Muⱪeddes Kalam (yǝngi yeziⱪ) Yuⱨanna 12

Mǝryǝmning Əysani ǝtirlixi

Mat. 26:6-13; Mar. 14:3-9

1 Ɵtüp ketix ⱨeytidin altǝ kün ilgiri, Əysa ɵzi ɵlümdin tirildürgǝn Lazarus turuwatⱪan jay — Bǝyt-Aniyaƣa kǝldi.■ 2 Xu wǝjidin ular u yǝrdǝ uningƣa ziyapǝt bǝrdi. Marta meⱨmanlarni kütüwatatti; Lazarus bolsa Əysa bilǝn ⱨǝmdastihan bolƣanlarning biri idi. 3 Mǝryǝm ǝmdi naⱨayiti ⱪimmǝt baⱨaliⱪ sap sumbul ǝtirdin bir ⱪadaⱪ ǝkilip, Əysaning putliriƣa ⱪuydi andin qaqliri bilǝn putlirini ertip ⱪurutti. Ətirning hux puriⱪi ɵyni bir aldi.□ 4 Lekin uning muhlisliridin biri, yǝni uningƣa pat arida satⱪunluⱪ ⱪilƣuqi, Simonning oƣli Yǝⱨuda Ixⱪariyot:

5 — Nemixⱪa bu ⱪimmǝt baⱨaliⱪ ǝtir kǝmbǝƣǝllǝrgǝ sǝdiⱪǝ ⱪilip berilixkǝ üq yüz dinarƣa setilmidi? — dedi□ ■ 6 (u bu sɵzni kǝmbǝƣǝllǝrning ƣemini yegǝnliki üqün ǝmǝs, bǝlki oƣri bolƣanliⱪi üqün degǝnidi; qünki u muhlislarning ortaⱪ ⱨǝmyanini saⱪliƣuqi bolup, daim uningƣa selinƣinidin oƣriliwalatti).■

7 Əmdi Əysa: — Ayalni ɵz ihtiyariƣa ⱪoyƣin! Qünki u buni mening dǝpnǝ künüm üqün tǝyyarliⱪ ⱪilip saⱪliƣandur;□ ■ 8 qünki kǝmbǝƣǝllǝr ⱨǝmixǝ silǝr bilǝn billǝ bolidu, lekin mǝn ⱨǝmixǝ silǝr bilǝn billǝ bolmaymǝn, — dedi.■

Bax kaⱨinlarning Lazarusni ɵltürüx suyiⱪǝsti

9 Zor bir top Yǝⱨudiylar uning xu yǝrdǝ ikǝnlikidin hǝwǝr tepip, xu yǝrgǝ kǝldi. Ularning kelixi yalƣuz Əysani dǝpla ǝmǝs, yǝnǝ u ɵlümdin tirildürgǝn Lazarusnimu kɵrüx üqün idi. ■ 10 Lekin bax kaⱨinlar bolsa Lazarusnimu ɵltürüxni mǝsliⱨǝtlǝxkǝnidi; 11 Qünki uning sǝwǝbidin nurƣun Yǝⱨudiylar ɵzliridin qekinip Əysaƣa etiⱪad ⱪiliwatatti.

Yerusalemƣa tǝntǝnilik bilǝn kirix

Mat. 21:1-11; Mar. 11:1-11; Luⱪa 19:28-40

12 Ətisi, «ɵtüp ketix ⱨeyti»ni ɵtküzüxkǝ kǝlgǝn zor bir top halayiⱪ Əysaning Yerusalemƣa keliwatⱪanliⱪini anglap, ■ 13 ⱪolliriƣa horma xahlirini tutuxⱪan ⱨalda uni ⱪarxi alƣili qiⱪixti wǝ: «Tǝxǝkkür-ⱨosanna! Pǝrwǝrdigarning namida kǝlgüqi, Israilning padixaⱨiƣa mubarǝk bolƣay!» dǝp warⱪiraxti.□ ■ 14 Əysa bir tǝhǝyni tepip, uningƣa mindi; huddi muⱪǝddǝs yazmilarda mundaⱪ pütülgǝndǝk: —

15 «Ⱪorⱪma, i Zion ⱪizi! Mana, Padixaⱨing exǝk tǝhiyigǝ minip keliwatidu!».□ ■

16 Əyni qaƣda uning muhlisliri bu ixlarni qüxǝnmǝytti, lekin Əysa xan-xǝrǝptǝ uluƣlanƣandin keyin, bu sɵzlǝrning uning toƣruluⱪ pütülgǝnlikini, xundaⱪla bu ixlarning dǝrwǝⱪǝ uningda xundaⱪ yüz bǝrgǝnlikini esigǝ kǝltürdi.□

17 Əmdi u Lazarusni ⱪǝbridin qaⱪirip tirildürgǝn qaƣda uning bilǝn billǝ bolƣan halayiⱪ bolsa, bu ixⱪa guwaⱨliⱪ beriwatatti. 18 Əysa yaratⱪan bu mɵjizilik alamǝtnimu angliƣaqⱪa, uni ⱪarxi elixⱪa xu bir top adǝmlǝr qiⱪixⱪanidi. 19 Pǝrisiylǝr bolsa bir-birigǝ:

— Ⱪaranglar, barliⱪ ⱪilƣininglar bikar kǝtti! Mana ǝmdi pütkül jaⱨan uningƣa ǝgǝxmǝktǝ! — deyixti.■

Greklarning Əysa bilǝn kɵrüxüxni tǝlǝp ⱪilixi — uning ɵz ɵlümi toƣruluⱪ sɵzlixi

20 Ɵtüp ketix ⱨeytida ibadǝt ⱪilƣili kǝlgǝnlǝr arisida birnǝqqǝ greklarmu bar idi. ■ 21 Bular ǝmdi Galiliyǝning Bǝyt-Saida yezisidin bolƣan Filipning yeniƣa kelip:

— Əpǝndim, biz Əysa bilǝn kɵrüxsǝk, — dǝp tǝlǝp ⱪilixti.■

22 Filip berip buni Andriyasⱪa eytti. Andin Andriyas wǝ Filip ikkisi Əysaƣa mǝlum ⱪildi.

23 Lekin Əysa ularƣa jawabǝn mundaⱪ dedi:

— «Insan’oƣlining xan-xǝrǝptǝ uluƣlinidiƣan waⱪit-saiti yetip kǝldi. □ ■ 24 Bǝrⱨǝⱪ, bǝrⱨǝⱪ, mǝn silǝrgǝ xuni eytip ⱪoyayki, buƣday deni tupraⱪ iqigǝ qüxüp ɵlmigüqǝ, ɵzi yǝnila yalƣuz ⱪalidu; lekin ɵlsǝ, mol ⱨosul beridu. □ ■ 25 Kimdǝkim ɵz ⱨayatini ayisa uningdin mǝⱨrum bolidu; lekin bu dunyada ɵz ⱨayatidin nǝprǝtlǝnsǝ, uni mǝnggülük ⱨayatliⱪⱪa saⱪliyalaydu. □ ■ 26 Kimdǝkim hizmitimdǝ boluxni halisa, manga ǝgǝxsun. Mǝn ⱪǝyǝrdǝ bolsam, mening hizmǝtqimmu xu yǝrdǝ bolidu. Kemdǝkim mening hizmitimdǝ bolsa, Ata uningƣa izzǝt ⱪilidu.■

27 Ⱨazir jenim ⱪattiⱪ azabliniwatidu. Mǝn nemǝ deyixim kerǝk? «Ata, meni bu saǝttin ⱪutⱪuzƣin!» dǝymu? Lekin mǝn dǝl muxu waⱪit-saǝt üqün kǝldim. □ ■ 28 Ata, namingƣa xan-xǝrǝp kǝltürgin!».

Xuan, asmandin bir awaz anglinip:

— Uningƣa xan-xǝrǝp kǝltürdüm wǝ yǝnǝ uningƣa xan-xǝrǝp kǝltürimǝn!» — deyildi.

29 Buni angliƣan xu yǝrdǝ turƣan halayiⱪ:

— Ⱨawa güldürlidi, — deyixti.

Yǝnǝ bǝzilǝr bolsa:

— Bir pǝrixtǝ uningƣa gǝp ⱪildi, — deyixti.

30 Əysa bolsa jawabǝn: — Bu awaz meni dǝp ǝmǝs, silǝrni dǝp qüxti. ■ 31 Əmdi dunyaning üstigǝ ⱨɵküm qiⱪirilix waⱪti kǝldi; ⱨazir bu dunyaning ⱨɵkümdarining taxⱪiriƣa ⱪoƣlinix waⱪti kǝldi. □ ■ 32 Wǝ mǝn bolsam, yǝrning üstidin kɵtürülginimdǝ, pütkül insanlarni ɵzümgǝ jǝlp ⱪilip tartimǝn, — dedi ■ 33 (uning buni degini ɵzining ⱪandaⱪ ɵlüm bilǝn ɵlidiƣanliⱪini kɵrsǝtkini idi).

34 Halayiⱪ buningƣa jawabǝn uningdin:

— Biz muⱪǝddǝs ⱪanundin Mǝsiⱨning ǝbǝdgiqǝ ⱪalidiƣinini angliƣan; sǝn ⱪandaⱪsigǝ «Insan’oƣli kɵtürülüxi kerǝk» dǝysǝn?! Bu ⱪandaⱪmu «Insan’oƣli» bolsun? — dǝp soridi.□ ■

35 Xunga Əysa ularƣa: — Nurning aranglarda bolidiƣan waⱪti uzun bolmaydu. Xunga ⱪarangƣuluⱪning silǝrni besiwalmasliⱪi üqün, nur bar waⱪtida uningda menginglar; ⱪarangƣuluⱪta mangƣan kixi ɵzining ⱪǝyǝrgǝ ketiwatⱪanliⱪini bilmǝydu. ■ 36 Nur aranglarda bar waⱪitta, uningƣa ixininglar; buning bilǝn nurning pǝrzǝntliri bolisilǝr, — dedi.

Əysa bu sɵzlǝrni ⱪilƣandin keyin, ulardin ayrilip yoxurunuwaldi.

Yǝⱨudiy hǝlⱪining Mǝsiⱨni rǝt ⱪilixi

37 Gǝrqǝ u ularning kɵz aldida xunqǝ tola mɵjizilik alamǝt kɵrsǝtkǝn bolsimu, ular tehi uningƣa etiⱪad ⱪilmidi. 38 Xuning bilǝn Yǝxaya pǝyƣǝmbǝrning yazmisida aldin’ala kɵrsitilgǝn bexarǝt dǝl ǝmǝlgǝ axurdi:

«I Pǝrwǝrdigar, bizning yǝtküzgǝn hǝwirimizgǝ kimmu ixǝngǝn?

Ⱨǝm «Pǝrwǝrdigarning biliki» Bolƣuqi kimgimu ayan ⱪilinƣan?»□ ■

39-40 Halayiⱪning etiⱪad ⱪilmiƣinining sǝwǝbi dǝl xuki (huddi Yǝxaya pǝyƣǝmbǝr yǝnǝ aldin’ala eytⱪandǝk):

«Pǝrwǝrdigar ularning kɵzlirini kor,

Ⱪǝlbini tax ⱪildi;

Mǝⱪsǝt, ularning kɵzlirining kɵrüp,

Ⱪǝlbining qüxinip,

Gunaⱨliridin yenixining aldini elix üqündur;

Bolmisa, Mǝn ularni saⱪaytⱪan bolattim, — dǝydu Pǝrwǝrdigar».□ ■

41 Bu sɵzlǝrni Yǝxaya pǝyƣǝmbǝr Mǝsiⱨning xan-xǝripini kɵrüp uningƣa ⱪarita aldin’ala sɵz ⱪilƣinida eytⱪanidi.□ ■

42 Wǝⱨalǝnki, gǝrqǝ ⱨǝtta Yǝⱨudiy aⱪsaⱪalliridinmu nurƣunliƣan adǝmlǝr uningƣa etiⱪad ⱪilƣan bolsimu, ular Pǝrisiylǝr wǝjidin ⱪorⱪup, ɵzlirining sinagogtin ⱪoƣlap qiⱪiriwetilmǝsliki üqün uni etirap ⱪilmidi. □ ■ 43 Buning sǝwǝbi, ular insanlardin kelidiƣan izzǝt-xɵⱨrǝtni Hudadin kelidiƣan izzǝt-xɵⱨrǝttin yahxi kɵrǝtti.■

44 Biraⱪ Əysa yuⱪiri awaz bilǝn mundaⱪ dedi:

— Manga etiⱪad ⱪilƣuqi mangila ǝmǝs, bǝlki meni Əwǝtküqigǝ etiⱪad ⱪilƣuqidur. 45 Kimki meni kɵrgüqi bolsa, meni Əwǝtküqini kɵrgüqi bolidu. ■ 46 Mǝn manga etiⱪad ⱪilƣuqilar ⱪarangƣuluⱪta ⱪalmisun dǝp, nur süpitidǝ dunyaƣa kǝldim. ■ 47 Birsi sɵzlirimni anglap, ularni tutmisa, uni soraⱪⱪa tartmaymǝn; qünki mǝn dunyadikilǝrni soraⱪⱪa tartⱪili ǝmǝs, bǝlki dunyadikilǝrni ⱪutⱪuzƣili kǝldim. ■ 48 Biraⱪ meni qǝtkǝ ⱪaⱪⱪuqini, xundaⱪla sɵzlirimni ⱪobul ⱪilmiƣanni bolsa, uni soraⱪⱪa tartⱪuqi birsi bar. U bolsimu, mǝn eytⱪan sɵz-kalamimdur. U ahirⱪi küni uni soraⱪⱪa tartidu. ■ 49 Qünki mǝn ɵzlükümdin sɵzliginim yoⱪ, bǝlki meni ǝwǝtkǝn Ata mening nemini deyixim wǝ ⱪandaⱪ sɵzlixim kerǝklikigǝ ǝmr bǝrgǝn. □ ■ 50 Uning ǝmrining mǝnggülük ⱨayatliⱪ ikǝnlikini bilimǝn. Xunga nemini sɵzlisǝm, Ata manga buyruƣinidǝk sɵzlǝymǝn.

■12:1 Mat. 26:6; Mar. 14:3; Luⱪa 7:37; Yⱨ. 11:2.

□12:3 «naⱨayiti ⱪimmǝt baⱨaliⱪ sap sumbul ǝtirdin bir ⱪadaⱪ» — «bir ⱪadaⱪ» (grek tilida «bir litra») — Rimliⱪlarning ⱪadiⱪi, tǝhminǝn 325 gram. «Əysaning putliriƣa ⱪuydi andin qaqliri bilǝn putlirini ertip ⱪurutti» — yaki «Əysaning putliriƣa ⱪuydi wǝ qaqliri bilǝn ǝtirni putliriƣa sürdi».

□12:5 «üq yüz dinar» — xu qaƣda addiy bir ixqining yilliⱪ kirimigǝ tǝng bolatti.

■12:5 Mar. 14:5.

■12:6 Yⱨ. 13:29.

□12:7 «u buni mening dǝpnǝ künüm üqün tǝyyarliⱪ ⱪilip saⱪliƣandur» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «u xundaⱪ ⱪilip mening dǝpnǝ künümgǝ tǝyyarliⱪ ⱪiliwatidu».

■12:7 Mar. 14:8.

■12:8 Ⱪan. 15:11; Mat. 26:11; Mar. 14:7.

■12:9 Yⱨ. 11:44.

■12:12 Mat. 21:8; Mar. 11:8; Luⱪa 19:36.

□12:13 «Tǝxǝkkür-ⱨosanna! Pǝrwǝrdigarning namida kǝlgüqi, Israilning padixaⱨiƣa mubarǝk bolƣay!» — bu sɵzlǝr «Zǝb.» 118:25-26diki bexarǝttin elinƣan. «Ⱨosanna» degǝn sɵz «Ⱪutⱪuzƣaysǝn, i Pǝrwǝrdigar» degǝn mǝnidǝ. Injil dǝwrigǝ kǝlgǝndǝ mǝnisi «Hudaƣa tǝxǝkkür-mǝdⱨiyǝ»mu bolup ⱪalƣanidi. «Zǝbur» 118-küyidiki izaⱨatlarnimu kɵrüng.

■12:13 Zǝb. 118:25, 26.

□12:15 «Ⱪorⱪma, i Zion ⱪizi! Mana, Padixaⱨing exǝk tǝhiyigǝ minip keliwatidu!» — «Zǝk.» 9:9. «Zion ⱪizi» Yerusalemda turuwatⱪanlarni, xundaⱪla barliⱪ Yǝⱨudiy hǝlⱪini kɵrsitidu.

■12:15 Yǝx. 62:11; Zǝk. 9:9; Mat. 21:5.

□12:16 «Əysa xan-xǝrǝptǝ uluƣlanƣandin keyin...» — uning ɵlümdin tirilip ǝrxkǝ kɵtürülgǝnlikini kɵrsitidu.

■12:19 Yⱨ. 11:47.

■12:20 Ros. 8:27.

■12:21 Yⱨ. 1:45.

□12:23 «Lekin Əysa ularƣa jawabǝn mundaⱪ dedi: — «Insan’oƣlining xan-xǝrǝptǝ uluƣlinidiƣan waⱪit-saiti yetip kǝldi...» — greklǝrning (22-ayǝttiki) tǝlipigǝ bu sirliⱪ sɵzlǝr ⱪandaⱪ jawab bolidu? Buning toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ azraⱪ tohtilimiz.

■12:23 Yⱨ. 13:32; 17:1.

□12:24 «buƣday deni tupraⱪ iqigǝ qüxüp ɵlmigüqǝ, ɵzi yǝnila yalƣuz ⱪalidu; lekin ɵlsǝ, mol ⱨosul beridu» — Mǝsiⱨning «uruⱪning ɵlüxi» degini birhil ohxitixtur. Uruⱪ yǝrgǝ qüxüp «ɵlmisǝ» bir tal peti ⱪeliweridu. Tupraⱪⱪa qüxkǝndǝ «ɵlsǝ», uningdin nurƣun uruⱪ mewilǝydu.

■12:24 1Kor. 15:36.

□12:25 «kimdǝkim ɵz ⱨayatini ayisa..» — «ayisa» grek tilida «sɵyisǝ» yaki «amraⱪ bolsa».

■12:25 Mat. 10:39; 16:25; Mar. 8:35; Luⱪa 9:24; 17:33.

■12:26 Yⱨ. 14:3; 17:24.

□12:27 «Ata, meni bu saǝttin ⱪutⱪuzƣin!» dǝymu?» — Bu «saǝt» uning kelidiƣan azab-oⱪubǝtlǝrni tartidiƣanliⱪini kɵrsitidu.

■12:27 Mat. 26:37,38,39; Mar. 14:34; Luⱪa 22:44.

■12:30 Yⱨ. 11:42.

□12:31 «ⱨazir bu dunyaning ⱨɵkümdarining taxⱪiriƣa ⱪoƣlinix waⱪti kǝldi» — «bu dunyaning ⱨɵkümdari» — Xǝytanni kɵrsitidu. Bu ayǝt toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ tohtilimiz.

■12:31 Yⱨ. 14:30; 16:11; Kol. 2:15.

■12:32 Qɵl. 21:9; 2Pad. 18:4; Yⱨ. 3:14; 8:28.

□12:34 «sǝn ⱪandaⱪsigǝ «Insan’oƣli kɵtürülüxi kerǝk» dǝysǝn?!» — halayiⱪning «Insan’oƣli» (Mǝsiⱨ) toƣruluⱪ kɵzdǝ tutⱪini Mǝsiⱨning uluƣluⱪini kɵrsitidiƣan «Yar.» 49:10, «Zǝb.» 89:35-37, 110:2, «Yǝx.» 9:7, «Əz.» 37:25, «Dan.» 7:14 Idi.

■12:34 2Sam. 7:16; 1Tar. 22:10; Zǝb. 45:6-7; 89:36; 110:4; Yǝx. 9:5; Yǝr. 23:6; Əz. 37:26; Dan. 2:44; 7:14, 27; Mik. 4:7; Ibr. 1:8.

■12:35 Yǝr. 13:16; Yⱨ. 1:9; 8:12; 9:5; 12:46; Əf. 5:8; 1Tes. 5:4

□12:38 «I Pǝrwǝrdigar, bizning yǝtküzgǝn hǝwirimizgǝ kimmu ixǝngǝn?» ⱨǝm «Pǝrwǝrdigarning biliki» Bolƣuqi kimgimu ayan ⱪilinƣan?» — «Yǝx.» 53:1. «Pǝrwǝrdigarning biliki» — bir zat, yǝni dǝl Hudaning Mǝsiⱨi bolsa kerǝk («Yǝx.» 53:2, 3-ayǝtnimu kɵrüng).

■12:38 Yǝx. 53:1; Rim. 10:16.

□12:39-40 «Pǝrwǝrdigar ularning kɵzlirini kor, ⱪǝlbini tax ⱪildi» — muxu yǝrdǝ «Pǝrwǝrdigar» grek tilida «U». «Pǝrwǝrdigar ularning kɵzlirini kor, ⱪǝlbini tax ⱪildi; mǝⱪsǝt, ularning kɵzlirining kɵrüp, ⱪǝlbining qüxinip, gunaⱨliridin yenixining aldini elix üqündur; bolmisa, Mǝn ularni saⱪaytⱪan bolattim» — «Yǝx.» 6:10.

■12:39-40 Yǝx. 6:9, 10; Əz. 12:2; Mat. 13:14; Mar. 4:12; Luⱪa 8:10; Ros. 28:26; Rim. 11:8

□12:41 «Bu sɵzlǝrni Yǝxaya pǝyƣǝmbǝr Mǝsiⱨning xan-xǝripini kɵrüp uningƣa ⱪarita aldin’ala sɵz ⱪilƣinida eytⱪanidi» — grek tilida «uning xan-xǝripini kɵrüp...» deyilidu. Kimning xan-xǝripi? Eniⱪki, «uning» muxu yǝrdǝ Mǝsiⱨning ɵzini kɵrsitidu. 37-, 39- wǝ 42-ayǝtni kɵrüng (kimgǝ etiⱪad ⱪilix kerǝk?). Toluⱪ ix «Yǝx.» 6:1-13dǝ hatirilinidu. Yǝxaya bu bexarǝtni bǝrgǝn qaƣda Pǝrwǝrdigar Hudaning xan-xǝripini kɵrgǝqkǝ, hulasimiz xuki, «Mǝsiⱨ Ɵzi Hudaning xan-xǝripi wǝ ipadisi»din ibarǝttur.

■12:41 Yǝx. 6:1.

□12:42 «nurƣunliƣan adǝmlǝr uningƣa etiⱪad ⱪilƣan bolsimu, ular Pǝrisiylǝr wǝjidin ⱪorⱪup, ɵzlirining sinagogtin ⱪoƣlap qiⱪiriwetilmǝsliki üqün uni etirap ⱪilmidi» — Muxu yǝrdǝ «sinagog» Yǝⱨudiylarning omumiy jǝmiyitini kɵrsitidu. «Sinagogtin qiⱪirilix» — kimki sinagodtin qiⱪiriwetilsǝ, Yǝⱨudiylar jǝmiyitidikilǝr ular bilǝn ⱨeq bardi-kǝldi ⱪilmaytti.

■12:42 Yⱨ. 7:13; 9:22.

■12:43 Yⱨ. 5:44.

■12:45 Yⱨ. 10:30; 14:9.

■12:46 Yǝx. 42:6; 49:6; Yⱨ. 1:9; 8:12; 9:5; 12:46; Ros. 13:47.

■12:47 Yⱨ. 3:17; 9:39.

■12:48 Mar. 16:16; Yⱨ. 3:18; 8:24.

□12:49 «mening nemini deyixim wǝ ⱪandaⱪ sɵzlixim kerǝkliki» — yaki bolmisa «mening nemǝ tǝlim-ǝmr berixim wǝ nemini sɵzlixim kerǝkliki».

■12:49 Ⱪan. 18:18; Yⱨ. 3:11; 5:20; 7:16; 8:28; 14:10, 24; 16:13.