3
«Yuⱪiridiki ixlarƣa intilip izdininglar»
Silǝr Mǝsiⱨ bilǝn tǝng tirildürülgǝn bolsanglar, ǝmdi yuⱪiridiki ixlarƣa intilip izdininglar; Mǝsiⱨ xu yǝrdǝ Hudaning ong yenida olturidu. Əf. 1:20. Kɵngül-zeⱨninglarni yǝrdiki ixlarƣa ǝmǝs, bǝlki yuⱪiriⱪi ixlarƣa ⱪoyunglar; qünki silǝr ɵlgǝnsilǝr, wǝ ⱨayatinglar Mǝsiⱨ bilǝn billǝ Hudada yoxurun turidu. Rim. 6:2; 8:24; 2Kor. 5:7. Əmma ⱨayatimiz bolƣan Mǝsiⱨ axkarilanƣan qaƣda, xuan silǝr uning bilǝn billǝ xan-xǝrǝptǝ axkarilinidiƣan bolisilǝr. «ǝmma ⱨayatimiz bolƣan Mǝsiⱨ axkarilanƣan qaƣda, xuan silǝr uning bilǝn billǝ xan-xǝrǝptǝ axkarilinidiƣan bolisilǝr» — bu muⱨim ayǝt toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ tohtilimiz.   Fil. 3:21; 1Yuⱨa. 3:2.
Xunga yǝrgǝ tǝwǝ ixlarni ⱪilƣuqi ⱨǝrⱪandaⱪ ǝzaliringlarni, yǝni buzuⱪluⱪ, napaklik, iplas ⱨessiyatlar, rǝzil haⱨixlar wǝ nǝpsaniyǝtqilik (u butpǝrǝslikkǝ barawǝrdur)ni ɵlümgǝ mǝⱨküm ⱪilinglar; «yǝrgǝ tǝwǝ bolƣan ixlarni ⱪilƣuqi ⱨǝrⱪandaⱪ ǝzaliringlar...» — ǝsli grek tilida «yǝrgǝ tǝwǝ bolƣan ǝzaliringlar...». «yǝrgǝ tǝwǝ» degǝnning mǝnisi «bu rǝzil dunyaƣa tǝwǝ» degǝnliktur.   Rim. 7:5, 23; Əf. 4:22; 5:3, 5; 1Tes. 4:5. qünki bu ixlar tüpǝylidin Hudaning ƣǝzipi itaǝtsiz pǝrzǝntlǝrgǝ qüxidu. «qünki bu ixlar tüpǝylidin Hudaning ƣǝzipi itaǝtsiz pǝrzǝntlǝrgǝ qüxidu» — «itaǝtsiz pǝrzǝntlǝr» degǝn ibarǝ insanning ǝsli tüp tǝbiitidǝ itaǝtsizlikning barliⱪini, itaǝtsiz Adǝm’atining pǝrzǝntliri ikǝnlikini kɵrsitidu. Lekin «itaǝtsiz pǝrzǝntlǝr» bolsa Hudaning xǝpⱪiti bilǝn Hudaning Ɵzining pǝrzǝntlirigǝ aylinidu (5, 7-ayǝtni kɵrüng).   1Kor. 6:10; Gal. 5:19; Əf. 5:5; Wǝⱨ. 22:15. Silǝr bular arisida yaxiƣan waⱪtinglarda, bundaⱪ ixlardimu mangƣansilǝr. 1Kor. 6:11; Əf. 2:1; Tit. 3:3.
Əmma ⱨazir silǝr muxularningmu ⱨǝmmisini ɵzünglardin seliwetinglar — yǝni ƣǝzǝp, ⱪǝⱨr-sǝpra, yaman niyǝtlǝr, tɵⱨmǝt, aƣzinglardin qiⱪidiƣan iplas sɵzlǝrnimu siliwetinglar. Əf. 4:22; Ibr. 12:1; Yaⱪ. 1:21; 1Pet. 2:1. Bir-biringlarƣa yalƣan sɵzlimǝnglar; qünki silǝr kona adǝmni ⱪilmixliri bilǝn seliwǝtkǝnsilǝr, Əf. 4:25. 10 wǝ yengi adǝmni kiygǝnsilǝr; yengi adǝm bolsa ɵzini Yaratⱪuqining sürǝt-obrazi boyiqǝ toluⱪ bilixtǝ daim yengilimaⱪta; «wǝ yengi adǝmni kiygǝnsilǝr; yengi adǝm bolsa ɵzini Yaratⱪuqining sürǝt-obrazi boyiqǝ toluⱪ bilixtǝ daim yengilimaⱪta» — «kona adǝm» (9-ayǝt) Adǝm’atidin miras ⱪilinƣan gunaⱨkar ⱨayatni kɵrsitidu; «yengi adǝm» bolsa Mǝsiⱨdǝ bolƣan yengi ⱨayatni kɵrsitidu.   Yar. 1:26; 5:1; 9:6; Rim. 6:4; 1Kor. 11:7. 11 uningda ⱨeqⱪandaⱪ yunanliⱪ yaki Yǝⱨudiy, sünnǝtlik yaki sünnǝtsiz, yat mǝdiniyǝtlik, Skit, ⱪul yaki ⱨɵrlǝr mǝwjut ǝmǝstur; bǝlki Mǝsiⱨ ⱨǝmmidur, wǝ ⱨǝmmididur. «uningda ⱨeqⱪandaⱪ yunanliⱪ yaki Yǝⱨudiy, sünnǝtlik yaki sünnǝtsiz, yat mǝdiniyǝtlik, ... mǝwjut ǝmǝstur» — «yat mǝdǝniyǝtlik» — grek tilida «saⱪalliⱪ» deyilidu; qünki greklar adǝttǝ saⱪal ⱪoymaytti. Bu sɵz adǝttǝ grek yaki latin tilini sɵzliyǝlmǝydiƣanlarni kɵrsitǝtti; adǝttǝ greklar wǝ latinlar undaⱪ kixilǝrni kǝmsitip «saⱪalliⱪ» degǝn sɵzni «yawayi adǝmlǝr» degǝn sǝlbiy mǝnidǝ ixlitǝtti. «... yat mǝdiniyǝtlik, Skit, ⱪul yaki ⱨɵrlǝr mǝwjut ǝmǝstur; bǝlki Mǝsiⱨ ⱨǝmmidur, wǝ ⱨǝmmididur» — «Skitlar» adǝttǝ Ottura Asiyadiki kɵqmǝn hǝlⱪning omumiy nami idi.   1Kor. 7:21,22; 12:13; Gal. 3:28; 5:6; 6:15.
12 Xunga, Hudaning talliwalƣanliriƣa, pak-muⱪǝddǝs wǝ sɵyüngǝnlǝrgǝ layiⱪ, adǝmgǝ iq aƣritidiƣan baƣirlarni, meⱨribanliⱪ, kiqik peilliⱪ, mɵminlik wǝ sǝwr-taⱪǝtlikni kiyiwelinglar; «Xunga, Hudaning talliwalƣanliriƣa, pak-muⱪǝddǝs wǝ sɵyüngǝnlǝrgǝ layiⱪ ... kiqik peilliⱪ, mɵminlik wǝ sǝwr-taⱪǝtlikni kiyiwelinglar» — Tǝwrat-Injilda «mɵminlik»ning «yuwaxliⱪ iman-ixǝnq bilǝn» degǝndǝk alaⱨidǝ mǝnisi bardur. Mɵmin adǝm ɵzining ⱨoⱪuⱪliri yaki imtiyazlirini bekitix üqün kürǝx ⱪilmaydu; qünki u Huda aldida iman bilǝn toƣra mangƣan bolsa, Huda muxu ixlarni ɵzigǝ kapalǝt ⱪilƣan dǝp hatirjǝmliktǝ turidu. Bu sɵz toƣruluⱪ yǝnǝ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.   Əf. 4:32; 6:11; 1Tes. 1:4. 13 bir-biringlarƣa yol ⱪoyunglar, naraziliⱪ ix bolsa bir-biringlarni kǝqürüm ⱪilinglar; Mǝsiⱨ silǝrni ⱪandaⱪ kǝqürüm ⱪilƣan bolsa silǝrmu xundaⱪ ⱪilinglar. Mat. 6:14; Mar. 11:25; Əf. 4:32. 14 Muxu ixlarning üstigǝ kamil birlikning rixtisi bolƣan meⱨir-muⱨǝbbǝtni ⱪoxup beringlar. «... kamil birlikning rixtisi bolƣan meⱨir-muⱨǝbbǝtni ⱪoxup beringlar» — yaki «... kamil rixtǝ bolƣan meⱨir-muⱨǝbbǝtni ⱪoxup beringlar».   Yⱨ. 13:34; 15:12; Əf. 4:3; 5:2; Kol. 2:2; 1Tes. 4:9; 1Yuⱨa. 3:23; 4:21. 15 Mǝsiⱨning hatirjǝmliki ⱪǝlbinglarda ⱨɵküm sürsun (silǝr bir tǝn bolup bu hatirjǝmliktǝ boluxⱪa qaⱪirilƣan ikǝnsilǝr) wǝ xundaⱪla rǝⱨmǝt eytixlarda bolunglar. «Mǝsiⱨning hatirjǝmliki ⱪǝlbinglarda ⱨɵküm sürsun» — bu muⱨim sɵz toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.
16 Mǝsiⱨning sɵz-kalamini ɵzünglarda bayliⱪ ⱨasil ⱪilip turƣuzunglar, barliⱪ danaliⱪ bilǝn bir-biringlarƣa ɵgitinglar, jekilǝnglar, qin ⱪǝlbinglarda zǝbur-nǝƣmilǝr, mǝdⱨiyǝ küyliri wǝ roⱨiy nahxilarni yangritip Hudani qirayliⱪ mǝdⱨiyilǝnglar; «... qin ⱪǝlbinglarda zǝbur-nǝƣmilǝr, mǝdⱨiyǝ küyliri wǝ roⱨiy nahxilarni yangritip Hudani qirayliⱪ mǝdⱨiyilǝnglar» — «zǝbur-nǝƣmilǝr» bǝlkim sazƣa tǝngkǝx ⱪilinip eytilidiƣan nahxilar; «mǝdⱨiyǝ küyliri» bǝlkim sazsiz nahxilar; «roⱨiy nahxilar» bǝlkim stihiyiliktin, ɵzlikidin, Muⱪǝddǝs Roⱨning ilⱨami bilǝn eytilƣan nahxilarni kɵrsitidu («1Kor.» 14:15nimu kɵrüng). 17 wǝ ⱨǝmmǝ ixlarda, sɵz bolsun, ǝmǝl bolsun, ⱨǝmmisini Rǝb Əysaning namida ⱪilip, uning arⱪiliⱪ Huda’Atiƣa rǝⱨmǝt eytinglar. Əf. 5:20; 1Tes. 5:18.
 
ailidikilǝrgǝ bolƣan jekilǝxlǝr
18 Silǝr ayallar, Rǝbdǝ bolƣan süpitinglarƣa layiⱪ ɵz ǝrliringlarƣa boysununglar; Yar. 3:16; 1Kor. 14:34; Əf. 5:22; Tit. 2:5; 1Pet. 3:1. 19 silǝr ǝrlǝr, ɵz ayalliringlarƣa muⱨǝbbǝt kɵrsitinglar; ularƣa aqqiⱪ ⱪilmanglar. Əf. 5:25.
20 Silǝr balilar, ata-ananglarƣa ⱨǝmmǝ ixlarda itaǝt ⱪilinglar; qünki bundaⱪ ⱪilix Rǝbdǝ bolƣan güzǝl ixtur. Əf. 6:1.
21 Silǝr atilar, baliliringlarning kɵngligǝ azar bǝrmǝnglar; undaⱪ ⱪilsanglar kɵngli yara bolidu.
22 Silǝr ⱪullar, ǝttin bolƣan hojayininglarƣa ⱨǝmmǝ ixta itaǝt ⱪilinglar; pǝⱪǝt kɵz alididila hizmǝt ⱪilip, insanlarni hux ⱪilƣuqi ⱪullardin bolmanglar, bǝlki Rǝbdin ǝyminip qin kɵnglünglardin ix kɵrünglar. «silǝr ⱪullar, ǝttin bolƣan hojayininglarƣa ⱨǝmmǝ ixta itaǝt ⱪilinglar» — «ǝttin bolƣan hojayininglar» degini, yǝnǝ «silǝrning ǝrxtǝ bolƣan hojayininglarmu bar» dǝp puritidu.   Əf. 6:5; 1Tim. 6:1; Tit. 2:9; 1Pet. 2:18.
23 Nemǝ ixni ⱪiliwatⱪan bolsanglar, uningda insanlar aldida ǝmǝs, bǝlki Rǝb aldida ⱪilƣandǝk jan-dil bilǝn uningƣa ixlǝnglar; 24 qünki mirasning in’amiƣa Rǝbdin muyǝssǝr ⱪilinƣanliⱪinglarni bilisilǝr; qünki silǝr Rǝb Mǝsiⱨning ibadǝt-ⱪulluⱪididursilǝr. 25  Əmma kim ⱨǝⱪⱪaniysizliⱪ ⱪilsa ⱪilƣan ⱨǝⱪⱪaniysizliⱪi ɵz bexiƣa qüxidu; bu ixta ⱨeqⱪandaⱪ yüz-hatirǝ ⱪilinix yoⱪtur.
 
 

3:1 Əf. 1:20.

3:3 Rim. 6:2; 8:24; 2Kor. 5:7.

3:4 «ǝmma ⱨayatimiz bolƣan Mǝsiⱨ axkarilanƣan qaƣda, xuan silǝr uning bilǝn billǝ xan-xǝrǝptǝ axkarilinidiƣan bolisilǝr» — bu muⱨim ayǝt toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ tohtilimiz.

3:4 Fil. 3:21; 1Yuⱨa. 3:2.

3:5 «yǝrgǝ tǝwǝ bolƣan ixlarni ⱪilƣuqi ⱨǝrⱪandaⱪ ǝzaliringlar...» — ǝsli grek tilida «yǝrgǝ tǝwǝ bolƣan ǝzaliringlar...». «yǝrgǝ tǝwǝ» degǝnning mǝnisi «bu rǝzil dunyaƣa tǝwǝ» degǝnliktur.

3:5 Rim. 7:5, 23; Əf. 4:22; 5:3, 5; 1Tes. 4:5.

3:6 «qünki bu ixlar tüpǝylidin Hudaning ƣǝzipi itaǝtsiz pǝrzǝntlǝrgǝ qüxidu» — «itaǝtsiz pǝrzǝntlǝr» degǝn ibarǝ insanning ǝsli tüp tǝbiitidǝ itaǝtsizlikning barliⱪini, itaǝtsiz Adǝm’atining pǝrzǝntliri ikǝnlikini kɵrsitidu. Lekin «itaǝtsiz pǝrzǝntlǝr» bolsa Hudaning xǝpⱪiti bilǝn Hudaning Ɵzining pǝrzǝntlirigǝ aylinidu (5, 7-ayǝtni kɵrüng).

3:6 1Kor. 6:10; Gal. 5:19; Əf. 5:5; Wǝⱨ. 22:15.

3:7 1Kor. 6:11; Əf. 2:1; Tit. 3:3.

3:8 Əf. 4:22; Ibr. 12:1; Yaⱪ. 1:21; 1Pet. 2:1.

3:9 Əf. 4:25.

3:10 «wǝ yengi adǝmni kiygǝnsilǝr; yengi adǝm bolsa ɵzini Yaratⱪuqining sürǝt-obrazi boyiqǝ toluⱪ bilixtǝ daim yengilimaⱪta» — «kona adǝm» (9-ayǝt) Adǝm’atidin miras ⱪilinƣan gunaⱨkar ⱨayatni kɵrsitidu; «yengi adǝm» bolsa Mǝsiⱨdǝ bolƣan yengi ⱨayatni kɵrsitidu.

3:10 Yar. 1:26; 5:1; 9:6; Rim. 6:4; 1Kor. 11:7.

3:11 «uningda ⱨeqⱪandaⱪ yunanliⱪ yaki Yǝⱨudiy, sünnǝtlik yaki sünnǝtsiz, yat mǝdiniyǝtlik, ... mǝwjut ǝmǝstur» — «yat mǝdǝniyǝtlik» — grek tilida «saⱪalliⱪ» deyilidu; qünki greklar adǝttǝ saⱪal ⱪoymaytti. Bu sɵz adǝttǝ grek yaki latin tilini sɵzliyǝlmǝydiƣanlarni kɵrsitǝtti; adǝttǝ greklar wǝ latinlar undaⱪ kixilǝrni kǝmsitip «saⱪalliⱪ» degǝn sɵzni «yawayi adǝmlǝr» degǝn sǝlbiy mǝnidǝ ixlitǝtti. «... yat mǝdiniyǝtlik, Skit, ⱪul yaki ⱨɵrlǝr mǝwjut ǝmǝstur; bǝlki Mǝsiⱨ ⱨǝmmidur, wǝ ⱨǝmmididur» — «Skitlar» adǝttǝ Ottura Asiyadiki kɵqmǝn hǝlⱪning omumiy nami idi.

3:11 1Kor. 7:21,22; 12:13; Gal. 3:28; 5:6; 6:15.

3:12 «Xunga, Hudaning talliwalƣanliriƣa, pak-muⱪǝddǝs wǝ sɵyüngǝnlǝrgǝ layiⱪ ... kiqik peilliⱪ, mɵminlik wǝ sǝwr-taⱪǝtlikni kiyiwelinglar» — Tǝwrat-Injilda «mɵminlik»ning «yuwaxliⱪ iman-ixǝnq bilǝn» degǝndǝk alaⱨidǝ mǝnisi bardur. Mɵmin adǝm ɵzining ⱨoⱪuⱪliri yaki imtiyazlirini bekitix üqün kürǝx ⱪilmaydu; qünki u Huda aldida iman bilǝn toƣra mangƣan bolsa, Huda muxu ixlarni ɵzigǝ kapalǝt ⱪilƣan dǝp hatirjǝmliktǝ turidu. Bu sɵz toƣruluⱪ yǝnǝ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.

3:12 Əf. 4:32; 6:11; 1Tes. 1:4.

3:13 Mat. 6:14; Mar. 11:25; Əf. 4:32.

3:14 «... kamil birlikning rixtisi bolƣan meⱨir-muⱨǝbbǝtni ⱪoxup beringlar» — yaki «... kamil rixtǝ bolƣan meⱨir-muⱨǝbbǝtni ⱪoxup beringlar».

3:14 Yⱨ. 13:34; 15:12; Əf. 4:3; 5:2; Kol. 2:2; 1Tes. 4:9; 1Yuⱨa. 3:23; 4:21.

3:15 «Mǝsiⱨning hatirjǝmliki ⱪǝlbinglarda ⱨɵküm sürsun» — bu muⱨim sɵz toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.

3:16 «... qin ⱪǝlbinglarda zǝbur-nǝƣmilǝr, mǝdⱨiyǝ küyliri wǝ roⱨiy nahxilarni yangritip Hudani qirayliⱪ mǝdⱨiyilǝnglar» — «zǝbur-nǝƣmilǝr» bǝlkim sazƣa tǝngkǝx ⱪilinip eytilidiƣan nahxilar; «mǝdⱨiyǝ küyliri» bǝlkim sazsiz nahxilar; «roⱨiy nahxilar» bǝlkim stihiyiliktin, ɵzlikidin, Muⱪǝddǝs Roⱨning ilⱨami bilǝn eytilƣan nahxilarni kɵrsitidu («1Kor.» 14:15nimu kɵrüng).

3:17 Əf. 5:20; 1Tes. 5:18.

3:18 Yar. 3:16; 1Kor. 14:34; Əf. 5:22; Tit. 2:5; 1Pet. 3:1.

3:19 Əf. 5:25.

3:20 Əf. 6:1.

3:22 «silǝr ⱪullar, ǝttin bolƣan hojayininglarƣa ⱨǝmmǝ ixta itaǝt ⱪilinglar» — «ǝttin bolƣan hojayininglar» degini, yǝnǝ «silǝrning ǝrxtǝ bolƣan hojayininglarmu bar» dǝp puritidu.

3:22 Əf. 6:5; 1Tim. 6:1; Tit. 2:9; 1Pet. 2:18.