtiyarimda emes, belki Atam kimlerge teyyarlighan bolsa, shulargha nésip bolidu. Mat. 25:34. 24  Qalghan on muxlis buningdin xewer tapqanda, ikki qérindishidin xapa boldi. 25 Lékin Eysa ularni yénigha chaqirip, mundaq dédi:
— Silerge melumki, ellerdiki hökümranlar qol astidikidikiler üstidin buyruqwazliq qilip hakimiyet yürgüzidu, we ularning hoquqdarliri ularni xojayinlarche idare qilidu. «ellerdiki hökümranlar qol astidikidikiler üstidin buyruqwazliq qilip hakimiyet yürgüzidu» — «eller» mushu yerde «yat eller», «Yehudiy emesler»ni (yeni Xudadin qorqmaydighan butpereslerni) körsitidu.   Mar. 10:42; Luqa 22:25. 26 Biraq silerning aranglarda shundaq bolmisun; belki silerdin kim üstün bolushni xalisa, silerning xizmitinglarda bolsun; 1Pét. 5:3. 27 we kim aranglardikilerning aldinqisi bolushni xalisa, silerning qulunglar bolsun. Mat. 23:11; Mar. 9:35; 10:43. 28 Insan’oghlimu derweqe shu yolda köpchilik xizmitimde bolsun démey, belki köpchilikning xizmitide bolay we jénimni pida qilish bedilige nurghun ademlerni hörlükke érishtürey dep keldi. «... jénimni pida qilish bedilige nurghun ademlerni hörlükke érishtürey» — némidin «hörlük»ke érishidu? — gunahtin bolghan hörlük.   Luqa 22:27; Yuh. 13:14; Ef. 1:7; Fil. 2:7; 1Tim. 2:6; 1Pét. 1:19
 
Eysaning ikki emani saqaytishi
Mar. 10:46-52; Luqa 18:35-43
29 Ular Yérixo shehiridin chiqqanda, zor bir top ademler uninggha egiship mangdi. Mar. 10:46; Luqa 18:35. 30 We mana, yol boyida olturghan ikki ema Eysaning u yerdin ötüp kétiwatqinini anglap:
— I Reb, Dawutning oghli, bizge rehim qilghaysen, — dep towlidi.
31 Köpchilik ularni «Ün chiqarmanglar!» dep eyiblidi. Lékin, ular: — Ya Reb, i Dawutning oghli, bizge rehim qilghaysen! — dep téximu qattiq towlidi.
32 Eysa qedimini toxtitip, ularni chaqirip:
— Siler üchün néme ish qilip bérishimni xalisiler? — dep soridi.
33 Ya Reb, közlirimiz échilsun! — déyishti ular.
34 Eysa ulargha ich aghritip, qolini ularning közlirige tegküziwidi, közliri shuan eslige kélip köridighan boldi; ular derhal uninggha egiship mangdi.
 
 

20:2 «U ishlemchiler bilen künlüki üchün bir kümüsh dinardin bérishke kéliship...» — «bir kümüsh dinar» grék tilida «bir dinarius».

20:3 «Saet toqquzlarda» — grékche «künning üchinchi saiti» — yeni saet toqquzni körsitidu. Yehudiy xelqi üchün «toluq kün» (24 saet) kech saet altide bashlinidu; kechte «jések» ishlitilidu; etigen saet altidin kech saet altigiche «kündüz» déyilidu, kündüz on ikki saetke bölünidu (misalni Tewrat, «Yar.» 1:5in körgili bolidu).

20:5 «Chüshte we saet üchtimu u yene chiqip yene shundaq qiliptu» — «chüshte» — eyni söz boyiche künning «altinchi saitide» we «saet üchte» künning «toqquzinchi saitide» (chüshtin kéyin saet üchlerde) déyilidu.

20:6 «kechqurun saet beshlerde» — grékche «künning on birinchi saiti etrapida», yeni chüshtin kéyin saet beshte.

20:16 «chünki chaqirilghanlar köp, tallan’ghanlar az bolidu» — mushu sözler bezi kona köchürmilerde tépilmaydu.

20:16 Mat. 19:30; 22:14; Mar. 10:31; Luqa 13:30.

20:17 «Yérusalémgha chiqiwétip...» — «Yérusalémgha bérish» herdaim «Yérusalémgha chiqiwétip...» dep ipadilinidu.

20:17 Mar. 10:32; Luqa 18:31; 24:7.

20:19 Mat. 27:2; Luqa 23:1; Yuh. 18:28,31; Ros. 3:23.

20:20 «Zebediyning oghulliri» — Eysa chaqirghan on ikki rosuldin ikki, yeni Yuhanna wé Yaqup. 4:21 we 10:2ni körüng. «bir ishni telep qilmaqchi bolup sejde qildi» — yaki «bir ishni telep qilmaqchi bolup tizlinip bash urdi».

20:20 Mar. 10:35.

20:22 «Men ichishke temshelgen qedehni ichelemsiler?» — bu ayettiki «qedeh» dégen söz, Eysaning tartidighan azab-oqubiti we krésttiki ölümini közde tutidu.

20:22 Luqa 12:49,50; Rim. 8:26.

20:23 Mat. 25:34.

20:25 «ellerdiki hökümranlar qol astidikidikiler üstidin buyruqwazliq qilip hakimiyet yürgüzidu» — «eller» mushu yerde «yat eller», «Yehudiy emesler»ni (yeni Xudadin qorqmaydighan butpereslerni) körsitidu.

20:25 Mar. 10:42; Luqa 22:25.

20:26 1Pét. 5:3.

20:27 Mat. 23:11; Mar. 9:35; 10:43.

20:28 «... jénimni pida qilish bedilige nurghun ademlerni hörlükke érishtürey» — némidin «hörlük»ke érishidu? — gunahtin bolghan hörlük.

20:28 Luqa 22:27; Yuh. 13:14; Ef. 1:7; Fil. 2:7; 1Tim. 2:6; 1Pét. 1:19

20:29 Mar. 10:46; Luqa 18:35.