1  ✡ Luk 21:37Mətə Iesu revən ia Təkuər Olif.

2 Kɨni rakwakwi irə, ia nəpnəpɨn in rɨrərɨɡ mevən ia nimwə səvəi Kumwesən. Nərmama me pam həuvehe tukwe, nənə in rəkure, mɨnamahatən irəha. 3 Ia nəpɨn nəha nahatən me səvəi Loa mɨne Farisi me həuvehi pran riti sə kətə pui in ramo əpnapen nari irau iərman riti rɨpko mhə səvənhi. Irəha həuvehi mhəuvehe mhərpwi irapw in ia nəmri nərmama me pam, 4 nənə mhəni pen tɨ Iesu i mə, “Iahatən. Kətə pui prən i ramo əpnapen nari irau iərman riti rɨpko mhə səvənhi. 5  ✡ Lev 20:10, Dut 22:22-24Ia Loa səkɨtaha Moses rɨməni mɨnuə kɨtaha tsaməkeikei mhəkwi əpune nɨpran me səməme kamho iamɨnhi irə. Mətə ik mə tso nəfe ia pran i?” 6  ✡ Mat 22:15Irəha həni nəɡkiariien nəha mə tuhəreɡi mə Iesu trəfni irə. Hokeikei mə in trəfwəkour ia nəɡkiariien səvənhi, nənə irəha həukurən nɨni ərəhaien in tukwe.

Mətə Iesu rərpəsuk mɨnamrai pen nəkukuə ia tɨprənə ia nukwai rəɡɨn. 7  ✡ Dut 17:7Mətə irəha kamhəmwur a mamhəres in. Ro iamɨnhi irə in rɨskəmter, mɨni pen tɨ nirəha i mə, “Sin ia kɨmiaha nərəhaien səvənhi riwən? Pwəh in rukupwən mərarki pen kəruəterei ia prən i.” 8 Nənə in rərpəsuk mwi mɨnamrai nəkukuə ia tɨprənə ia nəkwai rəɡɨn.

9  ✡ Mat 22:22Nənə nəpɨn irəha həreɡi nəɡkiariien nəha, havən mamhəuvən kuatia kuatia. Nərɡharə me həkupwən ntəmaruə me həkurirə, mhəpwəh Iesu əpa mɨne prən nəha ramərer. 10 Iesu rɨskəmter, mɨni pen tɨ prən i mə, “Prən i. Irəha isə? Riti rɨpkɨni mhə mə tikemhə?”

11  ✡ Jon 5:14Mɨreɡi prən i rɨni mə, “Rekəm, iəmə asori. Riti rɨpkɨni mhə.”

Mɨreɡi Iesu rɨni mə, “Iou mwi iakəpwəh nɨniien mə tikemhə, mətə tiko mamevən məpwəh nərəhaien.”

12  ✡ Aes 49:6, Jon 1:4-9, 9:5, Jon 12:46Iesu rəɡkiari mwi m Farisi me mɨni mə, “Iou nukuraanien sə raməhiəpwɨn nərmama ia tɨprənə i. Iərmama sə rakurirə iou trəpwəh navənien ia nəpitəvien, mətə trətoni nukuraanien sə kauvehi nɨmɨruien irə.”

13 Mɨreɡi Farisi me həni pen tɨ Iesu i mə, “Ikamərer irapw maməɡkiari atukw ia niram iamɨnhi irə, mətə nɨpəri nəɡkiariien səim riwən tukw ik, ro pen nəɡkiariien səim ko kɨpkɨni mhə nɨpərhienien irə!”

14  ✡ Jon 5:31-32, Jon 7:28, 9:29Mɨreɡi Iesu rɨni pen tɨ nirəha i mə, “Pərhien iakamərer irapw maməɡkiari atukw ia nirak, mətə nəɡkiariien səiou ko kɨni nɨpərhienien irə, tɨ nəri nə mə iakukurən kwopun iakuku pen ikɨn mɨne kwopun iakamevən ikɨn. Mətə kɨmiaha hiəreirei kwopun iakuku pen ikɨn uə kwopun iakamevən ikɨn. 15  ✡ Jon 7:24, 12:47Kɨmiaha hiaməkiri nari ia nətərɨɡien səvəi iərmama a, mətə iou iapkəkiri mhə iərmama riti. 16  ✡ Jon 5:30, 8:29Mətə trɨni mɨnuə iakəkiri iərmama riti, nəkiriien səiou ro nɨpərhienien tɨ nəri nə mə rɨpko mhə iou əpa iakaməkiri in, mətə iou mɨne Tata sə rɨnərhi pehe iou iakuvehe. 17  ✡ Dut 17:6, 19:15Hiəukurən nəɡkiariien i kɨmərai pen ia Loa səkɨmiaha rɨni iamɨnhi irə mə, ‘Iərmama kəru krouərer irapw rouni nəɡkiariien kuatia tukɨni nɨpərhienien irə.’ 18  ✡ 1Jon 5:9Təkwtəkwuni nəha iou mɨne Tata Kumwesən sə rɨnərhi pehe iou iakuvehe kɨmrau iarouərer irapw rouəɡkiari ia nirak rouni nəɡkiariien kuatia.”

19  ✡ Jon 14:7Mɨreɡi irəha həni pen tɨ Iesu i mə, “Səim isə Tata?”

Mɨreɡi Iesu rɨni mə, “Kɨmiaha hiəuvəreirei iou, mhəuvəreirei mwi Tata səiou. Kamo hiəpkukurən iou, ko hiəukurən mwi Tata səiou.” 20  ✡ Jon 7:30Iesu rɨməni nəɡkiariien me i nəpɨn in ramahatən nərmama fwe ia nimwə səvəi Kumwesən ia kwopun kamerukw pen mane səvəi nəfwakiien ikɨn, mətə iərmama riti rəpwəh nəkwtəmhiriien in tɨ nəri nə mə nəpɨn səvənhi tukəkwtəmhiri in irə rɨpkuvehe mhə ihi.

21  ✡ Jon 7:34,36, Jon 13:33Ro iamɨnhi irə Iesu rɨni pen mwi tɨ nirəha i mə, “Iou takəpwəh kɨmiaha mamevən. Kɨmiaha tihətui iou mhemhə kɨmiaha noien ərəha me səkɨmiaha. Kɨmiaha tihəpkəuvən mhə ia kwopun nəha iakamevən ikɨn.”

22  ✡ Jon 7:35Ro iamɨnhi irə nəmə asori me səvəi nəkur Isrel həni mə, “Nəɡkiariien nəha in rani mə kwopun nəha ramevən ikɨn, kɨtaha tsəpkəuvən mhə ikɨn, nɨpwran rəfo irə? Rosi in trousi əpune atukw a in uə?”

23  ✡ Jon 3:31Mɨreɡi Iesu rɨni pen tɨ nirəha i mə, “Kɨmiaha imwəmiaha inhərɨpw. Iou imwak irənhə. Kɨmiaha nərmama səvəi tɨprənə i. Iou rɨpko mhə iou iərmama səvəi tɨprənə i. 24 Iakuvəni raka tukumiaha i mə kɨmiaha tihemhə kɨmiaha noien ərəha me səkɨmiaha. Iakɨməni iamɨnha irə tɨ nəri nə kɨmiaha tihaməkeikei mhəni nɨpərhienien ia nirak mə iou i in i. Mə hiəpwəh tihemhə kɨmiaha noien ərəha me səkɨmiaha.”

25 Mɨreɡi irəha həres pen in mə, “Ik sin nə?”

Mɨreɡi Iesu rɨni pen tɨ nirəha i mə, “Iou iərmama i iakani pehe tukumiaha i fwe kupwən meste pehe ipwet. 26  ✡ Jon 7:28, 12:49Səiou me nəɡkiariien me rɨpɨk iakukurən nɨniien ia kɨmiaha. Narimnari me rɨpɨk hiəno iakukurən nəkiriien mə hərəha. Mətə Iəmə sə rɨnərhi pehe iou iakuvehe nəɡkiariien səvənhi ro nɨpərhienien, nənə iou iakani irapw tɨ nərmama ia tɨprənə i nəfe nəɡkiariien iakreɡi in rɨməni pehe tukw iou i.”

27 Mətə irəha həreirei mə Iesu raməɡkiari ia Tata Kumwesən. 28  ✡ Jon 3:14, 5:19Ro iamɨnhi irə Iesu rɨni pen tɨ nirəha i mə, “Nəpɨn kɨmiaha tihəuvehi utə raka iou, Iəməti Iərmama, tihəukurən mə iou i in i. Kɨmiaha tihəukurən mwi mə iapko əpa raka mhə nari riti, mətə iakəɡkiari mamesi pen a nəfe Tata Kumwesən rahatən iou irə. 29  ✡ Jon 8:16, 16:32Iəmə sə rɨnərhi pehe iou iakuvehe in ramarə kɨmrau min. In rɨpkəpwəh mhə iou iakamavən əpa, tɨ nəri nə mə nəpɨn me pam iakamo narimnari me səməme rerɨn ramaɡien tukwe.” 30  ✡ Jon 7:31Nəpɨn Iesu rani nəɡkiariien me nəha nərmama həpɨk həni nɨpərhienien irə.

31 Ro iamɨnhi irə Iesu rɨni pen tɨ nəkur Isrel me i səməme həni nɨpərhienien irə mə, “Trɨni mɨnuə kɨmiaha hiamrɨpɨn mamho nəɡkiariien səiou, kɨmiaha atukwatukw nə nərmama me səiou. 32 Nənə kɨmiaha tihəukurən nəɡkiariien sə ro nɨpərhienien, nəɡkiariien pərhien i trɨfi nari ia kɨmiaha.”

33  ✡ Mat 3:9Mɨreɡi irəha həni pen tɨ Iesu i mə, “Kɨmaha kwənəkwus me səvəi Epraham. Iərmama riti rɨpko raka mhə slef ia kɨmaha. Rəfo ikɨni nəɡkiariien i mə nəɡkiariien pərhien trɨfi nari ia kɨmaha?”

34  ✡ Rom 6:16,20, 2Pit 2:19Mɨreɡi Iesu rɨni pen tɨ nirəha i mə, “Iakani nɨpərhienien tukumiaha i iərmama sə ramo noien ərəha, noien ərəha səvənhi ramərɨmənu irə mamoslef irə. 35 Slef riti in ko rəpwəh narə rerɨnien ia nəkwai nimwə səvəi iəmə asori səvənhi, mətə tɨni əpa rukurən narə rerɨnien ikɨn. 36 Ro iamɨnhi irə trɨni mɨnuə Tɨni Kumwesən rɨfi nari ia kɨmiaha, in trɨfi pərhien nari ia kɨmiaha. 37  ✡ Jon 5:18Iakukurən mə kɨmiaha kwənəkwus me səvəi Epraham, mətə hiaməmwur mə tihousi əpune iou tɨ nəri nə mə kɨmiaha hiəpwəh nokeikeiien mə tihəreɡi nəɡkiariien səiou. 38 Iou iakaməɡkiari ia nəfe iakɨnətoni kɨmrau Tata səiou, mətə kɨmiaha hiamo nəfe hiamreɡi tata səkɨmiaha rɨməni pehe tukumiaha.”

39  ✡ Mat 3:9Mɨreɡi irəha həni pen tɨ Iesu i mə, “Səkɨmaha tata Epraham.”

Mɨreɡi Iesu rɨni pen tɨ nirəha i mə, “Trɨni mɨnuə kɨmiaha nɨpwnəti Epraham pərhien me, tihamo nəfe noien in rɨnamo fwe kupwən. 40 Iou i iəmə sə iakani irapw tukumiaha nəɡkiariien pərhien sə iakreɡi ruku pen tɨ Kumwesən. Mətə təkwtəkwuni kɨmiaha hiaməmwur mə tihousi əpune iou. Epraham rɨpko mhə noien i. 41  ✡ Dut 32:6, Aes 63:16, 64:8Kɨmiaha hiamo a nəfe noien tata səkɨmiaha rɨno.”

Mɨreɡi irəha həni pen tɨ Iesu i mə, “Rɨpko mhə kɨmaha iəkun iərmwɨn me. Kumwesən in əpa tata səkɨmaha.”

42  ✡ 1Jon 5:1, Jon 16:28Mɨreɡi Iesu rɨni pen tɨ nirəha i mə, “Trɨni mɨnuə Kumwesən in tata pərhien səkɨmiaha, kɨmiaha tihokeikei iou tɨ nəri nə mə iou iakuku pen irə muvehe ia kwopun i. Iapkuvehe mhə ia nətərɨɡien atukw səiou, mətə in rɨnərhi pehe iou iakuvehe. 43  ✡ Rom 8:7, 1Jon 3:8Rəfo kɨmiaha hiəreirei nɨpwrai nəɡkiariien i iakani? Hiəreirei tɨ nəri nə mə kɨmiaha hiəpkokeikei anan mhə mə tihətərɨɡ ia nəɡkiariien səiou. 44 Kɨmiaha nɨpwnəti Setan me. Hiokeikei mə tihamo a nəkwai tata səkɨmiaha. Fwe kupwən muvehe meste pehe ipwet mɨne in iərmama sə ramousi əpune nərmama. In raməmwəki nɨpərhienien tɨ nəri nə mə nɨpərhienien riwən irə. Nəpɨn in rameikuə, in ramesi pen a noien səvənhi, tɨ nəri nə mə in iərmama səvəi neikuəien, in nukune neikuəien me pam. 45 Mətə iou iakani a nəɡkiariien pərhien ro pen kɨmiaha hiəpkɨni mhə nɨpərhienien ia nirak. 46  ✡ 2Kor 5:21, 1Pit 2:22, 1Jon 3:5Sin ia kɨmiaha rukurən no puiien noien ərəha riti iakɨno? Trɨni mɨnuə iakani a nəɡkiariien pərhien me rəfo kɨmiaha hiəpkɨni mhə nɨpərhienien ia nirak? 47  ✡ Jon 18:37, 1Jon 4:6Iərmama sə ruku pen ia Kumwesən, in ramətərɨɡ ia nəɡkiariien səvəi Kumwesən. Mətə kɨmiaha hiəpkuku pen mhə ia Kumwesən ro pen hiəpkətərɨɡ mhə nəɡkiariien səvənhi.”

48  ✡ Mak 3:21-22, Jon 7:20Mɨreɡi nəkur Isrel həni pen tukwe in mə, “Kɨmaha iahaməni atukwatukw ik iəmə Sameria iəremhə ramarə ia niram uə rekəm?”

49 Mɨreɡi Iesu rɨni mə, “Iəremhə riwən ia nirak. Iou iakamsiai tata səiou, mətə kɨmiaha hiəpkɨsiai mhə iou. 50  ✡ Jon 5:41Iou iapkəmwur mhə mə nərmama tuhəuvehi utə nəɡhɨk. Riti nəha ikɨn in raməmwur tukwe. In Iəmə sə raməkiri nərmama. 51  ✡ Jon 5:24, Jon 6:40,47Iakani nɨpərhienien tukumiaha i. Iərmama sə ramo nəɡkiariien səiou trɨpkemhə mhə ia nəpɨn riti.”

52 Mɨreɡi nəkur Isrel həni pen tukwe in mə, “Təkwtəkwuni nəha kɨmaha iahəukurən mə iəremhə riti ramarə ia niram! Epraham ruvamhə, profet me həuvamhə mwi, mətə ik ikani mə iərmama sə ramo nəɡkiariien səim trɨpkemhə mhə ia nəpɨn riti. 53  ✡ Jon 4:12Rəfo? Ik ikasori məpi raka tata səkɨtaha Epraham fwe ruvamhə raka? Profet kupwən me irəha mwi həuvamhə raka! Ikuə ik nəfe iərmama?”

54 Mɨreɡi Iesu rɨni pen tɨ nirəha i mə, “Trɨni mɨnuə iakuvehi utə atukw a iou nɨsiaiien sə kuvei pehe miou ro nəri auər a i. Mətə Tata səiou in nə Iəmə sə rauvehi utə iou. Kɨmiaha hiaməkwein in mə Kumwesən səkɨmiaha, 55  ✡ Jon 7:28-29mətə kɨmiaha hiəuvəreirei in. Iou iakukurən in. Trɨni mɨnuə iakɨni mə iakreirei in, iou iəmə iakameikuə rəmwhen ia kɨmiaha. Mətə iou iakukurən in, mamo nəɡkiariien səvənhi. 56 Tata səkɨmiaha Epraham rɨnaɡien pɨk nəpɨn rɨməreɡi mə trətoni nəpɨn sə takuvehe irə. In rətoni nənə rerɨn raɡien.”

57 Mɨreɡi nəmə asori me səvəi nəkur Isrel həni pen tukwe in mə, “Nuk səim rɨpkeste mhə ihi fifti! Ikəfo mətoni Epraham?”

58  ✡ Jon 1:1Mɨreɡi Iesu rɨni pen tɨ nirəha i mə, “Iakani nɨpərhienien tukumiaha i nəpɨn Epraham rɨpkətui pehe mhə ihi, iou iakɨnarə raka.” 59  ✡ Jon 10:31Iesu rɨni nəɡkiariien nəha ro pen irəha həpeki kəruəterei me mə tuhəkwi in irə, mətə Iesu rərkwafə mier ia nimwə səvəi Kumwesən mamevən.