1 Ia nəpɨn nəha pris asori anan rɨni pen tɨ Stifen i mə, “Rəfo irə? Nəɡkiariien i ro nɨpərhienien?”

2  Jen 11:31Mɨreɡi Stifen rɨni mə, “Piak me mɨne tata me, həreɡi ro. Fwe kupwən, nəpɨn kaha kupwən səkɨtaha Epraham rɨpkevən mhə ihi fwe Haran, Kumwesən asori rier irapw tukwe fwe Mesopotemia, 3  Jen 12:1mɨni pen tukwe in mə, ‘Tikier ia tənə imwam mɨne nəkur imwam, mier mevən fwe ia tɨprənə takahatən ik irə.’

4  Jen 11:31-12:5Epraham rier ia tənə Koltia,aKoltia nəɡhɨn riti mwi Papilon. mevən marə fwe ia taon nəha Haran. Nəpɨn səvənhi tata remhə, Kumwesən rərui irapw mwi in ruvehe marə ia tɨprənə i sə hiamarə irə ipwet mɨne. 5  Jen 12:7, 15:18, Jen 17:8, Dut 2:5Mətə ia nəpɨn nəha Kumwesən rɨpkuvei pen mhə tɨprənə riti ia kwopun i mə tro səvənhi irə. Rɨpkuvei pen anan mhə kwənpərɨn riti min. Mətə rɨno promes a mə trɨpkuvei pen min mɨne nɨmwipwɨni me səməme tuhətui kurirə. Nəpɨn Kumwesən rɨməni promes nəha, tɨni Epraham ramiwən ihi. 6  Jen 15:13-14, Eks 12:40Nəɡkiariien sə Kumwesən rɨməni pen tɨ Epraham i ro iamɨnhi irə: ‘Nɨmwipwɨm me tuhəuvən mharə ia tɨprənə səvəi nərməpə. Nəkur ia kwopun nəha tuhəuvehi pen wok skai mɨnraha, mhometə irəha meste nuk fo hantret.’ 7  Eks 3:12Kumwesən rarə mɨni mwi mə, ‘Mətə iou takərpwɨn noien ərəha səvəi nəkur me nəha nɨmwipwɨm me tuhowok skai mɨnraha. Kurirə irə nɨmwipwɨm me tuhəier ia tənə nəha, mhəuvehe, mhəfwaki pehe miou ia kwopun i.’ 8  Jen 17:9-14, Jen 21:4Ia nəpɨn nəha Kumwesən rɨni mə Epraham mɨne kwənəkwus me səvənhi tukaməkeikei kuvehi ninhum mɨnraha. Noien nəha rahatən pen promes nəha Kumwesən rɨməuvei pen m Epraham. Kurirə irə tɨni Epraham rətui, nəɡhɨn nə Aesak. Nəpɨn ruvehi nəpɨn eit səvənhi, səvənhi tata ruvehi ninhum min. Nənə Aesak rərəhi Jekop. Nənə Jekop rərəhi nərman me irəha pam twelef. Irəha me nəha kaha kupwən me səkɨtaha.

9  Jen 37:11,28, Jen 39:1-3, Jen 39:21-23Kaha kupwən me nəha səkɨtaha, rerɨnraha ramrhi ərəha piəvnraha Josef. Həuvehi pen in ia rəɡi nərmama me nepwɨn, mhəuvehi mane irə. Nərmama me nəha həuvehi Josef, mhəuvən fwe Ijip. Ia kwopun nəha Josef ramowok slef, mətə Kumwesən ramarə tukwe, 10  Jen 41:37-44, Sam 105:21mauvehi raka in ia nɨpəmpəmien me pam səvənhi. Nəpɨn Josef revən mərer ia nəmri Fero, kiɡ səvəi nəkur Ijip, Kumwesən ruvei pen namasanien mɨne nukurənien min. Ro pen Fero ruvei pen nasoriien m Josef. Nənə Josef ruvehe mo in iəmə asori ramətui amasan tɨ nəkur Ijip, nənə mamətui amasan mwi tɨ narimnari me sə kamo ia nəkwai nimwə səvəi Kiɡ Fero.

11  Jen 41:54Kurirə ikɨn nəpɨn səvəi nukumhə ruvehe muvehi pam nəkur Ijip mɨne nəkur Kenan, mamo nərmama həmisə pɨk. Kaha kupwən me səkɨtaha hənamətui sənənraha nəveɡɨnien, mətə ruvəivən. 12  Jen 42:1-5Nəpɨn Jekop rɨreɡi nəvisauien mə nəveɡɨnien fwe Ijip, rərhi pen kaha kupwən me səkɨtaha mə tuhəuvən fwe ikɨn. Ro səvi tɨ nirəha tɨ nevənien ia kwopun nəha. 13  Jen 45:1-4,16Nəpɨn irəha həuvən səro kəru irə, nənə Josef rɨni pui in tɨ piəvni me, nənə Kiɡ Fero ruvehe mukurən nərmama ia kwənəkwus səvəi Josef. 14  Jen 45:9-11, Jen 46:27Kurirə irə Josef rərhi pen nəɡkiariien revən tɨ səvənhi tata Jekop irəha nərmama me pam ia kwənəkwus səvənhi mə tuhəuvehe fwe Ijip. Irəha pam sefenti-faef nərmama. 15  Jen 46:1-7, Jen 49:33Nəpɨn Jekop rɨreɡi nəɡkiariien nəha, reiwaiu mevən fwe Ijip. Kurirə ikɨn in mɨne kaha kupwən me səkɨtaha hemhə fwe ikɨn. 16  Jen 23:2-20, Jen 33:19, Jos 24:32Nənə həuvehi nɨpwranraha mhərərɨɡ mhəuvən fwe taon nəha Sekem, mhənɨmwi irəha fwe ikɨn ia nɨpəɡ riti sə Epraham rɨməuvehi nənimen tɨ nɨpwnəti iəmə asori riti nəɡhɨn nə Hamor.

17  Eks 1:7Ruvəuvehe ipaka tɨ nəpɨn nəha Kumwesən truvei pen tɨprənə m kaha kupwən me səkɨtaha rəmwhen rɨno promes m Epraham fwe kupwən. Ia nəpɨn nəha nərmama me səkɨtaha fwe Ijip həuvehe mhasori mhəpɨk. 18  Eks 1:8Nənə kiɡ əpə ruvehe mərɨmənu ia nəkur Ijip, mətə rɨnapkukurən mhə Josef. 19  Eks 1:10-22In reikuə ia kaha kupwən me səkɨtaha, mamərhiərhi irəha mə tuhərui irapw nəkwərhakwərha me sə həpkətui a i mə tuhemhə.

20  Eks 2:2, Hip 11:23Ia nəpɨn atukwatukw nəha Moses rətui. In ramasan pɨk ia nəmri Kumwesən. Səvənhi tata mɨne mama krouətui amasan tukwe ia nəkwai nimwə səvənrau meste in ruvehi məkwə kahar. 21  Eks 2:3-10Nəpɨn irau krouəmri irapw iruə, prən ouihi səvəi Kiɡ Fero rətoni, mərəhi səvənhi, mətui amasan tukwe rəmwhen mə in tɨni anan. 22 Kɨnahatən Moses ia nukurənien me pam səvəi nəkur Ijip. Səvənhi nəɡkiariien mɨne wok krouəsanɨn.

23 Nəpɨn Moses reste nuk foti, rerɨn rɨrhi mə trevən mətoni piəvni me nəkur Isrel. 24  Eks 2:11-15In revən mətoni iəmə Ijip riti ramousi piəvni riti, mətə rɨpkatukwatukw mə tro irə iamɨnha irə. Ro pen Moses revən mə trasitu ia piəvni, mərpwɨn pen noien səvəi iəmə Ijip ramo. Rousi iəmə Ijip nəha, mousi əpune. 25 Moses rerɨn rɨrhi mə piəvni me tuhətoni mhəukurən mə Kumwesən ramərhi pen in mə truvehi raka irəha ia rəɡi nəkur Ijip. Mətə irəha həpkətə sas mhə irə. 26 Kɨni rakwakwi irə Moses revən mwi mətoni iəmə Isrel kəru krouousi irau me. In revən mə trəmri nəmərinuien tɨ nirau i, mɨni mə, ‘Iəmənmi kɨmirau piəvmirau me a. Rəfo irouousi kɨmirau me?’

27 Mətə iəmə sə ramousi ərəha anan piəvni rəsuə raka Moses, mɨni mə, ‘Sin rɨməuvehi utə ik mə tikərɨmənu ia kɨmaha məkiri noien səkɨmaha? 28 Rosi ikuə tikousi əpune iou rəmwhen ikɨnousi əpune iəmə Ijip nərineiv?’ 29  Eks 2:21-22, Eks 18:3-4Nəpɨn Moses rɨreɡi nəɡkiariien nəha, rap fwe Ijip, mevən mo in iərmama pwɨspwɨs ia tənə Mitia. Ia kwopun nəha tɨni kəru krouətui, iərman mi.

30  Eks 3:1-10Kurirə irə nuk foti rukurau, nənə aɡelo riti səvəi Kumwesən rier pen tɨ Moses i fwe ia kwopun akwesakwes ikɨn, ipaka tɨ təkuər Sinae, mamərer ia nei riti napw rauək irə, mətə rɨpkahi əmwesi mhə. 31 Moses rətoni nei nəha rərkərinari irə. Nənə nəpɨn revən ipaka tukwe mə trəspau irə, reri Iərɨmənu ruvehe, mɨni mə, 32 ‘Iou Kumwesən səvəi kaha kupwən me səim. Kumwesən səvəi Epraham mɨne Aesak mɨne Jekop.’ Moses rɨreɡi, mətə rehekɨr mətəmnɨmwɨn, məpwəh nəti penien mətoni.

33 Nənə Iərɨmənu rɨni pen tukwe in mə, ‘Uvehi raka səim put, tɨ nəri nə mə tɨprənə nə iakamərer ikɨn ro ikinan i. 34 Iou iakɨnətə raka nərmama me səiou fwe Ijip. Kamometə irəha. Iakuvəreɡi raka nasəkien səvənraha. Nənə iou iakeiwaiu irapw pehe i mə takuvehi raka irəha ia rəɡi nəkur Ijip. Tiko muvehe, təkwtəkwuni takərhi pen ik ikevən fwe Ijip.’

35 In nəha Moses sə kupwən nəkur Isrel həpwəh nokeikeiien in, mhəni pen tukwe in mə, ‘Sin rɨməuvehi utə ik mə tikərɨmənu ia kɨmaha məkiri noien səkɨmaha?’ Mətə Moses nəha in nəha Kumwesən rərhi pen aɡelo riti səvənhi rier pen tukwe ia kwəti nei, mərhi pen in revən mə trərɨmənu ia nəkur Isrel, muvehi raka irəha ia rəɡi nəkur Ijip. 36  Eks 7:3, 14:21, Nam 14:33Moses nəha riri irəha mhəier ia Ijip, mhəuvən fwe ia Təsi Əruverəv, mhəuvən mharə nuk foti fwe ia kwopun akwesakwes ikɨn. Nənə ia kwopun me nəha ramo nɨmtətien me mɨne narimnari me nərmama hətoni hamərkərinari irə.

37  Wok Me 3:22Moses nəha in nəha rɨməni pen tɨ nəkur Isrel i mə, ‘Kumwesən truvehi utə profet riti rəmwhen ruvehi utə iou. Profet nəha truku pen ia kɨmiaha in piəvɨmiaha riti.’bProfet nəha Moses rɨməni mə trɨpkuvehe in nəha Iesu. Əvsini mwi Dut 18:15. 38  Eks 19:3, Dut 5:5, 9:10, Wok Me 7:53Moses nəha in nəha ramarə irəha nəkur Isrel nəpɨn kamhavən fwe ia kwopun akwesakwes ikɨn. In ramarə irəha kaha kupwən me səkɨtaha nəpɨn aɡelo nəha rəɡkiari min ia Təkuər Sinae. Kumwesən ruvei pen nəɡkiariien sə ramɨru m Moses mə truvei pehe m kɨtaha.

39  Nam 14:3Mətə kaha kupwən me səkɨtaha həpwəh nokeikeiien mə tuho nəkwai Moses. Həsuə karen in. Nənə rerɨnraha rɨnamrhi Ijip. Hokeikei mə tuhərərɨɡ mhəuvən fwe ikɨn. 40  Eks 32:1,23Ro pen həni pen tɨ Eron i mə, ‘Tiko kumwesən me nepwɨn, pwəh həiri kɨtaha, tɨ nəri nə mə səreirei mə Moses nəha rɨməiri raka kɨtaha ia tənə Ijip ruvəwəku.’ 41  Eks 32:2-6Ia nəpɨn nəha irəha ho nənɨmwi kau riti. Nəpɨn həno pam, həpeki pehe nərimɨru me mə tuhousi əpune irəha mhəuvei pen m nənɨmwi kau nəha. Irəha haməɡnəɡɨni nəri nəha həno ia rəɡɨnraha. 42  Jer 19:13Ro iamɨnhi irə Kumwesən ruvehi pen təkutan mɨnraha, məpwəh irəha həuvən mhəfwaki pen m meri, məkwə, mɨne kəməhau me. Rəmwhen ia nəɡkiariien i kɨmərai pen ia nəkukuə səvəi profet me rani:

44  Eks 25:40Fwe ia kwopun akwesakwes ikɨn, Kumwesən rɨməni pen tɨ Moses i mə traməkeikei mo nimwə tapolen riti. Moses ro, mesi pen atukwatukw rəmwhen ia Kumwesən rɨno rətoni. Kurirə ikɨn kaha kupwən me səkɨtaha həuvehi nimwə tapolen nəha mamhəuvən. 45  Jos 3:14-17, Jos 23:9, 18:1Nəpɨn Josua riri kaha kupwən me səkɨtaha mə tuhəuvehe mhəuvehi raka tɨprənə ia rəɡi nəmə Kenan, həuvehi nimwə tapolen nəha, mhəuvehi mhəuvehe. Irəha kənamhəuvehe ia Kenan, Kumwesən raməkoui irapw nəmə ikɨn. Nimwə Tapolen nəha raməmak iamɨnhi meste nəpɨn səvəi Kiɡ Tevɨt. 46  2Saml 7:1-16, Sam 132:1-5Kiɡ Tevɨt nəha Kumwesən rerɨn raɡien tukwe. In rɨni pen tɨ Kumwesən i mə, ‘Ik Kumwesən səvəi Jekop. Ko ikəseni iou iako nimwə riti sə tikamarə irə?’ 47  1Kinɡ 6:1Mətə Kumwesən rəpwəh nəseniien. Kiɡ Tevɨt rɨpko mhə nimwə riti səvəi Kumwesən. Solomon ro.

48 Mətə kɨtaha səukurən mə Kum wesən sə rasori anan, in rɨpkarə mhə ia nəkwai nimwə me səməme nərmama həno ia rəɡɨnraha. Rəmwhen ia nəɡkiariien i Profet Aesea rɨməni mə,

51  Eks 32:9, Jer 9:26, Aes 63:10Stifen rɨni pen tɨ nəmə asori me i mə, “Kɨmiaha i kəmkapwəmiaha rɨskai. Nətərɨɡien səkɨmiaha rɨpitəv hiəmwhen ia nərmama səməme həreirei Iərɨmənu. Hiəpkreɡi mhə nəɡkiariien səvənhi. Hiamo rəmwhen kaha kupwən me səkɨmiaha. Ia nəpɨn me hiamənise nəfe nari Nənɨmwɨn Ikinan rani pehe tukumiaha i. 52  2Kron 36:16, Mat 23:31Rəfo? Profet riti nəha ikɨn kaha kupwən me səkɨmiaha həpkometə mhə in? Rekəm! Həmwəki pam irəha, mhousi əpune səməme haməkupwən mhəni irapw mə Iəmə Atukwatukw riti truvehe. Nənə nəpɨn Iəmə Atukwatukw nəha ruvehe, kɨmiaha hiəuvei pen in ia rəɡi nəmə Rom. Ia noien nəha hiousi əpune in. 53  Wok Me 7:38, Kal 3:19, Hip 2:2Kɨmiaha hiəuvəuvehi raka Loa səvəi Kumwesən sə naɡelo me həuvei pehe fwe kupwən, mətə hiamərui Loa nəha ia nəpɨn me.”

54  Wok Me 5:33Nəpɨn nəmə asori me səvəi nəkur Isrel həreɡi Stifen raməɡkiari, niemaha rəpi pɨk irəha. Kamhahi tərini revɨnraha tukwe. 55  Mat 22:44, Wok Me 2:33-34, Wok Me 5:31Mətə Stifen rerɨn ruvehe mukuər ia Nənɨmwɨn Ikinan. Rəkwətə ia nɨmaɡouaɡou, mətoni nukuraanien asori ruku pen ia kwopun Kumwesən ramarə ikɨn, mətoni mwi Iesu ramərer ia nɨkare Kumwesən mwatuk. 56  Kol 3:1Stifen rɨni mə, “Hətoni ro. Kəpuapen reitehi. Iakamətə Iəməti Iərmama fwe ia neiai ramərer ia nɨkare Kumwesən mwatuk.”

57 Mətə nəmə asori me səvəi nəkur Isrel hasək əpwəmwɨs, mho tukuahaɡ nəkwəreɡɨnraha. Irəha pam haiu, mhəuvən mə tuhəkwtəmhiri Stifen. 58  Wok Me 22:20Irəha həkwtəmhiri Stifen, mhəuvehi, mhəier ia Jerusalem, mənamhəkwi in ia kəruəterei mə tremhə. Nərmama səməme haməuəsi Stifen həpeki raka karkahu əpwəmwɨs me səvənraha, mhəfate pen ia nɨsui iərmama riti nəɡhɨn nə Sol.

59  Sam 31:5, Luk 23:46Nəpɨn kamhəkwi Stifen, raməfwaki mɨni mə, “Iesu Iərɨmənu, tikuvehi nənɨmwɨk.” 60  Luk 23:34Kurirə irə rɨnɨmwi nukurhun mi, məkwein əpwəmwɨs, mɨni mə, “Iərɨmənu, tikəpwəh nərpwɨnien noien ərəha i irəha kamho ia nirak.” Nəpɨn rɨni iamɨnhi irə, in remhə.