8
Uri'san Iyekuma Koro'tau Eposa'
1 E'tane Sises utɨ'pʉ Are' Wʉpʉ pona. 2 Mɨrɨ ema'sa' yau awanakʉi' iyenna'po'pʉ Esuwerʉ amʉ' use'mato', ɨpʉremato' iwʉ' pʉ'kʉ ta'. Anpisin pe ka'pon amʉ' amʉra'pʉ iwoi, mɨrɨpan ereuta'pʉ to' enupase'na. 3 Main pɨ' enupanin nan mɨrɨ awonsi'kɨ Pari'si amʉ' uya uri'san nee'pʉ, iyekuma koro'tau tʉneporo'pʉ kon, mɨrɨpan soto'ka'pʉ to' uya tu'kan kon annau, 4 mɨrɨpan kon uya ta'pʉ Sises pɨ', “Ti'sa, pʉse rɨ uri'san eposa' ina uya ekuman pɨ'. 5 Main yau Mosi' uya ina pɨ' tasa' kamoro waraino kon uri'sami'si amʉ' tʉwɨsan tɨ' ke, Ripaiti'kas 20:10; Isu'taronomi 22:22-24 tasa' iya. Ɨ'rɨ ken mʉkayan?” ta'pʉ to' uya. 6 Serɨ tukai' to' uya ekama'po'pʉ tʉmusunu kon pe eseru'tɨto' tʉuya'nokon ipɨkɨrɨ pe.
E'tane Sises e'tɨmuika'pʉ, mɨrɨpan e'sara'tɨ'pʉ non menuka pɨ' temiyatʉ ke. 7 Tekama'popɨtʉ pɨ' rɨ to' e'tane, iye'mʉ'sa'kasa' uya ta'pʉ to' pɨ', “Ɨnʉ' rɨ ɨ'koro'tawon kon esi yau imakooi pʉra, tɨwɨ si asara'tɨi'nokon tɨ' ke iwɨnɨ pɨ',” Susana 34 ta'pʉ iya. 8 Mɨrɨpan e'tɨmuikakaa'pʉ kanan non menukai'.
9 Mɨrɨ pɨ', kamoro etanin nʉ'san e'sara'tɨ'pʉ utɨpɨ' nɨ pɨ' tikin pa'ne, kɨɨyi' amʉ' wapiya, Sises rɨken tʉnonkai', uri'san nɨken si e'soto'kasa' mɨrɨ yau pokon pe. 10 Sises e'mʉ'sa'ka'pʉ, mɨrɨpan uya ekama'po'pʉ, “Ma'non, nai kamo si? Ɨnʉ' uya ɨri ta uya uya ɨyeno'masa' pʉra rɨ?” ta'pʉ iya.
11 “Itepuru, ɨnʉ' pʉra rɨ man,” ta'pʉ iya.
“Urɨ uya rɨ nɨrɨ si ɨri ta pe ɨyeno'mato' pʉra man. Enta si, makoi yau ɨuko'manto' tʉnonkai',” ta'pʉ iya.* Tu'kan nɨ imenukapɨ'sa' mɨrɨ awonsi'kɨ pena iwa main enpoikapɨ'sa' yau serɨ ton pʉra iyesi; tʉron nɨ ton yau iyesi Isaan 21:24 pɨkɨrɨ; tʉron nɨ ton yau iyesi Ʉru' 21:38 pɨkɨrɨ; tikin nan nɨ imenukasa' yau iyesi Isaan 7:36 pɨkɨrɨ.
Sises Pata Weyu
12 Ka'pon amʉ' auro'kakapʉ tʉuya a'tai kanan, Sises uya ta'pʉ, “Pata weyu pe esi. Ɨnʉ' rɨ upɨkɨrɨ tʉuye'sen uya, uko'man nɨto' weyu eporo mɨrɨ, mɨrɨ awonsi'kɨ ewarupɨ yau isato' oton pen nɨ,” Ipu'ketʉ 7:26; Ma'siu 5:14; Isaan 9:5 ta'pʉ iya.
13 Pari'si amʉ' uya ta'pʉ ipɨ', “Mɨrɨ si ɨiwano' pe ɨusekama, mʉkayai'ne' esi mɨrɨ i'napai rɨ pʉra rɨ,” Isaan 5:31 ta'pʉ to' uya.
14 Sises uya to' eikʉ'pʉ, “Uiwano' pe rɨ si usekama pe iyesi yau, ukayai'ne' nin si esi i'napairɨ rɨ, apʉne pʉra iwinɨ uye'sa' rʉ'pʉ mɨrɨ awonsi'kɨ utɨto' ya' i'tu uya. E'tane nai winɨ uye'sa', nai ya' utɨ tukai' i'tu auya'nokon pʉra iyesi. 15 Ka'pon pe kuru rɨ eseru aimenka auya'nokon; ɨnʉ' eseru aimenka uya pʉra nin man. 16 E'tane ɨnʉ' rɨ eseru aimenka uya pe iyesi yau, iyawɨrɨ kuru iku'sa' uya mɨrɨ, apʉne pʉra tikin sarɨ esi kasa pʉra, ikʉipʉnʉ, uyenno'nin nʉ'pʉ pokon pe esi. 17 Ɨiwano' kon nɨ Main, Mosi' winon yau iye'menukasa', asa'ron kon ka'pon amʉ' uya ekama a'tai i'napai rɨ iyesi tasa'. Isu'taronomi 19:15 18 Uiwano' pe rɨ si usekama, tʉron nɨ uyekamanin kanan esi ikʉipʉnʉ, uyenno'nin nʉ'pʉ,” ta'pʉ iya.
19 Mɨrɨ a'tai, to' uya ekama'po'pʉ, “Nai kʉrɨ ken si ɨkʉipʉnʉ?” ta'pʉ to' uya.
“Ui'tu auya'nokon pʉra iyesi, ukʉipʉnʉ rɨ nɨrɨ i'tu auya'nokon pʉra iyesi. Ui'tu auya'nokon yau, ukʉipʉnʉ rɨ nɨrɨ mi'tutʉi'no,” tukai' to' eikʉ'pʉ iya. 20 Serɨ ta pɨ' Sises esi'pʉ to' enupai'ma Esuwerʉ amʉ' use'mato', ɨpʉremato' iwʉ' pʉ'kʉ tau, to' use'mato' en ton pata piyau iwa esii'ma. E'tane ɨnʉ' uya a'si'pʉ pen nɨ, apʉne pʉra iweyu e'seposa' pʉra iyesi pɨ'.
Ɨutɨ Kon Pʉra Iyesi Utɨyai'ne' Ya'
21 Sises uya kanan takaa'pʉ to' pɨ', “Utɨto' oton mɨrɨ. Uwarinpato' auya'nokon oton, e'tane amakooi kon yau rɨ auma'tato' oton kon. Ɨutɨ kon pʉra iyesi utɨyai'ne' ya',” ta'pʉ iya.
22 Serɨ uya Esuwerʉ amʉ' usekama'po emapu'tɨ'pʉ, “Tiwano' pe pe' iye'wɨnɨ? Mɨrɨ pɨ' pe', ‘Ɨutɨ kon pʉra iyesi utɨyai'ne' ya',’ ta iya?” ta'pʉ to' uya.
23 E'tane miyarɨ rɨ ta'pʉ iya, “Iyo'non winon pe ɨwesi kon, itepoino winon pe e'tane. Serɨ non pon kon pe ɨwesi kon, serɨ non pon pe pʉra e'tane. 24 Auma'tato' oton kon amakooi kon yau ta'pʉ uya, kʉrɨ rɨ urɨ, ukayai'ne'† Kʉrɨ rɨ urɨ, ukayai'ne'; mɨrɨ pe pʉra, Kʉrɨ rɨ urɨ Esuwerʉ amʉ' pona, ipan kuru wakʉ Papa ese' pe “Yawe” esi'pʉ; tenpoikasen pe “Urɨ” tukai'. Isaan nʉmenuka'pʉ itekare yau, “Urɨ” tawon apurɨpɨtʉ'pʉ Sises uya kʉrɨ rɨ pe tesi ekamanin pe. apurɨ auya'nokon pʉra iyesi yau, auma'ta kon kuru rɨ amakooi kon yau,” ta'pʉ iya.
25 “Ɨnʉ' pe ken ɨwesi?” ta'pʉ to' uya ipɨ'.
“Mɨsi'kɨrɨ rɨ sa'ne kʉrɨ rɨ ukayai'ne' rɨ,” tukai' Sises uya to' eikʉ'pʉ. 26 “Eke pe rɨ tato' uya man ɨyeseru kon aimenka pe. E'tane uyenno'nin nʉ'pʉ kuru esi i'napairon pe; kʉrɨ rɨ winɨ uneta'pʉ nin ekama uya non pon kon pɨ',” ta'pʉ iya.
27 To' uya ito'ka'nʉkʉ pʉra iyesi'pʉ tʉkʉipʉnʉ pɨ' tauro'ka tane iya 'nokon. 28 Mɨrɨpan pɨ' Sises uya ta'pʉ, “Ka'pon, Papa winon, anʉnsa' auya'nokon a'tai ka'takʉi', mɨrɨ a'tai ui'tuto' auya'nokon oton ɨnʉ' pe esi tukai', mɨrɨ awonsi'kɨ ɨ'rɨ rɨ kupʉ uya pʉra iyesi uiwano' pe, e'tane ikʉipʉnʉ uya rɨken uyenupa'pʉ pɨ' usaurokʉ. 29 Uyenno'nin nʉ'pʉ rɨ pokon pe esi; tikin sarɨ unonkasa' iya pen, apʉne pʉra ipori'manin ku'nin pe esi ke,” ta'pʉ iya. 30 Isauro'tane rɨ marɨ, tu'kan kon uya rɨ apurɨto' tʉuya'nokon tʉrʉ'pʉ ipɨ'.
Epʉra'an Munkɨ Amʉ'
31 Esuwerʉ amʉ' tapurɨnin nan pɨ' ta'pʉ Sises uya, “Ɨyenupato' kon uya pɨ' auta'sisa' kon yau, upoitorʉ ton pe kuru rɨ ɨwesi kon mɨrɨ. 32 Mɨrɨ a'tai i'napairon i'tuto' auya'nokon oton, mɨrɨpan uya imo'kasa' pe ɨkupʉ kon mɨrɨ,” ta'pʉ iya.
33 To' uya eikʉ'pʉ, “Ina kamoro Epʉra'an payan ton; ɨnʉ' rɨ enawon kon ye' pen nɨ. Nai kasa imo'kasa' pe ɨwe'to' oton kon ta auya?” ta'pʉ to' uya. Ma'siu 3:9; Ʉru' 3:8
34 Sises uya to' eikʉ'pʉ, “I'napairon ekama uya ɨpɨ'nokon; tanporon kon nʉmakoitayai'ne' nan esi makoi poitorʉ ton pe. 35 Ipoitorʉ pe te'sen esi mɨrɨ tʉtonpa ton koro'tawon pen nɨ, e'tane imu rɨken esi mɨrɨ, mɨrɨ yawon tɨwɨro' e' pe rɨ. 36 Imu uya ɨmo'kasa' kon pe iyesi yau, imo'kasa' pe kuru rɨ ɨwesi kon mɨrɨ. 37 Epʉra'an payan pe ɨwesi kon tukai' si'tuyai', mɨrɨ rɨ e'tane uwɨnɨ pɨ' ɨye'kamasa' kon, apʉne pʉra umaimu pata pʉra rɨ ɨwesi kon wenai ayau'nokon. 38 I'napairon ekama uya ɨpɨ'nokon; unene'pʉ ikʉipʉnʉ piyau; ɨkʉipʉnʉ kon winɨ ɨneta'pʉ kon kupʉ auya'nokon nɨ nɨrɨ mɨrɨ,”‡ ɨkʉipʉnʉ kon winɨ ɨneta'pʉ kon kupʉ auya'nokon nɨ nɨrɨ mɨrɨ; mɨrɨ pe pʉra, mɨrɨ pe iyesi pɨ' ikʉipʉnʉ winɨ ɨneta'pʉ kon iku'tɨ'. Apʉne v. 58 enkɨ nɨrɨ. ta'pʉ iya.
39 “Epʉra'an kʉrɨ rɨ ina kʉipʉnʉ,” tukai' to' uya eikʉ'pʉ.
“Epʉra'an munkɨ pe rɨ rʉ'san pe ɨwesi kon yau, inkupʉ'pʉ mʉku'tʉi'no.§ Epʉra'an munkɨ pe rɨ rʉ'san pe ɨwesi kon yau, inkupʉ'pʉ mʉku'tʉi'no; mɨrɨ pe pʉra, Epʉra'an munkɨ pe ɨwesi kon yau, inkupʉ'pʉ iku'tɨ'. 40 Na'ne' rɨ si, uwɨnɨ pɨ' ɨye'kupʉ kon, ka'pon sa'ne i'napairon ekamanin nɨ ɨpɨ'nokon tʉneta'pʉ Papa winon. Epʉra'an uya mʉku'atʉi'ne' waraino ku'sa' pʉra rɨ iyesi. 41 Ɨkʉipʉnʉ kon nʉkupʉnʉ rɨ nin kupʉ auya'nokon mɨrɨ,” ta'pʉ iya.
“Pʉrau amʉ' ton pen nɨ ina, Papa rɨken kʉrɨ rɨ ina kʉipʉnʉ,” ta'pʉ to' uya.
Makoi Munkɨ Ton
42 Sises uya ta'pʉ to' pɨ', “Papa esi yau ɨkʉipʉnʉ kon pe, ui'nʉnkatʉi'no, Papa winɨpai uye'sa' pɨ' serɨ ya'. Uiwano' pe uye'sa' pen, e'tane uyenno'sa' iya. 43 Ɨ'rɨ pe iyesi pɨ' sa'man pe rɨ umaimu esi ɨpona'nokon? Umaimu ɨnetapai pʉra ɨwesi kon pɨ' iyesi. 44 Ɨkʉipʉnʉ kon, Makoi munkɨ pe ɨwesi kon, ɨkʉipʉnʉ kon maimu awɨrɨ e'pai ɨwesi kon. Te'wɨsen ye' kʉrɨ rɨ iyepiya'tɨ'pʉ si'kɨrɨ rɨ, tʉuta'sisen pen nɨ i'napairon pɨ', i'napairon ye' pe pʉra tesi pɨ'. Kasi pe iyesi a'tai, teseru pe rɨ te'sen kupʉ iya mɨrɨ, kasi ye' pe tesi pɨ' mɨrɨ awonsi'kɨ kasi ye' ton kʉipʉnʉ pe tesi pɨ'. Ipu'ketʉ 1:13; 2:24 45 I'napairon ekama tane uya, uyapurɨ auya'nokon pʉra iyesi. 46 Ɨnʉ' rɨ uya tʉmakooi ke ui'tu? I'napai rɨ usaurokʉ pe iyesi yau, ɨ'rɨ pe iyesi pɨ' uyapurɨpai pʉra ɨwesi kon? 47 Papa iwano' uya rɨ, Papa maimu eta mɨrɨ. Eta auya'nokon pʉra iyesi, apʉne pʉra Papa iwano' pe pʉra ɨwesi kon pɨ',” ta'pʉ iya.
Sises Usekama'pʉ
48 Esuwerʉ amʉ' uya eikʉ'pʉ, “Ina uya pe' ta pʉn Sameriya pon pe ɨwesi, ɨri a'kwarʉ yen pe?” ta'pʉ to' uya.
49 “Ɨri a'kwarʉ yen pen nɨ urɨ,” ta'pʉ Sises uya, “ukʉipʉnʉ nama uya, e'tane unama auya'nokon pʉra iyesi. 50 Uyapurɨpɨ'to' warinpa uya pen, e'tane moro iyesi mɨrɨ iwarinpanin; kʉrɨ rɨ kʉrɨ rɨ eseru aimenkanin. 51 I'napairon ekama uya ɨpɨ'nokon; umaimu awɨron esi yau, iyeri'to' oton pen nɨ,” ta'pʉ Sises uya.
52 Mɨrɨ pɨ' Esuwerʉ amʉ' uya, “Serɨ si ina uya i'tu ɨri a'kwarʉ yen pe ɨwesi tukai'! Epʉra'an erikʉ'pʉ, mɨrɨ awonsi'kɨ pu'kena' amʉ' rɨ nɨrɨ erikʉ'pʉ, mɨrɨ e'tane si ɨnʉ' rɨ esi yau umaimu awɨrɨ iyeri'to' oton pen nɨ ta auya. 53 Eke pe kuru pe' ina kʉipʉnʉ Epʉra'an entai ɨwesi? Iyerikʉ'pʉ, mɨrɨ awonsi'kɨ pu'kena' amʉ' rɨ nɨrɨ erikʉ'pʉ. Ɨnʉ' pe kuru ɨye'kupʉ?” ta'pʉ to' uya.
54 Sises uya to' eikʉ'pʉ, “Uiwano' pe utapurɨpɨtʉ yau, utapurɨ pe pʉra rɨ iyesi. Ukʉipʉnʉ, ina e'to' itese' pɨ' mʉkayatʉi'ne' uya nin uyapurɨpɨtʉ mɨrɨ. 55 I'tu tane auya'nokon pʉra rɨ, i'tu uya nin. I'tunin pen urɨ ta uya yau, kasi pe esi, akasa'nokon, e'tane i'tu uya, imaimu awɨrɨ nɨrɨ esi. 56 Ɨkʉipʉnʉ kon, Epʉra'an esi'pʉ pori' pe uweyu ento' oton tʉuya pɨ'; mɨrɨpan uya ensa' epori'ma'pʉ,” ta'pʉ iya.
57 “50 kaisa rɨ pʉra rɨ ɨwʉipiyaai man, mɨrɨ pe' e'tane Epʉra'an ene'pʉ auya?” ta'pʉ Esuwerʉ amʉ' uya ipɨ'.
58 “I'napairon ekama uya ɨpɨ'nokon; Epʉra'an entu rawɨrɨ rɨ, urɨ esi* Urɨ esi—Esuwerʉ amʉ' pona, ipan kuru wakʉ Papa ese' pe “Yawe” esi'pʉ; tenpoikasen pe “Urɨ” tukai'. Isaan nʉmenuka'pʉ itekare yau, “Urɨ” tawon apurɨpɨtʉ'pʉ Sises uya kʉrɨ rɨ pe tesi ekamanin pe. “Urɨ” mɨrɨ Papa ese' “Yawe” tato' Esuwerʉ amʉ' uya, ipan kuru wakʉ Papa ta e'kwa pe. Apʉne Isaan 6:35; 8:24; 9:5; 10:7, 11; 11:25 enkɨ.!” ta'pʉ iya to' pɨ'. 59 Mɨrɨ pɨ', tɨ' amuku'pʉ to' uya ipona eno'mapɨ'to' pe tʉuya'nokon, e'tane Sises e'so'namʉ'pʉ, itɨ'pʉ Esuwerʉ amʉ' use'mato', ɨpʉremato' nono apai.
8:5 Ripaiti'kas 20:10; Isu'taronomi 22:22-24
8:7 Susana 34
*8:11 Tu'kan nɨ imenukapɨ'sa' mɨrɨ awonsi'kɨ pena iwa main enpoikapɨ'sa' yau serɨ ton pʉra iyesi; tʉron nɨ ton yau iyesi Isaan 21:24 pɨkɨrɨ; tʉron nɨ ton yau iyesi Ʉru' 21:38 pɨkɨrɨ; tikin nan nɨ imenukasa' yau iyesi Isaan 7:36 pɨkɨrɨ.
8:12 Ipu'ketʉ 7:26; Ma'siu 5:14; Isaan 9:5
8:13 Isaan 5:31
8:17 Isu'taronomi 19:15
†8:24 Kʉrɨ rɨ urɨ, ukayai'ne'; mɨrɨ pe pʉra, Kʉrɨ rɨ urɨ Esuwerʉ amʉ' pona, ipan kuru wakʉ Papa ese' pe “Yawe” esi'pʉ; tenpoikasen pe “Urɨ” tukai'. Isaan nʉmenuka'pʉ itekare yau, “Urɨ” tawon apurɨpɨtʉ'pʉ Sises uya kʉrɨ rɨ pe tesi ekamanin pe.
8:33 Ma'siu 3:9; Ʉru' 3:8
‡8:38 ɨkʉipʉnʉ kon winɨ ɨneta'pʉ kon kupʉ auya'nokon nɨ nɨrɨ mɨrɨ; mɨrɨ pe pʉra, mɨrɨ pe iyesi pɨ' ikʉipʉnʉ winɨ ɨneta'pʉ kon iku'tɨ'. Apʉne v. 58 enkɨ nɨrɨ.
§8:39 Epʉra'an munkɨ pe rɨ rʉ'san pe ɨwesi kon yau, inkupʉ'pʉ mʉku'tʉi'no; mɨrɨ pe pʉra, Epʉra'an munkɨ pe ɨwesi kon yau, inkupʉ'pʉ iku'tɨ'.
8:44 Ipu'ketʉ 1:13; 2:24
*8:58 Urɨ esi—Esuwerʉ amʉ' pona, ipan kuru wakʉ Papa ese' pe “Yawe” esi'pʉ; tenpoikasen pe “Urɨ” tukai'. Isaan nʉmenuka'pʉ itekare yau, “Urɨ” tawon apurɨpɨtʉ'pʉ Sises uya kʉrɨ rɨ pe tesi ekamanin pe. “Urɨ” mɨrɨ Papa ese' “Yawe” tato' Esuwerʉ amʉ' uya, ipan kuru wakʉ Papa ta e'kwa pe. Apʉne Isaan 6:35; 8:24; 9:5; 10:7, 11; 11:25 enkɨ.