1  ✡ Wok Me 25:12Nəmə asori me həni mə kɨmaha tahəputə ia nɨtətə riti, mhəuvən fwe Itali. Irəha həuvehi Pol mɨne nərmama nepwɨn səməme kamhəmak ia kalapus, mhəuvehi mhəuvei pen ia rəɡi iaruaɡən riti nəɡhɨn nə Julias. In rasori ia naruaɡən me irəha hantret. Kani irəha mə Naruaɡən me səvəi Kiɡ Sisa. 2  ✡ Wok Me 19:29, Kol 4:10, Flm 24Nɨtətə riti sə ruku pen fwe Antramitiam muvehe mɨnamevən fwe kwopun me fwe Esia. Iahəputə irə mhəier. Iəmə Masetonia riti sə ruku pen ia taon nəha Tesalonaeka ruvehe kɨmaha min. Nəɡhɨn nə Aristakas. 3  ✡ Wok Me 24:23Kɨni rakwakwi irə iahapirapw fwe taon nəha Saeton. Julias rerɨn rəpou tɨ Pol, məseni in ruvarei mətoni in me nepwɨn. Nənə irəha hasitu irə. 4 Nəpɨn iahəputə mwi ia nɨtətə səkɨmaha mhəier ia kwopun nəha, iahaiu teɡɨn nɨkare tənə əmwerɨs nəha Saepras, tɨ nəri nə mə nɨmətaɡi raməpwi nɨtətə. 5 Iahəpi sɨmwɨn ia təsi nəha iruə ia profens mi nəha Silisia mɨne Pamfilia. Kurirə ikɨn iaheiwaiu pehe ia taon nəha Maera ia profens nəha Lisia mhəuvarei. 6 Ia kwopun nəha iəmə asori səvəi naruaɡən me rətoni nɨtətə riti sə ruku pen fwe Aleksantria mɨnamevən fwe Itali. Nənə ruvei pen kɨmaha irə.

7 Nɨtətə nəha ramaiu məru. Nəpɨn rɨpɨk rukurau, nənə iahaməmwur mhapirapw iruə ia taon nəha Nitas. Mətə ia kwopun nəha nɨmətaɡi rɨskai. Ko nɨtətə rɨpkərer mhə. Ro pen iahaiu teɡɨn tənə əmwerɨs nəha Krit, mhəukurau ia poen nəha Salmone. 8 Iahəmwur, mhaiu, mhesi pen nɨkare Krit, mhəuvehe ia kwopun riti kani mə Pasis Amasan ipaka tɨ taon nəha Lasea. 9 Ia naiuien səkɨmaha iahənouraha raka nəpɨn rɨpɨk. Rɨpko mhə nəpɨn amasan tɨ nɨrɨpɨn penien naiuien səkɨmaha mamhəuvən, tɨ nəri nə mə nəpɨn asori səvəi nəkur Isrel kani mə Nəpɨn Kauvehi Raka Nərəhaien Irə* Əvsini mwi Lev 16:30; 23:27-28, Nam 25:9.ruvəukurau raka. Nəpɨn səvəi nɨmətaɡi ruvəuvehe ipaka. Ro iamɨnhi irə Pol rəɡkiari pen m nərmama, mɨni mə, 10  ✡ Wok Me 27:22“Nərman, trɨni mɨnuə saməsuə mamhəuvən, iakətə mə narimnari me rɨpɨk trəmwhenɨmw. Rɨpko mhə kaɡo əpa mɨne nɨtətə, mətə tukouraha mwi nɨmɨruien me səkɨtaha.” 11 Mətə iəmə asori səvəi naruaɡən me rɨpkətərɨɡ mhə ia nəɡkiariien səvəi Pol, mətə ramətərɨɡ ia kapten səvəi nɨtətə mɨne iəmə i səvənhi nəha nɨtətə. 12 Nənə tɨ nəri nə mə rəknekɨn tɨ nɨtətə me mə tuhərer ia pasis nəha ia nəpɨn səvəi nəkwieiien, nərmama me həpɨk ia nɨtətə səkɨmaha hokeikei mə tahəier ia kwopun nəha, mharkut mə ko iaheste Finiks, pasis riti mwi fwe Krit sə raməti pen saotwes mɨne notwes. Həni mə pwəh nɨtətə səkɨmaha rərer afafa fwe ikɨn meste nəpɨn səvəi nəkwieiien rukurau.

13 Nəpɨn mətaɡi natoɡə rərer, mavən ouihi a, kru me səvəi nɨtətə səkɨmaha həreɡi mə rosi ko haiu mheste Finiks. Ro pen həuvehi utə aean sə hənosə irapw i raməkwtəmhiri nɨtətə. Nənə iahəier, mhaiu parei a, mamhesi pen nɨkare tənə əmwerɨs nəha Krit. 14 Mətə rɨpko mhə tui, mətaɡi asori riti kani mə Nɨpərapu rɨskəmter muku parei, 15 muəsi nɨtətə, məkəkini nɨpəseɡɨn. Iaharkut mə tahəkəkini nɨtətə, raiu atukwatukw, mətə rəknekɨn. Ro pen iahəpwəh, mhəmak pen ia nɨmətaɡi, mamhəuvən. 16 Iahəuvən ipaka tɨ tənə əmwerɨs ouihi nəha Kaota, mhaiu teɡɨn. Ia kwopun nəha kru me həmwur mhəuvehi utə kwəti bot səvəi nɨtətə. 17 Nəpɨn həuvəuvehi utə raka kwəti bot nəha mhəmri amasan, hosə irapw nəkwus rukurau irapw ia nɨtətə mutə pehe ia nɨkaren. Həvi tərini mə trəkwtəmhiri nɨpwrai nɨtətə. Kurirə ikɨn həhekɨr mə nɨmətaɡi trouini ərori pen nɨtətə ia nɨmaha fwe ia kwopun riti kani mə Sirtis. Ro pen həvi əse nivən, mhəmak pen ia nɨmətaɡi mamhəuvən. 18 Nɨmətaɡi nəha rasori pɨk, mauəsi pɨk kɨmaha. Ro pen rakwakwi irə kru me hənamərarki irapw kaɡo me. 19 Kɨni neis irə, həuvehi nore nɨtətə me ia rəɡɨnraha, mhərarki irapw. 20 Ia nəpɨn me rɨpɨk, iahəpkətə mhə meri ia ran mɨne kəməhau me ia nəpɨn. Mətaɡi nəha ramavən a, mamousi kɨmaha. Ro pen iahəreɡi mə na tahemhə pam.

21 Ia nəpɨn nəha tui kwopti, kɨmaha pam iahəpkani mhə nari. Nənə Pol rərer ia nəmrɨmaha mɨni mə, “Nərman, hiəpkətərɨɡ iou. Səpkəpwəh a nəputəien ia nɨtətə i, mhəier ia Krit, ko ramasan. Ko narimnari me həpkərəha mhə, mhəmwhenɨmw iamɨnhi. 22  ✡ Wok Me 27:10,31Mətə təkwtəkwuni iakani pehe tukumiaha i mə tihəpwəh nehekɨrien. Kɨmiaha riti trɨpkouraha mhə nɨmɨruien səvənhi, mətə nɨtətə a trəmwhenɨmw. 23 Kumwesən sə iakaməfwaki min in səvənhi iou. Nərineiv ia nəpɨn aɡelo riti səvənhi rier pehe tukw iou, 24  ✡ Wok Me 23:11mɨni mə, ‘Pol tikəpwəh nehekɨrien. Tikaməkeikei mərer ia nəmri Kiɡ Sisa fwe Rom. Ətə ro. Kumwesən ramasan tukw ik. Truvehimɨru ik kɨmiaha nərmama me pam ia nɨtətə i.’ 25 Ro iamɨnhi irə, nərman, tihəpwəh nehekɨrien. Iakahatətə ia Kumwesən səiou. In truvehimɨru kɨtaha pam i rəmwhen atukwatukw aɡelo nəha səvənhi rɨməni pehe tukw iou i. 26  ✡ Wok Me 28:1Mətə tsaməkeikei mhaiu mhəuvehi pekɨn nɨmaha ia tənə əmwerɨs riti.”

27 Nɨmətaɡi asori nəha rousi kɨmaha, məpwi irapw kɨmaha ia nəkwai təsi nəha kani mə Təsi Atrias.† Təsi Atrias nəɡhɨn riti mwi Təsi Metiterenian. Nəpɨn səro fotin irə, ia kurkwai nəpɨn, kru me rerɨnraha rɨrhi mə rosi iahənamuvehe ipaka tɨ tənə riti. 28 Ro pen irəha hosə irapw kwənəkwus riti let raməɡher pen ia nusvenhɨn, mhətoni mə təsi reiwaiu rəmwhen ia toti sefen meta. Həfwini ouihi a, mhosə irapw mwi, mhətoni mə təsi reiwaiu rəmwhen ia twenti eit meta. 29 Irəha həhekɨr mə kamo nɨtətə səkɨmaha rouini ərori pen ia nɨmaha riti. Ro iamɨnhi irə həuvən fwe kurirə ia nɨtətə, mhosə irapw aean kefə tuhəvi tərini nɨtətə, mamhəfwaki mə trɨran akwauakw. 30 Ia nəpɨn nəha kru me hokeikei mə tuhəivə raka ia nɨtətə mhap. Harhɨr irapw kwəti bot ia təsi, mamheikuə mə tuhəuvən fwe nɨpəseɡi nɨtətə, mhosə irapw aean me nepwɨn mwi tuhəvi tərini nɨtətə. 31  ✡ Wok Me 27:22Mətə Pol rɨni pen tɨ iəmə asori səvəi naruaɡən me mɨne naruaɡən me səvənhi mə, “Nəmə me nəha tuhamo a ia nəkwai nɨtətə. Kamo Kumwesən trɨpkuvehimɨru mhə kɨmiaha.” 32 Ro iamɨnhi irə naruaɡən me həuvən mhərai əmwesi nəkwus me səvəi kwəti bot, mharaka irə ramevən.

33 Ipaka rɨnamran, Pol raməkeikei mɨnraha mə tuhani nari, mamɨni mə, “Ipwet səneste nəpɨn fotin, mətə kɨmiaha hiəpkani mhə ihi nari. 34  ✡ Mat 10:30Ro iamɨnhi irə iakani pehe tukumiaha i mə tihaməkeikei mhani nari, pwəh rasitu ia kɨmiaha. Kɨmiaha riti trɨpkemhə mhə.” 35  ✡ Mat 15:36, 1Tim 4:4-5Pol rɨni iamɨnhi irə, nənə mərer ia nəmrɨnraha, muvehi bred, məfwaki mɨni vivi Kumwesən tukwe, məkwsen, mɨnaməni. 36 Nənə irəha hətoni, hənaməpwəh nehekɨrien. Irəha pam mwi hənamani nari. 37 (Kɨmaha pam tu-hantret-sefenti-sikis nərmama ia nəkwai nɨtətə nəha.) 38 Nəpɨn hani nari nəmwhen, həuvehi pak flaoa me fwe ia nəkwai nɨtətə, mhərarki irapw fwe ia təmwei təsi mə tuho nɨtətə rəruvərevə.

39 Nəpɨn rɨnamran, kru me həti pen mhətoni tənə riti. Həreirei mə nəfe nəha tənə, mətə hətə pasis riti nɨpəkɨr fwe ikɨn. Nənə hənuə ko həuvehi nɨtətə, mhəuvarei fwe ikɨn. 40 Ro pen hərai əmwesi raka nəkwus ia aean me səməme kamhəvi tərini nɨtətə, həmwhenɨmw. Həfi raka kwənəkwus ia niveiə mi sə krouəkəkini nɨtətə. Həvi nivən fwe ia nɨpəseɡi nɨtətə, rutə mə nɨmətaɡi trəkure irə. Nənə iahənamuvən mə tahəuvarei. 41 Mətə iahəuvən ia kwopun rəkwətə ikɨn, mhəuvehi pekɨn nɨmaha. Nɨpəseɡi nɨtətə rəkəkir pen əknekɨn ia nɨmaha. Kurirə irə təsi rɨnaməpwi ərori.

42 Ia nəpɨn nəha naruaɡən me kamhərai sun mə tuhousi əpune nərmama me səməme hamarə ia kalapus. Kamo heiai mhəuvarei mhap. 43 Mətə iəmə asori səvəi naruaɡən me rokeikei mə truvehimɨru Pol. Ro pen rɨnise nətərɨɡien səvəi naruaɡən me, marə mɨni pen tɨ nərmama səməme həukurən neiaiien mə tuhəivə irapw, mheiai, mhəuvarei. 44  ✡ Wok Me 27:22-25Səməme heiai mhəreirei, irəha tuhəkurirə, mheiai pen ia nɨpərpəri timpa mɨne nore nɨtətə me nepwɨn.