28
Danaliqni izdesh
1  — «Shübhisizki, kümüsh tépilidighan kanlar bar,
Altunning tawlinidighan öz orni bardur;□ «Altunning tawlinidighan öz orni bardur» — yaki «altunning chayqilidighan öz orni bardur».
Danaliq tewsiye qilin’ghan 28-babtiki bu güzel shéirni bezi alimlar Ayupning öz sözi emes, belki kitabning yazghuchisi tékistke qisturup qoshqan bir shéir, dep qaraydu. Buning meqsiti, oqurmenlerning heqiqiy danaliqni tehlil qilishigha yardem bolsun dégen süpette shéirni otturigha qoyghan. Biz bu pikirge qayil bolduq. Bu pikirge bir ispat, 29-bab: — «Ayup bayanini dawamlashturup mundaq dédi: —» dégen sözler bilen bashlinidu, qarighanda 27:23-ayet bilen baghliq.
Bashqa alimlar bu bayanlar Ayupning öz aghzidin chiqqan bayanlardur, «1-ayetning «shübhisizki» (yaki «chünki») dégen baghlighuchi bilen bashlinishi buninggha ispat bolalaydu», dép qaraydu.
Qaysi pikir toghra bolushidin qet’iynezer, bu babtiki heqiqetler shübhisizki Ayupning étiqadining hem u muyesser bolghan wehiylirining tégi hem uli bolghanidi.
Kéyin biz mezkur kitabni yazghuchining kim ikenliki toghruluq chüshenche bérimiz.
2 Tömür bolsa yer astidin qéziwélinidu,
Mis bolsa tashtin éritilip élinidu.
3 Insanlar yer astidiki qarangghuluqqa chek qoyidu;
U yer qerigiche charlap yürüp,
Qarangghuluqqa tewe, ölümning sayiside turghan tashlarni izdeydu.□ «Insanlar yer astidiki qarangghuluqqa chek qoyidu» — démek, insanlar yaqutlarni izdeshte yer astidiki qarangghuluqni chiraghlar bilen yorutidu; 4-5-ayetlerde ularning arghamchilargha ésilip yer astigha chüshüp xeterge tewekkül qilghanliqi teswirlinidu.
4 U yer yüzidikilerdin yiraq jayda tik bolghan quduqni kolaydu;
Mana shundaq adem ayagh basmaydighan, untulghan yerlerde ular arghamchini tutup boshluqta pulanglap yüridu,
Kishilerdin yiraqta ésilip turidu.
5 Ashliq chiqidighan yer,
Tekti kolan’ghanda bolsayalqundek körünidu;
6 Yerdiki tashlar arisidin kök yaqutlar chiqidu,
Uningda altun rudisimu bardur.
7 U yolni héchqandaq alghur qush bilmeydu,
Hetta sarning közimu uninggha yetmigen.
8 Hakawur yirtquchlarmu u yerni héch dessep baqmighan,
Esheddiy shirmu u jaydin héchqachan ötüp baqmighan.
9 Insan balisi qolini chaqmaq téshining üstige tegküzidu,
U taghlarni yiltizidin qomuriwétidu.
10  Tashlar arisidin u qanallarni chapidu;
Shundaq qilip uning közi herxil qimmetlik nersilerni köridu;□ «Tashlar arisidin u qanallarni chapidu» — bu qanallar belkim yer astidiki suni tonillardin chiqirish üchün kolan’ghan.
11  Yer astidiki éqinlarni téship ketmisun dep ularni tosuwalidu;
Yoshurun nersilerni u ashkarilaydu.□ «Yer astidiki éqinlarni téship ketmisun dep ularni tosuwalidu» — bashqa birxil terjimisi: «U éqinlarning menbilirini izdep tapidu».
12  Biraq danaliq nedin tépilar?
Yorutulushning makani nedidu?
13  Insan baliliri uning qimmetliklikini héch bilmes,
U tiriklerning zéminidin tépilmas.
14  Yer tégi: «Mende emes» deydu,
Déngiz bolsa: «Men bilenmu bille emestur» deydu.■ Ayup 28:22
15  Danaliqni sap altun bilen sétiwalghili bolmaydu,
Kümüshnimu uning bilen bir tarazida tartqili bolmas.■ Pend. 3:14; 8:11, 19; 16:16
16  Hetta Ofirda chiqidighan altun, aq héqiq yaki kök yaqut bilenmu bir tarazida tartqili bolmaydu.□ «Ofirda chiqidighan altun» — Ofir dégen yerdiki altun nahayiti sap idi.
17  Altun we xrustalnimu uning bilen sélishturghili bolmaydu,
Ésil altun qacha-quchilar uning bilen héch almashturulmas.
18  U ünche-marjan, xrustalni ademning ésidin chiqiridu;
Danaliqni élish qizil yaqutlarni élishtin ewzeldur.
19  Éfiopiyediki sériq yaqut uninggha yetmes,
Sériq altunmu uning bilen beslishelmeydu.
20 Undaqta, danaliq nedin tépilidu?
Yorutulushning makani nedidu?■ Ayup 28:12
21  Chünki u barliq hayat igilirining közidin yoshurulghan,
Asmandiki uchar-qanatlardinmu yoshurun turidu.
22  Halaket we ölüm peqetla: «Uning shöhritidin xewer alduq» deydu.■ Ayup 28:14
23  Uning mangghan yolini chüshinidighan,
Turidighan yérini bilidighan peqetla bir Xudadur.
24  Chünki Uning közi yerning qerigiche yétidu,
U asmanning astidiki barliq nersilerni köridu.
25  U shamallarning küchini tarazigha salghanda,
Dunyaning sulirini ölchigende,■ Pend. 8:29
26  Yamghurlargha qanuniyet chüshürginide,
Güldürmamining chaqmiqigha yolini békitkinide,
27 U chaghda U danaliqqa qarap uni bayan qilghan;
Uni nemune qilip belgiligen;
Shundaq, U uning bash-ayighigha qarap chiqip,□ «U chaghda Xuda danaliqqa qarap uni bayan qilghan» — buning menisi belkim Xudaning dunyaning yaritilishi arqiliq danaliqni bayan qilghanliqini öz ichige alidu.
28 Insan’gha: «Mana, Rebdin qorqush danaliqtur;
Yamanliqtin yiraqlishish yorutulushtur» — dégen». □ «Mana, Rebdin qorqush danaliqtur; yamanliqtin yiraqlishish yorutulushtur» — bu babtiki sözler insan balilirining yer astida ésil tashlarni izdishini tenqid qilghan emes, belki ularning u ishta ishletken parasitige hem jüritige qayil bolghan. Biraq meyli ademning qanche parasiti, qanche jüriti bolsun, özining bu xususiyetlirigila tayansa danaliqqa érishmeydu; peqetla Reb Perwerdigardin eyminishke bashlisila, danaliqqa érishishkimu bashlaydu; yamanliqtin towa qilip yiraqlashsila, yorutulushqa bashlaydu. Bu shübhisizki, Ayupning étiqadining hem u muyesser bolghan wehiylirining tégi hem uli bolghanidi.  ■ Zeb. 111:10; Pend. 1:7; 9:10
 
 

□28:1 «Altunning tawlinidighan öz orni bardur» — yaki «altunning chayqilidighan öz orni bardur». Danaliq tewsiye qilin’ghan 28-babtiki bu güzel shéirni bezi alimlar Ayupning öz sözi emes, belki kitabning yazghuchisi tékistke qisturup qoshqan bir shéir, dep qaraydu. Buning meqsiti, oqurmenlerning heqiqiy danaliqni tehlil qilishigha yardem bolsun dégen süpette shéirni otturigha qoyghan. Biz bu pikirge qayil bolduq. Bu pikirge bir ispat, 29-bab: — «Ayup bayanini dawamlashturup mundaq dédi: —» dégen sözler bilen bashlinidu, qarighanda 27:23-ayet bilen baghliq. Bashqa alimlar bu bayanlar Ayupning öz aghzidin chiqqan bayanlardur, «1-ayetning «shübhisizki» (yaki «chünki») dégen baghlighuchi bilen bashlinishi buninggha ispat bolalaydu», dép qaraydu. Qaysi pikir toghra bolushidin qet’iynezer, bu babtiki heqiqetler shübhisizki Ayupning étiqadining hem u muyesser bolghan wehiylirining tégi hem uli bolghanidi. Kéyin biz mezkur kitabni yazghuchining kim ikenliki toghruluq chüshenche bérimiz.

□28:3 «Insanlar yer astidiki qarangghuluqqa chek qoyidu» — démek, insanlar yaqutlarni izdeshte yer astidiki qarangghuluqni chiraghlar bilen yorutidu; 4-5-ayetlerde ularning arghamchilargha ésilip yer astigha chüshüp xeterge tewekkül qilghanliqi teswirlinidu.

□28:10 «Tashlar arisidin u qanallarni chapidu» — bu qanallar belkim yer astidiki suni tonillardin chiqirish üchün kolan’ghan.

□28:11 «Yer astidiki éqinlarni téship ketmisun dep ularni tosuwalidu» — bashqa birxil terjimisi: «U éqinlarning menbilirini izdep tapidu».

■28:14 Ayup 28:22

■28:15 Pend. 3:14; 8:11, 19; 16:16

□28:16 «Ofirda chiqidighan altun» — Ofir dégen yerdiki altun nahayiti sap idi.

■28:20 Ayup 28:12

■28:22 Ayup 28:14

■28:25 Pend. 8:29

□28:27 «U chaghda Xuda danaliqqa qarap uni bayan qilghan» — buning menisi belkim Xudaning dunyaning yaritilishi arqiliq danaliqni bayan qilghanliqini öz ichige alidu.

□28:28 «Mana, Rebdin qorqush danaliqtur; yamanliqtin yiraqlishish yorutulushtur» — bu babtiki sözler insan balilirining yer astida ésil tashlarni izdishini tenqid qilghan emes, belki ularning u ishta ishletken parasitige hem jüritige qayil bolghan. Biraq meyli ademning qanche parasiti, qanche jüriti bolsun, özining bu xususiyetlirigila tayansa danaliqqa érishmeydu; peqetla Reb Perwerdigardin eyminishke bashlisila, danaliqqa érishishkimu bashlaydu; yamanliqtin towa qilip yiraqlashsila, yorutulushqa bashlaydu. Bu shübhisizki, Ayupning étiqadining hem u muyesser bolghan wehiylirining tégi hem uli bolghanidi.

■28:28 Zeb. 111:10; Pend. 1:7; 9:10

© 2010 Mukeddes Kalam - Uyghur Bible Translation Committee