19
Herxil belgilimiler we hökümler
1 Perwerdigar Musagha söz qilip mundaq dédi: —
2 Sen Israillarning pütkül jamaitige söz qilip ulargha mundaq dégin: — «Men Xudayinglar Perwerdigar muqeddes bolghachqa, silermu muqeddes bolushunglar kérek.■ Law. 11:44; 20:7,26; 1Pét. 1:16
3 Siler herbiringlar ananglar bilen atanglarni izzetlenglar; Méning shabat künlirimni bolsa, ularni tutushunglar kérek. Men özüm Xudayinglar Perwerdigardurmen.■ Mis. 20:12; 31:13; Law. 26:2
4 Siler erzimes butlargha tayanmanglar, özünglar üchün quyma butlarni yasimanglar. Men özüm Xudayinglar Perwerdigardurmen.□ «erzimes butlar» — ibraniy tilida «erzimes ilahlar» dégen sözler bilen ipadilinidu. ■ Mis. 34:17
5 Siler Perwerdigargha inaqliq qurbanliqini keltürüshni xalisanglar, qobul qilin’ghudek yol bilen uni sununglar. 6 Siler uni sun’ghan küni we etisi u yéyilsun; üchinchi künige qalghini bolsa otta köydürülsun. ■ Law. 7:16 7 Eger uningdin bir qismi üchinchi küni yéyilse qurbanliq haram hésablinip qobul qilinmaydu. 8 Kimki uningdin yése öz gunahini öz üstige alidu, chünki u Perwerdigargha atap muqeddes qilin’ghan nersini napak qildi; undaq kishi öz xelqidin üzüp tashlinidu.
9 Siler zémininglardiki hosulni yighsanglar, sen étizingning bulung-pushqaqlirighiche tamam yighiwalma we hosulungdin qalghan wasangni tériwalmighin. ■ Law. 23:22; Qan. 24:19 10 Üzüm talliringni pasangdiwatma we üzüm talliridin chüshken üzümlernimu tériwalma, belki bularni kembegheller bilen musapirlargha qoyghin. Men Özüm Xudayinglar Perwerdigardurmen.
11 Siler oghriliq qilmanglar, aldamchiliq qilmanglar, bir-biringlargha yalghan sözlimenglar.■ Mis. 20:15
12 Méning namim bilen yalghan qesem ichmenglar, undaq qilsang Xudayingning namini bulghaysen. Men Perwerdigardurmen.■ Mis. 20:7; Qan. 5:11
13 Öz qoshnanggha zulum qilma, uningkini özüngning qiliwalma.
Medikarning heqqini kéchiche yéningda qondurup qalma.■ Qan. 24:14; Yaq. 5:4
14 Gas kishini tillima, kor kishining aldida putlishangghu nersini qoyma; belki öz Xudayingdin qorqqin. Men Perwerdigardurmen.
15 Höküm qilghininglarda héch naheqliq qilmanglar; namratqimu yan basmay, bayghimu yüz-xatire qilmay, belki adilliq bilen öz qoshnang üstidin toghra höküm qilghin.■ Qan. 1:17; 16:19; Pend. 24:23
16 Öz xelqingning arisida gep toshughuchi bolup yürme; qoshnangning jénigha héchqandaq ziyan-zexmet yetküzme. Men Perwerdigardurmen.■ Mis. 23:1
17 Sen könglüngde öz qérindishingdin nepretlenmigin; qoshnangda gunah bolsa sen uning sewebidin béshinggha gunah kélip qalmasliqi üchün uninggha tenbih-nesihet bergin.■ Mat. 18:15; Luqa 17:3; 1Yuh. 2:9,11; 3:15
18 Sen intiqam almighin we öz xelqingning neslige héch adawetmu saqlimighin, belki qoshnangni özüngni söygendek söygin. Men Perwerdigardurmen.■ Mat. 5:39,43,44; 22:39; Luqa 6:27; Rim. 12:19; 13:9; 1Kor. 6:7; Gal. 5:14; 1Tés. 5:15; 1Pét. 3:9; Yaq. 2:8
19 Siler Méning qanun-belgilimilirimni tutunglar. Sen öz charpayliringni bashqa nesiller bilen chépishturma, étizinggha ikki xil uruq salmighin, ikki xil yiptin toqolghan kiyimni kiyme.■ Qan. 22:9,11
20 Eger bir er kishi qiz-chokan bilen yétip munasiwet ötküzse, we u bashqa biri bilen wedileshken dédek bolsa, bu dédekning hörlük puli tapshurulmighan bolsa, yaki uninggha hörlük bérilmigen bolsa, muwapiq jaza bérilsun. Lékin qiz-chokan hör qilinmighachqa, her ikkisi öltürülmisun. □ «muwapiq jaza bérilsun» — belkim er kishi dédekning igisige yaki uning bilen wedileshken kishige jerimane tölishi kérek. 21 Er kishi bolsa özining itaetsizlik qurbanliqini jamaet chédirining kirish aghzining aldigha, Perwerdigarning aldigha keltürsun; itaetsizlik qurbanliqi bir qochqar bolsun. 22 Kahin u itaetsizlik qurbanliqi üchün keltürgen qochqarni élip uning sadir qilghan gunahi üchün Perwerdigarning aldida kafaret keltüridu; uning qilghan gunahi uningdin kechürülidu.
23 Siler zémin’gha kirip herxil yeydighan méwilik derexlerni tikken bolsanglar, méwilirini «xetnisiz» dep qaranglar; üch yilghiche buni «xetnisiz» dep qarap uningdin yémenglar. 24 Tötinchi yili ularning hemme méwiliri Perwerdigargha medhiye süpitide muqeddes qilip béghishlansun. 25 Andin beshinchi yildin tartip siler ularning méwiliridin yéyishke bashlanglar. Shundaq qilsanglar zémin mehsulatlirini silerge ziyade qilidu. Men Xudayinglar Perwerdigardurmen.
26 Siler qan chiqmighan nersini yémenglar. Ne palchiliq ne jadugerlik qilmanglar.□ «Siler qan chiqmighan nersini yémenglar» — qan yéyish epsunchilik-jadugerlikning ayrilmas bir qismi bolatti.
27 Siler béshinglarning chéke-chörisidiki chachni chüshürüp dügilek qiliwalmanglar, saqalning uch-yanlirini buzmanglar.■ Law. 21:5
28 Siler ölgenler üchün bedininglarni zexim yetküzüp tilmanglar, özünglargha héchqandaq gül-süret chekmenglar. Men Perwerdigardurmen.■ Qan. 14:1
29 Sen qizingni buzuqluq-pahishilikke sélip napak qilmighin. Bolmisa, zémindikiler buzuqluq-pahishilikke bérilip, pütkül zéminni eysh-ishret qaplap kétidu.
30 Siler Méning shabat künlirimni tutunglar, Méning muqeddes jayimni hörmetlenglar. Men Perwerdigardurmen.
31 Jinkeshler bilen séhirgerlerge tayanmanglar, ularning keynidin yürüp özünglarni napak qilmanglar. Men özüm Xudayinglar Perwerdigardurmen.■ Law. 20:6
32 Aq bash kishining aldida ornungdin tur, qérilarni hörmet qilghin; Xudayingdin qorqqin. Men Perwerdigardurmen.
33 Bir musapir zéminda aranglarda turuwatqan bolsa siler uninggha zulum qilmanglar, ■ Mis. 22:21 34 belki aranglarda turuwatqan musapir silerge yerlik kishidek bolsun; uni özüngni söygendek söygin; chünki silermu Misir zéminida musapir bolghansiler. Men Xudayinglar Perwerdigardurmen.
35 Silerning höküm chiqirishinglarda, uzunluq, éghirliq we hejim ölcheshte héchqandaq naheqlik bolmisun; 36 silerde adil taraza, adil taraza tashliri, adil efah kemchini bilen adil hin kemchini bolsun. Men silerni Misir zéminidin chiqirip kelgen Xudayinglar Perwerdigardurmen.□ «bir efah» — texminen 2 küre yaki 22 litr. «bir hin» — texminen 3.6 litr. ■ Pend. 11:1; 16:11; 20:10
37 Siler Méning barliq qanun-belgilimilirim we barliq hökümlirimni tutup, ulargha emel qilinglar; men Perwerdigardurmen.
■19:2 Law. 11:44; 20:7,26; 1Pét. 1:16
■19:3 Mis. 20:12; 31:13; Law. 26:2
□19:4 «erzimes butlar» — ibraniy tilida «erzimes ilahlar» dégen sözler bilen ipadilinidu.
■19:15 Qan. 1:17; 16:19; Pend. 24:23
■19:17 Mat. 18:15; Luqa 17:3; 1Yuh. 2:9,11; 3:15
■19:18 Mat. 5:39,43,44; 22:39; Luqa 6:27; Rim. 12:19; 13:9; 1Kor. 6:7; Gal. 5:14; 1Tés. 5:15; 1Pét. 3:9; Yaq. 2:8
□19:20 «muwapiq jaza bérilsun» — belkim er kishi dédekning igisige yaki uning bilen wedileshken kishige jerimane tölishi kérek.
□19:26 «Siler qan chiqmighan nersini yémenglar» — qan yéyish epsunchilik-jadugerlikning ayrilmas bir qismi bolatti.
□19:36 «bir efah» — texminen 2 küre yaki 22 litr. «bir hin» — texminen 3.6 litr.
■19:36 Pend. 11:1; 16:11; 20:10