1 Walse, ⸤Juda yembomanga koro moloringi⸥ wale Sambate tenga, Yesusi kinie yu lombili andolime kinie rasi-witi poniemanga ongo puringi kinie yu lombili andoli yemane‡ bokumunge alsena anjokondo “10. disaipel”. rasi-witi mongo mare nongendo inie toko liku kilu toringi. 2 Aku teringi kanokolie Parisi yemane§ bokumunge alsena anjokondo “11. Farisi”. Yesusi yundu ningendo: “Kána! ⸤Koro molemolo⸥ wale Sambatemonga ‘Kongono naa teangi.’ nimbe pelemo ungu manemo* bokumunge alsena anjokondo “11. Farisi”. nambemune nunge lombili andoli yemane ungu manemo pulue tokolie aku siku tekemeleye?” niringi.

3 Yesusini topondopa nimbendo: “Eno Pulu Yemonga bokune sukundu ⸤anda kolepa ye nomi kingi⸥ Depisini† ungu pulumu Mateyu 3:3*. terimu mele nimbe molemo temanemo kanokolie temanemonga pulumu naa pilimeleye? Depisi kinie yu pea puringi yema kinie eno engelene kolkolie niringimuni, 4 Depisi Pulu Yemo molorumu sele-ulkena sukundu pupe, Pulu Yemonga kumbikerena lierimu pillawa kalolime lipe nomba, yu pea puringi yema sirimu noringila kanumu.‡ ungu pulumu Mateyu 12:4*. Kanu pillawa kalolimendo Pulu Yemone ungu mane sipelie nimbendo:

5 “Manie Omba Mana Ye A Lierimu Yemone Sambate walema nokolemo-na ⸤Sambate wale kinie yemboma molko kondongendo tenge mele manda nimbé kanumu⸥.” nirimu. Te: 6:6-11 Sambate Wale Kinie Yesusini Ki Keri Lierimu Ye Te Tepa Konde Lsimu Temanemo.* Mateyu 12:9-14, Mako 3:1-6.

6 Pe walse, koro mololi wale Sambate tenga, Yesusi omba Juda yemboma maku toko Pulu Yemonga ungumu pilieringi ulkena suku pupelie ungu mane sirimu. Kanu ulkena ye te molorumu, yunge ki-umbukundu kamu kolopa kukorumu. 7 Kanu kinie akune moloringi Parisi yema kinie, Pulu Yemonga ungu manemanga pulume pilku mane siringi yema kinie,† bokumunge alsena anjokondo “41. saveman”. enone ‘Yesusini ulu te tepa kenjimbe kinie yu kote tendemolo.’ ningu ulu te tepa kenjimbe te ⸤alieli koroko molkolie⸥ ‘⸤Koro molemolo⸥ wale Sambate kinie yuni yemo tepa konde limbenje.’ ningu yu mimi siku kanoko moloringi. 8 Eno konopuni pilieringi mele pilipelie Yesusini kanu ki kolopa kukorumu yemondo nimbendo: “Yemboma molemelena ongo ola angilieni.” nirimu kinie yemo yu akune omba ola angilierimu.

9 Kanu kinie yemando nimbendo: “Eno isipu walsipu pilkiru. ‘Sambate wale kinie ulu nambolka ulu te manda temoloye? ‘Sambate walemonga ungu manemone “Teangi.” nilimo mele teamili.’ nimbu yemboma lipu tapondomolo kinie manda molo tepo kenjimolo kinie mandaye? ‘Naa kolangi. Konde pangi.’ nimbu temolomo manda molo topo kondomolomo mandaye?’ nimbu walsikiru.” nirimu. 10 Aku sipe eno nimbe walsipelie yuni eno pali neme-neme nimbe kanopalie ki kukoli yemondo nimbendo: “Nunge kimu sinio si.” nirimu kinie yemone yunge ki sinio sirimu kinie ki kolopa kukorumumu altopa kamu peanga lierimu.

11 Aku terimu kanokolie mumindili awili teko kolko enone enono anjo yando ungu mele teko ningendo: “Tepa kenjikimumunge yu nambe-eamiliye?” ningu moloringi.

12 Pe walse ipulueli Yesusi yu Pulu Yemo kinie ungu nimbendo ma pangi tenga ola pupe Pulu Yemo kinie ungu nimbe molopili kolea tangorumu.

13 Ipulueli-ou yu lombili andolimendo “Waa.” nimbelie ‘Enonga ye engaki rurepo nanga kongonomo teangi lipu mundembo.’ nimbelie aku yema mako topalie enondo nimbendo: “Eno ‘Nanga kongonomo tende-pangi.’ nimbu lipu mundukuru yema.” nirimu.§ bokumunge alsena anjokondo “1. aposel”.

14 ⸤Kanu ye engaki rurepo mako torumumenga imbime isipe:⸥ Saimono (yunge imbi te Pita) yu keme, Pita angenu Enderu keme, Jemisi keme, Jono keme, Pillipu keme, Batollomiu keme, 15 Mateyu keme, Tomasi keme, Allapiasinge malo Jemisi keme, “Olio Juda yemboma oliolio gapomano molamili.” niringi talape ye Saimono keme, 16 Jemisi malo Judasi keme, Judasi Isikeriote, Yesusi pe lipe opa puluema sirimu yemo keme, ⸤aku yema ‘nanga kongono tende-pangi lipu mundukuru.’ nimbe mako torumu yema⸥.

17 Kanu kinie yu kinie, yuni “Nanga kongonomo tende-pangi.” nimbe lipe mundorumu yema kinie, ma pangine manie oringi kinie yu lombili andoringi yembo awisili kinie, kolea Judia disiriki moloringi yembo awisili kinie, kolea awili Jerusalleme peringi yembo awisili kinie, nomu kusa kélona lierimu kolea awili Taya kinie Saidonoselonga peringi yembo awisili kinie, yu molorumune sukundu-sukundu ongo liku maku toringi. 18 Yu temane peanga topa, ungu mane sipe terimu pilingendo ongo, yuni eno kuru torumume ‘Tepa konde lipili.’ ningu oringi. Enonga yembo mare konopune kuru keri molorumume tepa konde lsimula. 19 Yemboma tepa konde lili tondolomo yu pepili molorumu kulu eno oringime pali ‘Yuambolamili.’ ningu yu molorumune nondoko nondoko oringi. Kanu kinie ongo yu amboloringi kinie kanu tondolomone eno pea pali tepa konde lsimu.

20 Kanu kinie Yesusi manie molopa yu lombili andoringime olando sipe kanopalie enondo nimbendo:

23 “⸤Yembomane eno aku siku mele telemelemonga⸥ eno mulu koleana punge kinie kanune ⸤Pulu Yemone⸥ eno mele kalopa kondomba kene ⸤kanu yembomane eno aku siku teko kenjinge⸥ kinie konopu awili teko siku, konopu paa peanga pepili molangi.* Jemisi 1:2. Yembomane kinié eno mindili silimele mele, aku siku eno naa molangi koro-ou Pulu Yemone ungu umbu tondorumume pilku yemboma ningu siliku andoringi yemboma we yembomane eno kepe mindili siringila kanumu.

24 “Nalo eno kamako lemelema,

27 ⸤Aku nimbelie Yesusini we moloringi yembomando nimbendo:⸥ “⸤Akumu na lombili andolimendo nikiru⸥ nalo nane ungu nikirume pilku molemele yemboma, enondo ungu te pea niembo piliengila! Enone enonga opa puluema konopu mondoko, eno-kinie konopu keri panjilimele yemboma teko kondoko teangi. 28 Enondo ‘Yembo kerime kene molko kenjengi!’ nilimele yembomando ‘Eno yembo peangama kene molko kondangi.’ niengi. Eno teko kenjilimele yemboma ‘Pulu Yemone lipe tapondopili.’ ningu enone enonga mawa tendangi.‡ Ou Pita 3:9.

29 “Yembo tene nunge kumbikere ekendonga larauwe tomba kinie topele toko ‘Ekendonga kamu larauwe topili.’ nieni. ‘Nunge wale sulu peangamo liembo.’ nimbé yembomo nunge wale-pakolimu kepe ‘pea we lipili.’ nieni. 30 “Melema si.” ningu mawa tenge yemboma pali melema we sieni. Nunge melema we limbe yembomondo “Altoko nanu si.” ni naa nieni.

31 “ ‘Yembomane nu-kinie teangi.’ konopu leno mele, nuni anjo yemboma aku siku teani.§ Mateyu 7:12.

32 “Ulu pulu keri telemele yemboma kepe enono anjo yando kondo kolemele pilkulie eno yando kondo kolemele yemboma mindi kondo kolonge manda molo. Eno kanoko keri kanolemele yemboma pea kondo kolangi. 33 Ulu pulu keri telemele yemboma kepe enono anjo yando kondo kolko teko kondolemele pilkulie eno yando kondo kolko teko kondolemele yemboma mindi teko kondonge manda molo. Eno teko kenjilimele yemboma pea teko kondangi. 34 Ulu pulu keri telemele yemboma kepe enono anjo yando pundu anjiku, ‘Walse altopo sukundu limbo’ ningu pundu anjilimele pilkulie, eno yando pundu tolemele yemboma mindi pundu anjinge manda molo. Eno pundu naa tolemele yemboma pea pundu anjengi.

35 “⸤Ulu pulu keri telemele yemboma enono anjo yando telemele mele eno ulu te olandopa teangila.⸥ Enone enonga opa puluema kepe kondo kolko, teko kondoko, pundu anjiku, teangi. ‘Enone pe walse altoko aku siku yando teangi.’ ni naa ningu, we teangi. Aku siku tenge kinie Pulu Yemonga ambolangoma molkolie,* bokumunge alsena anjokondo “31.3. pikinini bilong God”. yuni eno mele awisili kalomba linge. Pulu Yemo yuni mana yemboma-kinie aku sipe tepa molemola. Yu teko kenjilimele yemboma kinie, yundu ‘Ange.’ naa ningu we molemele yemboma kinie kanume tepa kondolemo. 36 Enonga Lapa Pulu Yemo teko kenjilimele yemboma kepe yu aku sipe kondo kolopa we tepa kondolemo mele eno teko kenjinge yemboma aku siku kondo kolko teko kondangi.” ⸤nirimu⸥.

37 “Enone yemboma telemele ulume naa apurunge kinie ⸤Pulu Yemone⸥ eno ulu telemelema naa apurumbela. Enone anjo yembomane telemele mele apuruku kanokolie “Teko kenjikimili. Tekemele mele ⸤Pulu Yemone⸥ kanopa keri kanopili.” naa ninge kinie ⸤Pulu Yemone⸥ enone telemele mele apurupe kanopalie “Teko kenjikinu. Tekeno mele kanopo keri kanokoro.” naa nimbéla.‡ Gallesia 6:4. Yembomane eno-kinie teko kenjinge ulume ‘Manie pupili.’ ningu siye kolonge kinie ⸤Pulu Yemone⸥ enonga ulu pulu kerime ‘Manie pupili.’ nimbe siye kolombala.§ Mateyu 6:14-15, Mako 11:25. 38 Enone yemboma pe-pe kepe ‘Pundu naa tangi.’ ningu melema we singe kinie yuni eno aku sipe we simbela. Melema simbendo koltalo naa simbe; olandopa olandopa simbe. Enone anjo singe kanopalie eno yando aku sipe simbela.” nirimu.

39 Yesusini enondo ungu iko wallo te topa sirimula. Akumu isipe:

“Mongo keri lieli ye tene mongo keri lieli ye te aulke manda lipe ora simbeye? Peaselo kombune manda naa tolkaye?* Mateyu 15:14 ekendo. 40 Ungu mane pilku mololi yemboma enonga ungu mane silimu toko manie naa mundulimele. Ou ungu mane pilku puku pora silimele kinie pe mindi enonga ungu mane silimu pea kapola-kapola mele molemele.† Jono 13:16.

41 “Nuni angenanga mongona nurupulu te lemo kanoleno nalo nunge mongona unjo awili te lemomo naa kanoleno akumu nambemune telenoye? 42 Nunge mongona unjo awili lemomo naa kanokolie angenando “Ano, nunge mongona nurupulu te lemomo wendo lindembo.” nambeko nilinoye? Topele mapele toli yembomo,‡ bokumunge alsena anjokondo “47. tupela maus”. nuni nunge mongona lemo unjo awilimu ou wendo likulie pe kanoko kondoko angenanga mongona lemo nurupulumu manda wendo lindení.” ⸤nirimu.⸥

43 ⸤Kanu kinie Yesusini ungu te pea nimbelie ungu iko pokore topalie nimbendo:⸥

“Unjo peangamone mongo keri te manda naa tomba; unjo kerimuni mongo peanga te manda naa tombala. 44 Unjo mongo te kanokolie kanu mongo torumu unjomo imbi manda silimele.* Mateyu 12:33 ekendo. ‘Amu nambo.’ ningu, takeme manda olko toko naa nolemela. Molo ‘Me te nambo.’ ningu, silipu manda mengo naa nolemela. Amu lupela takeme lupela kanoko, me lupela silipu lupela kanolemele kanumu.† Kewa ungune unjo imbi lupe molemo. Ya umbu yembomane sumbi siku pilinge ungumu molemo. 45 Aku sipe mele, yembo peanga tene yunge konopune ulu peanga pelemoma telemo, nalo yembo keri tene yunge konopune ulu keri pelemoma telemo. Yembo te yunge konopune pelemo ungume mindi kerena nilimo.” ⸤nirimu.⸥

46 “Nane nilio ungume pilku liku naa tekolie enone nando “Awilimu” we nambemune nilimeleye?” ⸤nimbelie pe yuni ungu iko te pea enondo topa nimbéndo:⸥

47 “I nanga ungume pilku liku tenge yemboma eno ye te molemo mele niembo: 48 Ye te yuni yunge ulkemo ‘Ingi nimbe angiliepili.’ nimbe we ma kinie ukia kinie akupe ltepalie, akune manie kou polona ola takorumu. Ulkemo aku sipe takopa kondorumu kulu pe no topa ulkemo paa topa kalalu simbe terimu kinie topa tekise naa tekisipe ingi nimbe we angilierimu.

49 “Nalo inanga ungume pilku liku naa tenge yemboma eno ye te molemo mele niembo: Ye te yunge ulke we ma pange teline ola walu takorumu. Pe no topa ulke kanumu topalie ulkemo walsikele kamu topa kalalu sirimu.” nirimu.