KAEM KO DEN PROVERBS 11

Kari ningo diram se kari memek nunga bala sang

1 Kariimet skel ko nuamur sang

gurugusan se mel ko ikup diram me

balso, mu Yawe munan umu me ko kueso nunguningkiri;

bare nu kariimet mel ko ikup ko tom

diram la balsan mu nunga amilmiloso.

2 Nanimi patawura ko munan taiso mu, buring ko dolara taiso; bare nanimi karogo kapara ko munan mu ikia sinar nangarso.*

3 Kawel mena diram la bagara ko munan

mu, kariimet ningo nunga kiti guruguso;

bare kawel munan mu, kariimet ikia

suanta la me kaora mu nunga maguwuso.

4 Mel ningo ningo ago bagara ko munan

mu, tom memek ningi me ka sangukko;

bare ningo diram la bagara ko munan mu,

maga namara ko lage te ka bataguru taukko.

5 Kariimet nungumik den mena alo mu,

nunga munan ningo diram mu lage ningo nunga kasurso;

bare kariimet memek mu nongota nunga memek nunga maguwuso.

6 Diram la bagara ko kariimet alo mu,

nunga munan ningo diram mu nunga sangaru taso;

bare ikia suanta la me kaora alo mu,

nunga ikia memek mu nunga taliposo.

7 Tom kari memek bo kueso, mu mel

taukko ko gomang ikia bita lagoso mu mena namoso;

anapeya taukko ko sail tagi lagaram mu ta mena.†

8 Kari ningo diram mu ikup kam ningi saonga taso;

bare ikup mu geragoso kari memek mu maguwuso.

9 Kaem ko me kuruwa ko kari mu, ko

munak memek mu te ko saki alo nunga maguwuso;

bare kari ningo diram mu ikia ningo te numi bataguru taso.

10 Tom kariimet ningo diram mu mel

betesan se ningo la arataso, mu wonong lilim la amilmilasan;

se tom kariimet memek alo kua gilingisan,

uwutatala kariimet aisan ale nuguting mosan.

11 Kariimet ningo nuam wonong bo te

bagasan, mu wonong mu nup yawara taso;

bare kariimet memek wonong bo te

bagasan, mu nunga bala memek te wonong mu ko nup magoso.

12 Awiriya ko bo doleng sapara den manarso mu nu kari ngualara;

bare kari ikia nunguning ago mu uwuta me bitirukko.

13 Munak gi ago geraga ko munan te den yumura pagorsan;‡

bare kari gomang motam ko sinar taso,

mu mel me bala ko mu me wetang te balso.

14 Kari supuling alo wosagam me kiti

guruguwomon, mu kariimet memek tamonko;

bare kari supuling wosagam ninguru

kiti guruguwomon, mu kariimet yawarakala bagamonko.

15 Bo saonga ale ko dinau bo kote

beteram umu kutuwura ko bala ni me baluko, mu awuk,

ni keta nimi ikup ningi betesam;

kari munan umu biriruwuso,

mu nu ningo la lagoso.

16 Imet gomang motam ningo se welang

ago, mu kariimet nup biya tusan;

bare kari darangara alis munumuning te

mel ningo ningo giso, mu kumik nup mena.

17 Kari gomang motam ningo se welang

ago mu ningo la lagoso;

bare ining singi alis daong ko kari mu

ikup tagi kota kumik te beteso.§

18 Kari memek mu ko ura koma mel

nunguning taso i maso, bare mena,

ko ura koma mu dora se kawel;

bare kari munan ningo diram bita lagoso,

mu ko koma mel nunguning taso.*

19 Kari munan ningo diram ko sail tagiso,

mu bagara ningo arigiso;

bare kari munan memek karo tui lagoso,

mu kua namara ko lage te namoso.

20 Kariimet ikia memek tom suen biya to

lagasan, mu Yawe me nunga kueso;

bare kariimet diram la lagasan,

mu Yawe nunga amilmiloso.

21 Ninguru ikialko: memek betera ko

kariimet alo mu me ipi namamonkowo,

nunga memek koma tamonko;

bare kariimet ningo diram mu ikup mena,

ningo la namamonko.

22 Gold ring balayam yawara buruk

kuamuru tuguma mu me terong;

se imet koma motam balayam yawara,

wore munan memek beteso, mu me terong tala.

23 Kariimet munan ningo la ko kua

lagasan, mu bagara ningo arigimonko;

bare kariimet kilek ikia memek ko kua

lagasan, mu Yawe ko gomang magara arigimonko.

24 Kari amilmil te ko melmasak kariimet

sang nungarso guruguso mu, me ta

tukunangaso, bo bo karogo am giwoso;†

bare kari ko melmasak ko dogotak

soroso, mu nama eng am kumik mel mena ko arataso.

25 Amilmil te kariimet mel nungara ko

kari mu pempem mel karogo la lagarukko;

awiriya kariimet sang yu te nunga

sangarso, mu ko koma nu betela yu te sangarmonko.

26 Kari ko na inang guramoso mu,

kariimet kumik ko bala memek balu gilingisan;

bare kari kuting urukuso se kote na

inang diasan mu, bala ningo kumik ko balsan.

27 Awiriya munan ningo karo tui lagoso,

mu nuna koma munan ningo kote betemonko;

bare awiriya munan memek bita karo

lagoso, mu koma munan memek arigiso.

28 Awiriya ko mel ningo ningo te ira

sanamoso mu dagulokko;

bare kari ningo diram mu, tam gawa

maramarak iwita marak bagarukko.

29 Kari ikup memek tagi ko imet kuriang

nungumik te beteso, mu mel ningo bo me taso;

ikia sinar mena alo mu, kari ikia sinar

ago mu nunga dungan kari bagamonko.

30 Munan ningo diram ko nunguning mu

tam marak nangarso wore turan;

awiriya kariimet saki lage ningo te nunga

awuso, mu nu ikia sinar kari.

31 Kariimet ningo diram alo nunga munan koma ali imi te tasan.

Se awuk? Kariimet memek Kaem

nubiring tusan mu nunga munan koma me tamonko e?

*11:2: Nanimi karogo kapara ko munan: Proverbs 3:34; 10:8; 13:10; 16:9; 17:10; 22:4; 29:23.

†11:7: Psalm 49 ago arikko.

‡11:13: Saki alo nubiring ko den bala: Proverbs 10:18-19; 11:13; 16:28; 18:8; 26:20.

§11:17: Ining singi alis daong ko munan: Proverbs 11:17; 15:18; 17:1,19; 20:3; 21:9,19; 22:10; 25:24; 26:20-21; 27:15; 28:25; 29:22; Galatians 5:15.

*11:18: 2 Corinthians 9:6; Galatians 6:9-10; James 3:18 ago arikko.

†11:24: Kariimet kituwura alo nunga saonga: Proverbs 11:24-26; 14:31; 19:17; 22:9; 28:27.