28
Danaliⱪni izdǝx
1  — «Xübⱨisizki, kümüx tepilidiƣan kanlar bar,
Altunning tawlinidiƣan ɵz orni bardur;□ «Altunning tawlinidiƣan ɵz orni bardur» — yaki «altunning qayⱪilidiƣan ɵz orni bardur».
Danaliⱪ tǝwsiyǝ ⱪilinƣan 28-babtiki bu güzǝl xeirni bǝzi alimlar Ayupning ɵz sɵzi ǝmǝs, bǝlki kitabning yazƣuqisi tekistkǝ ⱪisturup ⱪoxⱪan bir xeir, dǝp ⱪaraydu. Buning mǝⱪsiti, oⱪurmǝnlǝrning ⱨǝⱪiⱪiy danaliⱪni tǝⱨlil ⱪilixiƣa yardǝm bolsun degǝn süpǝttǝ xeirni otturiƣa ⱪoyƣan. Biz bu pikirgǝ ⱪayil bolduⱪ. Bu pikirgǝ bir ispat, 29-bab: — «Ayup bayanini dawamlaxturup mundaⱪ dedi: —» degǝn sɵzlǝr bilǝn baxlinidu, ⱪariƣanda 27:23-ayǝt bilǝn baƣliⱪ.
Baxⱪa alimlar bu bayanlar Ayupning ɵz aƣzidin qiⱪⱪan bayanlardur, «1-ayǝtning «xübⱨisizki» (yaki «qünki») degǝn baƣliƣuqi bilǝn baxlinixi buningƣa ispat bolalaydu», dep ⱪaraydu.
Ⱪaysi pikir toƣra boluxidin ⱪǝt’iynǝzǝr, bu babtiki ⱨǝⱪiⱪǝtlǝr xübⱨisizki Ayupning etiⱪadining ⱨǝm u muyǝssǝr bolƣan wǝⱨiylirining tegi ⱨǝm uli bolƣanidi.
Keyin biz mǝzkur kitabni yazƣuqining kim ikǝnliki toƣruluⱪ qüxǝnqǝ berimiz.
2 Tɵmür bolsa yǝr astidin ⱪeziwelinidu,
Mis bolsa taxtin eritilip elinidu.
3 Insanlar yǝr astidiki ⱪarangƣuluⱪⱪa qǝk ⱪoyidu;
U yǝr ⱪǝrigiqǝ qarlap yürüp,
Ⱪarangƣuluⱪⱪa tǝwǝ, ɵlümning sayisidǝ turƣan taxlarni izdǝydu.□ «Insanlar yǝr astidiki ⱪarangƣuluⱪⱪa qǝk ⱪoyidu» — demǝk, insanlar yaⱪutlarni izdǝxtǝ yǝr astidiki ⱪarangƣuluⱪni qiraƣlar bilǝn yorutidu; 4-5-ayǝtlǝrdǝ ularning arƣamqilarƣa esilip yǝr astiƣa qüxüp hǝtǝrgǝ tǝwǝkkül ⱪilƣanliⱪi tǝswirlinidu.
4 U yǝr yüzidikilǝrdin yiraⱪ jayda tik bolƣan ⱪuduⱪni kolaydu;
Mana xundaⱪ adǝm ayaƣ basmaydiƣan, untulƣan yǝrlǝrdǝ ular arƣamqini tutup boxluⱪta pulanglap yüridu,
Kixilǝrdin yiraⱪta esilip turidu.
5 Axliⱪ qiⱪidiƣan yǝr,
Tǝkti kolanƣanda bolsayalⱪundǝk kɵrünidu;
6 Yǝrdiki taxlar arisidin kɵk yaⱪutlar qiⱪidu,
Uningda altun rudisimu bardur.
7 U yolni ⱨeqⱪandaⱪ alƣur ⱪux bilmǝydu,
Ⱨǝtta sarning kɵzimu uningƣa yǝtmigǝn.
8 Ⱨakawur yirtⱪuqlarmu u yǝrni ⱨeq dǝssǝp baⱪmiƣan,
Əxǝddiy xirmu u jaydin ⱨeqⱪaqan ɵtüp baⱪmiƣan.
9 Insan balisi ⱪolini qaⱪmaⱪ texining üstigǝ tǝgküzidu,
U taƣlarni yiltizidin ⱪomuriwetidu.
10  Taxlar arisidin u ⱪanallarni qapidu;
Xundaⱪ ⱪilip uning kɵzi ⱨǝrhil ⱪimmǝtlik nǝrsilǝrni kɵridu;□ «Taxlar arisidin u ⱪanallarni qapidu» — bu ⱪanallar bǝlkim yǝr astidiki suni tonillardin qiⱪirix üqün kolanƣan.
11  Yǝr astidiki eⱪinlarni texip kǝtmisun dǝp ularni tosuwalidu;
Yoxurun nǝrsilǝrni u axkarilaydu.□ «Yǝr astidiki eⱪinlarni texip kǝtmisun dǝp ularni tosuwalidu» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «U eⱪinlarning mǝnbilirini izdǝp tapidu».
12  Biraⱪ danaliⱪ nǝdin tepilar?
Yorutuluxning makani nǝdidu?
13  Insan baliliri uning ⱪimmǝtliklikini ⱨeq bilmǝs,
U tiriklǝrning zeminidin tepilmas.
14  Yǝr tegi: «Mǝndǝ ǝmǝs» dǝydu,
Dengiz bolsa: «Mǝn bilǝnmu billǝ ǝmǝstur» dǝydu.■ Ayup 28:22
15  Danaliⱪni sap altun bilǝn setiwalƣili bolmaydu,
Kümüxnimu uning bilǝn bir tarazida tartⱪili bolmas.■ Pǝnd. 3:14; 8:11, 19; 16:16
16  Ⱨǝtta Ofirda qiⱪidiƣan altun, aⱪ ⱨeⱪiⱪ yaki kɵk yaⱪut bilǝnmu bir tarazida tartⱪili bolmaydu.□ «Ofirda qiⱪidiƣan altun» — Ofir degǝn yǝrdiki altun naⱨayiti sap idi.
17  Altun wǝ hrustalnimu uning bilǝn selixturƣili bolmaydu,
Esil altun ⱪaqa-ⱪuqilar uning bilǝn ⱨeq almaxturulmas.
18  U ünqǝ-marjan, hrustalni adǝmning esidin qiⱪiridu;
Danaliⱪni elix ⱪizil yaⱪutlarni elixtin ǝwzǝldur.
19  Efiopiyǝdiki seriⱪ yaⱪut uningƣa yǝtmǝs,
Seriⱪ altunmu uning bilǝn bǝslixǝlmǝydu.
20 Undaⱪta, danaliⱪ nǝdin tepilidu?
Yorutuluxning makani nǝdidu?■ Ayup 28:12
21  Qünki u barliⱪ ⱨayat igilirining kɵzidin yoxurulƣan,
Asmandiki uqar-ⱪanatlardinmu yoxurun turidu.
22  Ⱨalakǝt wǝ ɵlüm pǝⱪǝtla: «Uning xɵⱨritidin hǝwǝr alduⱪ» dǝydu.■ Ayup 28:14
23  Uning mangƣan yolini qüxinidiƣan,
Turidiƣan yerini bilidiƣan pǝⱪǝtla bir Hudadur.
24  Qünki Uning kɵzi yǝrning ⱪǝrigiqǝ yetidu,
U asmanning astidiki barliⱪ nǝrsilǝrni kɵridu.
25  U xamallarning küqini taraziƣa salƣanda,
Dunyaning sulirini ɵlqigǝndǝ,■ Pǝnd. 8:29
26  Yamƣurlarƣa ⱪanuniyǝt qüxürginidǝ,
Güldürmamining qaⱪmiⱪiƣa yolini bekitkinidǝ,
27 U qaƣda U danaliⱪⱪa ⱪarap uni bayan ⱪilƣan;
Uni nǝmunǝ ⱪilip bǝlgiligǝn;
Xundaⱪ, U uning bax-ayiƣiƣa ⱪarap qiⱪip,□ «U qaƣda Huda danaliⱪⱪa ⱪarap uni bayan ⱪilƣan» — buning mǝnisi bǝlkim Hudaning dunyaning yaritilixi arⱪiliⱪ danaliⱪni bayan ⱪilƣanliⱪini ɵz iqigǝ alidu.
28 Insanƣa: «Mana, Rǝbdin ⱪorⱪux danaliⱪtur;
Yamanliⱪtin yiraⱪlixix yorutuluxtur» — degǝn». □ «Mana, Rǝbdin ⱪorⱪux danaliⱪtur; yamanliⱪtin yiraⱪlixix yorutuluxtur» — bu babtiki sɵzlǝr insan balilirining yǝr astida esil taxlarni izdixini tǝnⱪid ⱪilƣan ǝmǝs, bǝlki ularning u ixta ixlǝtkǝn parasitigǝ ⱨǝm jüritigǝ ⱪayil bolƣan. Biraⱪ mǝyli adǝmning ⱪanqǝ parasiti, ⱪanqǝ jüriti bolsun, ɵzining bu hususiyǝtlirigila tayansa danaliⱪⱪa erixmǝydu; pǝⱪǝtla Rǝb Pǝrwǝrdigardin ǝyminixkǝ baxlisila, danaliⱪⱪa erixixkimu baxlaydu; yamanliⱪtin towa ⱪilip yiraⱪlaxsila, yorutuluxⱪa baxlaydu. Bu xübⱨisizki, Ayupning etiⱪadining ⱨǝm u muyǝssǝr bolƣan wǝⱨiylirining tegi ⱨǝm uli bolƣanidi.  ■ Zǝb. 111:10; Pǝnd. 1:7; 9:10
 
 

□28:1 «Altunning tawlinidiƣan ɵz orni bardur» — yaki «altunning qayⱪilidiƣan ɵz orni bardur». Danaliⱪ tǝwsiyǝ ⱪilinƣan 28-babtiki bu güzǝl xeirni bǝzi alimlar Ayupning ɵz sɵzi ǝmǝs, bǝlki kitabning yazƣuqisi tekistkǝ ⱪisturup ⱪoxⱪan bir xeir, dǝp ⱪaraydu. Buning mǝⱪsiti, oⱪurmǝnlǝrning ⱨǝⱪiⱪiy danaliⱪni tǝⱨlil ⱪilixiƣa yardǝm bolsun degǝn süpǝttǝ xeirni otturiƣa ⱪoyƣan. Biz bu pikirgǝ ⱪayil bolduⱪ. Bu pikirgǝ bir ispat, 29-bab: — «Ayup bayanini dawamlaxturup mundaⱪ dedi: —» degǝn sɵzlǝr bilǝn baxlinidu, ⱪariƣanda 27:23-ayǝt bilǝn baƣliⱪ. Baxⱪa alimlar bu bayanlar Ayupning ɵz aƣzidin qiⱪⱪan bayanlardur, «1-ayǝtning «xübⱨisizki» (yaki «qünki») degǝn baƣliƣuqi bilǝn baxlinixi buningƣa ispat bolalaydu», dep ⱪaraydu. Ⱪaysi pikir toƣra boluxidin ⱪǝt’iynǝzǝr, bu babtiki ⱨǝⱪiⱪǝtlǝr xübⱨisizki Ayupning etiⱪadining ⱨǝm u muyǝssǝr bolƣan wǝⱨiylirining tegi ⱨǝm uli bolƣanidi. Keyin biz mǝzkur kitabni yazƣuqining kim ikǝnliki toƣruluⱪ qüxǝnqǝ berimiz.

□28:3 «Insanlar yǝr astidiki ⱪarangƣuluⱪⱪa qǝk ⱪoyidu» — demǝk, insanlar yaⱪutlarni izdǝxtǝ yǝr astidiki ⱪarangƣuluⱪni qiraƣlar bilǝn yorutidu; 4-5-ayǝtlǝrdǝ ularning arƣamqilarƣa esilip yǝr astiƣa qüxüp hǝtǝrgǝ tǝwǝkkül ⱪilƣanliⱪi tǝswirlinidu.

□28:10 «Taxlar arisidin u ⱪanallarni qapidu» — bu ⱪanallar bǝlkim yǝr astidiki suni tonillardin qiⱪirix üqün kolanƣan.

□28:11 «Yǝr astidiki eⱪinlarni texip kǝtmisun dǝp ularni tosuwalidu» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «U eⱪinlarning mǝnbilirini izdǝp tapidu».

■28:14 Ayup 28:22

■28:15 Pǝnd. 3:14; 8:11, 19; 16:16

□28:16 «Ofirda qiⱪidiƣan altun» — Ofir degǝn yǝrdiki altun naⱨayiti sap idi.

■28:20 Ayup 28:12

■28:22 Ayup 28:14

■28:25 Pǝnd. 8:29

□28:27 «U qaƣda Huda danaliⱪⱪa ⱪarap uni bayan ⱪilƣan» — buning mǝnisi bǝlkim Hudaning dunyaning yaritilixi arⱪiliⱪ danaliⱪni bayan ⱪilƣanliⱪini ɵz iqigǝ alidu.

□28:28 «Mana, Rǝbdin ⱪorⱪux danaliⱪtur; yamanliⱪtin yiraⱪlixix yorutuluxtur» — bu babtiki sɵzlǝr insan balilirining yǝr astida esil taxlarni izdixini tǝnⱪid ⱪilƣan ǝmǝs, bǝlki ularning u ixta ixlǝtkǝn parasitigǝ ⱨǝm jüritigǝ ⱪayil bolƣan. Biraⱪ mǝyli adǝmning ⱪanqǝ parasiti, ⱪanqǝ jüriti bolsun, ɵzining bu hususiyǝtlirigila tayansa danaliⱪⱪa erixmǝydu; pǝⱪǝtla Rǝb Pǝrwǝrdigardin ǝyminixkǝ baxlisila, danaliⱪⱪa erixixkimu baxlaydu; yamanliⱪtin towa ⱪilip yiraⱪlaxsila, yorutuluxⱪa baxlaydu. Bu xübⱨisizki, Ayupning etiⱪadining ⱨǝm u muyǝssǝr bolƣan wǝⱨiylirining tegi ⱨǝm uli bolƣanidi.

■28:28 Zǝb. 111:10; Pǝnd. 1:7; 9:10

© 2010 Mukeddes Kalam - Uyghur Bible Translation Committee