12
Kakawai Yang Dook Ye Di Paresi
(Matiu 10:26-27)
1 Ye kene tani in di tooltool alunu le alunu san le ke be takinkat di tiap ngan man tigaua a tiparlokoloko le kapala tikododo lo di diedi kedi pono. Motong la Yesu imadit tina le iwete pang di galiunu muku nen, “Kin kakawai yang dook leu ye yis kidi Paresi. Yesoo, dada dook tiap kidi yo ke kaplungunu in dawa ben so mai tiap tani yo tataru lo ye porong ngan iyeie porong a isung le imot i. 2 Ngan so tina le imot yo di tooltool titarkoo a iken sollono nga, ngan pang dama ni ngan ole Maro ipapos se mallangana a be nen ngan di tooltool tikamata. Inbe betanga yo titarkoo le di tooltool ke be tilongo tiap nga, ngan ole ise mallangana le imot lapau a di tooltool lodi galanga ye. 3 Ngan nanga, betanga tina yo katarkoo inbe kawetewete ye todo lono nga, ngan ole pombe mallangana le di tooltool tilongo. Inbe betanga yo kayepe rumu lono a ang tapmim kamangunngun ye lo talngamim nga, ngan ole du tikodo malala katene, inbe tikaua bingi ye pang di tooltool le imot a tilongo.
4 “Di tooltool kiau nga, awete pang nen, kin katattadai di tooltool yo be tiraumatamatang, bong pang dama ni nga, ngan o ke be tiyeie so sa mulu pang tiap nga, ngan be. 5 Bong nga be apaposo sei tool yo be katattadaii i, in Maro. Ya taleu in la be katattadaii i, yesoo kumata be iraua tool atu le imata nga, ngan ya in gurana ki ke be ikatte tool tani, in idu ye malala ke masngana. Le awete pang nen, kin katattadaia Maro leu. 6 Kakamata, di man maimai tiap nga, ngan di tooltool tiyimi limi ye pat kooroonoo ru leu. Bong man tina ngan Maro ke be lon kalli atu tiap. 7 Ngan nanga, kin katattadai be, yesoo ang nga kallos di man yo maimai tiap nga le imot. Maro lon galanga yang dook mata san, le kinkatingi ke kutomim raunu nga, ngan lon galanga ye le imot lapau.”
Be Tayei Yesu Di Galiunu Nga, Ngan Moomoodoo Be
(Matiu 10:32-33; 12:32; 10:19-20)
8 Yesu iwete mulu pang di nen, “Awete pang nen, sei tool be iwetewete ek pang di tooltool la mallangana be ya in galiuk nga, ngan Tool Moolmool ke Maro lapau, ole iwete ene pang di bangabangana ke Maro be ya in au galiuk moolmool. 9 Bong sei tool be ipataukala ek ye di tooltool be ya in galiuk tiap i, in ole Tool Moolmool ke Maro ipataukala ene ye di bangabangana ke Maro be tool in galiuk tiap lapau. 10 Sei tool be iwete mur ye Tool Moolmool ke Maro nga, ngan Maro ole igiri noonoo ki. Bong sei tool be ikan paseme Maro Amunu Silene ye betanga dook tiap nga, ngan Maro o ke be igiri noonoo ki pitiap yege.
11 “Ngan ye kene yo tikau ang be kalo rumu kidi Yuda ke gaongo in lono a be lo kakodo dama kidi kuto maimai yo matadi kala di Yuda, ngan kin lomim modoko ye betanga yo be kawete a karau betanga kidi ye, ngan be. Too, be tikau ang lo kakodo dama kidi tooltool edi maimai nga, ngan kin lomim modoko ye dada yo be karau betanga kidi ye, ngan be. 12 Yesoo ye kene tani in Maro Amunu Silene ole ipasongosongang ye betanga yo be kawete nga.”
Kattenge Betanga Ke Tool Ballingana Atu
13 Motong la di tooltool malala mai tina, ngan atu imadit le iwete pang Yesu nen, “Pannoongoo, au i tamak imata oo. Le lok be kuwete pang took mai i a ipoto so yo ke tamamam nga, le kapala panga, inbe kapala pau.”
14 Bong ngan Yesu iwete panga nen, “Tool kiau, ngan sei itarau be ayei tool mai, inbe akarata betanga kiang angru, a be nen ngan apoto so kiang i?” 15 Motong la Yesu iwete pang di tooltool malala mai tina nen, “Kin kakamatang dook leu! Be tiap nga, ngan ole so matana matana ke tana i ikap matamim. Ngan kumata be so kiang alunu mata nga, ngan ole so tina ngan ilonang belei be kayepe ye yepongo dook mata nga?”
16 Motong la Yesu ikatte betanga atu pang di nen, “Tool ballingana atu in ipe so du kumu ki, ngan ipu le itar kanono alunu kaiye. 17 Le nga ya taunu lon wetewete nen, ‘Nga ole ayei belei? Au i, para kiau sa lono koonoo ke be akap kaningi kiau tina ngan man atar lo lono, ngan tiap.’ 18 Motong la iyei ne, ‘Urata yo be ayeii i, in nen. Ole asaua para kiau nga, inbe are mulu le maimai dook, a nen ngan atar kaningi kiau le imot ye kapala, inbe so kiau ye kapala. 19 Lo ngan be au tauk awete pau nen, “Nookoot nga la so kiau alunu san le ole iken kaiye ye rai alunu nga. Ngan nanga, nookoot nga ole amaryoo a awur leu, inbe kanakana ngan ole lok ponana a akan be ayin leu.” ’
20 “Bong ngan Maro iwete panga nen, ‘Barau, ong i tool kapa moolmool sa. Ye bong yo katai i, ngan ole kumata. Lo ngan be so tina le imot yo kuwinoko pong ong taum nga, ngan ole sei be ikap i?’ ”
21 Motong la Yesu iyei ne, “Ngan so yo nen nga, ngan ole pombe pang ye di tooltool yo lodi pang so ke Maro tiap, inbe lodi be tigaua so yo ke tana nga a be nen ngan ballingadi ye nga. Bong ye balingi le so kidi tina nga, ngan Maro ikamata di ye ngan tiyepe dawa ben di tooltool ballingadi tiap.”
Kin Lomim Modoko Be
(Matiu 6:25-34)
22 Motong la Yesu iportak pang ye di galiunu tina, inbe iyei ne, “Le nga be awete pang nen, kin lomim modoko ye yepongo kiang ke tana i, ye so yo be kakap a kakan, nga be. Inbe kin lomim modoko ye tinimim ye so yo be kapital a itarkoo tinimim, nga be. 23 Yesoo, ye Maro matana nga, ngan yepongo kiang, in so maiyoko, bong so yo be kakap a kakan, in so mai tiap. Inbe tinimim nga lapau, ngan illoso so yo be kapital a katarkoo ye nga. 24 Kakamata di man yo balu nga. Di ngan tikapki so kumu le itar kanono, lo ngan be tigogo kanono, ngan tiap. Inbe di ngan ke be tire rumu too para yo be titar kaningi kidi ye nga, ngan tiap lapau. Bong Maro ya taunu la ipakan di i. Le awete pang nen, ang di tooltool nga, Maro ikamatang ben ang nga kallos di man ye matana. 25 Ngan nanga, be ang tina ngan atu lon modoko ye so yo be iloni ye yepongo ki ke tana i nga, ngan ole yelei, urata tani yo iyeii nen i, in ole iloni ye yepongo ki a iseke kasin pang dama a ila, too? O tiap! 26 Ngan so mitiap yo nen ngan ke be kayei tiap nga, ngan yelei a lomim modoko mata ye so matana matana kapala nga?
27 “Oo, kakamata di ool yo tisup nga. Di tapdi ngan tiyei touo urata sa be tikarata moro pang di ye, ngan tiap. Bong nga be awete pang ye tool kuto mai yo Solomon i. Ya in tool ballingana, le moro ki yo itar lo tinini nga, ngan dook mata san. Bong di ool tina nga, ngan moro kidi ngan dook mata le dook mata ki taunu le illos moro yo ke Solomon nga. 28 Atoo, ang nga katara lomim medana pang Maro mai mata tiap. Kakamata, dingding sokorai yo ke be tikodo katai nga leu, e bongbong ngan tisaput a tikatte lo ei ikan di nga, ngan Maro ikap moro dook mata pang di. Le yelei, ang nga o ke be ikap moro dook mata pang tiap, too? O tiap! Dada dook mata yo be iyei pang ngan ole illos dada dook mata yo iyei pang di ool le dingding nga. 29 Ngan nanga, kin lomim kap gogo urata matana matana a lomim modoko ye so yo be kakan le kayin nga be. 30 Yesoo, di tooltool ke tana i yo lodi galanga ye Maro tiap nga, ngan lodi kap gogo dada be tikap so yo nen nga. Bong ang nga kin kayei nen be, yesoo Tamamim in lon galanga ye soo so kamaka ye, ngan oo. 31 Be nen ngan dada dook mata yo be kayeii i, in nen. Kakau ang pang Maro a matan kalang ben ang ngan di tooltool ki. Ngan kumata le be kayei nen nga, ngan ole ikap so tina nga le imot pang.
32 “Ang nga ben di asara yo edi sipsip nga, ngan budanga mitiap atu. Bong kin katattadai be, yesoo Tamamim in lon ponana be ole ikau ang lo kagaua ye di tooltool yo be matan kala di nga. 33 Le be nen ngan kayawar so kiang nga pang di tooltool a tiyimi, a nen ngan kakap pat ki a kalon di tooltool yo ballingadi tiap nga. Kumata le be kayei dada dook mata nen nga, ngan balingi dook mata yo be Maro ikap pang ye urata kootoonoo kiang nga, ngan la iken ye malala ki ngo. Ngan balingi tina, ngan ole iken dook dawa ben katar lo ye depe medana ke tarungu pat yo ke be imin tiap i. Le ke be ilene tiap, inbe di tooltool ke pinnau ke be tipinoo tiap, inbe di rapa ke be tigarungu tiap lapau. 34 Ngan ye ni tani yo so dook mata kiang iken ye i, in ole kagaua lomim le imot pang ye lapau.”
Kakaratang Dook Lo Ngan Be Kanam Ye Mulenge Ke Yesu
35 Motong la Yesu iwete pang di mulu nen, “Kakaratang be kayei urata pau nga, ngan kapital wam kiang dook le imede, inbe kalanga sul kiang a ilolo. 36 Le kayei ben di tooltool kapraingi yo tinam a titar matadi ye tool mai kidi yo ila ye kaningi ke kerenge i. Ye kene yo be imulu a iman le be ipitpiti dada nga, ngan le palbe leu be tiso dada panga. 37 Kumata le tool mai tani in imulu a iman le be ikamata di kapraingi ki tina ngan matadi rere go nga, ngan ke be lodi ponana dook. Awete pang moolmool nen, tool mai tani in ole lon ponana ye di kapraingi ki tina, le ole ya taunu ipitala wam ki le imede, inbe iwete pang di a tiwur le tiwakaia kookoowoo ke kaningi so, inbe irai so pang di a tikan. 38 Ngan kumata be tool tani in imulu bong kataunu, too pang malama tareke ipadu tamoto, le be ikamata di kapraingi ki be matadi rere go nga, ngan ole di kapraingi ki tina ngan lodi ponana. 39 Bong ole lomim galanga nen. Kumata be rumu taunu in lon galanga ye soo lal yo tool ke pinnau in itaru be man isaua rumu ki ye in nga, ngan ole ikodokala rumu ki, a be nen ngan tool ke pinnau o ke be isaua rumu ki a ilo lono tiap. 40 Ngan nanga, ang nga lapau kakaratang dook, lo ngan be kayepe, yesoo Tool Moolmool ke Maro ole isi ipatakrai ang ye lal atu yo ang nga lomim tar be o isi ye tiap i.”
Kattenge Betanga Ke Kapraingi Dook Mata Inbe Kapraingi Dook Tiap
(Matiu 24:45-51)
41 Motong Pita itoro Yesu nen, “Tool Mai, nga be atorong ye betanga yo kotte pam nga. Ngan kuweta pam leu, too kuweta pam amye di tooltool nga le imot?”
42 Motong la Tool Mai iraua betanga ki nen, “Tool mai yo be ipa ye panga mooloo, in ole itara tool belei be matan kala so ki, inbe ikap kaningi pang di kapraingi ki kapala ye lal tani yo itaru panga i? Ya in ole ikamata di kapraingi ki tina ngan atu yo lon galanga ye urata inbe itoo betanga ki dook mata i, in la be itaru i. 43 Le kumata be kapraingi tani in iyei urata dook mata nen leu, le be tool mai ki imulu a iman pombe le ikamata urata tina yo iyei nga, ngan kapraingi tani in ke be lon ponana. 44 Awete pang moolmool nen, tool mai ki ole itaru le iyei kuto mai a be matan kala so ki nga le imot. 45 Bong kumata be kapraingi tani in ya taunu lon wete nen, ‘Tiap. Tool mai kiau ni ngo ipa ye panga mooloo le o iman tarai tiap,’ le nga imadit tina ngan le irau sokorai di kapraingi kapala yo tamoto le garup nga, inbe ikan le iyin ran medana a kuton moo ye. 46 Ngan ole tool mai ki imulu a iman ipatakraii ye ke atu yo kapraingi ki tani in lon tar be o iman ye tiap i, inbe ye ke matana yo lon galanga ye tiap i. Le kumata be tool mai ki tani in iman ikamata yo iyei nen nga, ngan ole isaputputu le moromorana, inbe ikatte du ye di tooltool yo titara lodi medana tiap nga.
47 “Tool kapraingi yo be lon galanga dook ye tool mai ki in lono, bong ipare tiap, inbe iyei soo so yo tool mai ki lono be iyei, ngan tiap nga, ngan ole tool mai ki tani in irauu le gurana. 48 Bong tool kapraingi yo lon galanga ye tool mai ki tani in lono tiap, inbe iyei urata dook tiap yo ke be ikaua koro ye nga, ngan ole tool mai ki irauu mosmos leu. Le di tooltool yo Maro ikap so alunu pang di nga, ngan ole iwete pang di be tipamulu so alunu tina ngan panga mulu. Kumata be di tooltool tikap so alunu pang tool atu a titar lo baene nga, ngan ole titoro tool tani be ipamulu so alunu san pang di.”
Yesu Isi Be Si Iyelpoto Di Tooltool
(Matiu 10:34-36)
49 Motong la Yesu iwete mulu nen, “Au i asi nga be si apata ei ye tana i. Le au i lok nen, be ei i ilolo a be nen ngan ikan tarai so. 50 Bong nookoot nga urata dook tiap masngana ole pombe pang yau, le au i lok moo mai san, le ole ayepe nen le talo ye lal yo be masngana tani in imot ye i. 51 Ngan lomim tarau be asi tana i nga, ngan be si agauagaua di tooltool a tiyepe ye lo silene, too? Tiap yege! Awete pang nen, au i asi nga be si ayelpoto di tooltool. 52 Le nookoot katai a ilo nga, ngan di tooltool limi ngan di rara atu, bong di tooltool tina ngan tiparpoto le tiyepe ye budanga ru. Le di tol yo tiyepe ye budanga atu nga, ngan ole tikadon di yo ru nga. Inbe di ru yo tiyepe ye budanga san nga, ole tikadon di yo tol nga. 53 Di ngan ole tiparpoto le tiyepe kidi kidi nen, le kase tamoto in ole tamana ikadoni, inbe ya lapau ole ikadono tamana. Inbe kase garup in ole tinana ikadoni, inbe ya lapau ole ikadono tinana. Inbe tool kase tamoto tani in tinana ole ikadono natunu tamoto tani in rimana, inbe garup tani lapau, in ole ikadono roonoo garup tani.”
Di Tooltool Lodi Galanga Dook Ye So Yo Be Pombe, Ngan Tiap
(Matiu 16:2-3)
54 Motong la Yesu iwete pang di tooltool malala mai tina ngan nen, “Kumata be kakamata eng tene itun ke yoro punu nga, ngan ole pattu leu be kawete ne, ‘Nga be ki imol.’ Ngan ole ki imol moolmool. 55 E be kakamata karaka ipa le dongana popobe nga, ngan ole kayei ne, ‘Nga be rai mai a ke isini.’ Ngan ole ke isini moolmool. 56 Awete pang nen, ang nga di tooltool ke kaplungunu sa. Ang nga kakamata so yo ke lang le tana nga, ngan lomim galanga dook ye so yo be pombe nga, bong nga yelei a kakamata so yo nookoot Maro iyei a pompombe nga, bong lomim galanga ye tiap nga?”
Ong Taum Kukarata Betanga Pang Koi Kiong
(Matiu 5:25-26)
57 Motong la Yesu iwete mulu pang di nen, “Nga yelei be ang tapmim nga matamim too dada le noonoongoo dook mata yo be kayei, ngan tiap nga? 58 Kumata be koi kiong ikau ong be kala pang ye tool kuto mai ke karatanga betanga nga, ngan kene yo be angru kapa dada go nga, ngan kutor tomonaii a be nen ngan angru kakarata betanga a kaparsorai inbe kagau lomim mulu. Ngan kumata le be kuyei nen tiap nga, ngan ole iyolong kulo ye tool ke karatanga betanga, lo ngan be tool ke karatanga betanga tani in itarong kulo ye bianga ki baene, a nen ngan itarong kulo ye rumu dook tiap kidi talnga dikidiki lono. 59 Awete pong nen, taukam dada yo be kupas a kusi tana ye i. Bong ole kuyepe so rumu dook tiap kidi talnga dikidiki tani in lono, le lo kuyimi porai pat pi yo titar pong be kuyimi rumu tani in ye nga, ngan le imot, ngan la be kusi tana nga.”