Muⱪeddes Kalam (yǝngi yeziⱪ) Yǝxaya 51

Nijat-ⱪutulux silǝrgǝ yeⱪin turidu!

1 «I ⱨǝⱪⱪaniyliⱪⱪa intilgüqilǝr,

Pǝrwǝrdigarni izdigüqilǝr,

Manga ⱪulaⱪ selinglar: —

Silǝrni yonup qiⱪarƣan taxⱪa,

Silǝrni kolap qiⱪarƣan orǝkkǝ nǝzǝr selinglar;

2 Atanglar Ibraⱨimƣa, silǝrni tuƣup bǝrgǝn Saraⱨⱪa nǝzǝr selinglar;

Qünki Mǝn uni yalƣuz qeƣida qaⱪirdim,

Uningƣa bǝht ata ⱪildim,

Ⱨǝm uni awundurdum.

3 Qünki Pǝrwǝrdigar Zionƣa tǝsǝlli bǝrmǝy ⱪoymaydu;

Uning barliⱪ harabǝ yǝrlirigǝ qoⱪum tǝsǝlli beridu;

U qoⱪum uning janggallirini Erǝn baƣqisidǝk,

Uning qɵl-bayawanlirini Pǝrwǝrdigarning beƣidǝk ⱪilidu;

Uningdin huxalliⱪ ⱨǝm xad-huramliⱪ,

Rǝⱨmǝtlǝr ⱨǝm nahxa awazliri tepilidu.

4 Mening hǝlⱪim, gepimni anglanglar,

Ɵz elim, manga ⱪulaⱪ selinglar;

Qünki Mǝndin bir ⱪanun-tǝlim kelidu,

Wǝ Mǝn ⱨɵküm-ⱨǝⱪiⱪitimni ǝl-yurtlar üqün bir nur ⱪilip tiklǝymǝn.

5 Mening ⱨǝⱪⱪaniyliⱪim silǝrgǝ yeⱪin,

Mening nijatim yolƣa qiⱪti;

Mening bilǝklirim ǝl-yurtlarƣa ⱨɵküm-ⱨǝⱪiⱪǝtni elip kelidu;

Arallar Meni kütüp umid baƣlaydu,

Ular Mening bilikimgǝ tayinidu.

6 Bexinglarni kɵtürüp asmanlarƣa,

Astinglarda turƣan yǝr-zeminƣimu ⱪarap beⱪinglar;

Qünki asmanlar is-tütǝktǝk ƣayib bolidu,

Yǝr-zemin bolsa bir tal kiyimdǝk konirap ketidu;

Uningda turuwatⱪanlarmu ohxaxla ɵlidu;

Biraⱪ nijatim bolsa ǝbǝdil’ǝbǝdgiqidur,

Mening ⱨǝⱪⱪaniyliⱪim ⱨǝrgiz yanjilmaydu.

7 I ⱨǝⱪⱪaniyliⱪimni bilgǝnlǝr,

Kɵngligǝ ⱪanun-tǝlimimni pükkǝn hǝlⱪ,

Manga ⱪulaⱪ selinglar;

Insanlarning ⱨaⱪarǝtliridin ⱪorⱪmanglar,

Ulardiki kupurluⱪ wǝ ƣaljirlaxlardin patiparaⱪ bolup kǝtmǝnglar;■

8 Qünki küyǝ ularni kiyimni yǝwalƣandǝk yǝwalidu,

Ⱪurt yung yǝwalƣandǝk yǝwalidu;

Biraⱪ ⱨǝⱪⱪaniyliⱪim ǝbǝdil’ǝbǝdgiqidur,

Mening nijatim dǝwrdin-dǝwrgiqidur. ■

Hudaning wǝdilirini angliƣanlarning bir duasi

9 Oyƣan, oyƣan, küqni ɵzünggǝ kiyim ⱪilip kiygǝysǝn, i Pǝrwǝrdigarning Biliki!

Ⱪǝdimki waⱪitlarda,

Ɵtkǝn zamanlardiki dǝwrlǝrdǝ oyƣanƣiningdǝk oyƣan!

Raⱨabni ⱪiyma-qiyma ⱪilip qepiwǝtkǝn,

Əjdiⱨani sanjip zǝhimlǝndürgǝn ǝsli Sǝn ǝmǝsmu?□

10 Dengizni, dǝⱨxǝtlik ⱨanglardiki sularni ⱪurutiwetip,

Dengizning tegilirini Sǝn ⱨǝmjǝmǝtlik ⱪilip ⱪutⱪuzƣanlarning ɵtüx yoli ⱪilƣan Ɵzüng ǝmǝsmu?■

11 Xunga Pǝrwǝrdigar bǝdǝl tɵlǝp ⱪutⱪuzƣanlar ⱪaytip kelidu,

Ular nahxilarni eytip Zionƣa yetip kelidu;

Ularning baxliriƣa mǝnggülük xad-huramliⱪ ⱪonidu;

Ular huxalliⱪ wǝ xadliⱪⱪa erixidu;

Ⱪayƣu-ⱨǝsrǝt ⱨǝm uⱨ-nadamǝtlǝr bǝdǝr ⱪaqidu.

12 Silǝrgǝ tǝsǝlli bǝrgüqi Ɵzüm, Ɵzümdurmǝn;

Ɵlüx aldida turƣan bir insandin,

Teni ot-qɵplǝrgǝ aylinip ketidiƣan insan balisidin ⱪorⱪup kǝtkining nemisi?□ ■

13 Asmanlarni kǝrgǝn,

Yǝr-zeminning ulini salƣan Yasiƣuqing Pǝrwǝrdigarni untup yürisǝn,

Xundaⱪla kün boyi ⱨalakǝt yürgüzmǝkqi bolƣan zalimning ⱪǝⱨridin tohtawsiz ⱪorⱪup yürisǝn;

Əmdi zalimning ⱪǝⱨri ⱪeni?□ ■

14 Bax ǝgkǝn ǝsir bolsa tezdin boxitilidu;

U ⱨangƣa qüxmǝydu, xuning bilǝn ɵlmǝydu,

Uning risⱪimu tügǝp ⱪalmaydu.□

15 Mǝn bolsam dengizni ⱪozƣap, dolⱪunlarni ⱨɵrkirǝtküqi Pǝrwǝrdigar Hudayingdurmǝn;

«Samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigar» Mening namimdur;□

16 Wǝ asmanlarni tiklǝxkǝ,

Yǝr-zeminning ulini selixⱪa,

Wǝ Zionƣa: «Sǝn Mening hǝlⱪimdur» deyixkǝ,

Mǝn sɵzümni aƣzingƣa ⱪuyƣanmǝn,

Sǝn ⱪulumni ⱪolumning sayisi bilǝn yapⱪanmǝn. □

17 I Pǝrwǝrdigarning ⱪolidiki ⱪǝⱨrlik ⱪǝdǝⱨni iqiwǝtkǝn Yerusalem,

Oyƣan, oyƣan, ornungdin tur;

Adǝmni wǝⱨimigǝ salƣuqi jam-ⱪǝdǝⱨni sǝn iqting, biraⱪla kɵtüriwǝtting;■

18 Uning tuƣup bǝrgǝn barliⱪ baliliri arisida uni yetǝkligüdǝk ⱨeqkim yoⱪ,

Uning beⱪip qong ⱪilƣan barliⱪ baliliridin uning ⱪolini tutup yɵligüdǝk ⱨeqbirimu yoⱪ.

19 Bu ikki ix bexingƣa qüxti —

(Kim sǝn üqün iq aƣritip yiƣlar?!)

— Bulangqiliⱪ ⱨǝm wǝyranqiliⱪ,

Aqarqiliⱪ ⱨǝm ⱪiliq;

Mǝnmu sanga tǝsǝlli berǝlǝymǝnmikin?□ ■

20 Sening baliliring ⱨalsizlinip ⱨoxidin kǝtti,

Torƣa qüxkǝn jǝrǝndǝk ⱨǝrbir koqining doⱪmuxida yatidu;

Ular Pǝrwǝrdigarning ⱪǝⱨri bilǝn,

Hudayingning tǝnbiⱨi bilǝn tolduruldi;■

21 Xunga ⱨazir buni anglap ⱪoy, i har bolƣan,

— Mǝst bolƣan, biraⱪ xarab bilǝn ǝmǝs: —

22 Ɵz hǝlⱪining dǝwasini yürgüzgüqi Rǝbbing Pǝrwǝrdigar,

Yǝni sening Hudaying mundaⱪ dǝydu: —

«Mana, Mǝn ⱪolungdin adǝmni wǝⱨimigǝ salidiƣan jam-ⱪǝdǝⱨni,

Yǝni ⱪǝⱨrimgǝ tolƣan ⱪǝdǝⱨni eliwaldim;

Sǝn ikkinqi uningdin ⱨeq iqmǝysǝn;

23 Mǝn uni seni harliwatⱪanlarning ⱪoliƣa tutⱪuzimǝn;

Ular sanga: «Biz üstüngdin dǝssǝp ɵtimiz, egilip tur» dedi;

Xuning bilǝn sǝn teningni yǝr bilǝn tǝng ⱪilip,

Üstüngdin ɵtküqilǝr üqün ɵzüngni koqidiki yol ⱪilding».

■51:7 Zǝb. 37:31; 118:6-7; Yǝx. 51:12

■51:8 Yǝx. 50:9

□51:9 «Oyƣan, oyƣan, küqni ɵzünggǝ kiyim ⱪilip kiygǝysǝn, i Pǝrwǝrdigarning Biliki!... Raⱨabni ⱪiyma-qiyma ⱪilip qepiwǝtkǝn, ǝjdiⱨani sanjip zǝhimlǝndürgǝn ǝsli sǝn ǝmǝsmu?» — (1) muxu ayǝttǝ «Pǝrwǝrdigarning Biliki»gǝ ⱪaritilƣan bir dua kɵrsitilidu. Muxu duaƣa bolƣan birinqi jawab bizningqǝ 12-ayǝttǝ hatirilinidu — demǝk, Mǝn ⱨǝrdaim sǝgǝk turimǝn, sanga tǝsǝlli ⱨǝm küq bǝrgüqidurmǝn. Bizningqǝ ikkinqi jawab 53-babta axkarilinidu. (2) «Raⱨab» — Misirning baxⱪa bir ismi, mǝnisi «ⱨakawurluⱪ»tur». Babilliⱪlarning ⱨǝm Pǝlǝstinliklǝrning ǝpsanilirigǝ asasǝn, Huda dunyani yaritip tǝrtipkǝ selix üqün, awwal dengizda turƣan bǝzi yaman küqlǝr üstidin ƣǝlibǝ ⱪilixi kerǝk idi. Muxu küqlǝrning birsining ismi «Raⱨab» idi. Ayǝtkǝ ⱪariƣanda muxu kona «ǝpsanilǝr»ning mǝlum asasi bar; muxu yǝrdǝ Huda Ɵz hǝlⱪini Misirdin qiⱪirip ⱪutⱪuzƣanda, dengizni ⱪurutⱪan, xundaⱪ ⱪilip dengizdiki barliⱪ «yaman küqlirini» asanla idarǝ ⱪilidiƣanliⱪini kɵrsǝtkǝn. (3) Bizningqǝ muxu yǝrdiki «ǝjdiⱨa» 27-bab, 1-ayǝttiki «lewiatan»dur. «Misirdin qiⱪix» waⱪtida, Huda uni «sanjiƣan», biraⱪ tehi ɵltürgǝn ǝmǝs. «Lewiatan» Xǝytanning bir ipadisi bolup, (27-babta deyilgǝndǝk) ahirⱪi zamanlarda pütünlǝy bir tǝrǝp ⱪilinidu.

■51:10 Yǝx. 43:16

□51:12 «Ɵlüx aldida turƣan bir insan» — ibraniy tilida «ɵlüwatⱪan bir insan» degǝn ⱪiziⱪ sɵz bilǝn ipadilinidu. Bizningqǝ buning mǝnisi, Hudani tonumiƣanlarning ⱨayatimu ɵlgǝn adǝmgǝ ohxax bolidu degǝndin ibarǝttur. «Silǝrgǝ tǝsǝlli bǝrgüqi ... Ɵzümdurmǝn; ... (sening) teni ot-qɵplǝrgǝ aylinip ketidiƣan insan balisidin ⱪorⱪup kǝtkining nemisi?» — muxu ayǝttiki «silǝr» ibraniy tilida «ǝrǝnqǝ rod»ta ixlitilgǝn bolup, bǝlkim barliⱪ hǝlⱪlǝrni, «sǝn» bolsa «ayalqǝ rod» xǝkildǝ bolup, bǝlkim «Zion»ning ɵzini kɵrsitixi mumkin.

■51:12 Zǝb. 118:6-8; Yǝx. 51:7

□51:13 «Asmanlarni kǝrgǝn, yǝr-zeminning ulini salƣan Yasiƣuqing Pǝrwǝrdigarni untup yürisǝn, xundaⱪla kün boyi ⱨalakǝt yürgüzmǝkqi bolƣan zalimning ⱪǝⱨridin tohtawsiz ⱪorⱪup yürisǝn...» — muxu ayǝttiki «sǝn» ibraniy tilida «ǝrǝnqǝ rod»ta bolup, bǝlkim Ziondin sürgün bolƣanlarni (yat ǝllǝrning bozǝk ⱪilixiƣa uqriƣanlarni) kɵrsitixi mumkin; 14-ayǝtni kɵrüng.

■51:13 Ayup 9:8; Zǝb. 104:2; Yǝx. 40:22; 42:5; 44:24

□51:14 «U ⱨangƣa qüxmǝydu, xuning bilǝn ɵlmǝydu» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Uning ɵlüki (jinayǝtqidǝk) oriƣa taxliwetilmǝydu».

□51:15 ««Samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigar» Mening namimdur» — ibraniy tilida ««Samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigar» Uning namidur».

□51:16 «Asmanlarni tiklǝxkǝ, yǝr-zeminning ulini selixⱪa, wǝ Zionƣa: «Sǝn Mening hǝlⱪimdur» deyixkǝ, Mǝn sɵzümni aƣzingƣa ⱪuyƣanmǝn, sǝn ⱪulumni ⱪolumning sayisi bilǝn yapⱪanmǝn» — muxu ayǝttiki «Sǝn» bolsa ǝsli 9-10-ayǝttiki «Pǝrwǝrdigarning Biliki», yǝni «Pǝrwǝrdigarning ⱪuli»ƣa eytilƣan gǝp boluxi kerǝk; xunga biz «sǝn ⱪulumni yapⱪanmǝn» dǝp tǝrjimǝ ⱪilduⱪ. Əmdi 16-ayǝtkǝ ⱪariƣanda Hudaning uningƣa tapxurƣan wǝzipiliri arisida, yengi asman-zeminni bǝrpa ⱪilixmu bolƣan bolidu.

■51:17 Yǝx. 52:1

□51:19 «Mǝnmu sanga tǝsǝlli berǝlǝymǝnmikin?» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: — «Mǝndin baxⱪa ⱨeqkim sanga tǝsǝlli berǝlmǝydu».

■51:19 Yǝx. 47:9

■51:20 Yiƣ. 2:11,12