No Tahut na Hininaawas
LUK
ga Pakat Ie.
Luk ga pakat no nuno pakpakat uta tike turadi no hinsana ne Tiopilas, a watong ie (nes Luk 1:1). Aie tike tamat na watong tusu Rom dak. Ma ne Luk ga sip be Tiopilas na palai tano kinakaho, no nilon, no minat, ma no tuntunut hut sukun ra minat tane Jisas ma be aie no ‘Krais’ nong i haruat be na halon ira Iudeia ma di ing pa dile Iudeia bileng. Aie no Krais utano ula hanuo bakut. Ma ne Luk ga bul halala ra haleng na pir dahine ing i panim tane Matiu ma ne Mak (nes no ula nianga tane Matiu). Ma sene ikin ra Tahut na Hininaawas tane Luk no nuno luaina pakpakat mon. Aie no haburuana tano pir nong Luk ga sip be na hinawase Tiopilas utana. Da nes no hapatam tano nuno pir tano pakpakat ‘Ira Pinapalim ta ira Kaba Apostolo’ (Apostolo 1:1-2). Da nes tano hapatam tane Luk be Jisas ga hinawase ira nuno bulu na harausur be di na kis kawase no linge God ga kukubus ura utana (Luk 24:49). Jisas ga ianga utano Halhaaliena Tanuo. Ma tano haburuana tane Apostolo da nes habaling be Jisas ga hinawase di be di na kis kawase no Tanuo nong God ga kukubus be na tule ter ie ta di. Kaie Luk ma no Apostolo, dur tike kapawena pir mon utane Jisas ma no hinana hakakari tano tahut na hininaawas nong ga ianga utane Jisas.
1
1 Apostolo 1:1Watong Tiopilas, a haleng di te walar be di na pakat mur ira linge ing ite hanawat nalamin ta mem. 2 Di te mur ira hininaawas ta dong ra ut na harpir tano tahut na hininaawas. Ma dong ra ut na harpir, di iat, ing di ga nes tutuno kakarek ra linge mekutua leh ra hatahun ta ira linge. 3 Io kaie, iou hamaan bileng be i tahut be ni pakat no harmur ta kakarek ra linge ura num, kinong iou iat iou te tiri murmur timaan uta karek mekutua leh tano haburuana. 4 Ma iou lik be ni gil hobi waing nuge nunure ira tutuno uta ira linge u gate kap harausur ine.
No angelo ga huna hinawas utano kinakaho tane Jon ma be a mangana turadi hohaam ie.
5 Tano pana bung be Herot ga harkurai ter tano katano Iudeia, iga mon tike pris a hinsana ne Sekaraia. Ma aie mekatika ta dong ira pris gar tane Abaisa. Ne Elisabet, no nuno haine, aie tikenong tano huntunana tane Aron. 6 Dur bakut dur ga lon takados tano matmataan tane God. Dur ga mur ira nianga ma ira harkurai tano Watong. Pai gale tale be ta nong na tung dur ma ta tike nirara. 7 Iesene iga pata ta nati dur kinong Elisabet ga hintu ma dur gate manga patuana ma hatong um.
8 Tike bung Sekaraia ga gilgil ira pinapalim ta dong ra pris ra matmataan tane God kinong iga pana bung be no nuno iabar di na papalim. 9 KBk 30:7Ma haruat ma ira nudi tintalen ira pris, di ga papaus ma ira mangana hot na satu, ma no hot ga tibe hamanis Sekaraia. Io kaie, iga lala tano halhaaliena katano tano tamat na hala na lotu tano Watong ura tun hartabar ing ila huhur kala mimisien. 10 Ma be no pana bung ura tuntun no kala mimisien na hartabar ga hanawat, dong ra turadi ing di gate hanawat haruat ter ura lotu kaia di ga saasaring tusu nataman.
11 Io, tike angelo ga harapuasa tane Sekaraia. Ma no angelo ga tur ter tano palpal na kata tano hator na tun kala mimisien na hartabar. 12 Ing Sekaraia ga nes no angelo, iga karup ma a tamat na bunurut ga kap ie. 13 Iesene no angelo ga tange tana, “Sekaraia, waak ugo ra bunurut. God te hadade no num sinsaring. No num haine, ne Elisabet, na kaho num tike bulu na tunana ma nu pas no hinsana be Jon. 14 Ina halaro ugo ma nu laro pane ie ma a haleng di na laro kinong da kaho ie. 15 Nam 6:3Ma ina ngan hobi kinong aie na tike tamat na turadi ra matmataan tano Watong. Ma waak ie ura mame ta wain be ta mes na dades na taho. Ma ina hung leh ma no Halhaaliena Tanuo tur leh metuma tano tingana no nuno makai. 16 Na lamus pukus a haleng na matanabar na Israel ter tano Watong no nudi God. 17 Mal 3:1; 4:5-6; Matiu 17:11-13Na kap no tintalen ma no dades tane Elaija ma ina lilie hanana tano Watong ura hamaram pakur ira mama ma ira nati di. Ma ina pukusane dong ra ut na ul ba ter tano mangana lilik ta dong ra ut na takados. Ma ina gil hobi ura tangtagure ira matanabar tano Watong waing di nage taguro pane ie.”
18 Sekaraia ga tiri no angelo be, “Aiou ni nunure hohaam be a tutuno ikin ra nianga? Iou tike nongtamat um ma no nugu haine bileng hobi.”
19 Dan 8:16; 9:21Io, no angelo ga babalu, “Aiou Gabriel. Iou la tur ter tano matmataan tane God ma ite tule iou be ni me hinawase ugo ta ikin ra tahut na hininaawas. 20 Karek ra nugu nianga na hanawat tutuno tano nuno pana bung tus, iesene paule nurnur ine. Io kaie, nu tabuna nianga ma pa nule tale be nu ianga tuk tano bung be ikin ra linge na hanawat.”
21 Ma dong ra matanabar kanaia di ga nanaho utane Sekaraia ma di ga ngangao be urah kaie igom manga kis halis tuma naramon tano halhaaliena katano. 22 Ing iga hanasur pai gale tale ie be na haianga di. Io, di ga nunure kilam leh be igate nes tike ninanaas na tanuo kinong iga hatahuo ma ira lumana ter ta di ma sene be pai gale tale be na ianga.
23 Ing no nuno pana bung na pinapalim gate pataam, iga baling u nataman. 24 Namur ta ikin, ne Elisabet, no nuno haine, ga tienen ma iga kis mun ter tano ngasia dur haruat ma ra liman na teka. 25 Iga tange be, “No Watong te gil hokakarek utagu. Taitus ikin ra pana bung ite hamanis no nuno harmarsai ma ite kap leise no nugu hirhir ta ira matmataan ta dong ra matanabar.”
No angelo ga huna hinawas utano kinakaho tane Jisas ma be a mangana turadi so ie.
26 Ing be Elisabet ga tienen ma igate liman ma tike ira nuno teka, io, God ga tule Gabriel no angelo u Nasaret, tike taman tano katano Galili. 27 Matiu 1:16,18Iga hana tupas tike bulahine nong paile noh tikai baak ma tike tunana. Ma di gate ter bat ter ie ura totole tike tunana, a hinsana ne Iosep. Aie tike bulumenamur tane Dawit. Ma no hinsana no bulahine ne Maria. 28 No angelo ga haatne ie gom tange be, “No Watong i kis tikai ma ugo ma ite haidane ugo.”
29 Io, Maria ga ngangao sakit ta kakarek ra nianga ma iga manga lilik be a mangana nianga so kakarek. 30 Iesene no angelo ga tange tana horek: “Maria, waak u burut. God te laro pane ugo ma i taguro be na haidane ugo. 31 Ais 7:14; Matiu 1:21-23Nu tienen ma nu kaho tike bulu na tunana ma nu pas no hinsana be ne Jisas. 32 2Sml 7:12,13,16; Ais 9:7Tamat no hinsana ma da kilam ie be no Natine God Nong i Lie Harsakit. No Watong God na ter no kinkinis na tamat na ut na harkurai tana, nong tano hintubuno ne Dawit. 33 Ma ina kure no huntunana tane Iakop hathatikai. No nuno kingdom pai nale pataam.”
34 Maria ga tiri no angelo be, “Ikin ra linge na tutuno hohaam? Aiou paile nunure baak tike tunana.”
35 No angelo ga babalu horek: “No Halhaaliena Tanuo na hanawat ter tam ma no dades tane God Nong i Lie Harsakit na burung ugo. Io kaie, no halhaaliena nong nu kaho ie da kilam ie be no Natine God. 36 Nes baak! Elisabet no hinsaam bileng na kaho tike bulu kakarek i hatong ter. Di git tangtange be a hintu ie iesene ite tienen haruat ma ra liman ma tike na teka kakarek. 37 Stt 18:14Pata tike linge i kalkalala tane God.”
38 Io, Maria ga babalu horek, “Aiou no tultule tano Watong. I tahut be na ngan hobi tagu hoke u te tange.” Io, no angelo ga hana talur um ie.
Elisabet ga nes kilam no tamat na haridan tane Maria, no makai tano nuno Watong.
39 Taitus ikino pana bung Maria ga taguro ma iga hana haiah leh utuma tike taman ruma ta ira uladih tane Iudeia. 40 Ma iga lala tano ngasiane Sekaraia gom haatne Elisabet. 41 Be Elisabet ga hadade ing Maria ga haatne ie, no bulu nong ga tianane ter ie ga manga magile ma ne Elisabet gom hung ma no Halhaaliena Tanuo. 42 Io, iga tange nalu be, “No haridan na kis tam ta ira haine bakut ma ikino bulu nu kaho ie no haridan na kis bileng tana. 43 Iesene, nesi um iou, kaie no makai tano nugu Watong uge hanawat ukira ho iou? 44 Ing iat mon ira iruo talingagu dur hadade ing u haatne iou, no bulu naramon tagu i manga magile ma ra gungunuama. 45 No haridan na kis tam kinong u te nurnur be ira linge no Watong te tange tam na hanawat tutuno!”
Maria ga pirlet no Watong tano nuno harmarsai tupas ira maris.
46 1Sml 2:1-10Io, Maria ga tange horek:
“Metuma naramon tagu i hatamat no Watong,
47 ma no tanuagu i laro ter tane God no nugu ut na Haralon.
48 Kinong urah, ite lik leh no nugu kinkinis na maris, iou no nuno tultule.
Io kaie, tur leh um kakarek, ira matanabar katiak ma di bileng namur um, di na huo iou be iga haidane iou.
49 Kinong urah, no Dades na God te gil ra tamat na linge sakit tagu.
No hinsana i Halhaalien.
50 Sam 103:13,17No nuno harmarsai ila hanana tupas dong ing di urur tana,
ira turadi ing di ga lon nalalie, dong katiak, ma di bileng namur.
51 2Sml 22:28Ite gil ra dades na linge ma no lumana.
Ite tule harbasiane leise dong ing di lik hatamat habaling di.
52 Jop 12:19; 5:11; Sam 147:6Ite bul hasur leise ira lilie metuma ta ira nudi kinkinis na tamat na ut na harkurai.
Iesene ite raun haut balik dong ra maris.
53 Sam 34:10Ite hahung dong ing di taburungan ma ra bilai na linge,
iesene ite tule leise ter dong ra watong ma ra pabono di.
54 Sam 98:3Ite harahut no matanabar Israel, no nuno tultule,
hoke iga tange ta ira hintubu dait be na gil hobi.
55 Mai 7:20; Stt 17:7Ite lik leh be no nuno harmarsai na kis hatikai ter tane Abraham ma ira nuno bulumenamur.”
56 Ma ne Maria ga kiskis baak ma ne Elisabet haruat ma ra itul a teka ma igom baling um u nataman.
God ga hamanis no nuno but na dades tano Bung na kinakaho tane Jon.
57 Io, ing no pana bung ga hanawat be Elisabet na kakaho, iga kaho tike bulu na tunana. 58 Dong ing di ga kis hutate ter tana ta ikino taman ma ira hinsaana, di ga hadade be no Watong gate hamanis ra but na harmarsai tana, ma di gom laro tikai ma ie.
59 Stt 17:12; WkP 12:3; Luk 2:21Tano liman ma itul a bung di ga hanawat ura kutkut no palatamaine no bulu ma di ga ura paspas no hinsana no nuno mama Sekaraia ter tana. 60 Iesene no etnana ga tange be, “Pata! Da kilam ie be ne Jon.”
61 Ma di ga tange tana, “Pata tikenong ta ira hinsaam i mon ikino hinsang.”
62 Io, di ga hatahuo ma ira luma di ter tano nuno mama ura nunure leh be a hinsana so iga sip be na pas no natine ma ie. 63 Iga sasaring ura tike palpalehuana katano dahe ura pinapakat tana ma iga pakat be, “No hinsana ne Jon.” Ma dong bakut di ga karup di gom manga lilik uta ikin ra linge. 64 Kaie iat mon no hono ga tamapapos ma no karamena ga mamaan ma igom tur leh ura pirpirlet God. 65 Ma ira matanabar ta ikino taman di ga kilingane ra tamat na urur tikai ma ra bunurut uta ikin ra linge. Ma dong ra matanabar ta kike ra uladih tano katano Iudeia di ga iangianga uta kakarek bakut ra linge. 66 Dong bakut ing di ga ser leh ikin, di ga manga lilik utana di gom tirtiri be, “Ikin ra bulu na hanawat be a mangana turadi so ie?” Ma di ga tirtiri hobi kinong iga tutuno iat be no dades tano Watong ga kis ter ma ie.
Sekaraia ga ianga na tangetus utano hinanawat tano ut na haralon.
67 Io, Sekaraia no nuno mama ga hung ma no Halhaaliena Tanuo ma igom ianga na tangetus horek:
68 Sam 72:18“A pirpirlet utuma tupas no Watong, no God gar Israel,
kinong ite me kul halangalanga leh ira nuno matanabar.
69 Sam 18:2God te hatut tike dades na ut na haralon uta dait
metuma tano huntunana tane Dawit no nuno tultule
70 hoke ga hamanis ta ira nuno halhaaliena tangetus di gom tange nalalie sakit.
71 Sam 106:10Ite hatur ie ura haalon leh dait sukun ira nudait ebar,
ma mekatika ta ira luma di bakut ing di malentakuane dait.
72 Stt 17:7; Sam 105:8-9Ite gil hobi ura hamanis ra harmarsai ter ta ira hintubu dait
ma ura liklik leh no nuno halhaaliena kunubus,
73 Stt 22:16-17nong ga sasalim ter tane Abraham no hintubu dait.
74 Ma ite gil hobi ura halangalanga leise dait ta ira luma dong ra nudait ebar.
Io kaie, i tale dait be dait na lotu tupas ie
75 Taitus 2:12-14ma ra gamgamatien ma ra takados ma pata ta bunurut ta ira nudait nilon bakut.
76 Ais 40:3Ma augo ra natigu, da kilam ugo be no tangetus tane God Nong i Lie Harsakit,
kinong augo, nu lie tano Watong ura tangtagure no ngas ura utana.
77 Jer 31:34Ma nu gil hobi ura terter ta ira nuno matanabar no minanes tano haralon nong di na hatur kawase
ing God na lik luban leise ira nudi sana tintalen.
78 Ais 60:1-2Ma ina lik luban leise kike ra sasana kinong no tingana no nudait God i manga hung ma ra harmarsai.
Ma no nuno harmarsai na hatawat no pupuruk hut tano kasasa ter ta dait metuma ra mawe
79 ura marmararang sare dong ing di lolon ra kadado ma tano hena ra minat,
ma ura lilie no nudait hinana ter tano ngas na malum.”
80 Io, ma no bulu ga tamat huat ma iga hanawat dades tano tanuana ma iga lon tuma ra katano bia tuk tano bung ga harapuasa ra matmataan na haruat ter ta ira Israel.
1:9 KBk 30:7
1:15 Nam 6:3
1:17 Mal 3:1; 4:5-6; Matiu 17:11-13
1:19 Dan 8:16; 9:21
1:31 Ais 7:14; Matiu 1:21-23
1:32 2Sml 7:12,13,16; Ais 9:7
1:37 Stt 18:14
1:46 1Sml 2:1-10
1:50 Sam 103:13,17
1:51 2Sml 22:28
1:52 Jop 12:19; 5:11; Sam 147:6
1:53 Sam 34:10
1:54 Sam 98:3
1:55 Mai 7:20; Stt 17:7
1:59 Stt 17:12; WkP 12:3; Luk 2:21
1:68 Sam 72:18
1:69 Sam 18:2
1:71 Sam 106:10
1:72 Stt 17:7; Sam 105:8-9
1:73 Stt 22:16-17
1:76 Ais 40:3
1:77 Jer 31:34
1:78 Ais 60:1-2