Baluwa ya Paoli kwa wanhu wa
Efeso
Chilongole
Baluwa kwa Waefeso nayandichigwa mhela wuwula vyoyandiche baluwa kwa Wakolosai kuli mhela wa makumi sita loyavumbuche Yesu. Yandiche baluwa ayi kangizelesa yuye kota ndo Paoli (1:1). Wasomile wangukunda kota Paoli nakandika baluwa kwa Waefeso hanga yahela ulamso wa chiwunhu kota vyoiwele mli baluwa kwa Wakolosai. Kwa mbuli ayi ndo mina ihilikwa honhu henji mli vilundo vya wanhu walingumkunda Kilistu kuli mkowa weng'ha. Paoli kahi kangulonga kota nayali mchinweng'ho nayandiche baluwa ayi (3:1, 4:1 na 6:20). Paoli kaihilika baluwa kukolela Tichikasi loyali mmajendo kuwajendela chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu ako Efeso (6:2-22).
Efeso nawali muji mkulu ako Loma kuli mkowa wa Asiya ndodo. Efeso nawali muji utanganiche kwa vila nauhaguligwa kuzenjigwa ng'handa ya mlungu wa udesi Alitemi ya Ugilichi (Madito 19:23-31). Chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu ako Efeso nachaluka goya, ila hamba nachaluka kutweguka (Ugubulo 2:1-7).
Paoli kangulonga kuli nusu ya baluwa ya heye kota ndaze Nguluwi vyoyawahagule wanhu wa heye na kuwalohola kulawila hali gehile ga hewo kukolela Yesu Kilistu. Kanguwhaniza chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu ndo lukuli na Kilistu ndo mutwi na kahi kota iganga lya nzingo ya ng'handa. Na nusu ya baluwa ya heye iponile, Paoli kangulavya malajizo kwa wanhu walingumkunda Kilistu kikala goya.
Gali Mgati
Kuli sula ya 1:1-2 Paoli kangizelesa yuye na kuwalamsa Waefeso.
Hamba kangulonga vila wanhu walingumkunda Kilistu vyowalingiganigwa kilumba na Kilistu (1:3-3:21).
Hamba Paoli kangwandika vila wanhu walingumkunda Kilistu vyowalingiganigwa kikala (4:1-6:20).
Mwiso Paoli kangulavya ulonzi wa mwiso.
1
1 Heni Paoli ndili mtumigwa wa Yesu Kilistu kwa ligano lya Nguluwi.
Ndanguwandichilani hemwe wanhu wa Nguluwi ako Efeso, muwele mtanganiche kuli kilumba na Yesu Kilistu.
2 Ndanguwaganilani utambichizo na kikala goya kulawila kwa Nguluwi Mhaza wa hetwe na kwa Mkulu Yesu Kilistu.
Utambichizo wa Chimuhe
3 Yatogoligwe Nguluwi na Mhaza wa Mkulu wa hetwe Yesu Kilistu! Kwa vila kuli kilumba na Kilistu katutambichiza kwa kutuganila utambichizo wa Chimuhe kilanga. 4 Ahyo, isi naloing'hali kulumbigwa, Nguluwi nakatuhagula tuwe wa heye kuli kilumba na Kilistu leka tuwe welile tulihela wihe hali heye. Kwa chiwalo cha igano lya heye, 5 Nguluwi yali yaganile kulawila mwaluko, kutigala kwa heye kota wanage kukolela Yesu Kilistu. Ndo vyoyaganile na chimnojeze. 6 Lelo, tumtogole Nguluwi kwa chiwalo cha utambichizo wa heye uwele na ukulu woyatupele hela, kwa kukolela mwanage yamganile! 7 Mina kwa danda ya heye Kilistu hetwe twangilejeha, kuta twangusilwa gehile ga hetwe. Ndo vyouwele ukulu wa kunoga kwa Nguluwi, 8 yatupele bwelele! Kwa luhala na kudaha kwa heye kweng'ha. 9 Na Nguluwi katuzelesa gala ga heye gonayavisile, go yaganile na kudita. Nakanojezwa na kugana kudita kuli Kilistu. 10 Ago gokoleka mazuwa gala Nguluwi yawichile, mhela wone ufiche ndokungajiza hamwe vilumbigwe vyeng'ha na chila chinhu kilanga na kuli isi, Kilistu kowa mkulu wa vinhu avyo vyeng'ha.
11 Vinhu vyeng'ha navikoleka kota Nguluwi navyoyaganile, na Nguluwi yatuhagule hetwe tuwe wa heye, kukolela Yesu Kilistu kota navyoyaganile, nakagana ahi kulawila mwaluko. 12 Lelo, hetwe tulongole kitumbila Kilistu twangulapigwa kumtogola Nguluwi kwa mbuli ya ukulu wa heye!
13 Na hemwe kahi wanhu hamuwele Wayahudi, namuuhulika usenga ukomya kwa Mbuli Inojile iwagalileni ulohozi. Namumkunda Kilistu, na Nguluwi nakawawika ulajilo hemwe kwa kilumba na Kilistu, muwe wanhu wa heye kwa kuwapani yula Muhe Yelile yoyalagane na hetwe kutugalila. 14 Ayo Muhe ndo kotawiza kupegwa geng'ha gala ga Nguluwi yalonjile kuwegalila wanhu wa heye, na mbuli ayi yangutawiza kota Nguluwi kowadita welejehe ng'hatu weng'ha wawele wa heye. Lelo, tumtogole Nguluwi kwa ukulu wa heye!
Paoli vyoyawalandile Waefeso
15 Kwa chiwalo acho, kulawila hony'uliche mbuli ya makundo ga hemwe kwa Mkulu Yesu, na igano lya hemwe kwa wanhu weng'ha wa Nguluwi. 16 Silechile ng'o kuta malumbo Nguluwi kwa chiwalo cha hemwe. Ndanguwakumbuka kuli kulanda kwa heni, 17 leka Nguluwi wa Mkulu wa hetwe Yesu Kilistu, Mhaza yawele na ukulu, yawape Muhe wa heye yowapa luhala na kuwagubulilani leka mumzele goya Nguluwi. 18 Ndangumlanda Nguluwi yawadite mvizele goya, ula utumbilo woyachemeleni na ukulu wa heye ula woyawawichile wanhu wa heye. 19 Muweze kuvizela vyoyawele na ludali luwele lukulu ng'hatu kwa chiwalo cha hetwe wotulingukunda. Ludali alo, lwangudita mijito mgati mwa hetwe ndo kiwhana na ludali lula lukulu ng'hatu. 20 Imzilipule Kilistu kuli wabagame, nakamkalichiza nzingo ya kudilo kuwele honhu hake ha ulongozi kilanga. 21 Ako kilanga, Kilistu kangulongoza hali chila undewa na ludali na ukulu na kolongoza hali chila ukulu ulinguhega na chila itagwa lilinguchemigwa kuli isi ayi na kuli isi ilinguya. 22 Nguluwi kamuwika Yesu hali ludali lwa vinhu vyeng'ha, na kumuwika kuli chilundo cha wanhu wa Nguluwi yawe mutwi wa chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu. 23 Chilundo cha wanhu wa Nguluwi ndo lukuli lwa Kilistu, na kwenela kwa heye, yalingweneza vinhu vyeng'ha chila honhu.