1  2Kol 5.7Tilidabuwa꞉ mano꞉ we. Kelego꞉ nililo꞉ dimo꞉losa꞉ a꞉la꞉likilo꞉ yasilo꞉l a꞉no꞉ hendele dia꞉no꞉ a꞉la꞉asulo꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ nililo꞉ mo꞉ba꞉ba꞉ a꞉no꞉, hendele a꞉lab a꞉la꞉asulo꞉. 2 Nili ma꞉mui ta꞉i mio꞉ a꞉no꞉, enen tilidabu a꞉na iliki, Gode eyo꞉ imo꞉wo꞉ sagalakiyo꞉ wabulun ta꞉felo꞉. 3  Mo꞉mo꞉ 1.1, Song 33.6, Yo꞉n 1.3Godeya꞉lo꞉ to sio꞉ a꞉ma꞉yo꞉ henfelo꞉ o꞉lia꞉ akin o꞉lia꞉yo꞉ tambo fa꞉la꞉do alifa꞉. Gode eyo꞉ kelego꞉ nililo꞉ mo꞉ele ba꞉ba꞉no꞉ dowo꞉ a꞉na ilikiyo꞉, kelego꞉ nililo꞉ o꞉gdo꞉ bo꞉do꞉l we a꞉na dimido꞉. Ninindo꞉ tilidabu wema꞉ ilikiyo꞉, to a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ fanda asulo꞉l.

4  Mo꞉mo꞉ 4.3-10Ene tilidabu a꞉na ilikiyo꞉, A꞉ibol eyo꞉ bobayo꞉ Godemo꞉ dimi ko꞉lo꞉, boba nafale elo꞉ dimiab a꞉ma꞉yo꞉ Ka꞉in elo꞉ boba dimi a꞉no꞉ elo꞉ma꞉ tinio꞉. Tilidabu enedo꞉ a꞉na ilikiyo꞉, Gode eyo꞉ ene boba dimiab a꞉no꞉ sagalo꞉ ba꞉daki, A꞉ibol e ko꞉lo꞉ wabudaki, digalo꞉ kalu a꞉la꞉sio꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ A꞉ibol e sowo꞉ ko꞉sega, ene tilidabu a꞉ma꞉yo꞉ o꞉go꞉ nimo꞉wo꞉ o꞉wida꞉lab.

5  Mo꞉mo꞉ 5.21-24Ene tilidabu a꞉na ilikiyo꞉, Inog e sowabena꞉ki, Gode eyo꞉ e tililia꞉gane. Kalu nolba꞉yo꞉ e kedo꞉ ko꞉sega mo꞉ba꞉ba꞉, mo꞉wo꞉ Gode eyo꞉ e tililia꞉gane. E henfelo꞉wa silikiyo꞉, eyo꞉ Godemo꞉wo꞉ sagale alitabiki, Gode eyo꞉ e wabulu sio꞉. 6 A꞉la꞉go꞉ko꞉lo꞉ kalu nowo꞉ tilidabulo꞉malalega, eyo꞉ Godeyo꞉ mo꞉sagale alifa꞉ib. Kaluka꞉isale abeyo꞉ e Godelo꞉wa mia꞉nikiyo꞉, Gode e mela꞉no꞉ a꞉lab a꞉la꞉tili asula꞉sa꞉ga꞉ mia꞉ib. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ kaluka꞉isale abeyo꞉ Godelo꞉ keda꞉i yab o꞉mo꞉wo꞉ wa꞉lo꞉ dimia꞉ib a꞉la꞉tili asulalega, e Gode anib amio꞉ o꞉li mia꞉ib.

7  Mo꞉mo꞉ 6.13–7.1Noaya꞉ ene tilidabu a꞉na ilikiyo꞉, elo꞉ misilo꞉ mo꞉ba꞉ba꞉ a꞉no꞉ Gode eyo꞉ emo꞉wo꞉ hagugu sa꞉labiki, Noa e Gode a꞉no꞉ modaki tilidabu ko꞉lo꞉, ene ga o꞉lia꞉ so꞉wa o꞉lia꞉yo꞉ ho꞉na꞉yo꞉ mo꞉yasala꞉ma꞉ki, ho꞉n ko꞉suwo꞉ a꞉na dimido꞉. Noaya꞉ ene tili dabu a꞉ma꞉ iliki, henfelo꞉ kaluka꞉isaleya꞉lo꞉ man mogago꞉ dimida꞉len a꞉no꞉ kalaba wido꞉. Noa eyo꞉ Godeyo꞉ tilida꞉dabiki, Gode eyo꞉ e digalo꞉ kalu a꞉la꞉sa꞉lakiyo꞉, digalo꞉ man a꞉ma꞉ wa꞉l dia꞉no꞉ a꞉no꞉ emo꞉ dimi.

8  Mo꞉mo꞉ 12.1-5Ablahama꞉ ene tilidabu a꞉na ilikiyo꞉, Gode eyo꞉ e hen ho꞉gi nowo꞉, tif amilo꞉ e dia꞉ib a꞉la꞉do꞉ dinali sio꞉ a꞉na hamana꞉ki ho꞉idabikiyo꞉, Ablaham e da꞉da꞉sa꞉ga꞉ kudu ane. Ablaham e hen a꞉no꞉ a꞉na a꞉lab a꞉la꞉bo꞉ mo꞉asulo꞉ ko꞉sega, e a꞉naka ha꞉na꞉ni ane. 9-10  Mo꞉mo꞉ 35.12Enedo꞉ tilidabu a꞉ma꞉ ilikiyo꞉, e tunufo꞉ ha꞉na꞉ga꞉, dinali sio꞉ hen a꞉na silikiyo꞉, mio꞉ kalu o꞉ngo꞉ sen. Ablaham e a꞉na silikiyo꞉, so꞉g a dia꞉li sia꞉len. Mo꞉wo꞉ e amisa꞉n ho꞉gi ko꞉ngo꞉ mela꞉ib a꞉no꞉ dia꞉no꞉ a꞉laki yasilo꞉. Gode eyo꞉ amisa꞉n a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ fa꞉la꞉doma꞉no꞉wo꞉ sa꞉no꞉ e wo꞉ta꞉sa꞉ga꞉ dimido꞉. Dinali sio꞉ elo꞉ di a꞉no꞉, ene so꞉wa Aisa꞉g o꞉lia꞉ Ya꞉kob o꞉lia꞉ma꞉ di ko꞉lo꞉, a꞉la꞉yo꞉lo꞉ so꞉g a dia꞉li sia꞉len.

11  Mo꞉mo꞉ 18.11-14, 21.2, Lom 4.19Sa꞉la elo꞉ tilidabu a꞉na ilikiyo꞉, Gode eyo꞉ so꞉walo꞉ sa꞉la꞉lian as a꞉no꞉ kolaetaki, halaido꞉wo꞉ dimi. E faino dowo꞉ ko꞉sega, e “Gode nemo꞉lo꞉ dinali sio꞉ a꞉ma꞉yo꞉ hendele dimidama꞉ib” a꞉la꞉tili asulo꞉ ko꞉lo꞉, e anaso꞉ ulula꞉lia꞉sa꞉ga꞉ so꞉wayo꞉ a꞉na di.* Asulo꞉ kalu nolba꞉yo꞉ Gilig to sa꞉lab wema꞉yo꞉ to ha꞉g ko꞉li nowo꞉ da꞉lab a꞉la꞉asulo꞉. To a꞉ma꞉ ha꞉go꞉ we. “Sa꞉la e faino ga dowabiki, Ablaham e ko꞉go꞉do꞉ ulula꞉lilab amio꞉, ene tilidabu a꞉na ilikiyo꞉, Gode eyo꞉ e so꞉walo꞉ iya doma꞉ki ta꞉fo꞉. Mo꞉wo꞉ Godeya꞉lo꞉ dinali sio꞉ a꞉no꞉ Ablaham eyo꞉ hendele dimidama꞉ib a꞉la꞉tili asulo꞉.” 12  Mo꞉mo꞉ 15.5, 22.17A꞉la꞉go꞉ko꞉lo꞉ Ablahama꞉ ene ho꞉bo꞉wo꞉ halaido꞉lo꞉ma dowo꞉ ko꞉sega, kalu imilig wena a꞉la꞉ta꞉ga꞉yo꞉ ema꞉mu iyo꞉ modo꞉ fa꞉la꞉dowo꞉. E ma꞉mu i a꞉no꞉ tamin gelo꞉ o꞉ngo꞉ dowaki, sa꞉mu ko꞉lo꞉ mo꞉agelema꞉no꞉ dowo꞉ o꞉ngo꞉ fa꞉la꞉dowo꞉.

13  Mo꞉mo꞉ 23.4, 1Sto 29.15, Song 39.12, 1Bid 2.11Kaluka꞉isale i a꞉no꞉ tili dabu inido꞉ a꞉naka tambo a꞉la꞉ga꞉ sowo꞉. Iyo꞉ henfelo꞉ wena sen amio꞉, Godeya꞉lo꞉ dinali sio꞉ a꞉no꞉ mo꞉di. Iliyo꞉ ko꞉na꞉ka kagafo꞉liki, tif amilo꞉ fa꞉la꞉doma꞉no꞉wo꞉ ba꞉da꞉ga꞉ sagalo꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ iliyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Nio꞉ henfelo꞉ wenamio꞉ mageso꞉ mio꞉ kalu o꞉ngo꞉ sen.” 14 Kaluka꞉isale abeyo꞉ to o꞉leo꞉ngo꞉lo꞉ sa꞉lab a꞉ma꞉yo꞉ ene amisa꞉n enedo꞉leya ha꞉na꞉no꞉ kedo꞉l a꞉la꞉widakigab. 15 Iyo꞉ ini amisa꞉n ta꞉fo꞉ mio꞉ a꞉no꞉ a꞉asulai kibo꞉bowo꞉, iyo꞉ o꞉li a꞉ma꞉la꞉ ho꞉no꞉babe. 16 A, a꞉la꞉ba. I a꞉no꞉ hen ko꞉li nowo꞉ mada dia꞉no꞉ asulo꞉. Hen a꞉no꞉ Hebene a꞉lab ko꞉lo꞉, hen ililo꞉ ta꞉fo꞉ mio꞉ a꞉no꞉ hen nafale wema꞉ tinio꞉. Gode eyo꞉ amisa꞉n nowo꞉ ilino꞉ dimidaefa꞉ ko꞉lo꞉, iliyo꞉ “Ge ni Gode” a꞉la꞉do꞉ sa꞉lab a꞉namio꞉, Gode e mo꞉sendelowo꞉.

17-18  Mo꞉mo꞉ 21.12, 22.1-14Ablahama꞉ ene tili dabu a꞉na ilikiyo꞉, Gode eyo꞉ e da꞉fe ba꞉dabiki, Aisa꞉go꞉ Godemo꞉ boba dimi. Tamin amio꞉ Gode eyo꞉ Ablahambo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Aisa꞉g eya a꞉la꞉ta꞉ga꞉yo꞉ gi so꞉lo꞉wo꞉ a꞉na fa꞉la꞉doma꞉ib.” Ablaham e dinali sio꞉ a꞉no꞉ di ko꞉sega, eyo꞉ ene kalu so꞉wa imilig a꞉no꞉ Godemo꞉ boba dimiaki, sana mea꞉no꞉ dowo꞉. 19  Lom 4.17Ablaham eyo꞉ a꞉la꞉asulo꞉, “So꞉wa we sowalikiyo꞉, Gode eyo꞉ a꞉ma꞉la꞉yo꞉ o꞉li dasi alifa꞉ib” a꞉la꞉asulo꞉. Hendele, Aisa꞉g e sowo꞉ o꞉ngo꞉ ko꞉lo꞉, Ablaham eyo꞉ e a꞉ma꞉la꞉ di.

20  Mo꞉mo꞉ 27.27-29,39-40Aisa꞉ga꞉ ene tilidabu a꞉na ilikiyo꞉, Ya꞉kob o꞉lia꞉ Iso꞉ o꞉lia꞉yo꞉ tif amio꞉ nafale mesea꞉ki, towo꞉ dulugu salifa꞉.

21  Mo꞉mo꞉ 47.31–48.20Ya꞉koba꞉ ene tilidabu a꞉na iliki, e soma꞉no꞉ dowakiyo꞉ Yosa꞉ba꞉ ene so꞉wa a꞉la꞉ a꞉no꞉ nafale mesea꞉ki, towo꞉ dulugu salifa꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ e ido꞉mo꞉ ta꞉li dota꞉ga꞉ wa꞉sesefo꞉liki, Godeyo꞉ wabulu sio꞉.

22  Mo꞉mo꞉ 50.24-25, Kis 13.19Yosa꞉ba꞉ ene tilidabu a꞉na iliki, e soma꞉no꞉ ilikiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Tif amio꞉ Isolael kaluka꞉isaleyo꞉ Isib we ta꞉ta꞉ga꞉ ha꞉na꞉ib.” A꞉la꞉ta꞉ga꞉ iyo꞉ ha꞉nakiyo꞉ ene kiyo꞉ dia꞉hamana꞉ki wala sio꞉.

23  Kis 1.22, 2.2Mo꞉sa꞉sa꞉ ene iya o꞉lia꞉ ano o꞉lia꞉ma꞉ tili dabu a꞉na ilikiyo꞉, misa꞉ kaluwa꞉ ele difa꞉ a꞉no꞉ o꞉go꞉sema꞉no꞉wo꞉ mo꞉tagilaki, ene so꞉wayo꞉ wo꞉no꞉le dia꞉fa꞉ni ane. So꞉wa a꞉no꞉ mada gesego꞉, madali so꞉wamalo꞉ngo꞉ ba꞉ba꞉ ko꞉lo꞉, a꞉la꞉ma꞉yo꞉ ele otaleno꞉ so꞉wa a꞉no꞉ wo꞉no꞉le ta꞉fo꞉len.

24 Mo꞉sa꞉sa꞉ ene tilidabu a꞉na ilikiyo꞉, e analia꞉ga꞉yo꞉, e misa꞉ kaluwa꞉ ida꞉ya꞉ inso꞉ a꞉la꞉sama꞉kiyo꞉ mo꞉asulo꞉. 25 Mo꞉wo꞉ e man mogago꞉wa꞉ sagalo꞉ dia꞉no꞉ a꞉no꞉ ho꞉len abolda꞉su a꞉namio꞉ dia꞉no꞉wo꞉ mo꞉beaki ta꞉fo꞉. Isib kalu iliyo꞉ Isolael kaluka꞉isaleyo꞉ dikidia꞉lab ko꞉lo꞉, Mo꞉sa꞉s elo꞉ iasi o꞉lia꞉ dowaki, nagalo꞉wo꞉ dia꞉no꞉ asulo꞉. 26 Mo꞉sa꞉s eyo꞉ a꞉la꞉asulaki, Isib hen amilo꞉ kelego꞉ nafale dia꞉no꞉ a꞉no꞉, Kelisowa꞉† Keliso a꞉la꞉do꞉ sa꞉lab a꞉ma꞉ ha꞉go꞉ “Godeya꞉lo꞉ Da꞉feyo꞉ kalu.” Mo꞉sa꞉s e Isolael kaluka꞉isale o꞉lia꞉ dowaki sendelowo꞉wo꞉ dialikiyo꞉, e Godeya꞉lo꞉ Da꞉feyo꞉ kalu a꞉ma꞉ wiya dowaki dimido꞉ ko꞉lo꞉ sa꞉lab. wi amilo꞉ sendelowo꞉ dia꞉no꞉ a꞉ma꞉ tinio꞉ ko꞉lo꞉lab a꞉la꞉asulo꞉. Mo꞉wo꞉ e tif amilo꞉ wa꞉l nafa dia꞉no꞉ a꞉no꞉ asulaki go꞉. 27 Ene tilidabu a꞉na ilikiyo꞉, e Isib misa꞉ kaluwa꞉ gadio꞉ alan a꞉no꞉ mo꞉tagilaki, Isibo꞉ ta꞉fo꞉gane. Kaluka꞉isale nili siya꞉yo꞉ Godeyo꞉ mo꞉ba꞉dan ko꞉sega, Mo꞉sa꞉s e Godeyo꞉ ba꞉da꞉lowan o꞉ngo꞉ dowakiyo꞉, e halaido꞉ dota꞉ga꞉ ane. 28  Kis 12.21-30Mo꞉sa꞉sa꞉ ene tilidabu a꞉na ilikiyo꞉, sagalakilo꞉ Tinio꞉ Asulo꞉ Ma꞉no꞉ man a꞉no꞉ e tamina mo꞉mo꞉do꞉. Sowando꞉ dimian ma꞉mula꞉ kalu a꞉ma꞉yo꞉ ini so꞉wa wa꞉la꞉bo꞉ mo꞉yasala꞉ma꞉kiyo꞉, Mo꞉sa꞉s eyo꞉ kaluka꞉isalemo꞉wo꞉ no꞉ ho꞉bo꞉ a꞉no꞉ ayamilo꞉ tog a꞉na mulu alifela꞉bi a꞉la꞉sio꞉.

29  Kis 14.21-31Isolael kaluka꞉isaleya꞉lo꞉ tilidabu a꞉ma꞉ iliki, so꞉lu ho꞉n genelo꞉ a꞉no꞉ usa alobanala꞉tabiki, iyo꞉ hen kalaleli fa꞉la꞉dowab a꞉na tiane. Iyo꞉ ta꞉nota꞉ga꞉ ane ko꞉sega, i ane o꞉leau Isib kalu iyo꞉lo꞉ kudulia꞉ga꞉ tinabiki, i a꞉no꞉ tambo kanda sowo꞉.

30  Jos 6.12-21Ili tilidabu a꞉na ilikiyo꞉, Isolael kaluka꞉isaleyo꞉ Ya꞉liko amisa꞉n alan a꞉no꞉ ho꞉len dom a꞉la꞉fo꞉ a꞉namio꞉ hegela꞉sa꞉ga꞉ dowabiki, Ya꞉liko amisa꞉n amilo꞉ uwa꞉lo꞉ tolo꞉ alan a꞉no꞉ enen asulo꞉ huguali.

31  Jos 2.1-21, 6.21-25, Ya꞉m 2.25Uwo꞉ diakilo꞉ molelo꞉ dia꞉sen ga Lehab, ene tilidabu a꞉na ilikiyo꞉, Isolael kalu a꞉la꞉ o꞉lusendo꞉ mio꞉ a꞉no꞉ sagala꞉liki, dinafa tili dowo꞉ ko꞉lo꞉, Godeya꞉ tolo꞉ gola ba꞉da꞉sen kaluka꞉isale i a꞉no꞉ yasalab amio꞉, e mo꞉sana sowo꞉.

32  Het 6.11–8.32, 4.6–5.31, 11.1–12.7, 13.2–16.31, 1Sam 1.1–1Kin 2.11To heb nol a꞉no꞉ waga fanda sa꞉ma꞉no꞉wa꞉le? Gideono꞉, Balago꞉, Samsono꞉, Ya꞉btayo꞉, Da꞉ibido꞉, Samuelo꞉, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ dinali sa꞉lan kaluwo꞉lo꞉, ililo꞉ dimida꞉len a꞉no꞉ gimo꞉ malolo꞉ mea꞉no꞉ asulab ko꞉sega ho꞉leno꞉ aundo꞉ma. 33  Dan 6.1-27Ini tili dabu a꞉na ilikiyo꞉, amisa꞉n nol o꞉lia꞉ bubaki tinio꞉, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ nolba꞉yo꞉ kaluka꞉isaleya꞉ man dimidan a꞉no꞉ digale aloba꞉da꞉likiyo꞉, mogago꞉ dimido꞉ a꞉namio꞉ suwo꞉ sila꞉sen. Nolba꞉yo꞉ Godeya꞉lo꞉ imo꞉lo꞉ dinali sio꞉ a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ dia꞉sen. Laion eyo꞉ nolo꞉ mo꞉sanama꞉kiyo꞉, Gode eyo꞉ mego꞉fo꞉ kalifa꞉. 34  Dan 3.23-27Tilidabu inido꞉ma꞉yo꞉ de wa꞉sowaya꞉ halaido꞉ ofo꞉ a꞉no꞉ tinio꞉. Helebesiya꞉yo꞉ iyo꞉ sana soma꞉no꞉ dowo꞉ ko꞉sega ga꞉li ane. Nolo꞉ ki taiyakilo꞉ dowab i a꞉no꞉ Gode eyo꞉ halale alifa꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ nolba꞉yo꞉ halale kagayaki bubo꞉ amio꞉, gis kaluwo꞉ tagilaki dalale ane. 35  1Kin 17.17-24, 2Kin 4.25-37Ka꞉isale nolo꞉ ini tilidabu a꞉na ilikiyo꞉, ene so꞉lo꞉ sowab a꞉no꞉ a꞉ma꞉la꞉ dasi alita꞉ga꞉ inibo꞉ dimi. Kaluka꞉isale nolo꞉ tilidabuwo꞉ ta꞉foma꞉kiyo꞉, gis kaluwa꞉yo꞉ dikidiaki yame tandeo꞉ ko꞉sega, iyo꞉ sili alita꞉ga꞉lo꞉ ga꞉li ka ha꞉na꞉no꞉wo꞉ mo꞉asulo꞉. Mo꞉wo꞉ iyo꞉ a꞉ma꞉la꞉ dasilaki ko꞉ngo꞉ mela꞉no꞉ dia꞉no꞉ a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ asulaki, a꞉na kagayo꞉. 36  1Kin 22.26-27, Jer 20.2, 37.15, 38.6Nolo꞉ gisa꞉yo꞉ dio꞉ge sa꞉laki, meya꞉ yame tandeo꞉. Nolo꞉ sa꞉niya꞉ mela꞉sa꞉ga꞉, dibolowa to꞉lo alifelo꞉. 37  2Sto 24.21Nolo꞉ soma꞉ki uwa꞉ agodo꞉. Nolo꞉ usa gegedela꞉. Nolo꞉ helebe siya꞉ yasala꞉. Nolo꞉ dalalelia꞉ga꞉ ha꞉na꞉siakiyo꞉, sibi o꞉lia꞉ goudi o꞉lia꞉ma꞉ do꞉go꞉fo꞉ ko꞉lo꞉ kagedo꞉. I a꞉no꞉ kelego꞉lo꞉ma wilo꞉ma dowo꞉. Nolba꞉yo꞉ iyo꞉ dikidiaki, nagalo꞉wo꞉ dimi. 38 Iyo꞉ misio꞉ hen o꞉lia꞉ kalaleli hen a꞉namida꞉ dalalelia꞉ sia꞉la꞉ga꞉, sowa alu o꞉lia꞉ hen alu o꞉lia꞉ a꞉na alila꞉li sen. Henfelo꞉ we mogago꞉ dowo꞉ ko꞉lo꞉, kaluka꞉isale nafale i a꞉no꞉ wena mesa꞉no꞉wo꞉ mo꞉ililo꞉.

39 Kaluka꞉isale i a꞉no꞉ tambo Gode amio꞉ tilidabu ko꞉lo꞉, Gode eyo꞉ i a꞉no꞉ wilo꞉ di a꞉la꞉liki wabulun ta꞉felo꞉. Ko꞉sega i a꞉no꞉ Gode elo꞉ imo꞉lo꞉ dinali sio꞉ a꞉no꞉ o꞉semo꞉ di ko꞉lo꞉ elen. 40 Iyo꞉ tamin amilo꞉ mo꞉di a꞉no꞉ mo꞉wo꞉ we. Gode eyo꞉ nio꞉ tambo digalo꞉ nafale doma꞉ki tog ho꞉gi nowo꞉ dimidaefa꞉. Tog a꞉ma꞉yo꞉ tog tamin amilo꞉ elen a꞉no꞉ tinio꞉ ko꞉lo꞉lab. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Gode eyo꞉ iyo꞉ tamin amio꞉ mo꞉hamana꞉ki asulaki, i a꞉no꞉lo꞉ nio꞉lo꞉ ua digalo꞉le ta꞉fa꞉no꞉ asulaki go꞉.