1 Ba꞉bene ibino tabo olamagimi komo wibote, komo hegela da꞉petohuya꞉, eta tetelo Ya꞉suti Ga꞉lili Bobo hapuamo boga꞉go dito na꞉hiwuya꞉, ba꞉be boboeno eta mahilo ba꞉ Taibiliyasila. 2 Ba꞉bene tawakalubi hiliyonomate ebe ba꞉bamo ta꞉matuya꞉, mabu ebete temetema꞉gopa꞉tamo dododilinakui, iba꞉te ba꞉bi hanohano komo ulamiya꞉ ba꞉gala iba꞉te eta ko komo umima꞉ ubi bihatiya꞉. 3 Ba꞉bene Ya꞉suti haka hunamo nodolote ebe ta꞉matapa꞉go ba꞉bo nilutiya꞉, 4 ba꞉ba tetelo Yunapino Adaguila꞉ Poko tete ba꞉ tatalima꞉ na꞉kaediya꞉.

5 Ba꞉bene gapogapo hapulu komo hiliyonomo tawakaluba꞉te Ya꞉sutamo da꞉pekapiyuiminiya꞉, ebete ibi ulamenate Pilipiko na꞉goemeniya꞉, “A ba꞉moi hiliyonomo tawakalubi owalubilima꞉ baa꞉ kebolo na꞉kuwatelamema꞉?” 6 Ba꞉ba tetelo Ya꞉suti ya꞉lo iya꞉tawaniya꞉ ebete tawakaluba꞉tamo bada komo na꞉kododimini, ba꞉bema꞉ ebete Pilipiko ba꞉moe tabo begoemeniya꞉, mabu ebe ubila ebeno hibima꞉ midi komo kumiminama꞉, da꞉ hibila꞉ o da꞉ hibiha꞉.

7 Ba꞉bene Pilipiti ebetamo na꞉huiyaniya꞉, “Ba꞉moi tawakalubi hiliyonomate baa꞉ nanekele nahama꞉ kapiya gogoeno oko huiya maniti a꞉kamodobamene.”

8 Ba꞉ba tetelo Ya꞉suku ta꞉matadawa eta, ebeno mahilo A꞉ndulutila, ebe ba꞉ Saimono Pitakono amogala, ebete Ya꞉sutamo na꞉goeniya꞉, 9 “Kuhi kapiya mola, ebegodolo paibo palawa baa꞉ ba꞉gala daha netewa ba꞉pola꞉na, huiyatiya ba꞉bi baa꞉ bilibiliha꞉, ba꞉moi tawakalubi hiliyonomago a꞉kamodobamene.”

10 Ba꞉bene Ya꞉suti ba꞉be hopoeno hemo konomo uminate ebe ta꞉matapa꞉tamo na꞉goeniya꞉, “La꞉ tawakalubi na꞉kiyalama꞉la꞉ iba꞉te dito kogagahidima꞉.” Ba꞉bema꞉ tawakalubi hiliyonomate ba꞉bamo gagahidinate ba꞉bi tawakalubi da꞉ka꞉lamiholeniya꞉ ibino kuititi ba꞉ 5,000 dubuma꞉ eda꞉niya꞉. 11 Ba꞉bene Ya꞉suti ba꞉be baa꞉ uwatenate Godotamo kalakala tabo goenate, da꞉pola꞉nuya꞉ ba꞉bi tawakaluba꞉tamo dito ikalameholeniya꞉, ba꞉gala ebete daha kuwatenate ba꞉ba ka꞉na kewageleniya꞉ tawakalubino baa꞉ kape komote komodobolamenama꞉.

12 Ba꞉ba tetelo ba꞉bi baa꞉te ibi da꞉wigulameniya꞉ Ya꞉suti ebe ta꞉matapi na꞉kiyalameniya꞉, “La꞉ da꞉luhili ba꞉bi baa꞉ komokomo hidamo nuwata꞉la꞉, mabu ale ba꞉moi baa꞉ gigilepalama꞉ a꞉kamidila꞉ma꞉.” 13 Ba꞉bema꞉ iba꞉te tawakaluba꞉godolo da꞉luhiliniya꞉ ba꞉bi palawa baa꞉ komokomo duwateniya꞉, iba꞉te 12 bagolo betabuilameniya꞉.

14 Ya꞉suti ebeno helo tawakaluba꞉tamo kohawakaliminama꞉ ba꞉moe hanohano komo dododiniya꞉, iba꞉te uminate na꞉ga꞉laniya꞉, “Hibila, ba꞉moe dubu ba꞉ Godokono Hiya꞉nomo Ukui Hawakalimidawala, Godote hopo habamo poemema꞉ da꞉goiya꞉, ba꞉moe ba꞉be Kodawala!” 15 Ba꞉ba tetelo Ya꞉suti ibino ubi komo biya꞉tawaniya꞉, iba꞉te ebe lawenate ibino Ko Gawadalagima꞉ dito komidinama꞉. Huiyatiya ebe ubihinola, ba꞉bema꞉ ebete ibi miya꞉palenate ebe ha꞉kiya eta haka hunamo dito nodoloniya꞉. ✡ Yon 18:36

16 Hegelate ba nihila꞉minana Ya꞉suku ta꞉matapa꞉te bobo dodamo nepalaganate, 17 huiyatiya hopote da꞉duniya꞉ ba꞉ba tetelo Ya꞉suti iba꞉tamo tiyolo kapeniya꞉ha꞉, ba꞉bema꞉ iba꞉te boga꞉mo nololonate bobo a꞉hiwale ba꞉bo tupuiminiya꞉ Kapeniyama haba hapuamo. 18 Ba꞉ba tetelo ko huhuti ba mahigana koko gawiyate ba꞉bo mahila꞉haleniya꞉. 19 Ba꞉bene iba꞉te paibo o sikisi kilomita ba꞉mako tete ga꞉ga꞉dopolo ba nemabihona, ba꞉ba tetelo Ya꞉suti ibino boge tama꞉mo beya hunudu da꞉toniya꞉, iba꞉te ebe uminate konomamo ba꞉bo toletolehoniya꞉, 20 huiyatiya ebete ibi na꞉goelameniya꞉, “Na Ya꞉sutila, la꞉ katoletolehonala꞉!” 21 Ba꞉bema꞉ iba꞉te Ya꞉suku ibino boga꞉mo kalakalago da꞉natopiniya꞉, iba꞉te na꞉la꞉wa꞉haniya꞉ mabu iba꞉te kebamo tolamenama꞉ dewageleniya꞉, ba꞉ba tetenomolo iba꞉te ba꞉be boge utihole baha꞉mo boge ba꞉ dito nutiniya꞉.

22 Ba꞉bene Ya꞉suti Ga꞉lili Bobo hapulu da꞉nemiya꞉paleniya꞉, eta hegelalo ba꞉bi tawakalubi hiliyonomate ba꞉moe komo biya꞉tawahuya꞉, Ya꞉suti ebe ta꞉matapa꞉go kapiya boga꞉go iba꞉tamo da꞉pa꞉hiwaliya꞉, huiyatiya gapogapo tetelo ta꞉matapa꞉te gala ha꞉kiya da꞉kana꞉hiwaleniya꞉, Ya꞉suti iba꞉go katoniya꞉ha꞉. 23 Ba꞉be atu tetelo Taibiliyasi habanapa꞉te Kodawa Ya꞉sukunu hanohano ododi komoma꞉ tabo ba꞉ma ka꞉na uliya꞉, ebete Godotamo baa꞉ma꞉ kalakala tabo goenate tawakalubi hiliyonomatamo dikalameholeniya꞉, ba꞉bema꞉ komo ibi hiliyonomate ebe umima꞉ ibino boga꞉go ba꞉be atu hopamo ba꞉bo pelameholiya꞉. 24 Huiyatiya iba꞉te Ya꞉suku ba꞉gala ebe ta꞉matapi ba꞉bolo nipo da꞉poholiya꞉, iba꞉te boga꞉mo gala kololohote na꞉katolamiya꞉ Kapeniyama habamo, iba꞉te Ya꞉suku ba꞉bolo konohowadima꞉.

25 Ba꞉bene ba꞉bi tawakaluba꞉te Ya꞉suku Kapeniyama haba hapulu da꞉numiya꞉, iba꞉te ebe na꞉nega꞉lamiya꞉, “Iya꞉tulamedawa, ama꞉ ba꞉mamo kebako tetelo ka꞉puluhukawa?”

26 Ya꞉suti ibino tabo ba huiya na꞉goiya꞉, “Nale la꞉tamo hibi tabonomo begoemo, la꞉le nagodone baa꞉ uwatenate, ba꞉be baa꞉te la꞉ da꞉wigulameni la꞉le na unamema꞉ ba꞉bema꞉ pelamemata, huiyatiya naeno helo hawakalimino hanohano komoeno ipuwa la꞉le la꞉eno ukuia꞉mo kalaweha꞉. 27 La꞉le kateneno ubi baa꞉ nahama꞉ oko kowatihonala꞉ mabu ba꞉be baa꞉te tiyolo kababalehoma꞉ne, huiyatiya wadiyala la꞉le wiboha꞉ ka꞉ka꞉ baa꞉ lawema꞉ oko nowatihonala꞉. Ba꞉mako baa꞉ na Tawakalubino Naniwiti la꞉tamo kikalamema꞉nemata, mabu Nabiwi Godote ba꞉moe komo ya꞉lo a꞉hawakalimiya꞉, na ba꞉ ebeno hibidawama꞉ eda꞉namo.” ✡ Yon 6:48-58

28 Ba꞉bene iba꞉te ebe na꞉ga꞉lamiya꞉, “Ale Godokono ubi komokomo kododilima꞉ bada oko na꞉kowatihoma꞉?”

29 Ya꞉suti iba꞉tamo na꞉huiyuya꞉, “Godote kapiyanomo komo la꞉godolo umi ubila, ebete hopo habamo da꞉poemiya꞉ la꞉ ba꞉be dawa hibima꞉ na꞉mida꞉la꞉.” ✡ 1Yon 3:23

30 Ba꞉bema꞉ iba꞉te ebe gala na꞉kaga꞉lamiya꞉, “Ale ama꞉ hibima꞉ komidima꞉ ama꞉le atamo bada hanohano komo na꞉kododiomena꞉? Wadiyala ama꞉ amia꞉no helo atamo na꞉hawakalima꞉! ✡ Ma꞉t 16:1; Yon 2:18 31 Numa꞉, aeno iniwala꞉te dito hopolo ba emedena, Godokono hanohano ododi komodo iba꞉te baa꞉ uwatenakuya꞉, ba꞉be baeno mahilo ba꞉ ma꞉nala. Iyo, Godokono Bukoeno tabote ba꞉ma ka꞉na itana, ‘Godote iba꞉tamo Hunu Haboeno baa꞉ bikalamenakui,’ ba꞉bema꞉ wadiyala ama꞉ ba꞉ atumu amia꞉no helo na꞉hawakalima꞉.” ✡ Ikuli 16:14-15; Nabas 11:7-9; Ohale 78:24

32 Ya꞉suti na꞉goiya꞉, “Nale la꞉tamo hibi tabonomo begoemo, Mosesete la꞉eno iniwala꞉tamo dikalamenakui, ba꞉be baa꞉ Hunu Haboeno hibi baa꞉ha꞉, ba꞉moe hopoeno baa꞉la, huiyatiya ba꞉ma tetelo naeno Nabiwiti Hunu Haboeno hibi baa꞉ la꞉tamo nikalamenata, 33 mabu Godokono hibi baa꞉ ba꞉ Hunu Habane da꞉piya꞉ ba꞉be dawala, ebe kapiyate hopo habanapa꞉tamo hibi ka꞉ka꞉ bikalamena.”

34 Ba꞉bene iba꞉te ebe gala na꞉kaga꞉lamiya꞉, “Iya꞉tulamedawa, wadiyala ama꞉le ba꞉ma tetene tupuimiti ba꞉be baa꞉ atamo nikaa꞉menakuya꞉.”

35 Ba꞉bene Ya꞉suti na꞉goiya꞉, “Na ba꞉ ka꞉ka꞉ baa꞉la. Kebe lumagiti natamo da꞉pemene ebe baa꞉ kapete gala a꞉kuminakamene, ba꞉gala kebe lumagiti na hibima꞉ da꞉midinimini ebe beya kapete atumu a꞉kuminakamene. ✡ Yon 4:14 36 Ka꞉lo nale la꞉eno komo ba꞉ma ka꞉na hawakalimimo, la꞉le la꞉eno baidinomamo naeno helo umimata, huiyatiya la꞉le na hibima꞉ midinima꞉ ubihinola. 37 Naeno Nabiwiti natamo ikanamema꞉ dewagelena, ba꞉bi tawakalubi hiliyonomate natamo kopelamema꞉na꞉, ba꞉gala kebe dawate natamo da꞉pemene nale ebe gigiha꞉ baha꞉mo dito a꞉koema꞉mo. 38 Numa꞉la꞉, Hunu Habane na da꞉poenamiya꞉ nale ba꞉be Kodawoeno ubi komo ododima꞉ ba꞉moe hopamo piya꞉mo, na ha꞉kiya naeno ubi komo a꞉kododa꞉mo. 39 Ba꞉bema꞉ na da꞉poenamiya꞉ ba꞉be dawoeno ubi komo ba꞉ma ka꞉nala, ebete natamo kebe tawakalubi kikanamena ibi ipuwalo eta kapiyate a꞉kalatida꞉mene, ba꞉bene Kuititi Hegelalo nale ibi hiliyonomo hibi ka꞉ka꞉mo kowadiya꞉paa꞉latelema꞉nemo. ✡ Yon 10:28-29; 17:12 40 Iyo, naeno Nabiwiti ubila, kebe lumagiti ebeno Gudu umiti hibima꞉ da꞉midimini, ebete wiboha꞉ ka꞉ka꞉ kolawema꞉ne, ba꞉bema꞉ hibila, Kuititi Hegelalo nale ba꞉be lumagi hibi ka꞉ka꞉mo kadipatema꞉nemo.”

41 Ba꞉bene komo Yunapa꞉te Ya꞉sukunu komoma꞉ ubiha꞉ tabo bega꞉luya꞉, mabu ebete tabo ba꞉ma ka꞉na goiya꞉, “Na ba꞉ Hunu Habane da꞉piya꞉ ba꞉be ka꞉ka꞉ baa꞉la.” 42 Ba꞉bema꞉ iba꞉te na꞉ga꞉luya꞉, “Aba꞉ hibila꞉ka꞉, ba꞉moe Ya꞉suku ba꞉ Yausepekono gudula! A iya꞉tawahala ebeno menokola nabiwila! Mabu keka꞉ ebete Hunu Habane pema꞉ da꞉goe?” ✡ Ma꞉t 13:55

43 Ya꞉suti ibino tabo iya꞉tawate iba꞉tamo na꞉huiyuya꞉, “La꞉ ipuwalo ubiha꞉ tabo kaga꞉lutala꞉. 44 Nabiwi Godote eta lumagi natamo magaheheno, ba꞉be dawate ebeno ubilo ha꞉kiya natamo pema꞉ a꞉kamodobamene, huiyatiya Nabiwiti kebe dawa natamo da꞉magahemene, nale ebe lawete Kuititi Hegelalo wiboha꞉ ka꞉ka꞉mo kadipatema꞉nemo. ✡ Yon 6:65 45 Numa꞉la꞉, dopamo Godokono ukui hawakalimipa꞉te ebeno Bukamo tabo ba꞉ma ka꞉na miya꞉tiya꞉, ‘Tete ba꞉ na꞉pe, Godote ha꞉kiya hopo habanapi hiliyonomo ebeno gabo kiya꞉tulamema꞉ne.’ Ba꞉bema꞉ ba꞉moe komo ba꞉ hibila, pote Nabiwino tabo madodo uliti ebegodone hido iya꞉tawa komo da꞉lawenako, ba꞉be dawate natamo kopema꞉ne. ✡ Ais 54:13 46 Naeno taboeno ipuwa kubamo akalawa꞉la꞉. Eta hopo haba lumagiti Nabiwino holoholo dopamo kumiya꞉ha꞉, huiyatiya pote Godogodone da꞉pihitiguya꞉ ebe kapiyate Nabiwino holoholo umiya꞉, ba꞉bema꞉ la꞉le ebe kapiyagodone Nabiwino tabo kulima꞉nemata. ✡ Yon 1:18

47 “Iyo, nale la꞉tamo hibi tabonomo begoemo, kebe lumagiti na hibima꞉ da꞉midinina ebegodolo wiboha꞉ ka꞉ka꞉te bitanamene. ✡ Yon 3:15-16 48 Na ba꞉ ka꞉ka꞉ baa꞉la. ✡ Yon 6:32,58 49 Numa꞉la꞉, la꞉eno iniwala꞉te ma꞉nama꞉ da꞉ka꞉minakui, iba꞉te dito hopolo ba꞉be baa꞉ benahanakuya꞉ ba꞉bene galane tetelo ibi hiliyonomate a꞉ha꞉lahuya꞉, 50 huiyatiya Hunu Habane da꞉piya꞉, ba꞉be baa꞉ lumagiti da꞉namene ebete a꞉kahaa꞉mene. 51 Na ba꞉ Hunu Habane da꞉piya꞉ ba꞉be ka꞉ka꞉ baa꞉la, ba꞉bema꞉ hibila, kebe lumagiti ba꞉moe baa꞉ da꞉namene ebete emedena tetelo hibi ka꞉ka꞉go bemedenamene. Nale ebetamo dikamenakomo ba꞉be baa꞉ ba꞉ naeno apeno katenela, mabu nale naeno ape hopo habanapa꞉tamo ikalamemo ibino ka꞉ka꞉ komula꞉lelamema꞉.”

52 Ba꞉bema꞉ Yunapino maubate duluhukuya꞉, iba꞉te ibi ipuwalo olowabeletihuilo na꞉ga꞉luya꞉, “Ale ba꞉moe dubuino katene konahama꞉, ebete atamo keba ka꞉na na꞉kikaa꞉memene?”

53 Ba꞉bene Ya꞉suti iba꞉tamo na꞉goiya꞉, “Nale la꞉tamo hibi tabonomo begoemo, la꞉le Tawakalubino Naniwino katene nahaheno ba꞉gala ebeno hawi nihoheno, hibi ka꞉ka꞉te la꞉godolo a꞉kitanamene. 54 Iyo, kebe lumagiti naeno katene da꞉nanako ba꞉gala naeno hawi da꞉ninako, ebegodolo wiboha꞉ ka꞉ka꞉te bitanamene, ba꞉gala nale Kuititi Hegelalo ebe hibi ka꞉ka꞉mo kadipatema꞉nemo, 55 mabu naeno katene ba꞉ hibi ka꞉ka꞉ baa꞉la, ba꞉gala naeno hawi ba꞉ hibi ka꞉ka꞉ beyala. 56 Ba꞉ hibila, kebe lumagiti naeno katene da꞉nanako ba꞉gala naeno hawi da꞉ninako, ebete na ipuwalo bemedena ba꞉gala nale ebe ipuwalo bemedenamo. 57 Na da꞉poenamiya꞉ ba꞉be Nabiwino hibi ka꞉ka꞉te nagodolo keba ka꞉na kitana, ba꞉ ba꞉ba ka꞉na kebe lumagiti naeno katene da꞉nanakomene, ebete naeno ka꞉ka꞉go bemedenamene. ✡ 1Yon 3:24 58 Ba꞉bema꞉ numa꞉la꞉, naeno ape ba꞉ Hunu Habane da꞉piya꞉ ba꞉be ka꞉ka꞉ baa꞉la. Ba꞉moe baa꞉te lumagitamo hibi ka꞉ka꞉ bikamenakomene, huiyatiya la꞉eno iniwala꞉te da꞉nahanakui ba꞉be baa꞉te ka꞉ka꞉ iba꞉tamo hibilo kikalamenakuiha꞉, iyo, galane iba꞉te dito ha꞉lahuya꞉.”

59 Ya꞉suti Kapeniyama habalo Yu tawakalubino baidi ibubulamehole genamalo ibi diya꞉tulamitiya꞉, ba꞉ba tetelo ebete iba꞉tamo ba꞉moe tabo ga꞉ga꞉dopo bolamagiya꞉.

60 Ba꞉ba tetelo komo Ya꞉suku ta꞉matapi hiliyonomate ebeno iya꞉tulame tabo uliti na꞉ga꞉luya꞉, “Ba꞉moe taboeno ipuwa kodakodanomola, pote lawema꞉ na꞉ka꞉modobomene?”

61 Iba꞉te ebeno iya꞉tulame komoma꞉ kebe ubiha꞉ tabo da꞉ga꞉litiya꞉, Ya꞉suti iya꞉tawate na꞉goiya꞉, “Mabu keka꞉ naeno iya꞉tulame komote la꞉eno hibima꞉ midi komo da꞉kubahilamita? 62 Ba꞉ hibila, Tawakalubino Naniwiti dopamo demedenami ebete ba꞉be Kalakala Habamo gala kakanodoloma꞉ne, ba꞉bema꞉ la꞉le ba꞉be hanohano komo dumima la꞉ keba ka꞉na na꞉kewageleoma? 63 Numa꞉la꞉, Godokono Gobogobote tawakaluba꞉tamo hibi ka꞉ka꞉ bikalamena, huiyatiya kateneno helote iba꞉tamo ka꞉ka꞉ ikalamema꞉ a꞉kamodobale. Ba꞉bema꞉ hibila, nale la꞉tamo dolamagimo ba꞉be tabo ba꞉ ka꞉ka꞉la, iyo, ba꞉be tabote Godokono Gobogobogodone pe, 64 huiyatiya la꞉ komopa꞉te hibima꞉ kamidiha꞉.”

Ya꞉suti ba꞉moe tabo bolamagiya꞉ mabu ebete ebeno oko tupuimi mabuni ya꞉lo iya꞉tawuya꞉, ebe ta꞉matapi ipuwalo puya꞉te ebe hibima꞉ midiha꞉pima꞉ deda꞉hanamena꞉ ba꞉gala pote ebe anakapumipino kokotamo dihatemene. ✡ Yon 13:11 65 Ba꞉bene ebete tabo moga꞉melo gala na꞉kagoiya꞉, “La꞉eno hibima꞉ midiha꞉ komoma꞉ nale ya꞉lo ba꞉ma ka꞉na goemo, Nabiwiti helo lumagitamo ikameheno, ebete ha꞉kiya ebeno ubilo natamo a꞉kapa꞉mene.” ✡ Yon 6:44

66 Ba꞉be mabuma꞉ komo Ya꞉suku ta꞉matapi hiliyonomate eba꞉go wapata꞉lame ubiha꞉ma꞉ eda꞉hate ibino hiya꞉hiya꞉ emede komamo gala dito kawilaliya꞉. 67 Ba꞉bene Ya꞉suti ebeno komo 12 ta꞉matapi nalateda꞉liya꞉, “La꞉ ba꞉ atumu, la꞉le na ba꞉ka꞉miya꞉paneoma?”

68 Saimono Pitate ebetamo na꞉huiyuya꞉, “Kodawa, a potamo na꞉ka꞉tolamema꞉ mabu ama꞉ kapiyagodolo hibi ka꞉ka꞉ tabonomo bitana? ✡ Ma꞉t 16:16 69 A iya꞉tawahala ama꞉ ba꞉ Godokono Hido-talona Dawalata, ba꞉bema꞉ ale ama꞉ hibima꞉ na꞉midinata.”

70 Ya꞉suti huiyatiya iba꞉tamo na꞉goiya꞉, “Aba꞉ hibila꞉ka꞉, nale ha꞉kiya la꞉ 12 dubu buwatimata, huiyatiya la꞉ nulia꞉la꞉, la꞉ ipuwalo kapiyate Saitanakono okodawama꞉ eda꞉na!” 71 Ebete ba꞉moe tabo Yudasikono komoma꞉ goiya꞉, ba꞉be dubu ba꞉ Keliyotanapi Saimonokono gudula. Dopamo ba꞉moe dubuti 12 ta꞉matapi ipuwalo emedenami, huiyatiya galane tetelo ebete Ya꞉suku anakapumipino kokotamo ebe bihatiya꞉.