7
Nəhatətəiən rəha iətəmi asoli kəti rəha soldiə mɨn
(Mat 8:5-13)
1 Nian Iesu təməghati rəkɨs kəm nətəmimi, kəni in təmuvən əpəha e taun Kapeniəm. 2 Kəni ikɨn əha, iətəmi asoli kəti rəha soldiə mɨn rəha nətəm Rom tətatɨg, kəni slef kəti əha ikɨn rəhan iətəmimi in tolkeikei pɨk, mətəu slef əha tatɨmɨs pɨk, rəhan nahməiən tepət. 3 Kəni e nian iətəmi asoli əha təmətəu nəniən rəha Iesu, kəni in təmahli rəkɨs nətəmi asoli nəuvein rəha nətəm Isrel məmə okəhuvən motəni=pən kəm Iesu məmə otuvən mol vi rəhan slef. 4 Kəni nətəmi asoli mɨn əha kəməhuva moteh Iesu, məutətapuəh əskasɨk ohni mautəni məmə, “Iərmənɨg, təhruahru əmə məmə nəkasiru e suah kəha, 5 mətəu-inu in tolkeikei pɨk kitah nətəm Isrel, kəni in təmasiru mol nimə rəha nuhapumɨniən.”
6 Kəni Iesu təmɨtəu=pən ilah. Kəni nian kɨnəhuva iuəkɨr o nimə, iətəmi asoli rəha soldiə mɨn tahli=pən rəhan mɨn nətəmimi kəhuvən moteruh Iesu məutəni rəhan nəghatiən u məmə, “Iərmənɨg, suvaiən nahgim təsɨkəiən, mətəu-inu iəu iəsəhmeniən məmə nəkuva imak ikɨn. 7 Kəni tol lanu, iəu iəsəhmeniən mə iəkuva meh ik. Ik iətəmi asoli kəti, mətəu iəu iətəmi əkəku əmə. Mətəu əghati əmə, kəni rəhak iol əhruin, in otətəu təuvɨr mɨn. 8 Iəkəhrun məmə ik natos narmənɨgiən məmə nɨmɨsiən otəkeikei mol nəuiam. Iəkəhrun mətəu-inu iəu mɨn, rəhak nətəmi asoli mɨn kəutarmənɨg lak, kəni iatol nəuialah. Kəni soldiə mɨn nəuvein əha ikɨn nətəm iəu iətarmənɨg e lah. Nəmə iəkəni kəm kəti məmə, ‘Uvən,’ kəni tuvən. Kəni nəmə iəkəni kəm kəti məmə, ‘Va,’ kəni tuva. Kəni nəmə iəkəni kəm rəhak slef məmə, ‘Ol nati u,’ kəni tol nati əha.”
9 Nian Iesu təmətəu nəghatiən u, narmɨn təmiuvɨg pɨk o nəghatiən rəha suah u. Kəni in təmeirair məni=pən kəm nəhlin nətəmimi u kəutəhtul uərisɨg lan məmə, “Iəkəni kəm təmah məmə, suah u səniəmə in iətəm Isrel. Kəni nati əpnapɨn nətəm Isrel, mətəu iəseruhiən ilah kəti rəhan nəhatətəiən iahgin təhmen=pən lan.” 10 Kəni e nian iahlirəkɨs mɨn rəha iətəmi asoli kəmohtəlɨg=pən imə, kəni moteruh iol əhruin əha tɨnəsanən rəkɨs.
Iesu təmosmiəgəh nətɨ pətalɨmɨs kəti
11 Kəni təsuvəhiən e natimnati mɨn u, Iesu təmuvən e taun kəti nərgɨn u Nain, ilah rəhan mɨn nətəmimi mɨne nɨmənin nətəmimi tepət kautəhuərisɨg lan. 12 Kəmol nɨpai e kəpiel tɨtəlau e taun əha, kəni nian Iesu təmuva iuəkɨr o namtɨhluə rəha taun, meruh nətəmimi kautsɨpən e taun mautələs iətəm təmɨmɨs kəti. In iətəm aluə iərman, nətɨ pətalɨmɨs kəti in kətiəh əmə. Kəni nɨmənin nətəmimi tepət e taun əha kəutaliuək pəti ilah pətalɨmɨs əha.
13 Mətəu nian Iərmənɨg təmeh pətalɨmɨs əha, nɨkin tahmə pɨk ohni, kəni məni=pən kəm in məmə, “Sasəkiən.” 14 Kəni in təmuvən mek uvləuvlə u kətəlis suah u təmɨmɨs lan, kəni kəmotəhtul. Kəni Iesu təməni=pən məmə, “!Iətəm aluə! !Iətəni kəm ik məmə, əhtul!” 15 Kəni iətəm təmɨmɨs təməmiəgəh kəni məhtul, kəni mɨnətəghati. Kəni Iesu təfən iətəm aluə əha kəm rəhan mamə. 1King 17:23; 2King 4:36
16 Nətəmimi rəfin kəmotəgɨn məutərəmrumɨn, kəni mautəni-vivi Uhgɨn məmə, “!Iəni asoli kəti tɨnuva u rəueiu kəutatɨg kitah min!” Kəni məutəni mɨn məmə, “!Uhgɨn təmuva məmə otasiru e rəhan mɨn nətəmimi!” Luk 1:68 17 Kəni nanusiən rəha Iesu təmaiu mɨtəlau ikɨn mɨn rəfin e nɨtəni Jutiə kəni e nɨftəni mɨn rəfin mɨn iuəkɨr ohni.
Iesu mɨne Jon Bəptais
(Mat 11:2-19)
18 Nətəmimi rəha Jon Bəptais kəmotəni=pən kəm in natimnati rəfin iətəm Iesu təmol ilah. Kəni Jon Bəptais təmauɨn e rəhan keiu iətəmimi mil kiəuva ohni, 19 kəni tahli rəkɨs ilau məmə okian mueruh Iərmənɨg muətapuəh ohni məmə, “?Təhro? ?Ik u iətəm kəmətəni aupən məmə suah kəti otuva, uə itɨmah iəutəhtahnin iətəmimi kəti mɨn məmə otəpanuva mɨn?”
20 Kəni nian suah mil kəmiəuva mueruh Iesu, kəmuəni=pən kəm in məmə, “Jon Bəptais təmahli=pa itɨmlau iəkiəuva məmə iəkuətapuəh ohnik məmə, ‘?Təhro? ?Ik u iətəm kəmətəni aupən məmə suah kəti otuva, uə itɨmah iəutəhtahnin iətəmimi kəti mɨn məmə otəpanuva mɨn?’ ” Sam 40:7; Mal 3:1; Nəh 1:8
21 Kəni e nian əmə əha ilau kəmiəuva mueruh Iesu lan, mətəu Iesu tatol nɨmɨsiən tepət kotəuvɨr. Nəuvein kautos nɨmɨsiən pɨsɨn pɨsɨn mɨn, nəuvein narmɨn tərah tətatɨg e lah. Kəni nətəmimi tepət nəhmtɨ lah tərah, mətəu Iesu təmol vivi ilah. 22 Kəni Iesu təməni=pən kəm lau məmə, “Iatəlɨg mian muəni=pən natimnati mɨn ərəfin u kəm Jon, nati iətəm nəmuətəu kəni mueruh. Nətəmi nəhmtɨlah təpɨs kɨnauteruh nati. Kəni nətəmimi nətəm nəhlkɨlah tərah kɨnotətəu təuvɨr kəni mɨnəutaliuək. Kəni nətəmimi mɨn u kəmotos nɨmɨsiən leprosi, nɨlosɨlah tɨnəuvɨr. Kəni nətəmimi mɨn u nɨpəgtəlgɨlah təmalu, rəueiu əha kɨnautətəu nati. Kəni nətəmimi mɨn u kəmohmɨs, kɨnotəmiəgəh mɨn. Kəni rəueiu, iətəmi kəti tɨnatənɨ pətɨgəm nanusiən təuvɨr kəm nanrah mɨn. Aes 35:5-6; 61:1; Luk 4:18 23 Iətəmimi otatɨg e nəuvɨriən pəhriən nəmə in təsəhlmaniən e nəhatətəiən lak o natimnati mɨn iətəm iəu iatol uə iəsoliən.” * E nian rəha Iesu, nətəmimi tepət kəutəsal=pən o Krɨsto iətəm otəpanuva. Mətəu nɨkilah təhti məmə in otol noliən pɨsɨn e noliən rəha Iesu. Nɨkilah təhti məmə Krɨsto otos nəsanəniən o nəluagɨniən o kəpmən rəha Rom.
24 Nian iahləpis mil rəha Jon ilau kəmiatəlɨg mɨn, kəni Iesu tɨnətuəuin mətəghati e Jon kəm nətəmimi mɨn u kəutəharəg əha ikɨn, mətəni məmə, “?Aupən, nəmautəhuvən ikɨn təpiə-məpiə ikɨn məmə nəkoteh nak? ?Nəməhuvən məmə nəkotafu iətəmi əpnapɨn əmə kəti təhmen e nɨmanuvehli əfəməh iətəm nɨmətagi tətalɨfu alɨfu əpnapɨn əmə? Kəpə. 25 ?Kəni təhro itəmah nəmohiet, məmə nəkotafu iətəmi kəti iətəm tatuvən e napən təuvɨr nəhmtɨn tiəkɨs? Kəpə. Nətəmimi kautəhuvən e napən təuvɨr, məutagiən əmə o rəhalah nautə, ilah kəutatɨg e nimə təuvɨr mɨn təhmen e rəha kig. 26 ?Mətəu nati nak əha nəməhuvən məmə nəkoteruh, iəni kəti, uə? Əuəh, pəhriən, mətəu iətəni kəm təmah məmə in ilɨs tapirəkɨs iəni. Luk 1:76 27 Suah u inu Nauəuə Rəha Uhgɨn təmətəghati lan. Uhgɨn təməni məmə, ‘Otafu-to. Iətahli=pɨnə iahləpis iətəm otos rəhak nəghatiən. In otaupən lam məmə otol əpenə-penə e rəham suaru.’ Mal 3:1
28 Iətəni kəm təmah məmə, nətəmi u kəmotair e nɨftəni u, kəti təsapirəkɨsiən suah kəha Jon. Kəni mətəu iətəmi in ləhtəni agɨn e Narmənɨgiən Rəha Uhgɨn, in ilɨs tapirəkɨs Jon.”
29 Nian nətəmi əpnapɨn, mɨne nətəmimi rəha nosiən takɨs kəmotətəu nəghatiən rəha Iesu, ilah kəmotəni məmə suaru rəha Uhgɨn in suaru əhruahru. Kəutəni lanəha mətəu-inu Jon təmol bəptais rəkɨs e lah. Luk 3:12 30 Mətəu Farəsi mɨn mɨne nəgətun mɨn rəha Lou, ilah kəməsotosiən bəptais rəha Jon, kəni inəha ilah kəmotəpəh suaru rəha Uhgɨn e nəmiəgəhiən rəhalah. Mat 21:32
31 Kəni Iesu təməghati mɨn məmə, “?Oiəkəni noliən rəha nətəmimi u rəueiu, məmə təhmen e nak? ?Kəni rəhalah nətəlɨgiən təhro? 32 Ilah kotəhmen=pən e kəlkələh mɨn kəutəharəg ikɨn katol makɨt ikɨn məutahkul məutauɨn e lah mɨn nəuvein məmə, ‘Itɨmah iəmotahli nau kəm təmah məmə onəkautol danɨs rəha nagiəniən lan, mətəu itəmah nəsotoliən danɨs. Kəni itɨmah iəməutasək eiuə rəha nɨmɨsiən, mətəu nəsotasəkiən kitah min itəmah.’
33 “Iatəni lanu mətəu-inu nian Jon Bəptais təmuva, mətətuakəm məsuniən nauəniən nian tepət o nəfakiən, məsəmnɨmiən wain. Kəni itəmah nəutəni məmə, ‘Suah kəha, narmɨn tərah kəti tətatɨg lan.’ 34 Mətəu iəu, Nətɨ Iətəmimi, iəmuva mətauən mətəmnɨm wain, kəni itəmah nəutəni məmə, ‘!Otafu-to, suah kəha in iətəmimi rəha nauən pɨkiən mɨne iətəmimi rəha napɨsiən, kəni mətan pəti ilah nətəmimi rəha nosiən məni rəha takɨs, mɨne nətəmimi nətəm nol təfagə tərah!’ Luk 15:2 35 Mətəu neinatɨgiən rəha Uhgɨn mɨne nəlpəkauiən rəhan in təhruahru məmə itɨmlau Jon iatuol nati in tolkeikei. Kəni nəmiəgəhiən rəha nətəmimi u kəutəhatətə lanəha tətəgətun məmə inu nɨpəhriəniən.”
Pətan tərah kəti təməueiu nəhlkɨ Iesu e səntə
36 Kəni Farəsi kəti, nərgɨn u Saimon, in təmauɨn e Iesu məmə otuvən mauən e rəhan nimə. Kəni Iesu təmuvən lahuənu, kəni muvən imə e nimə rəha Farəsi u mətəharəg məmə otauən.† Nian mɨn nəuvein, nətəm Isrel kəutohtəu=pən noliən rəha nətəm Kris mɨne nətəm Rom nian kəutauən. Mətəu tepɨl rəhalah in ləhtəni agɨn, kəni nətəmimi kəutəməhli e nɨkalɨ lah motol nəhlmɨlah tatəu pəri kəugə lah, kəni nəhlmɨ lah maru tatos nauəniən mautun. Kəni mautuahru əmə e nəhlkɨlah kateruh əmə. Inu Iesu təmol lanu nian pətan əha təmuva məueiu nəhlkɨn. Eruh narmɨn e Mat 26.
37 Kəni pətan kəti e taun əha in iol təfagə tərah, təmətəu məmə Iesu tətauən əpəha ima Farəsi ikɨn. Kəni in təmos səntə kəti muva iətəm nəhmtɨn tiəkɨs. Səntə u e pətəl kəmol e kəpiel iətəm nəhmtɨn tiəkɨs, kətəni kəmə alapastə. Mat 26:7; Mak 14:3; Jon 12:3 38 Kəni in təmuva iuəkɨr o Iesu məhtul e nɨkalɨ nəhlkɨn mətasək, nəhu nəhmtɨn tahli=pən e nəhlkɨ Iesu mol nəhlkɨn təpɨrɨg. Kəni təmafəl nəhu nəhmtɨn e nəhlkɨ Iesu e nəuanun, kəni matek nəhlkɨ Iesu e nɨkapɨn mətəfən nɨsiaiən kəm in,‡ Nəghatiən Kris əhruahru tətəni məmə, pətan əha təmek nəhlkɨ Iesu e nohlɨn, kəni inu nəmtətiən rəha nɨsiaiən, kəni nɨkin tagiən o natimnati iətəm Iesu təmol kəm in. kəni mol=pən səntə e nəhlkɨn.
39 Kəni Farəsi u təmeh nati u, kəni məni aru e nɨkin məmə, “Nəmə suah u in iəni pəhriən, ko in təhrun əmə noliən rəha pətan əha iətəm tatek nəhlkɨn, məmə in iol təfagə tərah.”
40 Kəni Iesu təməni=pən kəm in məmə, “Saimon, iəkolkeikei məmə iəkəni nati kəti kəm ik.”
Kəni Saimon təni məmə, “Əuəh, Iəgətun, nati nak?”
41 Kəni Iesu təni məmə, “Suah keiu, rəhalau məni təsəhmeniən, kəni iərmənɨg kəti təməfən məni nəuvein kəm lau, mə nian kəti kəmənuhalpɨn rəhan məni. Kəti təmos faif-hanrɨt tənariəs, kəni kəti tos fifti tənariəs.§ “Tənariəs,” inu məni rəhalah, təhmen e vatu rəha Vanuatu. Rəueiu, faif-hanrɨt (500) tənariəs təhmen e faif-hanrɨt-tausɨn vatu (500,000 vatu), kəni fifti (50) tənariəs təhmen e fifti-tausɨn vatu (50,000 vatu). 42 Nian ilau kɨnuəruru nalpɨniən, kəni iərmənɨg təməni məmə, ‘uəpəh əmə nalpɨniən məni u nəmuos.’ ?Kəni suah mil u in pəhruvən lan otolkeikei pɨk iərmənɨg?”
43 Kəni Saimon in təni məmə, “Nɨkik təhti məmə iətəm u in təmos məni tepət, iərmənɨg in nɨkin təmepət ohni, in otolkeikei pɨk iərmənɨg.” Kəni Iesu təməni məmə, “Nəməni pəhriən.”
44 Kəni Iesu təmeirair meruh pətan u, kəni məni=pən kəm Saimon məmə, “?Saimon, nəmeh pətan u, uə kəpə? Nian iəmuva imam ikɨn, ik nəsəfaiən nəhu kəti o nəueiuiən nəhlkək, mətəu pətan u, in təməueiu nəhlkək e nəhu nəhmtɨn mafəl e nəuanun. 45 Nian iəmuva, kəni Saimon, ik nəməsoliən nəmtətiən kəti məmə nəkolkeikei iəu. Mətəu pətan u, tatek əmə nəhlkək e nɨkapɨn lanko, kəni noliən rəhan tətəgətun məmə in tolkeikei iəu. 46 Saimon, ik nəməsəueiuiən rəhk-kapə e kalɨku nəuvetɨn, mətəu pətan u, in təməueiu nəhlkək e səntə iətəm nati kəti nəhmtɨn tiəkɨs. 47 Kəni tol lanu iətəni kəm ik məmə, inafəl rəkɨs rəhan təfagə tərah mɨn u tepət pɨk, kəni tol lanu, noliən mɨn əha iətəm təmol, tətəgətun məmə tolkeikei pɨk iəu. Mətəu nian iətos rəkɨs təfagə tərah rəha iətəmimi nəuan nəuvetɨn əmə, kəni kəsi, rəhan nolkeikeiən in natiəkəku ohniəu.”
48 Kəni Iesu təməni=pən kəm pətan u məmə, “Rəham təfagə tərah mɨn, iəu inafəl rəkɨs.”
49 Kəni nətəmimi nəuvein mɨn iətəm kəməutauən ilah min, kəutəni kəm lah mɨn məmə, “?Iətəmimi naku təni məmə tatos rəkɨs təfagə tərah rəha iətəmimi?”
50 Mətəu Iesu təməni=pən kəm pətan u məmə, “Uhgɨn tɨnosmiəgəh ik mətəu-inu nəməhatətə lak. Kəni uvən, pəh nəməlinuiən rəha Uhgɨn tətatɨg ohnik.” Luk 8:48; 18:42
7:15 1King 17:23; 2King 4:36
7:20 Sam 40:7; Mal 3:1; Nəh 1:8
7:22 Aes 35:5-6; 61:1; Luk 4:18
*7:23 E nian rəha Iesu, nətəmimi tepət kəutəsal=pən o Krɨsto iətəm otəpanuva. Mətəu nɨkilah təhti məmə in otol noliən pɨsɨn e noliən rəha Iesu. Nɨkilah təhti məmə Krɨsto otos nəsanəniən o nəluagɨniən o kəpmən rəha Rom.
7:27 Mal 3:1
†7:36 Nian mɨn nəuvein, nətəm Isrel kəutohtəu=pən noliən rəha nətəm Kris mɨne nətəm Rom nian kəutauən. Mətəu tepɨl rəhalah in ləhtəni agɨn, kəni nətəmimi kəutəməhli e nɨkalɨ lah motol nəhlmɨlah tatəu pəri kəugə lah, kəni nəhlmɨ lah maru tatos nauəniən mautun. Kəni mautuahru əmə e nəhlkɨlah kateruh əmə. Inu Iesu təmol lanu nian pətan əha təmuva məueiu nəhlkɨn. Eruh narmɨn e Mat 26.
7:37 Mat 26:7; Mak 14:3; Jon 12:3
‡7:38 Nəghatiən Kris əhruahru tətəni məmə, pətan əha təmek nəhlkɨ Iesu e nohlɨn, kəni inu nəmtətiən rəha nɨsiaiən, kəni nɨkin tagiən o natimnati iətəm Iesu təmol kəm in.
§7:41 “Tənariəs,” inu məni rəhalah, təhmen e vatu rəha Vanuatu. Rəueiu, faif-hanrɨt (500) tənariəs təhmen e faif-hanrɨt-tausɨn vatu (500,000 vatu), kəni fifti (50) tənariəs təhmen e fifti-tausɨn vatu (50,000 vatu).