Baluwa kwa
Waebulaniya
Chilongole
Chitabu cha Waebulaniya ndo baluwa ilinguwakangaza nhumbula kwa vila yangulajila vila Yesu vyoyatawize uloli wa Igano lya katali. Baluwa ayi nayandichigwa kota usenga wa mdamla. Hana mzidi wa vinhu vya kukumbuka vifichile makumi sita kuli Ilagano lya katali vyandichigwe Chiebulaniya vilingulajila vila Yesu Kilistu vyoyatawize uloli na mijito ja utambika ukulu wa Chiyahudi. Kwa chiwalo achi chitabu achi chiwa cha kuwakangaza nhumbula Wayahudi walingumkunda Kilistu. Baluwa kwa Waebulaniya yangulajila ndaze Yesu vyoyatawize malajizo Nguluwi yampele Musa leka kuwadita watambika waleche kulavya nhambiko kahi. Yesu ndo nhambiko kwa gehile geng'ha, kamwe na mhela weng'ha. Wanhu walingumkunda Kilistu kuli mhela awu wa sambi, wochifika wochikangaza nhumbula kuli baluwa kwa Waebulaniya kwa kulutilila kumuwinza Yesu Kilistu kwa vila ndo yumwe yotuditile hetwe tweng'ha kukunda kuli Nguluwi na kahi kulutilila kumkunda heye (12:2).
Kuduhu ne yumwe yamzelele yalihi yandiche baluwa kwa Waebulaniya, ila wasomile wangijesa hanji nayandichigwa na mtumigwa Paoli au na Lukasi au na Banaba. Mhela woyandichigwe hauzeleche, ila yangujesigwa kota nayandichigwa kuli mihela makumi saba haganafika hala Yesu naloyavumbuche, ila yandiche baluwa ayi kangulonga mbuli ya Yelusalemu kota vila nahaibomoligwe. Baluwa ya Waebulaniya nayandichigwa kuli muji wa Loma (13:24). Na ihilikwa kuli vilundo vinji vya wanhu walingumkunda Kilistu.
Gali Mgati
Yandiche kangulajila kota Yesu ndo yawele mkulu kwa waloli na wahilisi wa kilanga (1:1-4:13).
Kahi kangulutilila kulajila kota Yesu ndo mkulu kwa watambika walingukola mijito kuli Ng'handa ya Nguluwi ako Yelusalemu (4:14-7:28).
Kahi mijito ya Yesu ndo ng'hulu kusinda Igano lya katali Nguluwi lyoyawichile kwa wanhu wa heye kukolela Malajizo yampele Musa (8:1-10:31).
Loyalonjile kota Yesu ndo Mkulu kwa chila nzila, yandiche kangulavya malajizo menji kwa madito (10:32-13:17).
Mwiso yandiche kangugomanyiza baluwa kwa kuwakangaza nhumbula na kuwalamsa (13:18-25).
1
Nguluwi kangulonga na wanhu kukolela Mwanage
1 Aho katali, Nguluwi nakalonga na wasekulu wa hetwe mala nyinji kwa nzila zinjizinji na kwa kukolela waloli, 2 ila mazuwa gano ga mwiso kalonga na hetwe kukolela Mwanage. Heye ndo yawele kukolela Nguluwi nakalumba ulanga na isi na vinhu vyeng'ha vilimumo, nakamhagula na kuvidita vinhu vyeng'ha viwe vya heye. 3 Heye ndo lung'halo lwa ukulu wa Nguluwi, na kiwhana ng'hatu na vyoyali heye Nguluwi, yoiyegamiza isi kwa ulonzi wake luwele na ludali. Hanga loyasindile kuwahovuga wanhu na wihe wa hewo, nakekala ako kuchanya kilanga, nzingo ya kudilo kwa Nguluwi mkulu.
Ukulu wa Mwana wa Nguluwi
4 Mwana ndo mkulu kuleka mhilisi wa kilanga, kota vila itagwa loyapegwe na Nguluwi lyangulajila kota ndo likulu kusinda itagwa lyao. 5 Mina Nguluwi hamlonjele hebu ne yumwe wa wala wahilisi wa kilanga,
“Hegwe ndo mwana wa heni,
lehano ndangulonga, weng'ha wavizele kota heni nda mhaza wa hegwe.”
Na wala hamlonjele mhilisi yoneche,
“Heni ndowa Mhaza wa heye,
na heye kowa mwana wa heni.”
6 Ila Nguluwi loyali yomlajiza Mwanage wa udewele kuli isi nakalonga,
“Wahilisi wa kilanga weng'ha wamfugamile.”
7 Ila kwa mbuli ya wahilisi wa kilanga nakalonga,
“Nakawadita wahilisi wa kilanga wa heye wawe mbeho,
na vitumagwa wa heye wawe ilapi lya chiluli.”
8 Ila kwa Mwanage, Nguluwi nakalonga,
“Undewa wa hegwe, gwaa Nguluwi, wangikala mazuwa gose!
Hegwe kwanguwalongoza goya wanhu wa hegwe.
9 Hegwe nakugana gatanganiche na kuzudila wihe,
kwa chiwalo acho, Nguluwi, yawele Nguluwi wa hegwe,
nakakuhagula hegwe,
kawaleka wayago, ahyo, nakakumemeza usangalalo.”
10 Na kahi, nakalonga,
“Mkulu, aho mwaluko, nakuwika msisi wa isi,
na kilanga ndo mijito ya moko ga hegwe.
11 Azo zokwaga, ila hegwe kopona ng'hatu,
zeng'ha zolala kota nguwo.
12 Kozibinabina kota lutemvu,
nazo zogaluswa kota igolole lilalile,
Ila hegwe ndo yuyula du,
na ukomu wa hegwe hauduma hebu.”
13 Nguluwi nahamlonjele ne yumwe wa wahilisi wa kilanga wa heye,
“Wikale nzingo ya heni ya kudilo,
mbaka ndiwadite wang'honyo wa hegwe wawe chigoda cha kuwichila magulu ga hegwe.”
14 Lelo, wahilisi wa kilanga ndo choni? Ila ndo muhe hela wawele vitumagwa wa Nguluwi na wala wawele ngulajizwa kuwatanza wala woubochela ulohozi.