12
Hay Aat di Nipa"el hi Nunggalden
(Mat. 21:33-46; Lk. 20:9-18)
Ente"an Jesus an nun'ulgud hi nipa"el hinan tatagun inalinay, “Wada han lala'in nangitanom hi greyp hinan galdena. Ya inallupna, ya bino"ana nan lutah ipata'dogan di pun'apalan, ya inyammanay ittuwan di danum di greyp hi un mabayu, ya inyammana goh di ata'nang hi abung hi ihinan di mun'adug. Ya impalia'na nan galdenah nan udumnan tatagu, ya numbaat hi adagwin babluy. Ya unat goh nadatngan di apugahan de han impalia'na ya hennagnay ohah nan himbutna ta umuy hinan numpunlia' an mangngal hi dagwana. Mu dempap din numpunlia' din himbut, ya hinuplitda, ya pinakakda an mi'id am'amungit hi indatdah dagwan nan ad galden. Ya hennag goh han ad galden di ohah nan himbutna, mu pinaguhday uluna, ya pinaligatda hiya. Ya hennag damdama nan ad galden goh di oha, mu pinatoyda, ya hiyah ne ina'inatdah din udum goh an nahnag an nunhuplitda, ya pinatoyday udumna. Ya hidin angunuhna ya un ohay lala'ih na'angang hi mahnag an han oh'ohhan pohpohdonan imbaluyna. Mu la'tot ya hennagna hiya ti alyonay, Olom ya e'gonanda hiya! Mu unat goh tinnig nan numpunlia' din imbaluy nan ad galden at nunhahapitdan inaliday, Hiyah te imbaluynan mamoltan hitun galden! At umuy tu'u patayon ta bagi tu'uh te han galdena!* Intudun nan uldin di Hudyu an gulat ta waday luta mu mid ad luta at mabalin an malgom di mangngal ta lutada, at ninomnom nan nunlia' an gulat ta patayonda nan ad luta at mabalin an bagionda. At dempapda hiya, ya pinatoyda, ya inyuyda intapal hi pingit den galden.”
Ya inalin Jesus goh ay didan nangngol di, “Hay aton nin han ad galden hinan numpunlia'? Hay atona ya umuyna pumpatoy nan nangipalia'ana, ya impalia'na nan galdenah nan udumnah tagu. 10 At anaad mah ta adiyu ma'awatan di aat di impitudo' Apo Dios hidin penghanan inalinay,
Nan batun namlinan di mun'ammah abung
di hiyaat goh di niyammah pognad di abung?
11 Ti hi Apu tu'uy nangat ene,
ya mapmaphod di pannigan tu'uh nan inatna!” Psa. 118:22-23.
12 Ya iniladan diday nipa"elan nen inulgudna, at penhoddan dapopon Hiyan den punhaphapitana, mu timma'otdah din tatagu ti inaliday un hi Jesus di ohan propeta, at nakakda.
Hay Aat di Buwit
(Mat. 22:15-22; Lk. 20:19-26)
13 Waday nahnag hi udumnan Pharisees ya nan udumnan Herodians Bahaom nan footnote di Mat. 22:16 ta innilaom di aat ten himpampun. hi mamalbalin Jesus. 14 Ya heden inayandan Hiya ya inaliday, “Apu, inilamin nahamad nan itudutudum, ya ta"on un pahiwon di tatagu ya itudum damdamay pohdon Apo Dios hi aton tu'u ti bo'on hay taguy nomnomom hi ipadenolmu. At hay pohdonmin innilaon ya ma'ahhapul an idat tu'un Hudyuh nan alid Rome di buwit, unu adi tu'u? 15 Mumbayad tu'u mah, unu adi tu'u?”
Mu inilan Jesus an unda Hiya balbaliyan, at inalinan diday, “Anaad ta padpadahona' an balbaliyan? Iyaliyu nan palatan pihhun Ha"in ta tigo'.” 16 Ya unat goh indatda nan palatan Hiya ya inalinan diday, “Ad angah ene han nitalatlatu, ya ad ngadan enen nitudo'?”
Ya tembaldan inaliday, “Hi Caesar.”§ Hay pohdon ten hapit an Caesar an ibagah nan hapit di iRome ya ali, at hiyay umat hinan hapit an Abimelek ya Achish hinan hapit di iPhilistia, ya Pharaoh hinan hapit di i'Egypt.* Bahaom nan footnote di Mat. 22:21 ta innilaom di aat ten palata.
17 Ya inalin Jesus ay diday, “Nan bagin nan alid Rome ya ibangngadyun hiya, ya nan bagin Apo Dios ya idatyu goh ay Hiya.”
Ya unat goh dengngoldah nen nambalna ya manoh'ada.
Hay Aat di Amahuan di Tagu
(Mat. 22:23-33; Lk. 20:27-40)
18 Wada han himpampun an Sadducees di ngadanda, ya diday mangitudtudun adi mamahuan di tagu. Ya waday udumnan didan immuy ay Jesus, 19 ya inaliday, “Apu, hay inyuldin Moses hidin penghana ya inalinay, Gulat ta matoy han lala'i ta waday ahawana ta mi'id imbaluyda ya mahapul an ahawaon han agina ta waday hanat de han natoy. Deut. 25:5-6. 20 Ya hidin penghana ya waday pitun linala'in hina"agi. Ya nangahawa din pangpangullu, ya la'tot ya natoy an mid ah imbaluyna. 21 At numbentanan din aginan netob ay hiya nan babai, mu la'tot ya natoy goh an mid imbaluyna. Ya nihukat heden miyatlu. Ya na'at hete goh eden miyatlu 22 ta nangamung hidin miyapitun udidian, at natoy daden pitun hina"agi an mi'id ah imbaluyda. Ya la'tot goh ya natoy heden babai. 23 Ya hidin algaw an amahuan di tagu ya hay ad ahawan den babai ti inahawadan pitu?”
24 Ya inalin Jesus ay diday, “Nibahhaw ahan hene han imbagayu ti mi'id inilayuh aat di impitudo' Apo Dios, ya mi'id goh inilayuh aat di abalinana! 25 Ti nan tagun mamahuan ya umatdah nan anghel ad abuniyan an adida mangahawa. 26 Mu anaad ta adiyu ma'awatan hi unda mamahuan di tagu? Undan agguyyu binaha din nitudo' hinan Liblun Moses? Ti heden ulgud an hay aat din namo'gong an ayiw an intudo' Moses ya inulgudna goh din inalin Apo Dios ay Moses an inalinay,
Ha"in hi Apo Dios an dayawon Abraham, ya hi Isaac, ya hi Jacob goh. Ex. 3:6.
27 Mu nanattoy da Abraham ya un ahin itudo' Moses heden inalin Apo Dios. Ya gulat ta agguy timmagu da Abraham at hi Apo Dios mah di dayawon di nun'atoy an adi mamahuan? Bo'on, ti Hiyay dayawon di matagu! At hay itudun te ya mamahuan nan nun'atoy. At nidugah di nibahhawan di panudtuduyu!”
Hay Aat di Ma'ahhapul an Uldin
(Mat. 22:34-40)
28 Wadah di han lala'in muntudtuduh nan Uldin, ya dengngolnah den nunhahapitan da Jesus. Ya dengngolnan maphod nan nambal Jesus eden inalin di Sadducees, at inalinan Hiyay, “Hay aptan nin ahan hinan Uldin?”
29 Ya inalin Jesus di, “Hay aptan hinan Uldin ya umat hituy aatna:
Da'yun i'Israel an Hudyu ya donglonyu
ti hi Apo Dios an Apu tu'u ya un oha Hiyah Apu tu'u.
30 Ya mahapul an pa'appohpohdon tu'uh Apu tu'un hi Apo Dios
ya un nan pamhod tu'uh nan udumnan numbino'ob'on.§ Deut. 6:4-5. Hiyah ne ma'alih Nan Shema hinan hapit di Hudyu, ya hiyay umat hinan Doctrinal Statementda.
31 Ya wada goh di miyadwan ma'ahhapul an ma'unud:
Hay pamhod hinan odol ya maphod un umat hinay pamhod hinan i'ibba.* Lev. 19:18.
Ti daten duwan Uldin ya diday ma'ahhapul ya un nan udumnan Uldin.”
32 Ya inalin nan muntudtuduh nan Uldin di, “Maphod henen inalim, Apu! Ti immannung an anggay hi Apu tu'un hi Apo Dios di dayawon tu'u, ya mid ah ohah nahamad an anggay Hiya. 33 At hay mahapul ya pa'appohpohdon tu'uh Apu tu'un hi Apo Dios ya un nan udumna, ya hay pamhod hinan odol ya maphod un umat goh hinay pamhod hinan i'ibba. Ya gulat ta gohbon tu'uy animal hinan pun'onngan ta e'nong tu'un Apo Dios unu hinan udumnan me'nong mu ma"aphod di pangunudan tu'un den duwan Uldin an inalim ya un hanan ma'at.”
34 Ya unat goh dengngol Jesus din nambalna ya inilanan nala'eng hiyan tagu, at inalin Jesus ay hiyay, “Magadyuh an midadaan di iddumam hinan Pumpapto'an Apo Dios.”
Ya unat goh dengngol nan tataguy aat di nambal Jesus ya mid mahkay udumnah hanhanandan Hiya ti mun'ogonda.
Hay Aat nan Alin Pento' Apo Dios
(Mat. 22:41-46; Lk. 20:41-44)
35 Hidin nuntudtuduh Jesus hidih nan Timplun Apo Dios ad Jerusalem ya inalinay, “Nan muntudtuduh nan Uldin ya inaliday un holag David henen Alin Pento' Apo Dios hi mumpapto'. 36 Mu immannung an Hiya goh di Apun David ti intudun nan Na'abuniyanan an Lennaway hapiton David an inalinay,
Nan Apu tu'un hi Apo Dios ya inalinah nan Apu tu'u goh di:
Umbun'ah immapit hi agwan'u
ta engganay un'u amehon an amin nan buhulmu.” Psa. 110:1.
37 Ya inalin goh Jesus hinan tataguy, “Gadya an inalin David di hi Apunah Kristu, mu anaad ta alyonyuy un holagna goh?” Nan do'ol an tatagun nangngol hinan inul'ulgud Jesus ya pohpohdonda nan itudtuduna.
Hay Nangulgudan Jesus hinan Aat di Nuntudtuduh nan Uldin
(Mat. 23:1-36; Lk. 20:45-47)
38 Ya heden nuntudtuduwana ya inalinay, “Emayaanyu nan muntudtuduh nan Uldin! Ti hay pohdonda ya munlubungdah magayad an lubung ya unda umuy munle'le'od, ya pohdonda goh hi un e'gonan di tatagu didah nan pummalkaduan, 39 ya pohdonda nan ma"aphod an umbunan hinan himba'an di Hudyu ya nan umbunan di nabagbagtun taguh nan gotad, 40 ya adukkayonday luwaluda ta way aton di tatagun mangiyamlan dida. Ya wan gunda balbaliyan nan binabain umu'utun ta way atondan mangngal hinan gina'uda! At nidugah di moltada ti dumalat nan gunda aton an umat hina!”
Hay Indat nan Nabalun Babai
(Lk. 21:1-4)
41 Inumbun hi Jesus hinan dammang di kahon an pangiyamungan di tataguh pihhudan midat hinan Timplu. Ya a'ammangona nan tatagun pun'ittuday pihhudah di, ya do'olday adadangyan an nangittuh nan do'ol an pihhuda. 42 Ya tinnig Jesus han babain nawotwot an nabalu an immuyna ni'yittuy dudduwan hepeng. Hiyah ne umat hinan centavo.
43 At inayagan Jesus din intudtuduwana, ya inalinan diday, “Umannung heten alyo' ti do'do"ol di inittun nen nawotwot an balu ya un din udumna! 44 Ti nan indat nan udum ya pihhudan adida mahapul, mu nan nabalu ya na'agwotwot, mu ta"on ya inunghiwnay pihhuna.”

*12:7 Intudun nan uldin di Hudyu an gulat ta waday luta mu mid ad luta at mabalin an malgom di mangngal ta lutada, at ninomnom nan nunlia' an gulat ta patayonda nan ad luta at mabalin an bagionda.

12:11 Psa. 118:22-23.

12:13 Bahaom nan footnote di Mat. 22:16 ta innilaom di aat ten himpampun.

§12:16 Hay pohdon ten hapit an Caesar an ibagah nan hapit di iRome ya ali, at hiyay umat hinan hapit an Abimelek ya Achish hinan hapit di iPhilistia, ya Pharaoh hinan hapit di i'Egypt.

*12:16 Bahaom nan footnote di Mat. 22:21 ta innilaom di aat ten palata.

12:19 Deut. 25:5-6.

12:26 Ex. 3:6.

§12:30 Deut. 6:4-5. Hiyah ne ma'alih Nan Shema hinan hapit di Hudyu, ya hiyay umat hinan Doctrinal Statementda.

*12:31 Lev. 19:18.

12:36 Psa. 110:1.

12:42 Hiyah ne umat hinan centavo.