□8:2 «silerni xalas qildi» — bezi kona köchürme oram yazmilarda «méni xalas qildi» dep yézilidu.
■8:2 Yuh. 8:36; Rim. 6:18, 22; Gal. 5:1.
□8:3 «U (Xuda) Öz Oghlini gunahkar etlik qiyapette gunahqa qurbanliq süpitide gunahni bir terep qilishqa ewetip» — Eysa Mesih pütünley insan boldi, uning téni bizning ténimizge oxshash, biraq uning éti «gunahkar et» emes idi; shunga Pawlus uning: «gunahkar etke oxshaydighan etlik qiyapet»lik tende dunyagha kelgenlikini bayan qilidu.
■8:3 Ros. 13:39; Rim. 3:28; Gal. 2:16; Ibr. 7:18.
□8:4 «muqeddes qanunning heqqaniy telipi... (Muqeddes) Rohqa egiship mangidighan bizlerde emelge ashurulidu» — «qanunning heqqaniy telipi» — kirish sözimizde «ishen’güchilerning Tewrat qanuni bilen munasiwiti toghruluq» yazghinimizni körüng.
□8:5 «Muqeddes Roh» — grék tilida «Roh». 6-, 13-, 23-, 26- we 27-ayettimu shundaq.
□8:10 «Lékin Mesih qelbinglarda bolsa, téninglar gunah tüpeylidin ölümning ilkide bolsimu, heqqaniyliq tüpeylidin rohinglar hayattur» — démek, birsi étiqad arqiliq Xudaning heqqaniyliqigha érishken bolsa, shu haman menggülük hayat uning rohida bashlinidu. Bashqa birxil terjimisi: «heqqaniyliq tüpeylidin (Muqeddes) Roh silerning hayatinglar boldi».
□8:11 «Mesih Eysani ölümdin Tirildürgüchi» — Xuda, elwette. «Halbuki, ölgen Eysani ölümdin Tirildürgüchining Özidiki Roh silerde yashisa, Mesihni ölümdin Tirildürgüchi qelbinglarda yashawatqan Rohi arqiliq ölidighan téninglarnimu hayati küchke ige qilidu» — bu bayanni ikki terepte chüshen’gili bolidu: (1) Xuda qiyamet künide bu dunyada ölidighan ténimizni tirildüridu; (2) ténimiz bu dunyada gunah tüpeylidin «ölümge mehkum bolghan» (10-ayet), lékin Xuda bizge Öz Rohi arqiliq hayat ötküzüp, ténimizni kücheytip janlanduridu. Bizningche her ikki menisi toghridur.
■8:11 Rim. 6:4, 5; 1Kor. 6:14; 2Kor. 4:14; Ef. 2:5; Kol. 2:13.
□8:13 «... Etke egiship yashisanglar, halak bolisiler» — grék tilida «... Etke egiship yashisanglar, ölisiler».
□8:15 «...siler oghulluqqa élip baridighan Rohni qobul qilghansiler» — «oghulluqqa élip baridighan» — «Xudagha oghul bolushqa élip baridighan», démek. Grék tilida bu söz adette birsining yétim balini öz oghlum dep qobul qilip béqiwélishini körsitidu. «U arqiliq «Abba, ata!» dep nida qilimi» — «Abba» dégen söz ibraniy tili bolup, «söyümlük ata» dégen menide. «Abba» hem söyümlük munasiwetni hem hörmetni bildüridu. Pawlus ibraniy tilidiki bu sözni grék tilida sözleydighan Rim shehiridiki étiqadchilargha mushu yerde tonushturidu.
■8:15 Yesh. 56:5; 1Kor. 2:12; Gal. 3:26; 4:5, 6; 2Tim. 1:7.
■8:16 2Kor. 1:22; 5:5; Ef. 1:13; 4:30.
□8:18 «kelgüside bizde ashkarilinidighan shan-shereplerge héch sélishturghuchiliqi yoq» — «héch sélishturghuchiliqi yoq» grék tilida «sélishturushqa erzimeydu». «Bizde ashkarilinidighan shan-sherepler» — bashqa birxil terjimisi: «bizge ashkarilinidighan shan-sherepler...». Biraq kéyinki ayetke qarighanda terjimimiz toghridur.
■8:18 Mat. 5:12; 2Kor. 4:10, 17; Fil. 3:20; 1Pét. 4:13; 1Yuh. 3:1, 2.
□8:23 «...Xudaning oghulliri süpitide qobul qilinishimiz...» — grék tilida «oghulluqqa qobul qilinishimizni». «yalghuz kainat emes, hetta bizmu, yeni Muqeddes Rohning tunji chiqarghan méwisidin behrimen bolghan bizlermu dilimizda nale-peryad kötürmektimiz hemde (Xudaning) oghulliri süpitide qobul qilinishimizni, yeni ténimizning nijatning hörlükige chiqirilishini intizarliq bilen kütmektimiz» — bu ayettiki üch nuqta toghruluq toxtilimiz; (1) «Muqeddes Rohning tunji chiqarghan méwisi»; bu ibarining belkim ikki jeheti bar: (a) Muqeddes Roh barliq ishen’güchilerde Xudaning méwisini, yeni muhebbet, shadliq, xatirjemlik qatarliqlarni chiqiridu; bu méwe bolsa Xudaning padishahliqining bu dunyada chiqarghan tunji méwisidur we shundaqla uning réalliqigha ispat bolidu (14:17ni körüng); (e) ishen’güchiler özliride chiqirilghan bu méwidin behrimen bolup, uningdin Xudaning padishahliqining kelgüside pütkül dunyagha, jümlidin özlirining hemmisi üstige toluq hökümranliq qilidighanliqigha ispat hem kapalet dep bilidu; (2) «oghul süpitide qobul qilinish» — kona zamanlarda mötiwer adem melum namrat yaki «jemiyette orni yoq» bir yash kishini béqiwalmaqchi bolsa, jamaetni chong sorun’gha chaqirip uni «öz oghlum», «öz qizim» dep jakarlaytti. Rosul Xudamu kelgüside alem aldida ishen’güchilerni «Öz oghlum» dep shundaq jakarlaydighanliqini körsetmekchi. (3) «ténimizning nijattiki hörlükke chiqirilishi» — hazir ishen’güchilerge Xudaning nijat-iltipati bilen yéngi rohi, yéngi qelbi bar; Mesih Eysa biz üchün érishken nijatta yene «yéngi ténimiz»mu bar, qiyamet künide uni U bizge béridu.
□8:26 «...insaniy ajizliqimizda Muqeddes Roh kélip bizge yardem qilidu... » — «Muqeddes Roh» — grék tilida peqet «Roh» déyilidu.
□8:29 «Xuda... Oghlining nurghun qérindashliri arisidiki tunji oghli bolidighinini aldin belgiligen» — «tunji oghul» birinchi orunda, mushu yerde pütkül alemde birinchi orunda turidu, elwette. «Zeb.» 89:27ni körüng.
■8:32 Yar. 22:12; Yesh. 53:5; Yuh. 3:16.
□8:34 «Ölgen, shundaqla tirilgen we Xudaning ong yénida turuwatqan, hemde biz üchün ... dua-tilawet qiliwatqan Mesih» — «Xudaning ong yénida» bolsa alemning eng yuqiri jayi, hemmini bashquridighan yer.
□8:36 «Séni dep kün boyi qirilmaqtimiz, boghuzlinishni kütüp turghan qoylardek hésablanmaqtimiz» — «Zeb.» 44:22 — neqil költürülgen bu ayet boyiche ishen’güchiler Xudaning yolida, Xudani dep köp japa-musheqqetlerge we ziyankeshlikke uchrishi mumkin.
■8:36 Zeb. 44:22; 1Kor. 4:9; 2Kor. 4:11.
□8:38 «perishtiler bolsun jin-sheytan hökümranlar bolsun,...» — «jin-sheytan hökümranlar» bolsa grék tilida peqet «hökümranlar»la déyilidu. Injilda bu söz adette jin-sheytanlarni körsitidu («Ef.» 6:12ni körüng). «herqandaq rohiy küchler bolsun» — grék tilida «herqandaq küchler bolsun».