Muqeddes Kalam (latin yéziq) Luqa 4

Eysaning chöl-bayawanda sinilishi

Mat. 4:1-11; Mar. 1:12-13

1 Andin Eysa Muqeddes Rohqa tolup, Iordan deryasidin qaytip kélip, Roh teripidin chöl-bayawan’gha élip bérildi.■ 2 U u yerde qiriq kün Iblis teripidin sinaldi. U bu künlerde héchnerse yémidi. Künler ayaghlashqanda, uning qorsiqi taza achqanidi.■

3 Emdi Iblis uninggha:

— Sen eger Xudaning Oghli bolsang, mushu tashqa: «Nan’gha aylan!» dep buyrughin — dédi.□

4 Eysa uninggha jawaben:

— Tewratta: «Insan peqet nan bilenla emes, belki Xudaning herbir sözi bilenmu yashaydu» dep yézilghan, — dédi.□ ■

5 Iblis yene uni égiz bir taghqa bashlap chiqip, bir deqiqe ichide dunyadiki barliq döletlerni uninggha körsetti. 6 Iblis uninggha: — Men bu hakimiyetning hemmisini we uninggha tewe barliq shanushewketlerni sanga teqdim qilimen; chünki bular manga tapshurulghan, men uni kimge bérishni xalisam, shuninggha bérimen. 7 Eger bash qoyup manga sejde qilsang, bularning hemmisi séningki bolidu, — dédi.

8 Eysa uninggha jawab bérip:

— Tewratta: «Perwerdigar Xudayingghila ibadet qil, peqet Uningla qulluqida bol!» dep yézilghan, — dédi.□ ■

9 Andin Iblis uni Yérusalémgha élip bardi we uni ibadetxanining eng égiz jayigha turghuzup:

— Xudaning Oghli bolsang, özüngni peske tashlap baqqin! □ 10 Chünki Tewratta: «Xuda Öz perishtilirige séni qoghdash heqqide emr qilidu»; 11 we, «Putungning tashqa urulup ketmesliki üchün, ular séni qollirida kötürüp yüridu» dep yézilghan, — dédi.□ ■

12 Eysa uninggha: — «Tewratta: «Perwerdigar Xudayingni sinighuchi bolma!» depmu yézilghan, — dédi.□ ■

13 Iblis barliq sinashlarni ishlitip chiqqandin kéyin, uni waqtinche tashlap kétip qaldi.

Eysa Galiliye ölkiside

Mat. 4:12-17; Mar. 1:14-15

14 Eysa Rohning küch-qudriti ichide Galiliye ölkisige qaytip keldi. Shuning bilen uning xewer-shöhriti etraptiki herbir yurtlargha tarqaldi. □ ■ 15 U ularning sinagoglirida telim bérgili turdi we ularning ulughlashlirigha sazawer boldi.□

Nasarette chetke qéqilish

Mat. 13:53-58; Mar. 6:1-6

16 U özi béqip chong qilin’ghan yurti Nasaretke kélip, shabat küni adettikidek sinagogqa kirdi we shundaqla muqeddes yazmilarni oqushqa öre turdi ■ 17 we Tewrattiki «Yeshaya» dégen qisim uninggha tapshuruldi. U oram yazmini échip, munu sözler yézilghan yerni tépip oqudi:

18-19 — «Perwerdigarning Rohi méning wujudumda,

Chünki U méni yoqsullargha xush xewerler yetküzüshke mesih qildi.

Tutqunlargha azadliqni,

We korlargha körüsh shipasini jakarlashqa,

Ézilgenlerni xalas qilishqa,

Perwerdigarning shapaet körsitidighan yilini jakarlashqa méni ewetti».□ ■

20 U yazmini türüwétip, sinagog xizmetchisige qayturup bérip, olturdi. Sinagogta olturghanlarning hemmisining közliri uninggha tikilip turatti. □ 21 U köpchilikke:

— Mana bu ayet bügün quliqinglargha anglan’ghinida emelge ashurulmaqta, — dédi.

22 Hemmisi uning yaxshi gépini qiliship, uning aghzidin chiqiwatqan shapaetlik sözlirige heyran qéliship:

— Bu Yüsüpning oghli emesmu? — déyishti.■

23 U ulargha:

— Shübhisizki, siler manga «Ey téwip, awwal özüngni saqayt!» dégen temsilni keltürüp, «Xewer tapqinimizdek, Kepernahum shehiride néme ishlar yüz bergen bolsa, mushu yerdimu, öz yurtungdimu shularni körsetmemsen?» dewatisiler, — dédi. ■

24 — Biraq shuni silerge berheq éytip qoyayki, héchqandaq peyghember öz yurti teripidin qobul qilin’ghan emes. ■ 25 Men silerge shu heqiqetni eslitimenki, Ilyas peyghemberning waqtida, asman uda üch yil alte ay étilip, dehshetlik bir qehetchilik barliq zéminni basqanda, Israilda nurghun tul ayallar bar idi; 26 biraq Ilyas ularning héchqaysisining qéshigha emes, belki Zidonning Zarefat shehiridiki bir tul ayalning qéshighila ewetilgen. □ 27 We shuninggha oxshash, Élisha peyghemberning waqtida, Israilda maxaw késilige giriptar bolghanlar nurghun bolsimu, lékin Suriyelik Naamandin bashqa, héchqaysisi saqaytilghan emes! — dédi.□ ■

28 Sinagogdikiler bu sözlerni anglap, hemmisi qattiq ghezeplendi; 29 ornidin turushup, uni sheherdin heydep chiqirip, shu sheher jaylashqan taghning léwige echiqip, tik yardin tashliwetmekchi bolushti. □ 30 Lékin u ularning arisidin bimalal ötüp, öz yoligha chiqip ketti.

Eysaning jinni heydiwétishi

Mar. 1:21-28

31 U Galiliye ölkisining Kepernahum dégen bir shehirige chüshti, u yerde shabat künliride xelqqe telim béretti. ■ 32 Ular uning telimige heyran qélishti, chünki uning sözi tolimu nopuzluq idi. ■ 33 Emdi sinagogta napak jinning rohi chaplashqan bir kishi bolup, uningdiki jin qattiq awazda:□ ■

34 — Ey Nasaretlik Eysa, séning biz bilen néme karing?! Bizni yoqatqili keldingmu? Men séning kimlikingni bilimen, Xudaning Muqeddes Bolghuchisisen! — dep towlap ketti.

35 Lékin Eysa jin’gha tenbih bérip:

— Aghzingni yum! Uningdin chiq! — déwidi, jin héliqi ademni xalayiq otturisida yiqitiwétip, uningdin chiqip ketti. Lékin uninggha héch zerer yetküzmidi. 36 Hemmeylen buningdin qattiq heyran bolushup, bir-birige:

— Bu zadi qandaq ish! U derweqe hoquq we qudret bilen napak rohlargha emr qilsila, ular chiqip kétidiken, — déyishti. □ 37 Shuning bilen uning xewer-shöhriti etraptiki herbir yurtlargha tarqaldi.

Eysaning nurghun késellerni saqaytishi

Mat. 8:14-17; Mar. 1:29-34

38 Eysa sinagogtin chiqip, Simonning öyige kirdi. Lékin Simonning qéynanisi éghir tep késili bolup qalghanidi; ular Eysadin uning hajitidin chiqishini ötündi. ■ 39 U ayalning béshida turup, tepke tenbih bériwidi, tep shuan uningdin ketti. U derhal ornidin turup, ularni kütüshke bashlidi.

40 Kün pétishi bilenla, kishiler herxil késellerge giriptar bolghan yéqinliri bolsila, ularni uning aldigha élip kélishti. U ulargha bir-birlep qolini tegküzüp, ularni saqaytti. □ ■ 41 Kishilerge chaplashqan nurghun jinlar ulardin chiqip: «Sen Xudaning Oghli!» dep towlap kétetti. Lékin u ulargha tenbih bérip, söz qilishigha yol qoymidi; chünki ular uning Mesih ikenlikini biletti.■

42 Kün chiqishi bilen, u sheherdin chiqip, pinhan bir jaygha ketti. Biraq top-top xalayiq uni izdep yüretti; ular uni tapqanda aldigha kélip, uni arimizda qalsun dep kétishidin tosmaqchi bolushti. ■ 43 Lékin u ulargha:

— Xudaning padishahliqining xush xewirini bashqa sheher-yézilarghimu yetküzüshüm kérek; chünki men del bu ishqa ewetilgenmen, — dédi.

44 Shuning bilen u Galiliyediki sinagoglarda telim bérip yüriwerdi.□

Luqa
<
4
>

■4:1 Mat. 4:1; Mar. 1:12.

■4:2 Mis. 34:28; 1Pad. 19:8.

□4:3 «sSen eger Xudaning Oghli bolsang...» — grék tilida bu 3- we 9-ayetlerdiki «eger» adette «eger ...bolsang» (eger bolsang we derweqe shundaq bolisen)» dégen menini puritidu. «Xudaning Oghli» — bu nam hergizmu Xuda bilen Eysa otturisidiki jismaniy jehettiki ata-baliliq munasiwetni emes, belki rohiy jehettiki munasiwetni bildüridu, elwette.

□4:4 «Insan peqet nan bilenla emes, belki Xudaning herbir sözi bilenmu yashaydu» — «Qan.» 8:3. «...belki Xudaning herbir sözi bilenmu yashaydu» dégen sözler bezi kona köchürmilerde tépilmaydu («Mat.» 4:4ni körüng).

■4:4 Qan. 8:3; Mat. 4:4.

□4:8 «Perwerdigar Xudayingghila ibadet qil, peqet Uningla qulluqida bol!» — Tewrat, «Qan.» 6:13.

■4:8 Qan. 6:13; 10:20; 1Sam. 7:3.

□4:9 «uni ibadetxanining eng égiz jayigha turghuzup...» — yaki «uni ibadetxanining égiz jayigha turghuzup...». «Xudaning Oghli» — bu nam hergizmu Xuda bilen Eysa otturisidiki jismaniy jehettiki ata-baliliq munasiwetni emes, belki rohiy jehettiki munasiwetni bildüridu.

□4:11 «Putungning tashqa urulup ketmesliki üchün, ular séni qollirida kötürüp yüridu» — «Zeb.» 91:11, 12. Sheytanning bu ayetni ishletkini toghruluq «Matta»diki «qoshumche söz»imizni körüng.

■4:11 Zeb. 91:11,12.

□4:12 «Perwerdigar Xudayingni sinighuchi bolma!» — «Qan.» 6:16.

■4:12 Qan. 6:16.

□4:14 «Rohning küch-qudriti ichide...» — Muqeddes Rohning küch-qudritide, elwette.

■4:14 Mat. 4:12; Mar. 1:14; Yuh. 4:43; Ros. 10:37.

□4:15 «u ularning sinagoglirida telim bérgili turdi» — «sinagog»lar toghruluq «tebirler»imizni körüng.

■4:16 Neh. 8:4, 5; Mat. 13:54; Mar. 6:1; Yuh. 4:43.

□4:18-19 «U méni yoqsullargha xush xewerler yetküzüshke mesih qildi» — «mesih qilish» (yaki «mesihlesh») toghruluq «Yesh.» 61:1diki izahat we «Tebirler»imizni körüng. Bezi kona köchürmilerde «U méni sunuq köngüllerni yasap saqaytishqa» dégen sözler mushu ayette qoshulidu. «U méni yoqsullargha xush xewerler yetküzüshke mesih qildi. Tutqunlargha azadliqni we korlargha körüsh shipasini jakarlashqa, ézilgenlerni xalas qilishqa, Perwerdigarning shapaet körsitidighan yilini jakarlashqa méni ewetti» — bu sözler «Yesh.» 61:1 hem 58:6din élin’ghan.

■4:18-19 Yesh. 42:7; 61:1, 2; Mat. 11:5.

□4:20 «U yazmini türüwétip, sinagog xizmetchisige qayturup bérip, olturdi» — sinagoglarda telim bergüchiler awwal muqeddes yazmilarni oqushqa turatti, andin telim bérishke olturatti.

■4:22 Yesh. 50:4; Mat. 13:54; Mar. 6:2; Luqa 2:47; Yuh. 6:42.

■4:23 Mat. 4:13.

■4:24 Mat. 13:57; Mar. 6:4; Yuh. 4:44.

□4:26 «Zarefat» — grék tilida «Sarepta». «Ilyas ularning héchqaysisining qéshigha emes, belki Zidonning Zarefat shehiridiki bir tul ayalning qéshighila ewetilgen» — bu weqe «1Pad.» 17:9-24de xatirilen’gen. Ilyas peyghember Zidon rayoni (Yehudiy emeslerning zémini)diki shu tul xotunning öyige ewetilip, uning öyide turghan we acharchiliq axirlashquche tul xotun, oghli we özi üchün ozuq-tülük teminligen. Démek, Xudaning Öz xelqi — Yehudiylar arisida Iliyasning shundaq möjizilik yardimige érishküdek ixlasmenlik mewjut bolmighanidi, eksiche, itaetsizlik we asiyliq ochuq-ashkara körünetti.

□4:27 «Élisha peyghemberning waqtida, Israilda maxaw késilige giriptar bolghanlar nurghun bolsimu, lékin Suriyelik Naamandin bashqa, héchqaysisi saqaytilghan emes!» — Suriyelik Naaman Yehudiy emes idi, elwette. Bu weqe «2Pad.» 5:1-14de xatirilen’gen. Mesihning ulargha «Siler Xudaning shapaitini we nijatini ret qilghachqa, U emdi Yehudiy emeslerge méhir-shepqet körsitidu!» dégendek idi.

■4:27 2Pad. 5:14.

□4:29 «uni sheherdin heydep chiqirip...» — grék tilida «uni sheherdin tashlap...».

■4:31 Mat. 4:13; Mar. 1:21.

■4:32 Mat. 7:29; Mar. 1:22.

□4:33 «napak jinning rohi» — bu dégenlik söz belkim bu jinning intayin napak ikenlikini tekitlimekchi.

■4:33 Mar. 1:23.

□4:36 «Bu zadi qandaq ish!» — yaki «Bu zadi qandaq telim?».

■4:38 Mat. 8:14; Mar. 1:29.

□4:40 «kün pétishi bilenla,...» — shabat küni tügigende (kechte), «ish qilish» yaki «xizmet qilish»qa bolatti (mesilen, késel ademni kötürüsh qatarliq).

■4:40 Mat. 8:16; Mar. 1:32; 7:32; 8:23,25.

■4:41 Mar. 1:34; 3:11.

■4:42 Mar. 1:35.

□4:44 «Galiliyediki sinagoglarda» — bezi kona köchürmilerde mushu yerde «Yehudiyediki sinagoglarda» déyilidu.