1 Iwal ta munŋaana ka tieene kat timar tilup zin mi tiparzalla pizin ma timbotmbot. Mi Yesu imaŋga pa sua kamŋana ma iso lae pizin naŋgaŋ kini muŋgu. Isombe: “Kozo kere yom pa yis kizin tutu kan. Yis tana, ina pakaamŋana ta tikamam pa urlaŋana kizin na.✡ Mt 16:6; Mk 8:15; 1Kor 5:6+; 1Pe 2:1

2 Pa koroŋ zukŋan ta boozomen, nako tipeeze ma borok su. Mi koroŋ turkeŋan ta boozomen, nako kaimer tiswe ma imbot mat.✡ Mk 4:22; Ro 2:16; 1Kor 4:5; Ibr 4:13

3 Tana sua ta koso la zugut lene, nako tiswe ma ipet mat pa aigule. Mi sua ta kumburumrum pa lela ruumu leleene, inako tisoyaara isu kar keteene.

4 “O toroŋan, nio aŋso piom. Zin tomtom ta tiso tipun yom ma kemetmeete na, komoto zin pepe. Pa sombe tipun yom ma kemeete, ina imap ta tina. Kaimer na, zin ko tirao be tikam kosa sa toro piom mini na som.✡ Ibr 13:6

5 Mi Anutu, to komoto i. Pa ni mburaana biibi. Irao be ipun tomtom ma imeete. Mi irao iziiri kunuunu tomini ma ila imbot kar sanaana. Tana aŋso piom: Komoto Anutu itutamen tau.✡ Ibr 10:31; Yems 4:12

6 “Kakam ŋgar pa man kimbinbin. Ina man sorokŋana. Irao tiŋgiimi lamata pa pat siŋsiŋŋan ru. Tamen Anutu, ni mataana mbeleele tasa na som. 7 Mi niom na, ndomoyom ŋoyom. Kilip kat pizin man kimbinbin. Uteyom runrun na, Anutu inin ma imap. Tana komoto koyom pepe.✡ Lu 21:18; Ŋgo 27:34

8 “Nio aŋso kat piom. Sombe tomtom sa iswe kembei ni iwe leŋ ila tomtom matan, na Tomtom Lutuunu ko iswe i tomini kembei ni naŋgaŋ kini ila zin aŋela ki Anutu matan.✡ Tur 3:5

9 Tamen, sombe tomtom sa iwatkaala nio zoŋ ila tomtom matan, na Tomtom Lutuunu ko iwatkaali tomini ila zin aŋela ki Anutu matan.✡ Mk 8:38; Lu 9:26; 2Tim 2:12; 1Yo 2:23

10 “Tomtom sa, isombe igiibi sua sananŋana pa Tomtom Lutuunu, na sanaana kini tina Anutu ko irao ireege pini. Tamen sombe igiibi sua sananŋana pa Bubuŋana Potomŋana, nako Anutu ireege pini na som.✡ Mt 12:31+; Mk 3:28+; Ibr 6:4+, 10:26; 1Yo 5:16

11 “Mi sombe tikam yom ma tipamender yom lela lupŋana muriini, som zin bibip mi zin peeze kan keren uunu, na kopoyom rru mi kuru zaala pa sua pareiŋana tabe kepekel pa i na pepe.✡ Mk 13:11; Lu 21:14+

12 Pa mazwaana tana Bubuŋana Potomŋana itunu ko ikam ŋgar piom mi iso yom pa sua tabe koso i.”

13 To tomtom ta, ni imbot lela iwal biibi lelen, mi iso la pa Yesu ma iso: “Mos katuunu, so pa atoŋ be ipeete koroŋ ta tomoyam iur piam na ma nio leŋ pakaana.”

14 Tamen Yesu ipekel ma iso: “Wai, asiŋ iur yo be aŋtiiri sua tiom mi aŋpeete koroŋ tiom?” 15 Tona iseeŋge sua kini, mi iso pizin iwal ta kembei. Isombe: “Motoyom iŋgal ituyom: Kokena motoyom berber pa koroŋ boozo mi motoyom koroŋŋoyom. Pa sombe tomtom sa, ni irao kat pa koroŋ ta boozomen ki toono, na koroŋ tana men ko irao be ikami ma imbot ndabok na som.”✡ Mbo 62:10; Lu 4:4; 1Tim 6:6-17

16 Tona ni ikam sua tooroŋana taiŋgi pizin. Isombe: “Kembei ta mbio uunu ta. Ni toono kini mbuyeene biibi, tabe koroŋ kini boozomen ta iwaswaaza na, titum ma tizze ma ŋonon ta sorok som kat. 17 To tomtom tana imbot ma som mi ikam ŋgar. Iso: ‘Wai, iŋgi kozo ko aŋkam parei pa kini tio ti? Ko aŋur ila parei? Pa muriini tiŋgi na, irao som.’ 18 To imaŋga mi iso pa itunu ta kembei: ‘Oo, iŋgi ko aŋkam ta kembei: Ko aŋreege diditu munmun tiŋgi, mi aŋpo bibipŋan. Naso aŋdaaba kini ma koroŋ tio ta munŋaana men lela. 19 Toinabe aŋmaŋga mi aŋso pa ituŋ ma aŋsombe: Aa buri, kini ta aŋdaaba lela muriini tiŋgi, ta ko imboro yo ma irao ndaama boozomen. Tana buri be keteŋ su, mi aŋkam kat mboti ambaiŋana. Ko aŋkanan ma aŋwinin, mi aŋbotmbot men ta kembei.’✡ 1Kor 15:32; Yems 5:5

20 “Tamen Anutu iso pini ta kembei: ‘A, nu tana talliŋom kat! Mbeŋ ta koozi ko meete. Mi koroŋ ta ndoundou na, ko asiŋ ikam?’ ”✡ Mbo 39:4-6, 49:16+, 52:7; Yems 4:14

21 Tona Yesu ipemet sua kini ma iso ta kembei. Iso: “Mbulu raraate men, ta ko ipet pizin wal ta tindoundou len koroŋ boozo su toono, mi tamen koroŋ ŋonoono ta ki Anutu i, na zin tirao pa som.”✡ Mt 6:19+; 1Tim 6:18+; Yems 2:5

22-23 To Yesu iso pizin naŋgaŋ kini. Isombe: “Tana kopoyom rru pa koyom kini mi leyom mburu pepe. Pa koroŋ kulindi kana men kembei kini mi mburu, ina irao ikam ti ma tombot ndabok na som.✡ Pil 4:6; Ibr 13:5; 1Pe 5:7

24 Kere. Zin man tiwaswaaza kini, som titoutou kini ma tidabdaaba lela ruumu? Som. Anutu itunu ipututu zin. Mi niom na, kilip kat pizin man. 25 Mi parei? Sombe tiom tasa iru zaala be iseeŋge itunu swoono ma imbot moloŋana ri, ko irao? Som. 26 Mi sombe karao be kakam koroŋ riŋa ta kembei som, na parei ta kopoyom rru pa koroŋ pakan?

27 “Mi kere aigau boozomen ta tizze na, tikamam uraata sa? Som. Mi zitun tiurpewe len mburu be tizeebe zin pa i? Som. Mi nio aŋso kat piom: Muŋgu, king Salumo, ni izebzeebi pa mburu milmilŋan ta ndabokbokŋan kat. Tamen mburu kini sa irao kembei aigau tiŋgi na som.✡ 1Kin 10:4+; 2Sto 9:3+

28 Mi aigau tiŋgi, iŋgi koroŋ sorok. Koozi timbot. Gaaga tila len. Tamen Anutu itunu ta iurpe ma ambai kat. Lak, sombe ni mataana iŋgalŋgal koroŋ soroksorok ta kembei, nako mataana iŋgalŋgal yom pa leyom mburu tomini. Oo niom, urlaŋana tiom musaari mete!✡ Mt 10:29

29 Tana kopoyom rru pa koyom kini ma yok mi kakam ŋgar boozo pa pepe. 30 Pa ina, zin karkari ta tiute Anutu som, ta tikamam ŋgar biibi pa koroŋ ta kembei. Tamen niom, sombe kuru zoloyom pa koroŋ sa, na Tomoyom iute kek. 31 Tana bela kakam kinkiini pa peeze kini muŋgu, to ni ikam zin koroŋ taiŋgi ma ito ma ima.”✡ Mbo 37:4,25; Ro 14:17

32 Yesu iso: “O niom sipsip ki Anutu, niom wal boozoŋoyom som. Mi komoto pepe. Pa Tomoyom, ni leleene be ikam yom ma kombot lela peeze kini leleene mi kelela kar saamba.✡ Mt 25:34; Tur 1:6

33 Tana koŋgomoono koroŋ tiom, mi karai ka pat pizin wal ta len koroŋ somŋan i. Naso kuurpe leyom kautu ta irao be isaana som, mi imbotmbot ma alok su kar saamba. Mi ina wal kuumbuŋan tirao be tikem som. Mi rap tomini, irao be ipasaana som.✡ Lu 18:22; Ŋgo 2:45; 1Tim 6:18+

34 Pa lele ta so nu re kembei koroŋ ku ŋonoono imbotmbot pa, inako ur lelem imap ma ilala pa lele ta tana.”

35 “Kutun lam tiom ma ikanan, mi kuurpe ituyom ma kazza.✡ Mt 25:1+; Pil 3:20; 1Tes 5:4; 1Pe 1:13

36 Kembei zin mbesooŋo ta tiurur matan pa biibi kizin ta imbot ula uunu na, beso imiili mi itut kataama, na loŋa mi tisol pini. 37 Nio aŋso piom: Zin mbesooŋo ta sombe biibi kizin imar, mi ire zin tiurur matan pini mi tizza i, inako lelen ambai pa kampeŋana tabe ise kizin i. Nio aŋso kat piom: Biibi kizin ko iselek mburu kini mi iurpe itunu pa uraata, to iso pizin ma mbulen isu be tikan kini, mi itunu imbesmbeeze pizin.✡ Yo 13:4

38 “Tana sombe biibi kizin imar pa mbeŋ lukutuunu, som man itaŋtaŋ, mi ire zin tizza i, inako lelen ambai pa kampeŋana tabe ise kizin i.

39 “Lak, sombe ruumu katuunu iute nol tabe tomtom kuumbuŋana imar pa i, ko izem ruumu kini ma imborene sorok mi ila? Som. Ko imenderkaala ruumu kini ma imbotmbot. Kokena tomtom kuumbuŋana tana ipetepaala ruumu mi ilela.✡ 1Tes 5:2+; 2Pe 3:10; Tur 3:3

40 Tana niom ta kembena. Kozo kuurur motoyom ma kombotmbot. Pa nol ki Tomtom Lutuunu na, niom kuute som. Ni ko imar kembei ta pamururŋana.”✡ Mk 13:33; Tur 16:15

41 To Petrus iso: “Merere, sua tooroŋana tana, nu so piam men, som so pizin iwal biibi?”

42 Merere ipekel kwoono ma iso: “Mbesooŋo ta so ni mata seŋana mi le ŋgar ambaiŋana, nako biibi kini iuri be imboro ruumu ka uraata mibe irre waene bizin pa kan kini. 43 Mi sombe biibi kini ila lele sa, mi imiili ma imar mini, mi indeeŋe mbesooŋo tana ikamam kat uraata kini, inako mbesooŋo tana leleene ambai pa kampeŋana tabe ise kini i. 44 Nio aŋso kat piom: Biibi kini ko iuri ma iwe mataana be imboro koroŋ kini ta boozomen.✡ Lu 19:17+

45 “Tamen sombe mbesooŋo tana ikam ŋgar ta kembei. Iso: ‘Aa, biibi tio ko loŋa mi imar na zeen.’ To imaŋga ma ipun sorok zin mbesooŋo pakan, mi igaaba zin winŋana kan mi ziŋan tiwinin ma tigadgaada, na kozo ire i.✡ 2Pe 3:3

46 Pa biibi kini ko imar ma ipamururi. Tonabe ikam zaaba pini, mi ipiri i ma ila igaaba zin wal ta tiurla som na.

47 “Mbesooŋo sa, sombe iute mbulu ta biibi kini leleene pa i, mi tamen iurpe ka uraata som, inako tibalisi ma kuliini berebere.✡ Yems 4:17

48 Mi sombe mbesooŋo sa iute som, mi ikam ŋoobo mbulu, inako biibi kini leleene imiili ri pini mi iseeze kat mataana som. Pa tomtom ta so Anutu ikam le koroŋ biibi, na ni bela ipimiili ma biibi. Mi sombe tomtom sa, Anutu indemeeri mi iur koroŋ biibi ila namaana be ikam uraata pa, inako Anutu iur mataana pini be ipimiili ma biibi.✡ Wkp 5:17; Ro 2:12+; 1Tim 1:13

49 “Nio ti aŋmar be aŋpiri you isu toono. Mi so you tana ikanan pataaŋa, so leleŋ ndabok. 50 Tamen pataŋana biibi tabe isalakaala yo i, ina iwwa i. Tana leleŋ ipata ma ipata kat. Mi ko aŋbotmbot ta kembei ma irao pataŋana tana ikam yo, mi aŋbaada ma imap.✡ Mk 10:38+; Yo 12:27

51 Parei? Niom koso ko nio aŋmar be aŋlup zin tomtom ma lelen iwe tamen? Ina som. Pa nio ko aŋwe uunu pizin be tiparyapaala zin ma timbot ndelndelŋa. 52 Pa indeeŋe koozi mi ila na, lupŋana kizin toŋmatiziŋ ko imureege, mi lelen iwe tamen mini som. Sombe zin lamata, nako tel timbot pakaana, ru timbot pakaana. 53 Mi zin kolman ziŋan lutun bizin ko tilup zin mini som, mi tiparmbot molo pizin. Mi zin kolmannan ta kembena. Ko ziŋan lutun moori bizin tilup zin mini som, mi tiparmbot molo pizin. Mi ziŋan rwon moori bizin tomini, ko tikam mbulu raraate men tau.”✡ Mika 7:6

54 Yesu iso pizin iwal mini ma isombe: “Keleŋ. Niom sombe kere miiri tieene izukzuk re uunu ri, to loŋa mi koso: ‘O, iŋgi be yaŋ imar i.’ Mi yaŋ imar. 55 Mi sombe kayamaana miiri iloondo ki iwaara, to kosombe: ‘Iŋgi be lele ilomo mini.’ Mi lele ilomo. 56 Niom wal ta kakamam pakaamŋana pa urlaŋana tiom! Pa lele na, niom karao be kikilaala. Mi mbulu ta koozi iwedet i, parei ta karao be kikilaala som?

57 “Mbulu ndeeŋeŋana na, niom kuute kek. Mi parei ta kusu mi katalli pa mini? 58 Sombe tomtom sa ikamam be ipamenderu pa sua, na mbotmbot pepe. Loŋa men mi toombo be la kini, mi niomru kuurpe leleyom. Kokena ni ikamu ma niomru kala ki biibi ta itirtiiri sua i. To biibi tana iuru la zin menderŋan naman, mi tipiri u lela ruumu sanaana. 59 Mi nio aŋso kat pu. Nu ko irao yooto karau na som. Ko mbotmbot ma irao posop kat kadoono ta tiur pu na.”✡ Mt 18:34+