Jon
Nəɡkiariien sə rani mə nəfe i nəkukuə
Jon rɨmərai nəkukuə sə ro kefə irə raməɡkiari ia nəɡkiariien amasan səvəi Iesu Kristo. Jon in iərmama riti ia twelef nərmama me səvəi Iesu. Iesu rokeikei pɨk in. Jon rɨmərai nəkukuə i ia nuk 90-100. In rokeikei mə kɨtaha nərmama tsəvsini nəkukuə i pwəh ro nukurənien i tukutaha mə Iesu in Kristo, Tɨni Kumwesən. Jon rokeikei mə kɨtaha tsəni nɨpərhienien irə, nənə mhəuvehi nɨmɨruien ia nəɡhi Iesu (Jon 20:31). Jon raməɡkiari ia nɨmɨruien mɨne wok səvəi Iesu Kristo. Mətə nəkukuə səvənhi ropə ia nəkukuə səvəi Matiu, Mak, mɨne Luk. Ia nəkukuə səvənhi Jon rɨni irapw nɨmtətien krirum səməme Matiu, Mak, mɨne Luk həpwəh nəɡkiariien irə. Mətə ia nəkukuə Matiu, Mak, mɨne Luk haməɡkiari ia nɨmtətien kəru a səməmi Jon raməɡkiari mwi irə. Nəkukuə i nusipekɨnien me səvəi Iesu riwən irə, mətə raməɡkiari pɨk ia navənien səvəi Iesu irəha in me nepwɨn. Jon rɨmərai nəkukuə i mə kɨtaha tsaməkeikei mhəukurən nɨmtətien me səməme Iesu Kristo rɨno. Nɨmtətien me nəha hamo pui mə Iesu Kristo in Kumwesən in rauvehi nɨskaiien asori me. Nɨpərhienien Jon ramahatən mə Iesu Kristo in Tɨni Kumwesən, mətə in ramahatən mwi mə Iesu in iərmama rəmwhen ia kɨtaha nəpɨn nepwɨn rerɨn rəpou, nəpɨn nepwɨn tɨpwɨn rəpou, mamo mwi nokeikeiien.
1
Nəɡkiariien səvəi Kumwesən ruvehe mo iərmama i nɨpwran rəmwhen ia nɨpwrataha
1 ✡ Jon 17:5, 1Jon 1:1-2, Rev 19:13Fwe tui, nəpɨn tɨprənə ramiwən ihi, Nəɡkiariien səvəi Kumwesən rɨnarə raka.* Uə “Nəɡkiariien rɨnarə raka.” Nəɡkiariien nəha ramarə irau Kumwesən. Nəɡkiariien nəha in Kumwesən. 2 In rɨnarə raka irau Kumwesən fwe tui nəpɨn tɨprənə ramiwən ihi. 3 ✡ 1Kor 8:6, Kol 1:16-17, Hip 1:2Narimnari me pam həuku pen irə mharə. Narimnari me pam səməme kamharə riti riwən rɨpkuku pen mhə irə marə. 4 ✡ Jon 5:26Nəɡkiariien nəha in nukune nɨmɨruien. Nɨmɨruien nəha in nukuraanien sə raməhiəpwɨn nərmama. 5 ✡ Jon 3:19Nukuraanien nəha raməhiapw ia nəpitəvien, nəpitəvien ko rɨpkousəman mhə.
6 ✡ Mat 3:1, Luk 1:13-17,76Iərman riti Kumwesən rərhi pehe i nəɡhɨn nə Jon. 7 In ruvehe mə trərer irapw məɡkiari ia nukuraanien nəha pwəh nərmama həreɡi nəɡkiariien səvənhi, nənə mhəni nɨpərhienien irə. 8 ✡ Jon 1:20Rɨpko mhə Jon in nukuraanien nəha, mətə ruvehe mə trərer irapw məɡkiari irə, 9 ✡ Jon 8:12, 1Jon 2:8mɨni mə nukuraanien pərhien sə raməhiəpwɨn nərmama me pam na truvehe ia tɨprənə i.
10 ✡ Jon 1:3, 17:25Nɨpərhienien nukuraanien nəha ruvehe ia tɨprənə i. In nəha Nəɡkiariien nəha tɨprənə i mɨne nərmama me pam həuku pen irə mharə, mətə nəpɨn rier pehe irə irəha həreirei mə in sin. 11 In ruvehe imwəni atukwatukw, mətə nəkur imwəni me həpkəsevər mhə ia rerɨnraha tukwe. 12 ✡ Kal 3:26Mətə nərmama me səməme həsevər ia rerɨnraha tukwe, in ruvei pen nasoriien mɨnraha mə irəha nɨpwnəti Kumwesən me. In ruvei pen nasoriien nəha m nərmama me pam səməme kamhəni nɨpərhienien ia nəɡhɨn. 13 ✡ Jon 3:3-6, Jem 1:18, 1Pit 1:23Mətə nəpɨn həuvehe mho nɨpwnəti Kumwesən me ia nirəha, irəha həpkətui pehe mhə ia nɨte tata mɨne mama, uə ia nokeikeiien səvəi nɨpwranrau, uə ia nətərɨɡien səvəi iərman riti, rekəm. Kumwesən əpa ruvei pen nɨmɨruien vi mɨnraha ro irəha həuvehe nɨpwnətɨn me.
14 ✡ Aes 60:1-2, Kal 4:4, Fil 2:7, Hip 2:14, Luk 9:32, Jon 2:11Nəɡkiariien səvəi Kumwesən† Uə “Nəɡkiariien ruvehe mo iərmama i nɨpwran rəmwhen ia nɨpwrataha.” ruvehe mo iərmama i nɨpwran rəmwhen ia nɨpwrataha rarə ouihi a kɨmaha min. Kɨmaha iahənətoni nasoriien səvənhi, nasoriien sə in rauvehi tɨ nəri nə mə in Tɨni Kumwesən anan kuatia. Iahənətoni mə rerɨn rukuər ia namasanien mɨne nɨpərhienien.
15 ✡ Jon 1:27,30, Mat 3:11Jon rərer irapw məɡkiari irə, məkwein əpwəmwɨs, mɨni mə, “Iəmə i in i iəmə sə iakɨnəɡkiari irə nəpɨn iakɨni mə, ‘Iəmə sə trukurirə pehe iou, in rasori ia nirak, tɨ nəri nə mə nəpɨn iapkətui pehe mhə ihi, mətə in rɨnarə raka.’ ” 16 ✡ Kol 2:10Nənə tɨ nəri nə mə rerɨn rukuər ia namasanien mɨne nɨpərhienien, nəpɨn me kɨtaha pam saməuvehi narimnari amasan me raku pen tukwe. 17 ✡ Eks 34:28, Rom 6:14, 10:4Loa sə Kumwesən ruvei pehe ruku pen tɨ Moses, mətə namasanien mɨne nɨpərhienien ruku pen tɨ Iesu Kristo. 18 ✡ Eks 33:20, Jon 6:46, 1Tim 6:16, 1Jon 4:12, Mat 11:27Iərmama riti rɨpkətoni raka mhə Kumwesən, mətə Tɨni Kumwesən anan kuatia in Kumwesən. Ia nəpɨn me in ipaka tɨ Tata səvənhi. In rɨno pui pehe Tata səvənhi m kɨtaha.
Nəɡkiariien səvəi Jon Paptaes
19 Nəɡkiariien səvəi Jon ro iamɨnhi irə. Nəpɨn riti nəmə asori me səvəi nəkur Isrel hərhi pen pris me nepwɨn mɨne Livaet me nepwɨn həier ia Jerusalem mhəuvən mə tuhəres pen in mə, “Ik sin?” 20 ✡ Jon 3:28Nənə Jon rɨpkəpnapen mhə, mətə rəɡkiari, mo nukurənien i, mɨni mə, “Rɨpko mhə iou Kristo.”‡ Nəhaɡ nəha “Kristo” raməɡkiari ia iəmə nəha profet kupwən me həməni mə truvehe muvehimɨru nərmama.
21 ✡ Dut 18:15,18, Mat 11:14, Jon 6:14, 7:40Mɨreɡi irəha həres pen in mə, “Ik Elaeja?”
Mɨreɡi in rɨni mə, “Rekəm. Rɨpko mhə iou Elaeja.”
Mɨreɡi irəha həni mə, “Ik profet nəha kɨməni mə truvehe?”
Mɨreɡi in rɨni mə, “Rekəm.”
22 Ro iamɨnhi irə irəha həni pen tukwe in mə, “Ik sin? Kɨmaha tahaməkeikei mhəuvei pen nəɡkiariien m səməme hənərhi pehe kɨmaha. Ikəfni irə ia niram?”
23 ✡ Aes 40:3Mɨreɡi Jon rɨni mə, “Iou iəmə i kamreɡi rerɨk ia kwopun akwesakwes ikɨn. Iakaməkwein əpwəmwɨs mə, ‘Kɨmiaha tihaməkeikei mhəpərhi§ Uə “Kɨmiaha tihaməkeikei mhəmri atukwatukw suatuk səvəi Iərɨmənu səkɨtaha.” suatuk səvəi Iərɨmənu səkɨtaha.’ Noien i iakamo ramesi pen nəɡkiariien səvəi Profet Aesea kupwən.”
24 Nərmama me i səməme kɨnərhi pehe irəha nepwɨn Farisi me. 25 ✡ Mat 21:25, Jon 1:33Irəha həres pen Jon i mə, “Rəfo ikamo paptaes ia nərmama, mətə rɨpko mhə ik Kristo uə Elaeja uə profet nəha Nəkukuə Ikinan rani mə truvehe?”
26 Mɨreɡi Jon rɨni pen tɨ nirəha i mə, “Iakamo paptaes ia kɨmiaha ia nui, mətə iərmama riti ramərer kurkwan ia kɨmiaha hiəreirei. 27 ✡ Jon 1:15, Wok Me 13:25Iou iakɨməkupwən muvehe, iəmə nəha in trukurirə. Iapkəmwhen mhə mə takɨfi raka nəkwus ia put səvənhi.”
28 ✡ Mat 3:6, Jon 10:40Narimnari me i həier pehe ia rukwənu Petani fwe nɨkare nui arɨs Jotan pen, kwopun Jon ramo paptaes ikɨn.
Kwəti sipsip səvəi Kumwesən
29 ✡ Aes 53:6-7, Jon 1:40, 1Pit 1:18-19Kɨni rakwakwi irə Jon rətoni Iesu ravən mauvehe. Nəpɨn rətoni, rɨni mə, “Hətə ro in i kwəti sipsip səvəi Kumwesən. In truvehi raka noien ərəha me səvəi nərmama me ia tɨprənə i. 30 ✡ Jon 1:15Iəmə i in i iakaməɡkiari irə nəpɨn iakɨməni mə, ‘Iəmə sə trukurirə pehe iou, in rasori ia nirak, tɨ nəri nə mə nəpɨn iapkətui pehe mhə ihi, mətə in rɨnarə raka.’ 31 Fwe kupwən iou iakreirei iəmə i, mətə iakɨməuvehe, mamo paptaes ia nui mə takətə sas in, nənə mahatən nəkur Isrel irə pwəh irəha hətoni mhəukurən.”
32 ✡ Mat 3:16Nənə Jon rarə mɨni irapw mwi mə, “Iou iakɨnətoni Nənɨmwɨn Ikinan ruku pen fwe ia neiai meiwaiu rəmwhen ia mak inhərɨpw muvehe məkure irə. 33 ✡ Luk 3:2-3Fwe kupwən iou iakreirei iəmə i, mətə Iəmə sə rɨnərhi pehe iou mə tako paptaes ia nui rɨni pehe tukw iou i mə, ‘Ik tikətoni Nənɨmwɨn Ikinan reiwaiu məkure ia iərmama riti. Iərmama nəha in nəha tro paptaes ia Nənɨmwɨn Ikinan.’ 34 ✡ Mat 3:17, 17:5, Mat 27:54Iou Jon iakɨnətoni nəri i, nənə mani mɨnuə iəmə i in Tɨni Kumwesən.”
Iesu rɨnaməkwein nərmama me səvənhi
35 Kɨni rakwakwi irə, Jon ramərer ia kwopun a mwi nə irəhar iərmama kəru səvənhi. 36 ✡ Jon 1:29Nəpɨn rəti pen mətoni Iesu ramavən makurau, rɨni mə, “Hətə ro in i kwəti sipsip səvəi Kumwesən.”
37 Iərmama mi nəha səvəi Jon kroureɡi in rɨni nəɡkiariien nəha, nənə kraukurirə ia Iesu. 38 Iesu ruvsini mətoni irau kraukurirə in, nənə rɨni pen tɨ nirau i mə, “Kɨmirau irouətui nəfe?”
Mɨreɡi krouni pen tukwe in mə, “Rapai, ikamarə pəku?” (Nəɡkiariien nəha “Rapai” nɨpwran mə Iahatən.)
39 Mɨreɡi in rɨni pen tɨ nirau i mə, “Rouvehe rouətoni.” Ro pen irau krouevən, rouətoni kwopun in ramarə ikɨn. Nənə irau krouarə irəhar min ia nəpɨn nəha tɨ nəri nə mə rɨnaməruarəv ipaka meri rivə.
40 ✡ Mat 4:18-20Irau riti rɨreɡi Jon rəɡkiari nənə rukurirə ia Iesu in nə Antru, piəvi Saemon Pita. 41 ✡ 1Saml 2:10, Sam 2:2, Jon 4:25Nəri sə rukupwən mo in revən mətoni piəvni Saemon, nənə mɨni pen tukwe in mə, “Kɨmaha iahətoni Mesaea.” (Mesaea nɨpwran mə Kristo.)* Nəɡkiariien mi nəha “Mesaea” mɨne “Kristo” krouəmnəmwhen a. Mesaea nəɡkiariien Hipru. Kristo nəɡkiariien Krik. Nəhaɡ mi nəha krouəɡkiari ia iəmə nəha profet kupwən me həməni mə Kumwesən trərhi pehe i ruvehe muvehimɨru nərmama. 42 ✡ Mat 16:18, Mak 3:16Nənə in riri Saemon mevən tɨ Iesu. Iesu rəti pen mətoni Saemon, mɨni mə, “Ik Saemon, tɨni Jon. Tukəkwein ik mə Kefas.” (Kefas nɨpwran mə Pita.)
Iesu rəkwein Filip mɨne Nataniel
43 ✡ Mat 8:22, Mak 2:14Kɨni rakwakwi irə, Iesu rokeikei mə trevən ia tənə Kalili. In rətui Filip, mətoni, mɨni pen tukwe in mə, “Kurirə iou.”
44 Filip nəha in iəmə Petsaeta, imwei Antru mɨne Pita. 45 ✡ Dut 18:18, Aes 7:14, 9:6, Jer 23:5, Esik 34:23Nənə Filip rətui Nataniel, mətoni, mɨni pen tukwe in mə, “Kɨmaha iahətoni iəmə i Moses rɨmərai ia nəkukuə səvəi Loa mɨne profet me mwi həmərai mamhəɡkiari irə. In iəmə Nasaret, tɨni Josef. Nəɡhɨn nə Iesu.”
46 ✡ Jon 7:41,52Mɨreɡi Nataniel rɨni pen tukwe in mə, “Ko nari amasan riti ruku pen ia Nasaret uə?”
Mɨreɡi Filip rɨni pen tukwe in mə, “Uvehe mətoni.”
47 Nəpɨn Iesu rətoni Nataniel ravən muvehe, in rəɡkiari irə, mɨni mə, “Hətə ro. Iəmə Isrel pərhien i. Neikuəien riwən irə.”
48 ✡ Sam 32:2Mɨreɡi Nataniel rɨni pen tukwe in mə, “Ikəfukurən iou?”
Mɨreɡi Iesu rɨni mə, “Nəpɨn ikaməkure teɡɨn niemɨs, Filip rəpwəh ihi nəkweinien ik, iakɨnətə raka ik.”
49 ✡ Mat 14:33, 16:16, Mat 27:42, Mak 3:11Mɨreɡi Nataniel rɨni pen tukwe in mə, “Iahatən. Ik Tɨni Kumwesən pərhien. Ik pərhien kiɡ səvəi nəkur Isrel.”
50 Mɨreɡi Iesu rɨni mə, “Rəfo? Ikɨni nɨpərhienien ia nirak tɨ nəri nə mə iakɨni nəɡkiariien i mə ‘Iakɨnətə raka ik ikaməkure teɡɨn niemɨs’? Ik tikətoni narimnari me nepwɨn mwi hasori ia səməme nəha.” 51 ✡ Jen 28:12Iesu rarə mɨni pen mwi tukwe in mə, “Iakani nɨpərhienien tukumiaha i kɨmiaha tihətoni kəpuapen trəkwaɡ nənə naɡelo me səvəi Kumwesən tuhaməutə mamheiwaiu ia Iəməti Iərmama.”
✡1:1: Jon 17:5, 1Jon 1:1-2, Rev 19:13
*1:1: Uə “Nəɡkiariien rɨnarə raka.”
✡1:3: 1Kor 8:6, Kol 1:16-17, Hip 1:2
✡1:13: Jon 3:3-6, Jem 1:18, 1Pit 1:23
✡1:14: Aes 60:1-2, Kal 4:4, Fil 2:7, Hip 2:14, Luk 9:32, Jon 2:11
†1:14: Uə “Nəɡkiariien ruvehe mo iərmama i nɨpwran rəmwhen ia nɨpwrataha.”
✡1:17: Eks 34:28, Rom 6:14, 10:4
✡1:18: Eks 33:20, Jon 6:46, 1Tim 6:16, 1Jon 4:12, Mat 11:27
‡1:20: Nəhaɡ nəha “Kristo” raməɡkiari ia iəmə nəha profet kupwən me həməni mə truvehe muvehimɨru nərmama.
✡1:21: Dut 18:15,18, Mat 11:14, Jon 6:14, 7:40
✡1:23: Aes 40:3
§1:23: Uə “Kɨmiaha tihaməkeikei mhəmri atukwatukw suatuk səvəi Iərɨmənu səkɨtaha.”
✡1:29: Aes 53:6-7, Jon 1:40, 1Pit 1:18-19
✡1:34: Mat 3:17, 17:5, Mat 27:54
✡1:41: 1Saml 2:10, Sam 2:2, Jon 4:25
*1:41: Nəɡkiariien mi nəha “Mesaea” mɨne “Kristo” krouəmnəmwhen a. Mesaea nəɡkiariien Hipru. Kristo nəɡkiariien Krik. Nəhaɡ mi nəha krouəɡkiari ia iəmə nəha profet kupwən me həməni mə Kumwesən trərhi pehe i ruvehe muvehimɨru nərmama.
✡1:45: Dut 18:18, Aes 7:14, 9:6, Jer 23:5, Esik 34:23
✡1:48: Sam 32:2
✡1:49: Mat 14:33, 16:16, Mat 27:42, Mak 3:11
✡1:51: Jen 28:12