7
Nikaⱨ munasiwitidin misal
I ⱪerindaxlar, mǝn ⱨazir Tǝwrat ⱪanunini bilgǝnlǝrgǝ sɵzlǝwatimǝn; silǝr ⱪanunning pǝⱪǝt ⱨayat waⱪtidila insan üstigǝ ⱨɵkümran bolidiƣanliⱪini bilmǝmsilǝr?
Mǝsilǝn, eri bar ayal, eri ⱨayatla bolidikǝn, ⱪanun boyiqǝ erigǝ baƣlanƣan; lekin eri ɵlüp kǝtsǝ, ɵzini erigǝ baƣliƣan nikaⱨ ⱪanunidin azad ⱪilinidu. 1Kor. 7:2,10,39. Xuning üqün, bu ayal eri ⱨayat waⱪtida baxⱪa bir ǝrgǝ baƣlansa, zinahor ayal dǝp atilidu. Lekin eri ɵlüp kǝtsǝ, u nikaⱨ ⱪanunidin ǝrkin bolidu; xu qaƣda baxⱪa bir ǝrgǝ tǝgsǝ, zina ⱪilƣan bolmaydu. Mat. 5:32. Huddi xuningdǝk, ⱪerindaxlar, silǝr Əysa Mǝsiⱨning ⱪurbanliⱪ teni arⱪiliⱪ Tǝwrat ⱪanuniƣa nisbǝtǝn ɵldünglar. Buning mǝⱪsiti silǝrning baxⱪa birsigǝ, yǝni ɵlümdin Tirilgüqigǝ baƣlinixinglar wǝ xuning bilǝn Hudaƣa mewǝ berixinglardin ibarǝttur. «Buning mǝⱪsiti silǝrning baxⱪa birsigǝ, yǝni ɵlümdin Tirilgüqigǝ baƣlinixinglar wǝ xuning bilǝn Hudaƣa mewǝ berixinglardin ibarǝttur» — birdinbir «ɵlümdin Tirilgüqi» Mǝsiⱨdur, ǝlwǝttǝ. «Hudaƣa mewǝ berix»ning ⱨǝr tǝrǝplimǝ mǝnisi bar; «nikaⱨning mewisi» adǝttǝ balilar bolidu; Mǝsiⱨkǝ baƣlinixning nǝtijisi bǝlkim baxⱪilarning biz arⱪiliⱪ Hudaƣa etiⱪad baƣlap Uningƣa pǝrzǝnt boluxidin ibarǝt bolidu; bu, xübⱨisizki, rosul muxu yǝrdǝ kɵrsǝtkǝn «mewǝ»ning bir ⱪismi. «Gal.» 5:22nimu kɵrüng.   Gal. 2:19; 1Pet. 4:1.
Qünki biz «ǝt»ning ilkidǝ waⱪtimizda, Tǝwrat ⱪanuni gunaⱨning arzu-ⱨǝwǝslirini tehimu ⱪozƣap, tenimizdiki ǝzalarda ɵlümgǝ elip baridiƣan mewini qiⱪarƣanidi; «Qünki biz «ǝt»ning ilkidǝ waⱪtimizda, Tǝwrat ⱪanuni gunaⱨning arzu-ⱨǝwǝslirini tehimu ⱪozƣap, tenimizdiki ǝzalarda ɵlümgǝ elip baridiƣan mewini qiⱪarƣanidi» — «ǝt» degǝn sɵzning muxu yǝrdiki mǝnisi toƣruluⱪ «kirix sɵz»imizni kɵrüng. «Tǝwrat ⱪanuni gunaⱨning arzu-ⱨǝwǝslirini tehimu ⱪozƣap» degǝn sɵzlǝr ⱪanunning insanning tǝbiitidǝ pǝyda ⱪilƣan tǝsirlirini kɵrsitidu. Buning üq tǝripi bar: (1) insanning nurƣun ⱪilmixliri angsiz; (2) insanning tǝbiiti bǝk tǝtür bolup, Huda buni ⱪil desǝ, u baxⱪiqǝ ⱪilidu; (3) (ǝng muⱨimi) nurƣun kixilǝr xu guwaⱨliⱪni beriduki, ɵzining Hudaning ⱪanunliriƣa ǝmǝl ⱪilixⱪa tirixⱪanseri ɵz gunaⱨliri tehimu axkarilinidu, ⱨǝtta kɵpiyip ketidu. Tɵwǝndiki 7-25-ayǝtlǝrdǝ Pawlus ɵzining bu toƣruluⱪ tǝjribisini biz üqün ⱪisⱪiqǝ bayan ⱪilidu. lekin, ⱨazir biz Tǝwrat ⱪanunining ilkidin ǝrkin bolduⱪ. Qünki ɵzimizni boƣup turidiƣan bu ⱪanunƣa nisbǝtǝn ɵlgǝn bolup, ⱪanunning dǝsturining kona yolida ǝmǝs, bǝlki Roⱨning yengi yolida Hudaning ⱪulluⱪida bolimiz. «lekin, ⱨazir biz Tǝwrat ⱪanunining ilkidin ǝrkin bolduⱪ. Qünki ɵzimizni boƣup turidiƣan bu ⱪanunƣa nisbǝtǝn ɵlgǝn bolup, ⱪanunning dǝsturining kona yolida ǝmǝs, bǝlki Roⱨning yengi yolida (Hudaning) ⱪulluⱪida bolimiz» — oⱪurmǝn «Tǝwrat ⱪanuni»ƣa ǝmǝl ⱪilay desǝ, uningda 613 maddiliⱪ ǝmr-bǝlgilimining bar ikǝnlikini bilixi kerǝk. Ularƣa ǝmǝl ⱪilix biryaⱪta tursun, ularni esidǝ qing tutuxla kɵp adǝmlǝrgǝ ⱪiyin kelixi mumkin.
«Roⱨ» — Hudaning Muⱪǝddǝs Roⱨi.
   Rim. 2:29; 2Kor. 3:6.
 
Muⱪǝddǝs ⱪanun wǝ gunaⱨ
Undaⱪta nemǝ degülük? Tǝwrat ⱪanunining ɵzi gunaⱨmu? Ⱨǝrgiz undaⱪ ǝmǝs! Dǝrwǝⱪǝ, ⱪanunning kɵrsǝtmiliri bolmisa, gunaⱨning nemǝ ikǝnlikini bilmǝyttim. Ⱪanun «nǝpsaniyǝtqilik ⱪilma» demigǝn bolsa, nǝpsaniyǝtqilikning nemǝ ikǝnlikini bilmigǝn bolattim. Mis. 20:17; Ⱪan. 5:21; Rim. 3:20; Ibr. 7:18. Lekin gunaⱨ ⱪanunning ǝmri arⱪiliⱪ pursǝt tepip, iqimdǝ ⱨǝrhil nǝpsaniyǝtqiliklǝrni ⱪozƣidi. Tǝwrat ⱪanuni bolmisa, gunaⱨmu ɵlüktǝk jansiz bolatti. Yⱨ. 15:22; Rim. 4:15; 5:20; Gal. 3:19. Bir qaƣlarda ⱪanunning sirtida yaxiƣinimda ⱨayat idim, lekin ⱪanun ǝmrini bilixim bilǝnla, gunaⱨmu janlinip, meni ɵlümgǝ elip bardi. «bir qaƣlarda ⱪanunning sirtida yaxiƣinimda ...» — buning mǝnisi bǝlkim: «Tǝwrat ⱪanunining mǝndin nemini tǝlǝp ⱪilidiƣanliⱪini qüxǝnmǝydiƣan waⱪtimda,....». «ⱪanun ǝmrini bilixim bilǝnla...» — grek tilida «ⱪanun ǝmri manga kǝlgǝndila,....». «....gunaⱨmu janlinip, meni ɵlümgǝ elip bardi» — muxu ayǝttiki «ɵlüm» xübⱨisizki, roⱨiy jǝⱨǝttiki ɵlümni kɵrsitidu. 10 Əslidǝ kixigǝ ⱨayatliⱪ elip kǝlsun dǝp buyrulƣan ⱪanunning ǝmri ǝksiqǝ manga ɵlüm elip kǝldi. «Əslidǝ kixigǝ ⱨayatliⱪ elip kǝlsun dǝp buyrulƣan ⱪanunning ǝmri ...» — mǝsilǝn, «Ⱪan.» 4:1ni kɵrüng. 11 Qünki gunaⱨ ⱪanunning ǝmri bilǝn ⱨujum pursitini tepip, meni azdurdi wǝ ǝmr arⱪiliⱪ meni ɵltürdi.
12 Buningdin ⱪariƣanda ⱪanun ⱨǝⱪiⱪǝtǝn pak-muⱪǝddǝstur, uning ǝmrimu muⱪǝddǝs, toƣra-adalǝtlik wǝ yahxidur. 1Tim. 1:8. 13 Undaⱪta, yahxi bolƣini manga ɵlüm boldimu? Ⱨǝrgiz undaⱪ ǝmǝs! Bǝlki, gunaⱨning ⱪǝwǝtla ⱪǝbiⱨ ikǝnliki ǝmr arⱪiliⱪ oquⱪ axkarilinixi üqün, bu yahxi ǝmrning wasitisi bilǝn gunaⱨ mǝndǝ ɵlüm pǝyda ⱪildi.
 
Gunaⱨning dǝⱨxǝtlik küqi
14 Tǝwrat ⱪanunining «roⱨⱪa tǝwǝ» ikǝnlikini bilimiz. Biraⱪ mǝn bolsam «ǝtkǝ tǝwǝ»durmǝn, demǝk gunaⱨⱪa ⱪuldǝk setilƣanmǝn. «biraⱪ mǝn bolsam «ǝtkǝ tǝwǝ»durmǝn, demǝk gunaⱨⱪa ⱪuldǝk setilƣanmǝn» — «ǝtkǝ tǝwǝ» yaki «ǝttǝ bolƣan» toƣruluⱪ kirix sɵzni kɵrüng.   Yǝx. 52:3. 15 Qünki nemǝ ⱪiliwatⱪinimni ɵzümmu bilmǝymǝn. Qünki ɵzüm niyǝt ⱪilƣan ixlarni ⱪilmaymǝn; ǝksiqǝ, nǝprǝtlinidiƣinimni ⱪilimǝn. Gal. 5:17. 16 Lekin ǝgǝr ɵzüm halimiƣan ixlarni ⱪilsam, ɵzüm ⱪanunning yahxi ikǝnlikini etirap ⱪilƣan bolimǝn. 17 Xundaⱪ ikǝn, bu ixlarni mǝn ǝmǝs, bǝlki iqimdǝ mǝwjut bolƣan gunaⱨ ⱪilduridu. 18 Iqimdǝ, yǝni mening ǝtlirimdǝ ⱨeq yahxiliⱪning mǝwjut ǝmǝslikini bilimǝn; qünki yahxiliⱪ ⱪilix niyitim bar bolsimu, uni ⱪilalmaymǝn. Yar. 6:3,5; 8:21. 19 Xuning üqün ɵzüm haliƣan yahxiliⱪni ⱪilmay, ǝksiqǝ halimiƣan yamanliⱪni ⱪilimǝn. 20 Ɵzüm niyǝt ⱪilmiƣan ixni ⱪilsam, buni ⱪilidiƣan mǝn ǝmǝs, bǝlki iqimdǝ makan ⱪilƣan gunaⱨtur.
21 Buningdin ɵzümdiki xundaⱪ bir ⱪanuniyǝtni bayⱪaymǝnki, yahxiliⱪni ⱪilmaⱪqi bolƣinimda, yamanliⱪ ⱨaman iqimdǝ manga ⱨǝmraⱨ bolidu. «Buningdin ɵzümdiki xundaⱪ bir ⱪanuniyǝtni bayⱪaymǝnki, yahxiliⱪni ⱪilmaⱪqi bolƣinimda, yamanliⱪ ⱨaman iqimdǝ manga ⱨǝmraⱨ bolidu» — grek tilida «ⱪanuniyǝt» wǝ «ⱪanun» birla sɵz bilǝn ipadilinidu. 22 Ⱪǝlbimdǝ Hudaning ⱪanunidin sɵyünimǝn; Əf. 3:16. 23 biraⱪ tenimdiki ǝzalirimda baxⱪa bir ⱪanuniyǝtni sezimǝn. Bu ⱪanuniyǝt ⱪǝlbimdiki ⱪanun bilǝn jǝng ⱪilip, meni tenimdiki ǝzalirimdiki gunaⱨ sadir ⱪildurƣuqi ⱪanuniyǝtkǝ ǝsir ⱪilidu. Gal. 5:17. 24 Nemidegǝn dǝrdmǝn adǝmmǝn-ⱨǝ! Ɵlümgǝ elip baridiƣan bu tenimdin kimmu meni ⱪutⱪuzar? 25 Rǝbbimiz Əysa Mǝsiⱨ arⱪiliⱪ Hudaƣa tǝxǝkkür bolsun! Xundaⱪ ⱪilip, ⱪǝlbim bilǝn Hudaning ⱪanuniƣa itaǝt ⱪilimǝn, lekin ǝtlirimdǝ gunaⱨ sadir ⱪildurƣuqi ⱪanuniyǝtkǝ itaǝt ⱪilimǝn. «Rǝbbimiz Əysa Mǝsiⱨ arⱪiliⱪ Hudaƣa tǝxǝkkür bolsun!» — demǝk, u ɵzi ⱪilalmaydiƣan ixni Huda Ɵzi ⱪilƣan; baxⱪiqǝ eytⱪanda, «Rǝbbimiz Əysa Mǝsiⱨ arⱪiliⱪ adǝmni ⱪutⱪuzidiƣan Hudaƣa tǝxǝkkür!». «xundaⱪ ⱪilip, ⱪǝlbim bilǝn Hudaning ⱪanuniƣa itaǝt ⱪilimǝn, lekin ǝtlirimdǝ gunaⱨ sadir ⱪildurƣuqi ⱪanuniyǝtkǝ itaǝt ⱪilimǝn» — tɵwǝndiki 8-bab, 8-9-ayǝtni kɵrüng.
 
 

7:2 1Kor. 7:2,10,39.

7:3 Mat. 5:32.

7:4 «Buning mǝⱪsiti silǝrning baxⱪa birsigǝ, yǝni ɵlümdin Tirilgüqigǝ baƣlinixinglar wǝ xuning bilǝn Hudaƣa mewǝ berixinglardin ibarǝttur» — birdinbir «ɵlümdin Tirilgüqi» Mǝsiⱨdur, ǝlwǝttǝ. «Hudaƣa mewǝ berix»ning ⱨǝr tǝrǝplimǝ mǝnisi bar; «nikaⱨning mewisi» adǝttǝ balilar bolidu; Mǝsiⱨkǝ baƣlinixning nǝtijisi bǝlkim baxⱪilarning biz arⱪiliⱪ Hudaƣa etiⱪad baƣlap Uningƣa pǝrzǝnt boluxidin ibarǝt bolidu; bu, xübⱨisizki, rosul muxu yǝrdǝ kɵrsǝtkǝn «mewǝ»ning bir ⱪismi. «Gal.» 5:22nimu kɵrüng.

7:4 Gal. 2:19; 1Pet. 4:1.

7:5 «Qünki biz «ǝt»ning ilkidǝ waⱪtimizda, Tǝwrat ⱪanuni gunaⱨning arzu-ⱨǝwǝslirini tehimu ⱪozƣap, tenimizdiki ǝzalarda ɵlümgǝ elip baridiƣan mewini qiⱪarƣanidi» — «ǝt» degǝn sɵzning muxu yǝrdiki mǝnisi toƣruluⱪ «kirix sɵz»imizni kɵrüng. «Tǝwrat ⱪanuni gunaⱨning arzu-ⱨǝwǝslirini tehimu ⱪozƣap» degǝn sɵzlǝr ⱪanunning insanning tǝbiitidǝ pǝyda ⱪilƣan tǝsirlirini kɵrsitidu. Buning üq tǝripi bar: (1) insanning nurƣun ⱪilmixliri angsiz; (2) insanning tǝbiiti bǝk tǝtür bolup, Huda buni ⱪil desǝ, u baxⱪiqǝ ⱪilidu; (3) (ǝng muⱨimi) nurƣun kixilǝr xu guwaⱨliⱪni beriduki, ɵzining Hudaning ⱪanunliriƣa ǝmǝl ⱪilixⱪa tirixⱪanseri ɵz gunaⱨliri tehimu axkarilinidu, ⱨǝtta kɵpiyip ketidu. Tɵwǝndiki 7-25-ayǝtlǝrdǝ Pawlus ɵzining bu toƣruluⱪ tǝjribisini biz üqün ⱪisⱪiqǝ bayan ⱪilidu.

7:6 «lekin, ⱨazir biz Tǝwrat ⱪanunining ilkidin ǝrkin bolduⱪ. Qünki ɵzimizni boƣup turidiƣan bu ⱪanunƣa nisbǝtǝn ɵlgǝn bolup, ⱪanunning dǝsturining kona yolida ǝmǝs, bǝlki Roⱨning yengi yolida (Hudaning) ⱪulluⱪida bolimiz» — oⱪurmǝn «Tǝwrat ⱪanuni»ƣa ǝmǝl ⱪilay desǝ, uningda 613 maddiliⱪ ǝmr-bǝlgilimining bar ikǝnlikini bilixi kerǝk. Ularƣa ǝmǝl ⱪilix biryaⱪta tursun, ularni esidǝ qing tutuxla kɵp adǝmlǝrgǝ ⱪiyin kelixi mumkin. «Roⱨ» — Hudaning Muⱪǝddǝs Roⱨi.

7:6 Rim. 2:29; 2Kor. 3:6.

7:7 Mis. 20:17; Ⱪan. 5:21; Rim. 3:20; Ibr. 7:18.

7:8 Yⱨ. 15:22; Rim. 4:15; 5:20; Gal. 3:19.

7:9 «bir qaƣlarda ⱪanunning sirtida yaxiƣinimda ...» — buning mǝnisi bǝlkim: «Tǝwrat ⱪanunining mǝndin nemini tǝlǝp ⱪilidiƣanliⱪini qüxǝnmǝydiƣan waⱪtimda,....». «ⱪanun ǝmrini bilixim bilǝnla...» — grek tilida «ⱪanun ǝmri manga kǝlgǝndila,....». «....gunaⱨmu janlinip, meni ɵlümgǝ elip bardi» — muxu ayǝttiki «ɵlüm» xübⱨisizki, roⱨiy jǝⱨǝttiki ɵlümni kɵrsitidu.

7:10 «Əslidǝ kixigǝ ⱨayatliⱪ elip kǝlsun dǝp buyrulƣan ⱪanunning ǝmri ...» — mǝsilǝn, «Ⱪan.» 4:1ni kɵrüng.

7:12 1Tim. 1:8.

7:14 «biraⱪ mǝn bolsam «ǝtkǝ tǝwǝ»durmǝn, demǝk gunaⱨⱪa ⱪuldǝk setilƣanmǝn» — «ǝtkǝ tǝwǝ» yaki «ǝttǝ bolƣan» toƣruluⱪ kirix sɵzni kɵrüng.

7:14 Yǝx. 52:3.

7:15 Gal. 5:17.

7:18 Yar. 6:3,5; 8:21.

7:21 «Buningdin ɵzümdiki xundaⱪ bir ⱪanuniyǝtni bayⱪaymǝnki, yahxiliⱪni ⱪilmaⱪqi bolƣinimda, yamanliⱪ ⱨaman iqimdǝ manga ⱨǝmraⱨ bolidu» — grek tilida «ⱪanuniyǝt» wǝ «ⱪanun» birla sɵz bilǝn ipadilinidu.

7:22 Əf. 3:16.

7:23 Gal. 5:17.

7:25 «Rǝbbimiz Əysa Mǝsiⱨ arⱪiliⱪ Hudaƣa tǝxǝkkür bolsun!» — demǝk, u ɵzi ⱪilalmaydiƣan ixni Huda Ɵzi ⱪilƣan; baxⱪiqǝ eytⱪanda, «Rǝbbimiz Əysa Mǝsiⱨ arⱪiliⱪ adǝmni ⱪutⱪuzidiƣan Hudaƣa tǝxǝkkür!». «xundaⱪ ⱪilip, ⱪǝlbim bilǝn Hudaning ⱪanuniƣa itaǝt ⱪilimǝn, lekin ǝtlirimdǝ gunaⱨ sadir ⱪildurƣuqi ⱪanuniyǝtkǝ itaǝt ⱪilimǝn» — tɵwǝndiki 8-bab, 8-9-ayǝtni kɵrüng.