10
Rimliq yüzbéshigha perishtining körünüshi
Qeyseriye shehiride Korniliy isimlik bir adem bolup, u Rim qoshunidiki «Italiyelikler» qismining yüzbéshi idi. U ixlasmen adem bolup, özi we pütkül öyidikiliri Xudadin qorqatti. U merdlik bilen namratlargha xeyr-saxawet qilip, daim Xudagha dua-tilawet qilatti. «Korniliy ixlasmen adem bolup, özi we pütkül öyidikiliri Xudadin qorqatti...» — Korniliy belkim sinagogqa qatnashqan «Xudadin qorqquchi» dep atalghan yat elliklerdin biri idi. Gerche Yehudiylarning rimliqlargha xushi bolmisimu, u étiqadi tüpeylidin Yehudiy namratlargha shundaq xeyrlik ishlarni qilatti. Bir küni chüshtin kéyin saet üchlerde, u ghayibane bir körünüshte Xudaning bir perishtisining özining yénigha kelgenlikini ochuq kördi. Perishte uni:
— Korniliy! — dep chaqirdi. «chüshtin kéyin saet üchlerde» — Qanaan (Pelestin) waqti bilen «saet toqquzlarda».
Korniliy uninggha közlirini tikip qattiq chöchüp:
— Teqsir, néme ish? — dep soridi.
Perishte uninggha:
— Séning dualiring we xeyr-saxawetlik ishliring Xuda aldigha esletme qurbanliqtek bérip yetti. Emdi sen Yoppagha adem ewetip, Pétrus depmu atilidighan Simon isimlik ademni chaqirtip kel. U Simon isimlik bir könchining öyide méhman bolup turuwatidu. Simonning öyi déngiz boyida, — dédi.
Uninggha sözligen perishte ketkendin kéyin, Korniliy öydiki xizmetchilerdin ikkini we daim yénida turup xizmet qilghuchilar ichidiki ixlasmen bir leshkerni chaqirdi. Barliq ishlarni chüshendürgendin kéyin, ularni Yoppagha ewetti.
 
Xudaning Pétrusqa wehiy bérishi
Etisi ular seper qilip sheherge yéqinlashqanda, chüsh waqti bolup, Pétrus dua qilish üchün ögzige chiqti. «chüsh waqti» — ibraniylarning waqti bilen «saet altide».   2Pad. 4:33; Mat. 6:6. 10 Uning qorsiqi échip kétip, bir nerse yey dédi. Biraq ular ghiza teyyarlawatqanda, ghayibane bir alamet Pétrusni oruwaldi. 11 U asman échilip, töt burjikidin baghlan’ghan halda yer yüzige chüshürülüwatqan keng dastixandek bir nersini kördi. 12 Dastixanda herxil töt putluq haywanlar, yer béghirlighuchilar, asmandiki uchar-qanatlarmu bar idi. 13 Uninggha bir awaz anglandi: —
«Ornungdin tur, Pétrus, ulardin soyup ye!»
14 — Yaq, Reb, hergiz bolmaydu! Men héchqachan héchqandaq napak yaki haram nersini yégen emesmen! — dédi Pétrus. «Yaq. Reb, hergiz bolmaydu! Men héchqachan héchqandaq napak yaki haram nersini yégen emesmen!» — dastixandiki herxil haywanlar ichide Tewrat qanuni haram dep békitken nurghun janiwarlar bolsa kérek idi.   Law. 11:4; Qan. 14:7.
15 Awaz ikkinchi qétim kélip uninggha:
— Xuda halal dep paklighanni sen haram déme! — déyildi. Mat. 15:11; Rim. 14:17,20; 1Tim. 4:4; Tit. 1:15.
16 Bu ish üch qétim yüz bérip, andin dastixandek bolghan shu nerse derhal asman’gha élip chiqip kétildi.
17 Pétrus körgen ghayibane alametning menisi toghrisida qaymuqup turghanda, mana Korniliy ewetken kishiler Simonning öyini tépip, derwaza aldida turatti.
18 Ular birsini chaqirip, uningdin Pétrus depmu atilidighan Simon dégen birsi bu yerde turamdu? — dep soridi. «Ular , yeni Korniliy ewetken kishiler birsini chaqirip, uningdin Pétrus depmu atilidighan Simon dégen birsi bu yerde turamdu? — dep soridi» — 18-21-ayetlerdin qarighanda, deslepte héchkim mushu ademlerning soaligha jawab bermidi. Yehudiy qérindashlar derwazining sirtida birnechche rimliqlarning, jümlidin bir rimliq eskerning Pétrus toghruluq sorawatqanliqini körüp, belkim jawab bérishtin bir’az qorqqan bolushi mumkin idi.
19 Pétrus téxiche shu ghayibane alametning menisi üstide oyliniwatqanda, Roh uninggha:
— Mana, séni üch adem izdep keldi. «Mana, Roh uninggha: — Mana, séni üch adem izdep keldi... dédi» — «Roh» mushu yerde Xudaning Muqeddes Rohi. 20 Ornungdin tur, peske chüsh, héch ikkilenmey ular bilen bille barghin. Chünki ularni ewetküchi Men! — dédi.
21 Pétrus peske chüshüp, héliqi ademlerge:
— Siler izdigen kishi mana men bolimen. Bu yerge kélish sewebinglar némikin? — dédi.
22 Ular jawaben: — Heqqaniy bir adem, Xudadin qorqidighan, shundaqla pütkül Yehudiy xelqi teripligen Korniliy isimlik rimliq yüzbéshi muqeddes bir perishte teripidin sizni öyige chaqirtip, sizdin söz-kalam anglashqa emr qilin’ghan! — dédi.
23 Shunga Pétrus ularni öyge teklip qilip, qondurup méhman qildi.
Etisi ornidin turup u ular bilen bille yolgha chiqti. Yoppadiki qérindashlardin beziliri ulargha hemrah bolup mangdi. 24 Ikkinchi küni, ular Qeyseriyege yétip bardi. Emdi Korniliy tughqanliri we yéqin yar-buraderlirini öyige chaqirip, Pétruslarni teqqezarliq bilen kütüp turatti. 25 Pétrus öyge kirgende, Korniliy aldigha chiqip, ayighigha özini étip sejde qildi. 26 Lékin Pétrus derhal uni yölep turghuzup:
— Ornungdin turghin! Menmu bir insan, xalas! — dédi. Ros. 14:14; Weh. 19:10; 22:9.
27 U Korniliy bilen gep qilghach öyge kiriwidi, öyning ichige yighilghan top-top ademlerni kördi. 28 U ulargha:
— Silerge melumki, biz Yehudiylarning yat elliklerdin birsi bilen bardi-keldi qilishi yaki öylirige kirishi Tewrat qanun-eqidilirimizge xilap. Lékin Xuda manga héchqandaq ademni napak yaki haram démeslikim kéreklikini ayan qildi. Mis. 23:32; 34:15; Qan. 7:2; Yuh. 4:9; 18:28; Ros. 11:3; 15:8; Ef. 3:6. 29 Shuning üchün siler adem ewetip méni chaqirghanda, héch ret qilmay aldinglargha keldim. Emdi soray, méni néme dep chaqirdinglar? — dédi.
30 Korniliy mundaq dédi:
— Töt künning aldida bügünki mushu waqitqiche roza tutqanidim; saet üchlerde men öyde dua qiliwatattim. Tuyuqsiz kiyimliridin nur chaqnap turidighan bir adem aldimda peyda bolup öre turdi: «saet üchlerde» — ibraniylarning waqti bilen «saet toqquzlarda». Bezi kona köchümilerde «roza tuttum» dégen sözler tépilmaydu. 31 «Korniliy! Duaying ijabet qilindi we xeyr-saxawetlik ishliring Xuda aldigha esletme qurbanliqtek yetti. Mat. 28:3; Mar. 16:5; Luqa 24:4. 32 Shunga Yoppagha adem ewetip, Pétrus depmu atilidighan Simon isimlik ademni chaqirtip kel. U déngiz boyida olturaqluq Simon isimlik bir könchining öyide méhman bolup turuwatidu» dédi. 33 Shuning üchün, derhal özlirini chaqirip kélishke adem ewetkenidim. Özliri külbemge kélip yaxshi qildila! Emdi biz hemmeylen Xuda özlirige emr qilghan barliq sözlerni anglash üchün Xudaning aldida hazir turuwatimiz.
 
Xuda yat ellergimu nijat ata qilidu
34-35 Pétrus aghzini échip mundaq dédi:
— Berheq, men Xudani héchqandaq ademge yüz-xatire qilmaydu, dep chüshinip yettim; belki her eldin bolghanlar ichide Uningdin qorqidighan we heqqaniyet yürgüzidighan kishi bolsila, Uning aldida meqbuldur. Qan. 10:17; 2Tar. 19:7; Ayup 34:19; Rim. 2:11; Gal. 2:6; Ef. 6:9; Kol. 3:25; 1Pét. 1:17. 36 Xuda Israil xelqige yetküzgen söz-kalam, yeni Eysa Mesih arqiliq (u pütkül mewjudalargha Rebdur) inaq-jatirjemlik jakarlan’ghan xush xewer silerge melumghu; Yesh. 9:5; 52:7; Yuh. 16:33; Rim. 5:1; Kol. 1:20. 37-38 Silerningmu Yehya peyghember chömüldürüsh chaqiriqini yetküzgendin tartip, Galiliyedin bashlap pütkül Yehudiye zéminlirida Nasaretlik Eysa toghruluq guwahliqtin — yeni Xudaning qandaq qilip uni Muqeddes Roh we küch-qudret bilen mesihligenliki, shuning bilen u hemme yerni kézip, yaxshi emellerni qilip, Iblisning ilkide bolghanlarning hemmisini saqaytqanliqidin xewiringlar bardur. Chünki Xuda uning bilen bille idi. Yesh. 8:23; 9:1; Mat. 4:12; Mar. 1:14,38, 39; Luqa 4:14; Zeb. 45:7; Yesh. 61:1; Luqa 4:18. 39 Bizmu uning hem Yehudiylarning zéminida hem Yérusalémda qilghan pütün emellirining guwahchiliri. Ular uni yaghachqa ésishi bilenmu öltürdi. «Yehudiylarning zémini» — Yehudiye. «ular uni yaghachqa ésip öltürdi» — grék tilida «ular uni derexte ésip öltürdi». 40-41 Biraq üchinchi küni, Xuda uni qayta tirildürüp namayan qildi. Biraq hemme kishilerge emes, peqet Xuda Özi aldi bilen tallighan guwahchilar, yeni u ölümdin tirilgendin kéyin uning bilen hemdastixan bolghan bizlerning arimizda namayan qildi. «... uning bilen hemdastixan bolghan bizler...» — grék tilida «...uning bilen yégen we ichken bizler...».   Mar. 16:14; Luqa 24:34; Yuh. 20:19; Ros. 2:24; 1Kor. 15:5. 42 U bizge xelqqe xush xewer yetküzüshni we özining Xuda teripidin tirikler we ölgenlerning soraqchisi qilinip teyinlen’güchi ikenlikini jakarlashni emr qildi. Mat. 28:19; Mar. 16:15; Yuh. 15:16; Ros. 17:31. 43 Barliq peyghemberler uninggha guwahliq bériduki, herkim uninggha étiqad qilghan bolsa uning nami arqiliq gunahliri kechürüm qilinidu. Yar. 3:15; 22:18; 26:4; 49:10; Qan. 18:15; Zeb. 132:11; Yesh. 4:2; 7:14; 9:5; 40:10; Yer. 23:5; 33:14; Ez. 34:23; 37:24; Dan. 9:24; Mik. 7:20; Ros. 15:9.
44 Pétrus téxi bu sözlerni qiliwatqanda, Muqeddes Roh söz-kalamni anglawatqan hemme kishige chüshti. Ros. 8:17. 45 Pétrus bilen bille kelgen xetnilik bolghan ishen’güchilerning herbiri Muqeddes Rohning yat ellerdikilergimu ata qilinip tökülgenlikini körüp bek heyran bolushti. «xetnilik bolghan ishen’güchiler» — (Yoppadin kelgen) Yehudiylarni körsitidu. «yat ellerdikilerge» — démek, Yehudiy emeslerge. 46 Chünki ularning karamet namelum tillarda sözliship Xudani ulughlighanliqini anglidi. Shunga Pétrus: Mar. 16:17; Ros. 2:4.
47 — Mushu kishiler bizge oxshash Muqeddes Rohni qobul qilghuchi bolghan bolsa, kim ularning sugha chömüldürüshni qobul qilishini tosalisun?! — dédi. Ros. 8:36; 11:17.
48 Shuning bilen u ularning Rebning namida chömüldürülüshini buyrudi. Andin ular Pétrusning ular bilen birnechche kün turushini ötündi.
 
 

10:2 «Korniliy ixlasmen adem bolup, özi we pütkül öyidikiliri Xudadin qorqatti...» — Korniliy belkim sinagogqa qatnashqan «Xudadin qorqquchi» dep atalghan yat elliklerdin biri idi. Gerche Yehudiylarning rimliqlargha xushi bolmisimu, u étiqadi tüpeylidin Yehudiy namratlargha shundaq xeyrlik ishlarni qilatti.

10:3 «chüshtin kéyin saet üchlerde» — Qanaan (Pelestin) waqti bilen «saet toqquzlarda».

10:9 «chüsh waqti» — ibraniylarning waqti bilen «saet altide».

10:9 2Pad. 4:33; Mat. 6:6.

10:14 «Yaq. Reb, hergiz bolmaydu! Men héchqachan héchqandaq napak yaki haram nersini yégen emesmen!» — dastixandiki herxil haywanlar ichide Tewrat qanuni haram dep békitken nurghun janiwarlar bolsa kérek idi.

10:14 Law. 11:4; Qan. 14:7.

10:15 Mat. 15:11; Rim. 14:17,20; 1Tim. 4:4; Tit. 1:15.

10:18 «Ular , yeni Korniliy ewetken kishiler birsini chaqirip, uningdin Pétrus depmu atilidighan Simon dégen birsi bu yerde turamdu? — dep soridi» — 18-21-ayetlerdin qarighanda, deslepte héchkim mushu ademlerning soaligha jawab bermidi. Yehudiy qérindashlar derwazining sirtida birnechche rimliqlarning, jümlidin bir rimliq eskerning Pétrus toghruluq sorawatqanliqini körüp, belkim jawab bérishtin bir’az qorqqan bolushi mumkin idi.

10:19 «Mana, Roh uninggha: — Mana, séni üch adem izdep keldi... dédi» — «Roh» mushu yerde Xudaning Muqeddes Rohi.

10:26 Ros. 14:14; Weh. 19:10; 22:9.

10:28 Mis. 23:32; 34:15; Qan. 7:2; Yuh. 4:9; 18:28; Ros. 11:3; 15:8; Ef. 3:6.

10:30 «saet üchlerde» — ibraniylarning waqti bilen «saet toqquzlarda». Bezi kona köchümilerde «roza tuttum» dégen sözler tépilmaydu.

10:31 Mat. 28:3; Mar. 16:5; Luqa 24:4.

10:34-35 Qan. 10:17; 2Tar. 19:7; Ayup 34:19; Rim. 2:11; Gal. 2:6; Ef. 6:9; Kol. 3:25; 1Pét. 1:17.

10:36 Yesh. 9:5; 52:7; Yuh. 16:33; Rim. 5:1; Kol. 1:20.

10:37-38 Yesh. 8:23; 9:1; Mat. 4:12; Mar. 1:14,38, 39; Luqa 4:14; Zeb. 45:7; Yesh. 61:1; Luqa 4:18.

10:39 «Yehudiylarning zémini» — Yehudiye. «ular uni yaghachqa ésip öltürdi» — grék tilida «ular uni derexte ésip öltürdi».

10:40-41 «... uning bilen hemdastixan bolghan bizler...» — grék tilida «...uning bilen yégen we ichken bizler...».

10:40-41 Mar. 16:14; Luqa 24:34; Yuh. 20:19; Ros. 2:24; 1Kor. 15:5.

10:42 Mat. 28:19; Mar. 16:15; Yuh. 15:16; Ros. 17:31.

10:43 Yar. 3:15; 22:18; 26:4; 49:10; Qan. 18:15; Zeb. 132:11; Yesh. 4:2; 7:14; 9:5; 40:10; Yer. 23:5; 33:14; Ez. 34:23; 37:24; Dan. 9:24; Mik. 7:20; Ros. 15:9.

10:44 Ros. 8:17.

10:45 «xetnilik bolghan ishen’güchiler» — (Yoppadin kelgen) Yehudiylarni körsitidu. «yat ellerdikilerge» — démek, Yehudiy emeslerge.

10:46 Mar. 16:17; Ros. 2:4.

10:47 Ros. 8:36; 11:17.