□1:1-2 «һәр йәрләрдә Рәб Әйса Мәсиһниң (у уларға вә бизгә мәнсуп!) намиға нида қилғучиларниң һәммиси» — бу ибарә «аләмшумул җамаәт»ниң аддий вә жиғинчақ бир тәбиридур.
■1:1-2 Юһ. 17:19; Рос. 15:9; Рим. 1:7; Әф. 1:1; 1Тес. 4:7; 2Тим. 2:22.
■1:3 Рим. 1:7; 2Кор. 1:2; Әф. 1:2; 1Пет. 1:2.
□1:5 «буниң билән силәр униңда һәр тәрәптә ... бай қилинғансиләр» — «униңда» — Мәсиһ Әйсада.
□1:6 «... худди Мәсиһниң гувалиғи силәрдә тәстиқланғандәк» — Худаниң уларға роһий илтипатларни беғишлиғанлиғи: (1) Худаниң Коринтлиқларға Павлусниң Мәсиһ тоғрилиқ болған гувалиқиниң тоғра екәнлигини испатлиғини вә (2) Худаниң Мәсиһниң уларниң қәлбидә турғанлиғини, уларниң һәқиқәтән Мәсиһкә тәвә екәнлигини тәстиқлиғини еди. Мәсилән, Худа роһий илтипатлири арқилиқ корнелиусдикиләрни «мениң адәмлирим» дәп тәстиқлиған еди («Рос.» 10:44-48гә қараң. «роһий илтипатлар»ни чүшиниш үчүн 12- вә 14-бапқа қараң.
□1:7 «Рәббимиз Әйса Мәсиһниң аян қилиниши» — Рәб дунияға қайтип кәлгәндә у һәр адәмгә аян болиду, әлвәттә.
□1:8 «Рәб Әйса Мәсиһниң күни» — Униң зиминға қайта келидиған күни.
■1:8 1Тес. 3:13; 5:23.
□1:9 «Худа сөзидә турғучидур» — демәк, Худа адәмни Өзиниң пак-муқәддәс сирдаш-һәмдәмлигигә чақирғачқа, Өз меһри-шәпқити билән уни йәнә ахирғичә гуна вә Шәйтанниң илкидин сақлап, пак һаятта яшашқа күчәйтишкә вәдә қилған.
■1:9 Йәр. 32:40-44; Юһ. 15:5; 1Кор. 10:13; Гал. 2:20; 1Тес. 5:24; 1Юһа. 1:3.
□1:10 «мән силәрдин Рәббимиз Әйса Мәсиһниң нами билән шуни өтүнимәнки, и қериндашлар...» — «қериндашлар» Инҗилда «етиқатчи ака-укилар» дегән билән ипадилиниду. Амма пүткүл Муқәддәс Китапта қериндашлар («етиқатчи ака-укилар») «етиқатчи ача-сиңиллар»ниму өз ичигә алиду. Бу принсип «Яр.» 1:27дә көрүниду; «Худаниң сүрәт-образи» болған «адәм»ниң өзи «әр-аял»ни өз ичигә алиду. Шуниң билән биз «қериндашлар» дәп тәрҗимә қилдуқ.
■1:10 Рим. 12:16; 15:5; Фил. 2:2; 3:16; 1Пет. 3:8.
□1:12 «Кефас» — расул Петрусниң ибранийчә исми еди.
■1:12 Рос. 18:24; 1Кор. 3:4; 16:12.
□1:13 «Силәр Павлусниң намиға чөмүлдүрүлдүңларму?» — «чөмүлдүрүлдүңларму» мошу йәрдә суға чүмүлдүрүлүшни көрситиду.
■1:17 1Кор. 2:1, 4; 2Пет. 1:16.
□1:19 «Чүнки мундақ пүтүлгәнки...» — «мундақ пүтүлгән» — Муқәддәс Китапта йезиқлиқ. Мошу йәрдики сөзләр Тәврат, «Йәш.» 29:14дин елинған.
□1:22 «... греклар болса «даналиқ»ни тәләп қилиду» — шу замандики грек мәдәнийитидә пәлсәпәни чоқунуш дәриҗисигә йәткән дегили болиду (мәсилән, «Рос.» 17:21 вә алди-кәйнидики айәтләрни көрүң).
■1:22 Мат. 12:38; 16:1; Юһ. 4:48.
□1:23 «бу Йәһудийларға нисбәтән бизарлиқ иш...» — яки «бу Йәһудийларға нисбәтән путликашаң...».
□1:26 «инсаний тәрәптин...» — грек тилида «әтниң көзқаришичә...».
□1:28 «мәвҗут шәйиләр» — мошу йәрдә һәр хил адәмләрни, һөкүмранларни, дөләт қатарлиқларни өз ичигә алиду.
□1:30 «Униң тәрипидин силәр Мәсиһ Әйсада турисиләр...» — «Униң тәрипидин» Худа тәрипидин, демәк. «һөрлүк-азатлиқ қилинғандур» — «һөрлүк-азатлиқ» гунаниң вә Шәйтанниң қуллуғидин азат болуштур.
□1:31 «шуниңдәк Тәвратта пүтүлгәндәк...» — Инҗилда «пүтүлгәндәк» дейилгәндә, «Муқәддәс Китапта пүтүлгәндәк» дегән мәнидә. Мошу йәрдә «Йәр.» 9:24.
■1:31 Йәш. 65:16; Йәр. 9:22-23; 2Кор. 10:17.