17
Nduuvitaáⁿ yā na yáāⁿ Tesalónica
1 Cho'ó yā yáāⁿ Anfípolis, cho'ó yā yáāⁿ Apolonia ní ndaá yā na yáāⁿ Tesalónica. Naachi vɛ́ɛ́ 'áámá yaācū sinagoga yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ. 2 Ní Pablo miiⁿ ti 'āā ndii nííⁿnuⁿ yā chēⁿ'e yā naachi snéé 'iiⁿ'yāⁿ. Ní 'iiⁿnuⁿ sábado chi ntaavi'tuunúuⁿ yā, caⁿ'a yā ndúúcū nducyaaca yā nduudú yeⁿ'e Dendyuūs. 3 Chi'cueeⁿ sá ní caⁿ'a sa yeⁿ'ē chi neené nguūⁿ na Escrituras. Ngaⁿ'ā sa chi canéé chi Cristo 'cuūvi yā ní nnduuchí yā nguaaⁿ tináⁿ'ā. Ní Jesús yeⁿ'e chi 'úú chi ngaⁿ'á, Jesús miiⁿ chi Cristo chi Ndyuūs dɛɛvɛ yā.
4 Náⁿ'a 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ s'téénu yā ní nduuvidaamá yā ndúúcū Pablo ndúúcū Silas ndúúcū n'deee n'dáí 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi nguɛ́ɛ́ yeⁿ'ē ndaata Israel chi 'iiⁿ'yāⁿ n'dai taavi, ndúúcū n'deee n'dáí n'daataá chi n'dáí taavi, nguɛ́ɛ́ duu'ví yā. 5 Tuu'mi ní 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ chi nguɛ́ɛ́ i'téénu yā ní ngueé yā sta'á yā náⁿ'ā saⁿ'ā chi nguɛ́ɛ́ n'daacā saⁿ'ā chi 'daān'dī. Ní n'deeé nduuvidaamá yā ní nduuvi taáⁿ yā 'iiⁿ'yāⁿ yáāⁿ miiⁿ ní ndaa staⁿ'a vaadicadiinuuⁿ yeⁿ'é yā. Ní sta'á yā 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e vaacu Jasón. Ní neⁿ'é yā tun'dáa yā Pablo ndúúcū Silas nanááⁿ 'iiⁿ'yāⁿ yáāⁿ miiⁿ. 6 Naati nguɛ́ɛ́ nindaāca yā 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ. Candɛ́ɛ yā Jasón ndúúcū náⁿ'ā hermanos nanááⁿ 'iiⁿntyeⁿ'ē yeⁿ'e yáāⁿ miiⁿ. Ní 'cai yiicú yā: Sáⁿ'ā s'ūūⁿ nidi'vaachi sā nducyáácá 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'ē núúⁿmáⁿ iⁿ'yeēⁿdī ní ndaa sa ndii 'múúⁿ. 7 Ní Jasón miiⁿ snée yā 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ na vaacu sa. Ní nducyaaca yā nguɛ́ɛ́ idiíⁿ yā tan'dúúcā chi ngaⁿ'ā César. 'Iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ ngaⁿ'á yā ti vɛ́ɛ́ táámá rey chi Jesús.
8 Ní 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ ndúúcū 'iiⁿntyéⁿ'ē yeⁿ'e yáaⁿ 'cūū nduuvi taáⁿ yā taachí ch'iindiveéⁿ yā chuū. 9 Tuu'mi ní sta'á yā tuumi yeⁿ'ē Jasón ndúúcū náⁿ'a yā ní n'dɛɛchi yā 'iiⁿ'yāⁿ.
Pablo ndúúcū Silas na yáāⁿ Berea
10 Tuu'mí nūuⁿ hermanos dichó'o yā Pablo ndúúcū Silas ndii yáāⁿ Berea. Ní taachí ndaá yā miiⁿ ní sndaa yā na yaacū sinagoga yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ. 11 'Iiⁿ'yāⁿ s'uuⁿ n'daacá yā nanááⁿ Dendyuūs nguɛ́ɛ́ tan'dúúcā 'iiⁿ'yāⁿ chi snée yā na yaāⁿ Tesalónica. Sta'á yā nduudu miiⁿ ndúúcū vaadī yeenú ní ch'eeⁿ yā nguuvi nguuvi Escrituras. Neⁿ'é yā n'diichí yā, ¿'áá cuaacu chi 'tíícā? 12 Neené 'yaaⁿ yā s'téénu yā, n'daataá chi nguɛ́ɛ́ yeⁿ'e ndaata Israel chi táⁿ'ā n'dai taavi ndúúcū nééné 'yaaⁿ saⁿ'ā. 13 Taachi 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ yeⁿ'e yáāⁿ Tesalónica chicadíínuuⁿ yā chi 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e yáāⁿ Berea 'aa deenú ntúuⁿ yā yeⁿ'ē nduudu yeⁿ'e Dendyuūs cáávā chi ngaⁿ'a Pablo, tuu'mi ní cheⁿ'é yā miiⁿ. 'Tíícá ntúūⁿ ca'á yā vaadī 'caa'va 'yaaⁿ 'iiⁿ'yāⁿ. 14 Hora mííⁿ nūuⁿ hermanos dichó'o yā Pablo ndíí na nuūⁿnīⁿ'yáⁿ'ā. Ní Silas ndúúcū Timoteo ch'ɛɛtinée yā miiⁿ. 15 'Iiⁿ'yāⁿ chí cánéé chi can'dáa yā Pablo, candɛ́ɛ yā saⁿ'a miiⁿ na yáāⁿ Atenas. Ní Pablo ca'a sa orden 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ chi dichó'o yā Silas ndúúcū Timoteo naachí cunée sa chinúúⁿ cueⁿ'é 'nūūⁿ. Ní cueⁿ'ē 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ.
Pablo na yáāⁿ Atenas
16 Pablo miiⁿ canee ngiinu sa 'iiⁿ'yāⁿ na yáāⁿ Atenas. Ní neené ndaachi ndíí espíritu yeⁿ'ē sa taachí n'diichi sa nducyaaca 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'ē yáāⁿ chi nééné i'téénu yā ídolos. 17 Caⁿ'a yā n'deee n'dáí ná yaācū sinagoga ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ Israel s'eeⁿ ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ chi i'téénu yā chi maaⁿ ní 'iiⁿ'yāⁿ Israel. Ní nguuvi nguuvi caⁿ'a ntuúⁿ yā ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ chi sneé yā nii'vɛ̄ɛ̄. 18 Ní náⁿ'ā 'iiⁿ'yāⁿ chi ch'eēⁿ chi neené n'dáí tiīiⁿ, 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ epicúreos, yeⁿ'ē 'iiⁿ'yāⁿ estoicos ní n'gɛɛcú cheendí yā ndúúcu yā. Ní n'dúúví 'iiⁿ'yāⁿ ngaⁿ'á yā: ¿Dɛ'ɛ neⁿ'é caaⁿ'maⁿ sáⁿ'a 'cūū chí tá'tiī n'deēé ngaⁿ'ā sá? Ní náⁿ'a yā ní caⁿ'a yā: Ngaⁿ'ā sa tan'dúúcā chi 'iiⁿ'yāⁿ chi ngaⁿ'a yeⁿ'é ndyuūs ngai. Pablo miiⁿ caⁿ'a yā yeⁿ'ē evangelio chi ndúúdú ngai yeⁿ'ē Jesucristo ní yeⁿ'ē 'iiⁿ'yāⁿ chí nnduuchí yā nguaaⁿ tináⁿ'ā. 19 Ní sta'á yā saⁿ'ā ní ndaá yā nanááⁿ 'iiⁿntyéⁿ'ē ndúúcu sa yiīcū chi nguuvi Areópago. Ní caⁿ'a yā: ¿'Áá cuuvi cádíínuuⁿ 'nū dɛ'ɛ̄ chi ca'cueéⁿ nī chí ngai chí ngaⁿ'a nī? 20 Ngaⁿ'a nī dendu'ū chi n̄'daaⁿ ní neⁿ'é 'nū cadiinuuⁿ 'nū dɛ'ɛ neⁿ'e caaⁿ'māⁿ chuū.
21 (Naati 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e yáāⁿ Atenas ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ chi snúuⁿ yúúní chi snée yā miiⁿ, nguɛ́ɛ́ tuumicadíínuuⁿ yā yeⁿ'ē taama naaⁿ, caati dámaāⁿ neⁿ'e yā 'caandiveéⁿ yā ní caaⁿ'maⁿ yā cosa chí ngai.)
22 Tuu'mi ní Pablo mííⁿ chééndii sa náávtaⁿ'ā 'iiⁿntyéⁿ'ē yiīcū chi nguuvi Areópago, ní caⁿ'a sa: Ndís'tiī saⁿ'a yeⁿ'e yaāⁿ Atenas, 'úú tuumicadiinúúⁿ yeⁿ'e nī chí neené i'téénu nī ndyuūs s'eeⁿ. 23 Cho'ó ní n'diichí lugar naachi cu'téénu nī ndyuūs s'eeⁿ yeⁿ'é nī. Ndaacá 'áámá na santo naachi canéé nguūⁿ nduudu 'cūū, NDYUŪS CHI NGUƐ́Ɛ́ N'DIICHI YÚ. Ndyuūs chi ndís'tiī nguɛ́ɛ́ n'diichí nī ní i'téénu nī, Ndyuūs miiⁿ chi 'úú ní ngaⁿ'á.
24 Ndyuūs chi din'dái yā iⁿ'yeeⁿdī ndúúcū tanducuéⁿ'ē chi vɛ́ɛ́ iⁿ'yeēⁿdī, Señor miiⁿ chí yeⁿ'é yā nanguuvi ndúúcū yeⁿ'ē na yáⁿ'āa miiⁿ. Ní nguɛ́ɛ́ canúuⁿ yā yaācū chi nín'dai ta'ā 'iiⁿ'yāⁿ. 25 Ndíí nguɛ́ɛ́ ndúú chí neⁿ'é yā dɛ'ɛ̄ vɛɛ yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ caati 'iiⁿ'yāⁿ miiⁿ ní ca'a yā vida nducyaaca 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e íⁿ'yeeⁿdī ndúúcū 'yúúné chi yíícú yā ndúúcū tanducuéⁿ'ē dendu'ū.
26 Ndyuūs diiⁿ yā chi 'áámá ndaata nducyáácá 'iiⁿ'yāⁿ chi 'cuɛɛtinée yā vmnaaⁿ yáⁿ'āa. Ní vmnááⁿ vmnaaⁿ diíⁿ yā señalar yáⁿ'āa naachi 'cuɛɛtinée yā ndúúcū tiempo chí 'cuɛɛtinée yā na yáⁿ'āa. 27 Dendyuūs s'neéⁿ yā 'iiⁿ'yāⁿ na yáⁿ'āa chi n'nuúⁿ yā Dendyuūs miiⁿ ndúúti chi cuuvi ndaā niiⁿnúⁿ yā níícú ndaacá yā 'iiⁿ'yāⁿ, 'áárá chi cuaacu nííⁿnyúⁿ nguɛ́ɛ́ yaⁿ'ai canée yā yeⁿ'e ca'áámá ca'áámá s'uūuⁿ. 28 Ní cucáávā 'iiⁿ'yāⁿ miiⁿ canduuchi yú ní inuⁿ'u yú ndúúcu yā ní s'uuúⁿ 'cuɛɛtinée yú ndúúcu yā. Tan'dúúcā chi caⁿ'a tanáⁿ'ā 'iiⁿ'yāⁿ poetas yeⁿ'é nī: Tí ndáátá yeⁿ'ē Ndyuūs s'uuúⁿ. 29 Canee yú na ndaata yeⁿ'é Dendyuūs. Nguɛ́ɛ́ cánéé chi nadacadíínuuⁿ yú chi Dendyuūs miiⁿ tan'dúúcā 'dííⁿnguaaⁿ 'iiⁿ'yāⁿ, tan'dúúcā 'dííⁿnguɛɛ 'iiⁿ'yāⁿ, tan'dúúcā tuūú 'iiⁿ'yāⁿ, tan'dúúcā chi saⁿ'ā din'dái ndúúcū vaadi cadiinūuⁿ yeⁿ'ē sa. 30 Tuu'mi ní Dendyuūs nguɛ́ɛ́ diíⁿ cuenta yeⁿ'ē tiempo yeⁿ'e vaadī tonto yeⁿ'e 'iiⁿ'yāⁿ. Maaⁿ ní Ndyuūs ca'á yā orden nducyaaca 'iiⁿ'yāⁿ nducuéⁿ'ē cuaaⁿ chi 'iiⁿ'yāⁿ ndaacadáámí yā yeⁿ'ē nuuⁿndí yeⁿ'é yā. 31 Cáávā chuū Dendyuūs 'cuuⁿ'miⁿ yā 'áámá nguuvi chi diíⁿ yā juzgar 'iiⁿ'yāⁿ yeⁿ'e iⁿ'yeeⁿdī ndúúcū justicia cucáávā saⁿ'ā miiⁿ chí ndɛɛvɛ. Cáávā saⁿ'ā miiⁿ Dendyuūs diíⁿ yā chi nducyaaca 'iiⁿ'yāⁿ deenú yā chi cuaacu chi Dendyuūs nadacuéeⁿ yā saⁿ'ā nguaaⁿ tináⁿ'ā.
32 Taachí ch'iindiveéⁿ yā chi nnduuchi yā nguaaⁿ tináⁿ'ā, náⁿ'ā yā diīⁿ duuchí yā 'iiⁿ'yāⁿ. Níícú náⁿ'a yā caⁿ'a yā: 'Āā 'caandiveeⁿ ntúuⁿ 'nū yeⁿ'é nī ndii táámá.
33 Pablo miiⁿ nan'daa sa naavtaⁿ'ā yeⁿ'é yā. 34 Náⁿ'a yā chi'téénu yā ní nduuvidaamá yā ndúúcū Pablo miiⁿ. Nguaaⁿ 'iiⁿ'yāⁿ miiⁿ canee 'áámá saⁿ'ā Dionisio yeⁿ'ē 'iiⁿntyéⁿ'ē concilio chi nduuvidaamá yā na lugar Areópago ndúúcū 'áámá n'daataá chí nguuvi tá Dámaris, ndúúcū táámá 'iiⁿ'yāⁿ s'eeⁿ ndúúcū 'iiⁿ'yāⁿ miiⁿ.