1  * Apos 11:27 Täŋpäŋ äbot täŋpani Antiok irani uken nanik profet äma ba äma ätu Anututä kädet gäripi nadäk täyak u yäwetpäŋ yäwoŋärek täkta itkuŋ.U wäpi tawaŋ ŋode; Kubä Banabas, kubä Simeon wäpi kubä Kubiri yäŋ iwerani, kubä Lusias Sairini komeken nanik, kubä Sol, kubä Manain, Herot täŋo noripaki kubä. 2  * Apos 9:15 Eruk, kepma kubäta äbot täŋpanitä Ekäni iniŋoret itkaŋ inita nak nämo nakta yäjiwätpäŋ nakta jop itkuŋ. Ude täŋ irirä Kudupi Munapiktä ŋode yäwetkuk; In Banabas kenta Sol epän kubä näkä iwoyäŋ yämiŋkuro u täkta iwoyäŋpäŋ yepmaŋpä yäpmäŋ kaŋ kun yäk. 3  * Apos 6:6 Ude yäwänä nakta jop itkaŋ Anutu-ken yäŋapik man yäŋpäŋ keri yarä uterak peŋpäŋ yepmaŋpä yäpmäŋ kuŋkumän.

4  * Apos 15:39 Eruk Kudupi Munapiktä Banabas kenta Sol peŋ yäwet-pewän Selusia komeken kuŋkumän. U naniktä gäpe terak äroŋpeŋ gwägu bämopi-ken kome täpuri kubä wäpi Saiprus uken kuŋkuŋ. 5  * Apos 12:12, 13:13 Kuŋtäŋgän Saiprus täŋo yotpärare kubä wäpi Salamis u ahäŋpäŋ Juda täŋo käbeyä yot gänaŋ äroŋpäŋ Anutu täŋo manbiŋam yäŋahäŋpäŋ yäwetkumän. Jon-Mak imaka, bok täŋkentäŋpäŋ yäwetkuŋ.

6 Ude täŋkaŋ Saiprus kome u gänaŋ manbiŋam yäŋahäŋpäŋ yäwettäŋ kuŋtäŋgän yotpärare kubä wäpi Pafos u ahäŋkumän. Uken Juda äma kubä wäpi Bajesu uwä uken itkuk. Äma uwä profet jopi, kären käwani. Grik man terak wäpi Elimas yäŋ iwetkuŋ. 7 Elimas u kome unitäŋo intäjukun äma wäpi Segius-Paulus unitäŋo täŋkentäk kubä. Täŋpäkaŋ Segius-Paulus uwä äma nadäk-nadäk ikek. U Anutu täŋo manbiŋam nadäwa yäŋpäŋ Banabas kenta Solta yäŋpewän äbumän. 8  * 2Ti 3:8 Täŋpäkaŋ äma kären käwani unitä Banabas kenta Sol täŋo epän u ura yäŋkaŋ täk täŋkuk. Täŋpäŋ intäjukun ämani Segius-Paulus unitä Jesuta nadäkinik täŋpek yäŋpäŋ Segius ude täŋpeno! yäŋ iwet täŋkuk. 9 Ude täŋkuko upäŋkaŋ Kudupi Munapiktä Sol wäpi kubä Pol u uwäk täŋpäŋ irirän Elimas dapun taŋi kaŋpäŋ iwetkuk; 10 Gäk Satan täŋo nanaki! yäk. Gäk kädet siwoŋi täŋo iwan. Täŋyäkŋarani kädet ba nadäk wakiwaki gäkken tokŋeŋ pätak yäk. Ekäni täŋo kädet siwoŋi u täŋpi wanayäŋ täk täyan! 11  * Apos 9:8 Eruk, nadätan? Apiŋo Ekänitä gurirän dapunka wawayäŋ yäk. Dapunka wawänkaŋ kadäni käroŋi bumik edap dapuri nämo kaŋkaŋ api it yäpmäŋ kwen!

Poltä ude yäŋirän uterakgän gubamtä-yäŋ dapuri-ken uwäk täŋpewän dapuri bipmäŋ utkuk. Täŋpänkaŋ Elimastä äma yepmäŋirapäŋ kädet näwoŋärewut yäŋkaŋ puŋ ijiŋtäŋ kuŋatkuk. 12 Täŋirän intäjukun äma unitä u kaŋpäŋ Ekäni täŋo manbiŋam nadäŋkuko u nadäwän inide kubä täŋpänpäŋ Ekänita nadäkinik täŋkuk.

13  * Apos 13:5, 15:38 Eruk, Polkät äma ätu penta kuŋatkuŋo Pafos kome peŋpeŋ gäpe terak äroŋpeŋ Pamfilia komeken yotpärare kubä wäpi Pega u kuŋkuŋ. Kuŋirä Jon-Mak yepmaŋpeŋ äneŋi Jerusalem kuŋkuk. 14 Täŋirän ätu u Pega yotpärare peŋpeŋ ini kuroŋ kuŋtäŋgän Pisidia komeken yotpärare kubä wäpi Antiok u ahäŋkuŋ. Ahäŋpäŋ Sabat kadäni-ken Juda täŋo käbeyä yot gänaŋ äro maŋitkuŋ. 15  * Apos 15:21 Äro maŋirirä Juda täŋo äma ekäni ekäni yot gänaŋ itkuŋo unitä Moses täŋo Baga man kudän täwani, ba profet biani täŋo man u daniŋ paotpäŋ Polkät Banabas u ŋode yäwet yabäŋkuŋ; Ektä ämawebe bänepi täŋkehärom takta man kubä yäkta nadäŋpäŋä täga yäŋahädayäŋ yäk.

16  * Apos 12:17 Yäwäwä Poltä akuŋpäŋ yäŋuruk-uruk yäneŋo yäŋpäŋ ketwära täŋyäreŋkuk. Täŋpäŋ manbiŋam ŋode yäput peŋpäŋ yäŋkuk; In Isrel ämawebe ba ämawebe gägäni ätu Anututa nadäkinik täŋ imiŋpäŋ gämori-ken kuŋarani in ket nadäwut! 17  * Kis 1:7, 6:6; Kis 12:51 Isrel äbot täŋo Anutu unitä äbekniye oraniye, ämawebe bämopi-ken nanikpäŋ inita biŋam yäpmäŋ daniŋkuk. Yäpmäŋ daniŋpäŋ yepmaŋpän iniken komeni peŋpeŋ päŋku Isip kome itkuŋ-ken uken täŋpewän äbot pähap ahäŋ patkuk. Täŋpäkaŋ mäden, iniken kehäromi terak Isip komeken nanik yäŋ-yäkŋat yäpmäŋ äpämaŋ kuŋkuk. 18  * Kis 16:35; Nam 14:34; Lo 1:31 Täŋkaŋ obaŋ 40 ude kome jopi-ken ittäŋ kuŋatkuŋ-ken uken mani nämo iwatkuŋo upäŋkaŋ yabäŋ koreŋkuk. 19  * Lo 7:1; Jos 14:1 Eruk Kenan kome yäniŋ kirewayäŋ täŋkuk-ken nanik Anututä ämawebe äbot pähap 7 ude täŋpän waŋkuŋ. Täŋpän wawäpäŋ kome u Isrel ämawebeta yäniŋ kirewänpäŋ unitä koreŋpäŋ itkuŋ. 20  * Het 2:16; 1Sml 3:20 Imaka ahäŋkuko u kuduptagän obaŋ 450 u gänaŋ ahäŋ yäpmäŋ kuŋkuŋ. Eruk u punin terak Isrel ämawebetä kome u yäpmäŋpäŋ irirä Anututä watä ämaniye ätu iwoyäŋpäŋ yepmak täŋtäŋ kuŋirän Samuel, profet ude itta ahäŋkuk. 21  * 1Sml 8:5,19; 1Sml 10:20-24 Täŋpäkaŋ kadäni uken äma kubätä intäjukun it yämekta Anutu-ken gera yäŋkuŋ. Gera yäŋirä Anututä Sol intäjukun ämani itta iwoyäŋkuk. Sol uwä Kis täŋo nanaki, Benjamintä äbotken nanik. Täŋpäkaŋ Soltä Isrel ämawebeta yabäŋ yäwat epän täŋ yämiŋ yäpmäŋ kuŋtäyon obaŋ 40 ude täreŋkuk. 22  * 1Sml 13:14; 1Sml 16:13; Sam 89:20 Täreŋirän Anututä Sol u yäŋiwatpäŋ komenita Devitpäŋ intäjukun äma itta teŋkuk. Teŋpäŋ Devitta yäŋpäŋ ämawebe ŋode yäwetkuk; Näk Jesi täŋo nanaki Devit u kaŋpäŋ gäripi nadäŋpäŋ bänepnatä u iŋit-inik täyat. Unitä uyaku näkŋo man kädet u kumän api iwat morewek yäk. 23  * 2Sml 7:12-16; Ais 11:1 Eruk, Anututä yäŋkehäromtak man bian yäŋkuko udegän Devit täŋo äbotken nanik Anututä ini äma kubä iwoyäŋkuk. Äma unitä Isrel ämawebe waki keri-ken nanik api yämagurek yäŋ yäŋkuk. Uwä wäpi Jesu.

24  * Mat 3:1-2 Täŋpäkaŋ Jesu epäni nämo yäput peŋpäŋ täŋtäŋ kuŋirän Jontä Isrel ämawebe-ken manbiŋam yäŋahäŋpäŋ ŋode yäwettäŋ kuŋkuk; In bänepjin sukureŋpäŋ irit kuŋat-kuŋatjin yäpä-siwoŋ täŋirä ume ärut tamayäŋ yäŋ yäwettäŋ kuŋkuk. 25  * Jon 1:20,27 Eruk Jon epän täŋkuko u tärewayäŋ keräp taŋirän ämawebe ŋode yäwet yabäŋkuk; Intä näka netä yäŋ nadäk täkaŋ? Näk äma intä itsämäk täkaŋ, Kristo u nämo yäk. Upäŋkaŋ kawut! Äma kubä mäden näwatak yäk. Näk äpani-inik unita u dubini-ken itnaŋi nämo yäŋ yäwetkuk.

26  * Apos 13:16 Poltä ude yäŋpäŋ yäŋkuk; Notnaye Abraham täŋo äbotken nanik, in nadäwut! Ba in ätu Juda äbotken nanik nämopäŋ Anutu nadäŋ imiŋpäŋ gämori-ken kuŋat täkaŋ, in imaka nadäwut! Anututä ämawebe wakiken nanik yämagutpäŋ inita biŋam yäpmäk-yäpmäk unitäŋo manbiŋam u nin bämopnin-ken ahätak ŋo! 27  * Jon 16:3; Apos 3:17 Jerusalem ämawebe jopi ukät watä ämaniyetä Jesu täŋo mebäri nämo nadäwä tumbuŋ. Ba profet biani täŋo manbiŋam Sabat kadäni-ken daniŋpäŋ nadäk täŋ yäpmäŋ äbäk täŋkuŋo unitäŋo mebäri nämo nadäwä täreŋkuŋ. Nämo nadäwä täreŋkuŋo upäŋkaŋ Jesu utta man yäŋirä manbiŋam biani u bureni ahäŋkuk. 28  * Mat 27:22-23 Äma uken goret kubä nämo kaŋkaŋ manken teŋpäŋ utpewä kumäkta Pailat-ken man kehäromigän yäŋkuŋ.

29  * Mat 27:59-60 Imaka bian profettä Jesu ude api täŋ imineŋ yäŋ yäwani u kudup täŋ imiŋkuŋ. Täŋpäŋ päya kwakäp terak nanik ketäreŋ yäpmäŋ päpä awaŋ gänaŋ peŋkuŋ. 30  * Apos 2:24 Awaŋ gänaŋ peŋkuŋo upäŋkaŋ Anututä äneŋi awaŋ gänaŋ nanikpäŋ yäpmäŋ päŋaku tewän kodak taŋkuk. 31  * Apos 1:3,8 Täŋpäkaŋ u punin terak kepma mäyapta ämawebe Jesu nämo kumäŋirän ukät Galili kome peŋpeŋ Jerusalem penta kuŋkuŋo unitä kak täŋkuŋ. Äma unitä apiŋo Jesu täŋo manbiŋam Juda äbotken yäŋahäŋtäŋ kuŋat täkaŋ. 32  * Apos 13:23 Täŋ, nin uwä intä nadäkta Anututä äbekniye oraniyeta yäŋkehäromtak man yäŋ yämiŋkuko unitäŋo Manbiŋam Täga yäŋahäŋ itkamäŋ ŋo. 33 Täŋpäkaŋ yäŋkehäromtak man u bureni ahäŋkuk. Anututä Jesu awaŋ gänaŋ nanikpäŋ yäpmäŋ päŋaku tewän kodak taŋkuko unita äbekniye oraniye täŋo äbot ninken unitäŋo bureni ahäŋ nimitak. Täŋpäŋ manbiŋam udewanigän Sam 2-ken itak. Uwä ŋode;

36  * Apos 2:29 Notnaye, man biani u bureni ahäŋirän käkamäŋ. Kadäni Devit kome terak itkuk-ken uken uwä Anutu täŋo nadäk-gärip ugän iwarän täŋkuk. Täŋkukopäŋ mäden Devit kumbänä äbekiye oraniye täŋo awaŋken äneŋpäkaŋ paraŋkuk. 37 Täŋ, äma Anututä awaŋ gänaŋ nanik yäwän kikŋutkuko u komegup nämo paraŋkuk. 38-39  * Apos 10:43 * Rom 10:4 Ude yäŋpäŋ Poltä ŋode yäwetgän täŋkuk; Unita notnaye in ket nadäneŋ; Äma kumbuko uwä intäŋo momi täga peŋ tamek. Manbiŋam unitagän täwetkamäŋ ŋo. Moses täŋo baga mantä momijin täŋo topmäk-topmäk u pit tamiŋpäŋ siwoŋi ämawebe täga nämo api täwerek. Nämoinik. Täŋ, ämawebe Jesuta nadäkinik täŋpeŋ kuŋatnayäŋ täŋo u kuduptagän Jesutä momini bureni api peŋ yämek. 40 Unita in juku peŋpäŋ ket nadäwut! Profettä man bian yäŋkuŋo unitä intä terak ärowekta. Man ŋode yäŋkuŋo u;

42 Eruk, Poltä manbiŋam u yäŋahäŋ paotpäŋä Banabas-kät käbeyä yot peŋpeŋ yäman äpämaŋ kudayäŋ täŋirän ämawebe päke unitä yäwetkuŋ; Man niwet ahäkamän unitäŋo moräki äneŋi Sabat kadäni kubäta äbäŋkaŋ kaŋ niwerun yäk. 43  * Apos 11:23, 14:22 Ude yäweräkaŋ äpämaŋ kuŋkumän. Täŋirän Juda ämawebe-kät ämawebe Juda täŋo baga man iwarani guŋ äbotken nanik ätutä Pol kenta Banabas yäwarän täŋkuŋ. Yäwarän täŋirä bänep nadäk-nadäki täŋkwawa tawänpäŋ Anutu täŋo nadäk-gärip u iwarän täŋpäŋ unitäŋo iron terak kaŋ kuŋarut yäŋ man kwini terak peŋ yäwetkumän.

44 Eruk äneŋi Sabat kadäni kubäken ämawebe yotpärare uken mäyaptä Pol kenta Banabastä Anutu täŋo manbiŋam yäŋahäŋirän nadänayäŋ äbuŋ. 45  * Apos 14:2 Täŋpäkaŋ Juda äma ekäni ekänitä ämawebe mäyap u yabäŋpäŋ kokwawak nadäŋpäŋ Pol yäŋärok iwetpäŋ jopman pähap yäyak! yäŋ yäwetkuŋ. 46  * Luk 7:30; Apos 3:26, 18:6 Ude yäŋirä Pol kenta Banabas ehutpäŋ man ŋode yäŋkumän; Bureni! Nek Anutu täŋo man Juda äbotken nanik inta jukun täwet kirekta yäŋ nimani. Upäŋkaŋ in man ŋonita mäde ut imikaŋ uwä injin-tägän ŋode bumik yäkaŋ; Nin irit täga tärek-täreki nämo unita biŋam nämo täkamäŋ. In ude yäkaŋ unita nek inta mäde ut tamiŋpäŋ ämawebe guŋ äbotken päŋku Ekäni täŋo manbiŋam yäŋahäŋpäŋ api yäwetde yäk. 47 Ekänitä ŋode peŋ niwetkuk;

48  * Apos 11:18 Eruk, ämawebe guŋ äbotken nanik itkuŋo unitä man u nadäŋpäŋ bänep oretoret pähap nadäŋpäŋ Ekäni täŋo manbiŋamta gäripi-inik nadäŋkuŋ. Täŋpäŋ ämawebe mäyaptä manbiŋam unita nadäwä bureni täŋkuŋ. Ämawebe Anututä irit kehäromi yäpmäkta biŋam iwoyäwani unitägän nadäkinik täŋkuŋ.

49 Täŋpäkaŋ Ekäni täŋo mantä kome u gänaŋ kumän kuŋat moreŋkuk. 50  * Apos 17:4,12 Ude täŋirän Juda täŋo ekäni ekänitä Anutu nadäŋ imani webe wäpi biŋam ikek ätukät yotpärare unitäŋo äma ekäni ätu man yäput-yäwerirä Pol kenta Banabasta kokwawak nadäŋpäŋ waki täŋ yämiŋpäŋ kome uken nanik yäwat kireŋpewä kuŋkumän. 51  * Mat 10:14; Apos 18:6 Ude täŋirä yarä u kugun kuroŋi terak nanik däpmäŋ äreyäŋpewän maŋpäkaŋ yotpärare u mäde ut imiŋpäŋ Aikoniam yotpärare-ken kuŋkumän. 52 Täŋpäkaŋ Kudupi Munapiktä ämawebe Jesuta nadäkinik täŋ imani u bänepi täŋpidäm taŋirän bänep oretoret pähap nadäŋtäŋ kuŋatkuŋ.