Muqeddes Kalam (latin yéziq) Korintliqlargha «1» 15

Tirilish

1 Emma, i qérindashlar, men silerge eslide yetküzgen xush xewerni bayan qilmaqchimen; siler bu xush xewerni qobul qilghan we uningda ching turuwatisiler; 2 men silerge yetküzgen xush xewer bolghan kalamda ching turghan bolsanglar, — (ishen’gininglar bikargha ketmigen bolsa) — siler uning arqiliq qutquzuluwatisiler.□ ■

3 Chünki men özümge amanet qilin’ghanlirini eng zörür ish süpitide silergimu tapshurdum; yeni, Tewrat-Zeburda aldin éytilghinidek, Mesih gunahlirimiz üchün öldi;■ 4 U depne qilindi; we üchinchi küni yene Tewrat-Zeburde aldin éytilghinidek tirildürüldi;■ 5 U Kéfasqa, andin on ikkiylen’ge köründi;□ ■ 6 andin U bir sorunda besh yüzdin artuq qérindashqa köründi; ularning köpinchisi bügünki künde tirik, emma beziliri ölümde uxlawatidu; 7 U Yaqupqa, andin rosullarning hemmisige köründi;□ 8 Hemmisidin kéyin U xuddi waqitsiz tughulghan bowaqtek bolghan mangimu köründi.□ ■ 9 Chünki men rosullar arisidiki eng töwinimen, rosul dep atilishqa layiq emesmen; chünki men Xudaning jamaitige ziyankeshlik qilghanmen. ■ 10 Lékin hazir némila bolsam Xudaning méhir-shepqiti arqiliq boldum; Uning manga körsetken shu méhir-shepqiti bikargha ketmidi; chünki men Xudaning xizmitide barliq rosullardin bekrek japaliq ishligenmen; emeliyette ishligüchi men emes, belki men bilen bille bolghan Xudaning méhir-shepqitidur. ■ 11 Démek, meyli men yaki bashqa rosullar bolsun, hemmimizning yetküzgenliri oxshash bolup, u del siler ishinip qobul qilghan xush xewerdur.

12 Emma Mesih ölgenler ichidin tirildürülgen dep jakarlan’ghan bolsa, qandaqmu aranglardiki beziler ölgenlerning tirilishi dégen yoq ish, deydu? 13 Emma ölgenlerning tirilishi dégen yoq ish bolsa, Mesihning tirilishimu yoq ish bolghan bolatti. 14 Shuningdek eger Mesih ölümdin tirilgen bolmisa, jakarlighan xewirimiz bihude bolghan, silerning étiqadinglarmu bihude bolghan bolatti. 15 Hetta bizmu Xuda toghrisidiki yalghan guwahchilar bolghan bolattuq — chünki biz Xudaning Mesihni ölümdin tirildürgenlikige guwahliq berduq. Eger heqiqeten ölümdin tirilish bolmisa, Xuda Mesihnimu ölümdin tirildürmigen bolatti. 16 Chünki ölgenler qayta tirildürülmise, Mesihmu tirilmigen bolatti. 17 Mubada Mesih tirilmigen bolsa, étiqadinglar kéreksiz bolghan, siler téxiche gunahliringlarda yürüwatqan bolattinglar, 18 shundaqla Mesihte ölümde uxlawatqanlarmu halaketke yüz tutqan bolatti. 19 Eger ümidimizni peqet bu dunyadiki hayatimiz üchünla Mesihge baghlighan bolsaq, biz insanlar arisidiki eng bichare ademlerdin bolghan bolimiz.□

20 Emma emeliyette, Mesih ölümde uxlighanlar ichide «hosulning tunji méwisi» bolup, ölümdin tirilgendur; □ ■ 21 Chünki bir insan arqiliq ölüm alemde peyda bolghinidek, ölümdin tirilishmu bir insan arqiliq alemde peyda boldi. ■ 22 Adamatimizdin bolghanlarning hemmisi uning tüpeylidin ölümge mehkum bolghanliqigha oxshash, Mesihde bolghanlarning hemmisi Uning tüpeylidin ölümdin hayatqa érishidu. 23 Emma hemmeylen öz nöwet-qatarida tirilidu; tunji hosulning méwisi bolghan Mesih birinchi; ikkinchiler bolsa Mesihning dunyagha qaytip kelginide özige tewe bolghanlar. 24 Andin axiret bolidu; shu chaghda U barliq hökümranliqni, barliq hoquq we herxil küchlerni emeldin qaldurup, padishahliqni Xuda-Atigha tapshuridu. □ 25 Chünki U barliq düshmenlerni meghlup qilip ayighi astida qilghuche höküm sürüshi kérektur; ■ 26 eng axirqi yoqitilidighan düshmen bolsa ölüm özidur. 27 Chünki Zeburda «Xuda pütkül mewjudatni Uning ayighi astigha boysundurghan» dep pütüklüktur. Emma «pütkül mewjudat Uninggha boysundurulghan» déyilginide, roshenki, shu «pütkül» dégen söz «hemmini Uninggha Boysundurghuzghuchi»ning özini ichige alghan emestur. □ ■ 28 Emma hemme Uninggha boysundurulghandin kéyin, Oghul hemmini özige boysundurghuchigha boysunidu; shuning bilen Xuda hemmining hemmisi bolidu. 29 Ölümdin tirilish bolmisa, bezilerning ölgenler üchün chömüldürülüshini qandaq chüshinish kérek? Ölgenler zadi tirilmise, kishiler ular üchün néme dep chömüldürülidu? □ 30 Bizler néme dep her küni her saette xewp-xeterge duch kélip yürimiz? 31 Rebbimiz Mesih Eysada silerdin pexirlinishim rast bolghandek, i qérindashlirim, men herküni ölümge duch kélimen. □ 32 Eger insanlarning nuqtiineziridin éytqanda «Efesus shehiride wehshiy haywanlar bilen élishtim» désem, ölgenler ölümdin tirilmise, buning manga néme paydisi? «Ete beribir ölüp kétidighan bolghandin kéyin, yep-ichip yürüwalayli» dégen söz yolluq bolmamti? □ ■ 33 Aldanmanglar; chünki «Yaman hemrahlar exlaqni buzidu». □ 34 Heqqaniy bolush üchün oyghininglar, gunahdin qol üzünglar; chünki beziliringlarda Xuda toghruluq xewer yoqtur — buni éytsam siler üchün uyat emesmu?

35 Belkim birsi: «Ölükler qandaq tirildüriler? Ular qandaq ten bilen tiriler?» — dep sorishi mumkin. ■ 36 I exmeq kishi, séning térighining, ölmey turup qaytidin tirilmeydu. □ ■ 37 Hem séning térighining, ösümlükning téni emes, belki uning yalingach déni — mesilen, bughdayning yaki bashqa birer ziraetning déni, xalas. 38 We kéyin Xuda Öz xahishi boyiche uninggha melum bir tenni béridu; shundaqla uruq danlirining herbirige özining ténini ata qilidu. 39 Janiwarlarning etliri bolsa bir-birige oxshimaydu; insanlarning özige xas etliri bar, haywanlarning özige xas etliri bar, uchar-qanatlarningmu bar, béliqlarningmu bar. 40 Asmanda jisimlar bar, yer yüzidimu jisimlar bar; emma asmandikisining jula-sheripi bashqiche, yer yüzidikisiningmu bashqiche bolidu; 41 Quyashning shan-sheripi bir xil, ayning sheripi yene bir xil, yultuzlarning shan-sheripi yene bir xildur; chünki yultuzlar shan-sherepliride bir-biridin perqlinidu. 42 Ölümdin tirilish hem shundaqtur. Ten chirish halitide térilidu, chirimas halette tirildürülidu; □ ■ 43 Uyatliq halette térilidu, shan-sherep bilen tirildürülidu; ajiz halette térilidu, emma küch-qudret bilen tirildürülidu. 44 U tebietke tewe bir ten süpitide térilidu; rohqa tewe bir ten bolup tirildürülidu; eslide tebietke tewe bir «janliq» ten bolghan bolsa, emdi rohiy bir ten bolidu. □ 45 Shunga Tewratta mundaq pütülgenki: «Tunji insan Adem’atimiz tirik bir jan qilip yaritildi»; emma «axirqi Adem’ata» bolsa hayatliq bergüchi Roh boldi. □ ■ 46 Emma awwal kelgini rohiy adem emes, belki «tebietke tewe bolghuchi» adem idi, kéyin «rohiy adem» keldi. □ 47 Deslepki insan bolsa yerdin, tupraqtin apiride qilin’ghan; ikkinchi insan bolsa asmandin kelgendur; □ 48 Tupraqtin apiride qilin’ghini qandaq bolghan bolsa, uningdin bolghan «tupraqliq»larmu shundaq bolidu; asmandin kelgini qandaq bolsa, uningdin bolghan «asmanliqlar»mu shundaq bolidu. 49 Bizler «tupraqliq adem» süritide bolghinimizdek, «asmanliq adem» süritidimu bolalaymiz. □ ■ 50 Emma shuni éytimenki, i qérindashlar, et we qandin törelgenler Xudaning padishahliqigha warisliq qilalmaydu; chirigüchi chirimaydighan’gha warisliq qilalmaydu.□ ■

51 Mana, men silerge bir sirni éytip bérimen; biz hemmimizla ölümde uxlaydighanlardin bolmaymiz; biraq hemmimiz özgertilimiz! □ ■ 52 Bir deqiqidila, közni bir yumup achquche, eng axirqi kanay chélin’ghanda özgertilimiz; chünki kanay chélinsila ölgenler chirimas hayatqa tirildürülidu, shundaqla özgertilimiz; □ ■ 53 Chünki bu chirip ketküchi chirimas hayatni kiyiwélishi, bu ölgüchi ölmeslikni kiyiwélishi kérek; 54 Emma chirip ketküchi chirimas hayatni kiygende, bu ölgüchi ölmeslikni kiygende, shu chaghda bu söz emelge ashurulidu: «Ölüm ghelibe teripidin yutulup yoqutulidu!». □ ■ 55 «Ah, ölüm, séning neshtiring qéni?! Ah, ölüm, séning ghelibeng qéni?!» □ ■ 56 Ölümdiki neshter — gunahtur, gunahning küchi bolsa, Tewrat qanuni arqiliq namayan bolidu. □ 57 Lékin bizni Rebbimiz Eysa Mesih arqiliq bularning üstidin ghelibige érishtürgüchi Xudagha teshekkür!□ ■

58 Shuning üchün, söyümlük qérindashlirim, ching turup tewrenmes bolunglar, Rebning xizmitidiki ishliringlar hemishe keng ziyadileshsun; chünki Rebde bolghan ejir-japayinglar hergiz bihude ketmeydighanliqini bilisiler.

□15:2 «ishen’gininglar bikargha ketmigen bolsa...» — ademning xush xewerge ishinishi «bikargha kétish»imu mumkinmu? Bu babta bir misal körsitilidu; birsi xush xewerning muhim bir nuqtisini qobul qilmighan bolsa (bu nuqta uninggha yaqmighan, yaki u uni öginishni xalimighan bolsa), undaqta bu xush xewerni inkar qilghan’gha barawer; démek, shu ishen’güchi adem, gerche «ishen’gen bolsimu», toluq ishenmigechke, ishinish yoli bikargha kétidu. Shunga axirda héchqandaq netije chiqmaydu.

■15:2 Rim. 1:16; 1Kor. 1:21.

■15:3 Yesh. 53:7; Dan. 9:24,26; 1Kor. 5:7; 1Pét. 2:24.

■15:4 Zeb. 16:10; Yesh. 53:8, 9; Yun. 2:1; Mat. 12:40.

□15:5 «Kéfas» — yeni rosul bolghan Simon Pétrus. «on ikkiylen’ge» — on ikki rosulgha körün’gen, démekchi. «on ikkiylen» belkim Mattiyani öz ichige élishi mumkin («Ros.» 1:26).

■15:5 Luqa 24:34; Yuh. 20:19; Ros. 10:41.

□15:7 «U Yaqupqa ... Köründi» — Yaqup Mesih Eysaning chong inisi, kéyin u rosul bolghan. Injil «Yh.» 5:7ni körüng).

□15:8 «Xuddi waqitsiz tughulghan bowaqtek bolghan manga...» — « waqitsiz tughulghan bowaqtek bolghan men...» toghruluq «qoshumche söz»imizni körüng.

■15:8 Ros. 9:3,17; 23:11; 1Kor. 9:1; 2Kor. 12:2.

■15:9 Ef. 3:8; Ros. 8:3; 9:1; 22:4; 26:9; Gal. 1:13; 1Tim. 1:13.

■15:10 2Kor. 11:23; 12:11.

□15:19 «ümidimizni peqet bu dunyadiki hayatimiz üchünla Mesihge baghlighan bolsaq...» — yaki «ümidimizni peqet bu dunyadiki hayatimizdila Mesihge baghlighan bolsaq...».

□15:20 «hosulning tunji méwisi» — aldin pishqan méwe yighiwélin’ghandin kéyinmu, bashqa méwilerning choqum pishidighanliqigha kapaletlik qilin’ghinidek, Mesihning tirilishi iman-ishenchte bolup alemdin ötkenlerningmu heqqaniyliqta qayta tirilidighanliqigha kapaletlik qilidu. Tewrat boyiche «hosulning tunji méwisi» Xudagha alahide atilatti (béghishlinatti) («Law.» 23-bab, «Qan.» 18:4).

■15:20 Kol. 1:18; 1Pét. 1:3; Weh. 1:5.

■15:21 Yar. 2:17; 3:6; Rim. 5:12,18; 6:23.

□15:24 «Andin axiret bolidu; shu chaghda U barliq hökümranliqni, barliq hoquq we herxil küchlerni emeldin qaldurup, padishahliqni Xuda-Atigha tapshuridu» — bu muhim ayet we töwendiki ayetler üstide «qoshumche söz»imizde toxtilimiz.

■15:25 Zeb. 110:1; Ros. 2:34; Ef. 1:20; Kol. 3:1; Ibr. 1:13; 10:12.

□15:27 «Chünki Zeburda «Xuda pütkül mewjudatni uning ayighi astigha boysundurghan» dep pütüklüktur» — «Zeb.» 8:6.

■15:27 Zeb. 8:6; Mat. 11:27; 28:18; Ef. 1:22; Ibr. 2:8.

□15:29 «kishiler ...ölgenler üchün néme dep chömüldürülidu?» — chüshinish qiyin bolghan bu ayet toghruluq «qoshumche söz»imizde toxtilimiz.

□15:31 «men herküni ölümge duch kélimen» — grék tilida «men herküni ölimen». Toluq ayetning bashqa birxil ipadilesh usuli: «Men herküni ölümge duch kéliwatimen. Bu rast! Qérindashlar, Rebbimiz Eysa Mesihning silerning hayatinglarda (shundaq köp ishlarni) qilghanliqi bilen pexirlen’ginimning rastliqigha oxshash, bu sözümningmu hergiz yalghan yéri yoqtur».

□15:32 ««Efesus shehiride wehshiy haywanlar bilen élishtim» désem...» — Pawlus Efesus shehiride xush xewer yetküzgende, bezi ademler uninggha qarshi chiqip wehshiy haywanlardek hujum qilghan bolushi mumkin. «Ete beribir ölüp kétidighan bolghandin kéyin, yep-ichip yürüwalayli» — «Yesh.» 22:13.

■15:32 Yesh. 22:13; 56:12.

□15:33 «Yaman hemrahlar exlaqni buzidu» — bu sözler grék shairi Menanderningkidin élin’ghan.

■15:35 Ez. 37:3.

□15:36 «... qaytidin tirilmeydu» — grék tilida «... janlandurulmaydu».

■15:36 Yuh. 12:24.

□15:42 «Quyashning shan-sheripi bir xil, ayning sheripi yene bir xil, yultuzlarning shan-sheripi yene bir xildur; chünki yultuzlar shan-sherepliride bir-biridin perqlinidu (41-ayet). Ölümdin tirilish hem shundaqtur» — démek, tirildürülgendin kéyinki ténimiz ölgendin kéyinki ténimizge oxshimaydu.

■15:42 Dan. 12:3; Mat. 13:43.

□15:44 «tebietke tewe bir ten süpitide» — grék tilida «jan’gha tewe bir ten süpitide» yaki «janliq bir ten süpitide» déyilidu; «jan» mushu yerde insanning zéhni, oy-pikirliri we héssiyatliri qatarliqlarni körsitidu. «Rimliqlargha»diki «kirish söz»imizni körüng.

□15:45 «Tunji insan Adem’atimiz tirik bir jan qilip yaritildi» — «Yar.» 2:7. «emma «axirqi Adem’ata» bolsa hayatliq bergüchi Roh boldi» — «axirqi Adem’ata» Mesihni körsitidu, elwette.

■15:45 Yar. 2:7.

□15:46 «tebietke tewe bolghuchi» — grék tilida «jan’gha tewe bolghuchi». 44-ayettiki izahatni körüng. «tebietke tewe bolghuchi» adem idi, kéyin «rohiy adem» keldi» — (grék tilida: ««jan’gha tewe bolghuchi» awwal kelgen, kéyin «rohqa tewe bolghuchi» kelgen») — bu toghruluq «qoshumche söz»imizni körüng.

□15:47 «deslepki insan bolsa yerdin, tupraqtin apiride qilin’ghan» — oqurmenlerning éside bar bolsa kérek, ibraniy tilida «adem» dégen söz «tupraq», «topa» dégenni bildüridu («Yar.» 2:7ni körüng).

□15:49 «Bizler «tupraqliq adem» süritide bolghinimizdek, «asmanliq adem» süritidimu bolalaymiz» — bezi kona köchürülmilerde: «Bizler «tupraqliq adem» süritide bolghinimizdek, «asmanliq adem» süritidimu bolayli» déyilidu.

■15:49 2Kor. 4:11.

□15:50 «... Chirigüchi chirimaydighan’gha warisliq qilalmaydu» — bu chirigüchi ténimiz ölidu, peqet rohimiz özgermes halette baqiy alemge kétidu. Xudaning biz mömin bendiliri tirildürülgende chirimas ténimizning «chirigüchi» ténimiz bilen munasiwiti bolmaydu. Xuda étiqadchilargha pütünley yéngi bir ten ata qilidu.

■15:50 Yuh. 1:13.

□15:51 «men silerge bir sirni éytip bérimen» — «sir» toghruluq «rimliqlargha»diki «kirish söz»ni körüng.

■15:51 1Tés. 4:16.

□15:52 «...eng axirqi kanay chélin’ghanda özgertilimiz» — «eng axirqi kanay» — Injil, «Mat.» 24:31, «1Tés.» 4:16, «Weh.» 10:7 qatarliqlarni körüng.

■15:52 Mat. 24:31; 1Tés. 4:16.

□15:54 «Ölüm ghelibe teripidin yutulup yoqutulidu!» — «Yesh.» 25:8 (LXX terjimisidin).

■15:54 Yesh. 25:8.

□15:55 «Ah, ölüm, séning neshtiring qéni?! Ah, ölüm, séning ghelibeng qéni?!» — «Hosh.» 13:14. «Hoshiya»din neqil keltürülgen ayetning ikkinchi qismi «Ah, tehtisara, séning ghelibeng qéni?!» («tehtisara» ölgen ademlerning rohliri baridighan jay).

■15:55 Hosh. 13:14; Ibr. 2:14.

□15:56 «gunahning küchi bolsa, Tewrat qanuni arqiliq namayan bolidu» — démek, insanlar qanunsiz yürgende gunah éngi bolmaydu. Lékin Tewrat qanunidiki yuqiriqi teleplerni bilip, ulargha emel qilishqa tirishidu, lékin emel qilalmighanliqidin gunahning heqiqiy dehshetlik küchlük birnerse ikenliki ashkarilinidu.

□15:57 «bizni Rebbimiz Eysa Mesih arqiliq bularning üstidin ghelibige érishtürgüchi Xudagha teshekkür!» — «ghelibe» dégen söz ölüm we gunah üstidin ghelibi qilishni körsitidu.

■15:57 1Yuh. 5:5.