11
Yesu Ipatomonai Di Galiunu Ye Dada Ke Pataraungu
(Matiu 6:9-13; 7:7-11)
1 Ye kene atu in Yesu iyepe ye ni atu, inbe ipatarau. Le nga ipatarau a imot, motong la di galiunu tina ngan atu iwete panga nen, “Tool Mai, kupatomonai am ye dada ke pataraungu dawa ben yo muku ngan Yowan ipatomonai di galiunu nga.”
2 Motong la Yesu iwete pang di nen, “Kene yo be kapatarau ye in nga, ngan kawete nen. Kayei ne,
‘Tamamam, ampatarau pong nen,
be di tooltool nga le imot tiporonaia em,
inbe kusi a si matam kalam am le imot.
3 Inbe kaningi yo ke ke tina atu atu nga, ngan kop pam.
4 Inbe kugiri noonoo kiam,
yesoo am nga ole amgiri noonoo kidi diemam yo tiyei pam, ngan lapau.
Inbe kupasongosongam le kin amkapsap ye dada dook tiap ke touanga be.’ ”
5 Motong la Yesu iwete pang di mulu nen, “Ang tina ngan atu, be bong kataunu lo ngan ila rumu ke tool ki la ipoongoo a iwete panga nen. Iyei ne, ‘Tool kiau, au i lok be kop porong dukumu tol pau. 6 Yesoo, tool kiau atu ipa ye dada mooloo la le man pombe rumu kiau nga. Bong ngan au i taukak kaningi yo be akauu panga a ikani i.’ 7 Motong la tool tani yo iyepe rumu lono in iraua betanga ki nen, ‘Ai, kin kupadingau be. Ngan dada ke rumu in apamede le imede, inbe aye rimak le di natuk nga be amken mata sa. Le o ke be amadit a akap so pong tiap.’ 8 Ngan awete pang nen, tool tani, in rumu tamana tani, in ya tool ki, bong le ke be imadit a ikap porong panga tiap. Bong tina ene tani in taukan moomoonoo ye yo ipame torungu rumu tamana tani mata ye porong nga, le ole imadit a ikap so tina le imot panga. 9 Le awete pang nen, kumata be katoro Maro ye so be ikap pang nga, ngan ole ikap pang. Inbe kumata le kasere so nga, ngan ole ilonang le kapuske. Inbe kumata be kapitpiti dada nga, ngan Maro ole iso dada pang. 10 Ngan nen, yesoo di tooltool le imot yo tipatarau a titoro Maro be ikap so pang di nga, ngan ole tikap so tina. Inbe di tooltool le imot yo tisere so nga, ngan ole ilon di le tipuske. Inbe di tooltool le imot yo tipitpiti dada nga, ngan ole Maro iso dada pang di. 11 Ngan ang di kakase tamadi ngan atu be natunu itoru be ikap i panga nga, ngan ole ikaua moto panga, too? Tiap! 12 Too, be natunu itoru be ikaua man natunu katalungana panga nga, ngan ole ikaua dongo tinana panga, too? Tiap yege! 13 Ngan ang di kakase tamadi ngan dada kiang yo kayei ngan dook tiap, bong lomim galanga ye dada yo be kakap so dook mata leu pang di natumim a kalon di ye i. Ngan nanga, Tamamim yo iyepe ye malala ki ete ni, in illosang ye dada dook mata ki yo iyei nga, le ole ikaua Amunu Silene pang di sema tooltool yo be titoru ye nga.”
Tooltool Pattu Tiwete Mur Ye Yesu
(Matiu 12:22-30; Maka 3:20-27)
14 Ngan tool atu in so sadi iyepe ye a iyeii le koon moo ye betebetanga le ke be iwetewete tiap. Motong la Yesu inganga so sadi tani in ye a ikoo le koon marra a iwetewete mulu. Ngan nen le di tooltool malala mai tikamata tina yo iwetewete mulu nga, le titakrai. 15 Bong ngan di tooltool kapala tiyei ne, “Ai, tool in inganga di so sadi ye gurana ke tool kuto mai kidi so sadi yo ene Belsebul i.” 16 Inbe di kapala ngan tikapye be titouo Yesu, le nga titoru be iyeie mos sa a iyei ben tarkilanga panga be tikamata, a nen ngan lodi galanga ben gurana yo iyei urata ye nga, ngan ipa ye Maro.
17 Ngan Yesu ikamata di tina yo lodi kaua urata nen nga, le nga iwete pang di nen, “Kumata be di tooltool ke tana mai atu be tiparpoto le tiyepe ye budanga ru, inbe tipatoko nga, ngan ole di tapdi tigarung di. Inbe kumata be rara atu yo tiyepe ye rumu atu nga, ngan be tiparpoto le tiyepe ye budanga ru, inbe di tapdi tipatoko nga, ngan ole di le imot tilledi. 18 Ngan gaongo leu ye Satan lapau. Kumata be di tooltool ki be tiparpoto le tiyepe ye budanga ru, inbe di tapdi tipatoko nga, ngan ole Satan tani in ikodo le imede belei? Ngan awete nen, yesoo ang ngan kawete mur yau be Belsebul la ikap gurana ki pau be anganga di so sadi ye i. 19 Ngan kumata betanga yo kawete ngan moolmool be au i anganga di so sadi ye gurana ke Belsebul nga, ngan sei ilon di tooltool kiang a le tinganga di so sadi i? Belsebul tiap, too? Ngan nen le urata tina yo di tooltool kiang tina tiyei nen nga, ngan ipaposang ye betanga kiang yo kawete pau nga, ngan kallung ye. 20 Bong kumata be Maro ya taunu la ikaua gurana ki pau a anganga di so sadi ye in nga, ngan ole lomim galanga nen; dada yo Maro be matan kala di tooltool ki ye i, in ya la pombe a iken mallangana pang i.
21 “Ngan tool turana bulbulini atu be ipare dawa ki dook inbe ikodokala rumu ki nga, ngan ole so ki iken dook mata. 22 Bong kumata be tool san yo gurana ki mai mata le ke be illoso ene i, in iman le irauu nga, ngan ole ikap dawa le so ki ke patokongo tina yo ikodokala rumu ki ye nga, inbe lo ikap so ke tool tani le imot a imalimi pang di diene. 23 “Sei tool yo itoo au tiap i, in dawa ben koi kiau. Inbe tool yo ilonau a be aye amgaua di tooltool pang Maro tiap i, in dawa ben tool yo be inganga di tooltool a tikoo ye Maro i.”
So Sadi Imulukala Tool Tani Mulu
(Matiu 12:43-45)
24 Motong la Yesu iwete mulu nen, “Kumata so sadi be ipas ye tool atu lono nga, ngan ole la ipa ye ni sorrakene a matan sarsarai ye ni dook mata yo be iyepe ye i. Bong kumata be matan sarai le ikamata ni sa dook be iyepe ye tiap nga, ngan ole iyei ne, ‘Au i nga ole amulukala rumu kiau yo muku ngan ayege i.’ 25 Ngan kene yo imulu a ila pombe ye in nga, ngan ikamata rumu tani in tisoraii le igalanga, inbe so yo iken rumu lono nga iken dook mata ye nene. 26 Motong la so sadi tani in imulu la iwete pang di diene limi be ru yo tillosi ye yeingi dada dook tiap nga, ngan be tiyei ene a tiye tila pang ye rumu tani be la tiyepe ye. Awete pang nen, muku ngan tool tani in yepongo ki ben dook tiap mata tiap, bong yo nookoot nga yepongo ki dook tiap le dook tiap ki taunu.”
Di Sema Tooltool Be Lodi Ponana Nga
27 Ye kene tani yo Yesu iwetewete betanga tina ngan pang di nga, ngan di tooltool malala mai man tigaua lapau, le nga garup atu yo iyepe kataunu ye di i, in iyiti koonoo inbe iyei ne, “Tinam yo ipasui ong inbe iyei borrenge yong le ong mai i, in ole Maro iyei urata dook mata panga le lon ponana.” 28 Bong ngan Yesu iraua betanga ki nen, “Di tooltool yo titar talngadi dook a tilongo betanga ke Maro inbe titoo nga, ngan ole Maro iyei urata dook mata pang di le lodi ponana.”
Di Tooltool Pattu Titoro Yesu Be Iyeie Mos Sa A Tikamata
(Matiu 12:38-42)
29 Di tooltool kapala mulu timanen man pompombe ye ni tani yo Yesu iyepe ye i. Motong la Yesu iwete pang di nen, “Di tooltool yo nookoot tiyepe nga, ngan di tooltool ke yeingi dada dook tiap. Le kanakana nga, ngan titorau be ayeie mos ke Maro sa a tikamata. Bong mos sa be ayeii a tikamata tiap. Ole tikamata mos ataleu yo pombe ye Maro koonoo yo Yona, in leu. 30 Muku ngan di tooltool ke Ninibe tikamata so yo pombe pang ye Yona i, le iyei tarkilanga pang di ben ya in Maro iwanga pang di la ila nga. Ngan nen le so yo be pombe pang ye Tool Moolmool ke Maro ngan ole iyei tarkilanga pang ang di tooltool yo nookoot kayepe ngan ben ya in Maro iwanga pang la isi nga. 31 Ngan ye lal yo Maro itaru be ikarata betanga kidi tooltool ye in nga, ngan garup ene mai atu yo iyepe ye ni yo karaka ipa ye i, in ole ikodo dama ke Maro, inbe ipapos di tooltool yo ke nookoot nga, ye dada dook tiap kidi yo tiyei nga. Au i awete nen, yesoo garup tani, in iyepe ke tana damono, bong ipa ye manga mooloo a ise pang Yerusalem be se ilongo betanga dook mata ke Solomon yo ipatomonai di tooltool ye nga. Bong Tool atu yo nookoot kaye kayepe i, in illoso Solomon. 32 Inbe ye lal tani yo Maro itaru be ikarata betanga kidi tooltool ye in nga, ngan ole di tooltool ke Ninibe tikodo dama ke Maro, inbe tipapos di tooltool yo ke nookoot nga, ye dada dook tiap kidi yo tiyei nga. Awete nen nga, yesoo di Ninibe tilongo betanga ke Yona tina yo iwete nga, ngan le tiportak lodi mulu. Bong Tool atu yo nookoot kaye kayepe i, in illoso Yona.”
Yesu Ikatte Betanga Ye Sul
(Matiu 5:15; 6:22-23)
33 Motong la Yesu iwete pang di mulu nen, “Tool sa ke be ilanga sul ki bong, lo ngan be itarkoo, too ipatudu ye bor, ngan tiap. Bong ole ipawoti lo ete, a be nen ngan di tooltool be tise rumu lono ki ngan tikamata ni ye nunngana. 34 Ngan matamim ngan dawa ben sul kiang. Le kumata be matamim igalanga dook mata nga, ngan ole sul nunngana ilangaraia tinimim mai i le imot inbe kakamata ni. Bong kumata be matamim igalanga tiap nga, ngan ole todo iduku tinimim mai i le imot inbe kakamata ni tiap. 35 Ngan nanga, kin kakamatang dook leu, ole nen ngan kawete be sul nunngana iken lomim, bong tiap, todo iduku le imot. 36 Bong kumata le be sul nunngana tani in ilangarai tinimim mai i le imot, le kasin pa iken todo lono tiap nga, ngan ole ilangarai ang dawa ben sul moolmool yo nunngana ilangarai ang i.”
Yesu Ipapos Di Paresi Le Di Kuto Maimai Ke Ger Ke Maro Ye Dada Dook Tiap Kidi
(Matiu 23:1-36; Maka 12:38-40)
37 Yesu iwete nen pang di a imot, motong la tool Paresi atu in ikiuu be la yaru tikan so rumu ki. Motong la ilo rumu ke Paresi tani in lono lo iwur mie pono potai pang ye kookoowoo ke kaningi so. 38 Le nga Paresi tani in ikamata Yesu le itakrai ye yo itoo momo kidi Yuda ke ngasingi baedi in tiap, inbe ikan so nga.
39 Motong la Tool Mai tani in iwete panga nen, “Ang Paresi nga, ngan be kangas ruku le omai kiang ke kaningi so nga, ngan ole kangas diki ki leu. Bong lomim rru ye lono yo giri le giri leu, ngan tiap. Ngan dada kiang yo kayei nga, ngan gaongo leu. Ngan nen le kangas baemim, bong lomim nga ipon ye dada dook tiap yo ke noonoo le pasakalanga so nga. 40 Ang nga ben di tooltool kapakapa! Ngan tool yo be ikarata so atu i, in ole ikarata diki ki le ipa ye lono lapau, too? 41 Bong awete pang nen, so yo iken ruku lono nga, ngan kayoon a kakap pang di tooltool yo ballingadi tiap nga, a nen ngan kalon di ye. Ngan kumata le be kayei nen nga, ngan ole Maro ikamata ngan lono dook mata pang ye dada kiang yo kayeii i.
42 “Atoo, ang di Paresi nga, kin kakamatang dook leu! Ang nga kapoto so mitiap kiang yo ben laki le lombo le bede ke kumu kiang nga, le iken ye budanga sangaul, motong la kakaua budanga atu pang Maro. Bong nga yelei be kayei dada dook mata pang di diemim tiap, inbe lomim pang Maro mai san tiap lapau nga? Ngan kumata be kayei dada yo dook mata nen nga, le ipa ye urata kiang tina yo kayei kanakana nga, ngan matin nga le dook mata san.
43 “Atoo, ang di Paresi nga, kin kakamatang dook leu! Ang ngan be kalo ye rumu kidi Yuda ke gaongo in lono nga, ngan lomim be le lo kawur dama ye kookoowoo kidi tooltool yo edi maimai nga. Inbe lomim be la kapa ye ni ke yawaringi so, a nen ngan di tooltool be tikamatang nga, ngan tiwete lo ponana kidi pang.
44 “Atoo, kin kakamatang dook leu! Ang ngan dawa ben gomo ke matenge yo iken tana lono le di tooltool lodi galanga ye tiap a tipa pono i.”
45 Motong tool kuto mai atu ke ger ke Maro i, in iraua betanga ke Yesu nen, “Ona tiap! Pannoongoo, betanga kiong tina kuwete nga, ngan betanga medana leu le kugarungam ye lapau sa.”
46 Motong la Yesu iwete panga nen, “Atoo, ang di kuto maimai ke ger ke Maro nga, kin kakamatang dook leu! Ang ngan kapaloko so moonoo alunu san ilo di tooltool podi le tisak ye solanga ki. Bong ang tapmim nga yelei lomim be katara baemim buruburene atu la kalon di ye so moonoo tani yo tisola in tiap nga?
47 “Atoo, kin kakamatang dook leu! Ang ngan kakarata agoro ke matenge pang di Maro koonoo yo muku ngan di sasa kiang tiraumatamata di nga. 48 Ngan dada tina yo kayeii i, in ipaposang ben ang ngan lomim ponana yo di sasa kiang tiraumatamata di Maro koonoo a timmata nga, ngan la le lomim tut di a be kakarata agoro kidi matenge pang di nga. 49 Ye punu in la le Maro ya taunu itoo lo galanga ki a iwete nen, ‘Nga ole awanga di Maro koonoo inbe di aposol kiau a tila pang ye di, bong ole di tooltool tikamata di yo titoo au nga, le ole tigarung di kapala, inbe di kapala ngan tiraumatamata di le timmata.’ 50 Ngan nen le ang tooltool yo nookoot kayepe nga, ngan ole Maro iyemenai ang ye di Maro koonoo tina yo karaumatamata di a rara kidi imati nga, yesoo bong ang ngan katoo dada kidi sasa kiang yo tiyei muku nga. Ngan di sasa kiang tina ngan tiyei dada dook tiap nen ye kene tani yo Maro itara tana ye in le ise nookoot nga. 51 Le dada dook tiap tani in imadit ye kene yo Kaen iraumata Awele ye i, in a ise ye Sakaria yo di tooltool tiraumate kataunu ke bareme mai ke sungunu inbe pat gauningi ke paroranga so pang Maro ye i. Le moolmool, ang tooltool yo nookoot kayepe nga, ngan ole Maro iyemenai ang ye dada dook tiap le imot yo di sasa kiang tiyei nga.
52 “Atoo, ang di kuto maimai ke ger ke Maro nga, kin kakamatang dook leu! Ang ngan kawono kala dada ye di tooltool le ke be lodi galanga ye Maro tiap. Ngan ang tapmim ngan katoo dada tani tiap, inbe kawono kala dada ye di tooltool kapala yo tikapye be titoo dada tani in nga.”
53-54 Yesu iwete nen a imot, motong la iyege di sila tiyepe rumu lono, inbe ipas a idu tana. Ngan di kuto maimai ke ger ke Maro tina tiye di Paresi katedi malmal panga dook, le nga ye kene tani in tisere dada yo be tiwete mur ye a tisopo koodi panga ye betanga i, inbe titoru ye torungu matana matana, a be nen ngan tipalonga too, ole koon kapsap ye betanga sa be tikan paseme ye, too tiap.