Muqeddes Kalam (latin yéziq) Zebur 78

78-küy •••• Tarixning tépishmaqliri •••• 1-ayettiki izahatni körüng

1 Asaf yazghan «Masqil»: —

I Méning xelqim, telimimni anglanglar,

Aghzimdiki sözlerge qulaq sélinglar. □

2 Men aghzimni bir temsil bilen achimen,

Qedimki tépishmaqlarni élan qilimen.□ ■

3 Biz bularni anglighan, bilgen,

Ata-bowilirimiz ularni bizge éytip bergen.

4 Biz bularni ularning ewladliridin yoshurmaymiz,

Kélidighan dewrge Perwerdigarning medhiyilirini,

Uning küch-qudritini,

Uning qilghan karamet ishlirini bayan qilimiz.

5 Chünki U Yaqupta bir agah-guwahni békitken,

Israilda bir qanunni ornatqan;

U ata-bowilirimizgha bularni öz perzentlirige ögitishni buyrughan;■

6 Shundaq qilip kéler dewr,

Yeni tughulidighan balilarmu bularni bilsun,

Ularmu ornidin turup öz balilirigha bularni ögetsun;

7 Perzentliri ümidini Xudagha baghlisun,

Tengrining qilghanlirini untumisun,

Belki Uning emrlirige kirsun;

8 Ular ata-bowilirigha oxshimisun dep,

Yeni jahil hem asiy bir dewr,

Öz qelbini durus qilmighan,

Rohi Tengrige wapaliqta turmighan bir dewrge oxshimisun dep, U shundaq buyrughandur.■

9 Mana Efraimning ewladliri,

Qorallan’ghan oqyachilar bolsimu,

Jeng künide septin yandi.

10 Ular Xudaning ehdisini tutmidi,

Belki Uning Tewrat-qanunida méngishni ret qildi.

11 Ular Uning qilghanlirini,

Özlirige körsetken karametlirini untudi.

12 U Misirning zéminida, Zoanning dalasida,

Ularning ata-bowilirining köz aldida möjizilerni körsetkenidi;

13 U déngizni bölüwétip,

Ularni otturisidin ötküzgen;

Sularni döwe-döwe qilip tiklidi.■

14 U kündüzde bulut bilen,

Kéchide ot nuri bilen ularni yéteklidi.■

15 Chöl-bayawanda tashlarni yériwetti,

Chongqur surlardin urghup chiqqandek ichimlikni mol qildi;■

16 U xada tashtin östeng-éqinlarni hasil qildi,

Suni deryalardek aqquzdi.

17 Biraq ular yene Uning aldida gunah qiliwerdi,

Chölde Hemmidin Aliy Bolghuchigha asiyliq qildi.

18 Ular könglide Tengrini sinidi,

Nepsini qandurushqa yémeklikni telep qildi.

19 Ular Xudani haqaretlep: — «Tengri chöl-deshtte dastixan salalamdu?■

20 Mana U qoram tashni uruwidi,

Sular urghup,

Éqinlar bulaqtek téship chiqti;

Emdi U bizge nanmu bérelemdu?

Öz xelqini gösh bilen teminliyelemdu?» — déyishti.□ ■

21 Shuning bilen Perwerdigar anglap, ghezeplendi;

Yaqupqa ot tutashti,

Israilgha achchiqi kötürüldi; ■

22 Chünki ular Xudagha ishenmidi,

Uning nijatliqigha ular tayanmidi,

23 U ershtin bulutlarni buyrup,

Asman derwazilirini achqanidi;

24 U ular üstige «manna»ni yaghdurup,

Ulargha ershtiki ashliqni bergenidi;□ ■

25 Shuning bilen insanlar küch igilirining nénini yégenidi;

U ulargha qan’ghuche ozuqni ewetkenidi. □ ■

26 Emdi U asmanda sherq shamili chiqirip,

Küchi bilen jenub shamilinimu élip keldi; ■

27 U göshni chang-tozandek ular üstige chüshürdi,

Déngizlar sahilidiki qumlardek uchar-qanatlarni yaghdurdi.

28 U bularni ularning bargahining otturisigha,

Chédirlirining etrapigha chüshürdi.

29 Ular bolushiche yep toyushti,

Chünki ularning nepsi tartqinini Xuda ulargha keltürgenidi.

30 Lékin ular nepsi tartqinidin téxi zérikmeyla,

Göshni éghizlirida téxi chaynawatqinidila,

31 Xudaning ghezipi ulargha qarita qozghaldi;

U ulardin eng qametliklirini qiriwetti,

Israilning serxil yashlirini yerge uruwetti.■

32 Mana, shundaq bolsimu,

Ular yenila dawamliq gunah qiliwerdi,

Uning möjizilirige téxichila ishenmidi;

33 Shunga U ularning künlirini bihudilikte,

Yillirini dekke-dükkilik ichide tügetküzdi.

34 U ularni öltürgili turghanda,

Andin ular Uni izdidi;

Ular yolidin yénip, intilip Tengrini izdidi;

35 Ular Xudaning ularning uyultéshi ikenlikini,

Hemmidin Aliy Bolghuchi Tengrining ularning hemjemet-qutquzghuchisi ikenlikini ésige keltürdi.

36 Biraq ular aghzi bilen Uninggha xushamet qildi,

Tili bilen Uninggha yalghan söz qildi;

37 Chünki ularning köngli Uninggha sadiq bolmidi,

Ular Uning ehdisini ching tutmidi.

38 Biraq U yenila rehimdil idi;

Qebihlikini kechürüp, ularni yoqatmidi;

U qayta-qayta Öz ghezipidin yandi,

U qehrini qozghighini bilen hemmini tökmidi.

39 U ularning peqet et igiliri,

Ketse qaytip kelmes bir nepes ikenlikini yad etti.

40 Ular chöl-deshtte shunche köp qétim Uning achchiqini keltürdi.

Shunche köp qétim bayawanda könglige azar berdi!

41 Berheq, ular qaytidin yoldin chetnep Tengrini sinidi,

Israildiki Muqeddes Bolghuchining yürikini zéde qildi.

42-43 Ular Uning qolini eslimidi;

Ularni zomigerning changgilidin hörlükke qutquzghan künini,

Qandaq qilip Misirda karametlerni yaritip,

Zoan dalasida möjizilerni körsetkinini ésidin chiqardi.

44 U Misirliqlarning deryalirini, éqinlirini qan’gha aylandurup,

Ularni ichelmes qilip qoydi;■

45 Ularning arisigha neshterlik chiwinlarni top-topi bilen ewetti,

Halak qilar paqilarni mangdurdi;■

46 Ularning ziraetlirini képinek qurtlirigha tutup bérip,

Mehsulatlirini chéketkilerge berdi;■

47 Üzüm tallirini möldür bilen urdurup,

Enjürlirini qiraw bilen üshshütiwetti. ■

48 U kalilirini möldürge soqturup,

Mallirini chaqmaq otlirida köydüriwetti.

49 U ulargha ghezipining dehshetlikini —

Qehrini, achchiqini hem éghir külpetlerni,

Balayi’apet élip kélidighan bir türküm perishtilernimu chüshürdi.

50 U Öz ghezipi üchün bir yolni tüzlep qoydi;

Ularning jénini ölümdin ayimay,

Belki hayatini wabagha tapshurdi; ■

51 U Misirda barliq tunji tughulghan balilarni,

Hamning chédirlirida ularning ghururi bolghan tunji oghul balilirini qiriwetti.■

52 U padichidek Öz xelqini Misirdin seperge atlandurup,

Chöl-bayawandin ularni qoy padisidek bashlap mangdi;

53 Ularni aman-ésen yétekligechke,

Ular qorqunchtin xaliy bolup mangdi;

Düshmenlirini bolsa, déngiz yutup ketti. ■

54 U ularni Öz muqeddes zéminining chégrasigha,

Ong qoli igiliwalghan bu taghliqqa élip keldi.

55 U ellerni ularning aldidin qoghliwétip,

Zémin üstige tana tartquzup ölchep, ulargha teqsim qildi;

Israil qebililirini ularning chédirlirigha olturaqlashturdi.■

56 Biraq ular Xudani, Hemmidin Aliy Bolghuchini sinap achchiqlandurdi,

Uning tapshurghan guwah-agahlirini tutmidi;

57 Belki ata-bowliridek yoldin téyip asiyliq qildi,

Xain oqyadek qéyip ketti.

58 Ular égizlikte qurghan ibadetgahlar bilen Uning ghezipini qozghidi,

Oyma butliri bilen Uning yürikini örtidi.■

59 Xuda ularni anglap ghezeplendi,

Israildin intayin yirgendi.

60 U Shilohdiki makanini,

Yeni U insan arisida turghan chédirni tashlap ketti,□

61 Özining qudret belgisini bulap kétishke,

Shan-sheripini ishghaliyetchilerning qoligha berdi; □ ■

62 Öz xelqini qilichqa tapshurdi,

Özining mirasi bolghanlardin intayin ghezeplendi.

63 Ot ularning yigitlirini yalmidi,

Qizliri toy naxshilirida maxtalmaytti.

64 Ularning kahinliri qilich astida yiqildi,

Lékin tul xotunliri haza tutmidi.□ ■

65 Andin Reb birsi uyqudin oyghandek oyghandi,

Sharabtin jasaretlen’gen palwandek towlidi.

66 U reqiblirini urup chékindürüp,

Ularni tügimes reswagha qaldurdi. □ ■

67 Yüsüpning chédirini shallap, ret qildi;

Efraim qebilisini tallimidi;□

68 Belki Yehuda qebilisini,

Yaxshi körgen Zion téghini tallidi.

69 Shu yerde muqeddes jayini tagh choqqiliridek,

Yer-zéminni ebediy ornatqandek mezmut bina qildi;

70 U Öz quli Dawutni tallap,

Uni qoy qotanliridin chaqiriwaldi; ■

71 Qozilirini émitidighan saghliqlarni egiship béqishtin ayrip,

Uni Öz xelqi Yaqupni, mirasi bolghan Israilni béqishqa chiqardi. ■

72 Dawut ularni qelbidiki durusluqi bilen baqti,

Qolining epchilliki bilen ularni yéteklidi.

Zebur
<
78
>

□78:1 «I Méning xelqim, telimimni anglanglar... qedimki tépishmaqlarni élan qilimen (2-ayet)» — oqurmenler bu küy körsetken weqelerni Tewrattiki «Misirdin chiqish», «Chöl-bayawandiki seper», «Batur hakimlar» hem «Samuil (1)», «Samuil (2)» dégen qisimlardin tapalaydu.

□78:2 «... qedimki tépishmaqlarni élan qilimen» — «tépishmaqlar» toghruluq 1-ayettiki ishahatni körüng.

■78:2 Zeb. 49:5; Mat. 13:35

■78:5 Qan. 4:9; 6:7

■78:8 Mis. 32:9; 33:3, 5; 34:9; Qan. 9:6, 13; 31:27

■78:13 Mis. 14:21

■78:14 Mis. 13:21; Zeb. 105:39

■78:15 Mis. 17:6; Chöl. 20:11; Zeb. 105:41; 1Kor. 10:4

■78:19 Chöl. 11:1, 4

□78:20 «Ular... (yeni xelq) mana U qoram tashni uruwidi, sular urghup, éqinlar bulaqtek téship chiqti; emdi u bizge nanmu bérelemdu?» — déyishti» — bu weqe Tewrat, «Chöl.» 11-babta bayan qilin’ghan.

■78:20 Mis. 17:6; Chöl. 20:11

■78:21 Chöl. 11

□78:24 «U ular üstige «manna»ni yaghdurup, ulargha ershtiki ashliqni bergenidi» — «manna» asmandin chüshidighan birxil ash idi. «Mis.» 16-babni körüng.

■78:24 Mis. 16:14

□78:25 «... Insanlar küch igilirining nénini yégenidi» — « «küch igiliri» shübhisizki, perishtilerni körsitidu.

■78:25 Yuh. 6:31; 1Kor. 10:3

■78:26 Chöl. 11:31

■78:31 Chöl. 11:33; 1Kor. 10:5

■78:44 Mis. 7:20

■78:45 Mis. 8:2,20

■78:46 Mis. 10:13

■78:47 Mis. 9:23

■78:50 Mis. 9:6

■78:51 Mis. 12:29; Zeb. 105:36

■78:53 Mis. 14:27,28; 15:10

■78:55 Ye. 13:7; Zeb. 136:21,22

■78:58 Qan. 32:16,21

□78:60 «U (Reb) Shilohdiki makanini, Yeni U insan arisida turghan chédirni tashlap ketti» — 60-66-ayetlerdiki weqeler «1Sam.» 1-6-babta bayan qilin’ghan.

□78:61 «Özining qudret belgisini bulap kétishke, shan-sheripini ishghaliyetchilerning qoligha berdi» — bu ayette Xudaning «qudret belgisi» we «shan-sheripi» Uning ehde sanduqini körsitidu.

■78:61 1Sam. 4:10,11

□78:64 «Ularning kahinliri qilich astida yiqildi» — «kahin» ibadetxanida qurbanliq qilish xizmitide bolghan mexsus xadim.

■78:64 1Sam. 4:11,18,19

□78:66 «U reqiblirini urup chékindürüp...» — bu jümle ibraniy tilida ikki bisliq. Ikkinchi menisi «U reqiblirining kasisigha urup,..». Tewrat, «1Sam.» 5-babta, Xuda butperes Filistiyeliklerge waba chüshürüp, ularni buwasirlar bilen qiynidi.

■78:66 1Sam. 5:6; 6:4

□78:67 «Reb... Yüsüpning chédirini shallap, ret qildi; Efraim qebilisini tallimidi...» — 67-72-ayetlerde, Xudaning Dawut peyghemberni Öz xelqining padishahi bolushqa, Zion (Yérusalém)ni Öz muqeddes ibadetxanisining qurulush jayi bolushqa tallash jeryanini bayan qilinidu. Hezriti Dawut bolsa Yüsüp yaki Efraim qebililiridin emes, belki Yehuda qebilisidin idi.

■78:70 1Sam. 16:11; 2Sam. 7:8

■78:71 2Sam. 5:2; 1Tar. 11:2