Muqeddes Kalam (latin yéziq) Yeshaya 10

Perwerdigarning Yehudagha bolghan ghezipi

1 Qebihlik qanunlirini tüzgüchilerge,

Azabliq perman-hökümlerni yazghuchilargha way!

2 Tul xotunlarni oljimiz qilayli,

Yétim-yésirlarni bulap-talayli dep,

Ular miskinlerge adaletni bermey,

Xelqimdiki ajiz-bécharilerdin hoquqni bulap kétidu.

3 Hésab alidighan künide,

Yeni yiraqtin kelgen tuyuqsiz balayi’apet künide,

Néme qilisiler?

Kimdin bashpanahliq izdep yürisiler?

Bayliq-shöhritinglarni nege amanet qoyisiler?□

4 Ulargha esirler arisida zongziyip olturushtin,

Yaki öltürülgenler arisida yiqilishtin bashqa héchnéme qalmidi!

Hemmisi shundaq bolsimu,

Uning ghezipi yenila yanmaydu,

Sozghan qoli yenila qayturulmay turidu.

Perwerdigarning Asuriye padishahi Sennaxéribqa qarita bir sözi

5 Qoligha ghezipimning toqmiqi tutquzulghan,

Özümning derghezipimning tayiqi bolghan Asuriyelikke way!□ ■

6 Men uni xudasiz bir «yat el»ge,

Derghezipim qaritilghan xelqimge zerbe bérishke ewetimen;

Uninggha olja tutuwélishqa,

Gheniymetni bulashqa,

Xelqimni kochilardiki lay-patqaqlarni dessigendek desseshke buyruymen.□

7 Biraq Asuriyelikning közde tutqini mushu emes,

U shundaq héch oylighan emes.

Uning oylighini weyran qilish,

Köp döletlerni yoqitishtin ibarettur.□

8 U: — «Méning serdarlirimningmu hemmisi padishahlargha barawer emesmu?□

9 Kalno shehiri Karkémish shehirige,

Xamat shehiri Arpad shehirige,

Samariye shehiri Demeshq shehirige oxshash emesmu?□

10 Mebudliri Samariyening we Yérusalémningkidin ulugh bolghini bilen,

Méning qolum mushu mebudqa tewe bolghan padishahliqlargha ige bolushqa yetküdek tursa,

11 Samariye we uning mebudlirini qandaq qilghan bolsam, Yérusalém we uning mebudlirini oxshashla shundaq qilmamdimen?» — deydu.

12 Biraq Reb Zion téghi we Yérusalémda pütkül jaza ishini pütküzüp bolghandin kéyin, U: —

«Men Asuriye padishahining könglidiki bashbashtaqliqning aqiwitini uninggha chüshürimen,

Uning közliridiki kibirlik nezerlirini jazalaymen» deydu.

13 Chünki u: — «Bu ishlarni öz qolumning küchi bilen,

Öz danaliqim bilen men qilghanmen;

Chünki men eqilliqturmen;

Men ellerning pasillirini yoqattim,

Ularning xezinilirini buliwaldim,

Textke olturghanlarni batur kebi chüshürüp tashlidimmen;

14 Men qolumni bir qush uwisigha uzatqandek ellerning bayliqlirigha uzattim,

Birsi tashliwétilgen tuxumlarni tergendek men pütkül dunyani yighqanmen;

Ulardin héchbirimu qanatlirini palaqlatmidi,

Tumshuqini achmidi,

Yaki chuk-chuk qilip awaz chiqarmidi» — deydu.

15 Palta özini ishletküchisige lap atsa bolamdu?

Here heridigüchige pochiliq qilsa bolamdu?

Shundaq ish iken, xuddi tayaq özini kötürgüchisini oynitalisa bolidighandek,

Xuddi hasa yaghach emes bolghuchini kötürgendek bolatti emesmu?!□

16 Shunga samawi qoshunlarning Serdari bolghan Reb Perwerdigar shu Asuriyelkning palwanliri arisigha oruqlitish késilini ewetidu,

Uning shan-sheripining astida lawuldap yalqunlaydighan bir otni yaqidu.□ ■

17 «Israilning Nuri»ning Özi ot,

Uningdiki Muqeddes Bolghuchi yalqun bolidu,

U bir kün ichide uning jighanliri we tikenlirini köydürüp, yutuwalidu.

18 Hem uning ormanzarliq we bagh-étizlirining shan-sheripini, jan we ténini köydürüp kül qiliwétidu;

Ular beeyni jüdep kétiwatqan késel ademdek bolup qalidu.

19 Buning bilen ormanzarliqtiki derexlerning qép qalghini shunche az boliduki,

Kichik bala ularni sanap xatiriliyeleydu.□

20 Shu küni shundaq boliduki, Israilning qaldi xelqi, yeni Yaqupning jemetidin qéchip qaytqanlar özlirini urghuchigha ikkinchi tayanmaydu; belki ular heqiqeten Perwerdigar, yeni «Israildiki Muqeddes Bolghuchi»gha tayinidu.□

21 Berheq, bir «qaldi» qaytip kélidu,

Yeni Yaqupning «qaldisi» qudretlik Tengrining yénigha qaytip kélidu.□

22 I Israil, xelqing déngizdiki qumdek köp bolghini bilen,

Peqet bir qaldisi qaytidu;

Chünki heqqaniyliq bilen yürgüzülgen, bir halaketning téship üstünglargha chüshüshi békitilgendur;■

23 Chünki bir halaketni — békitilgen bir halaketni samawi qoshunlarning Serdari bolghan Perwerdigar pütkül yer yüzide emelge ashuridu.□ ■

24 Shunga samawi qoshunlarning Serdari bolghan Reb Perwerdigar mundaq deydu: —

« — I Zion téghida turghan xelqim,

Asuriyedin qorqma!

U séni tayaq bilen uridighan,

We Misirliqlardek sanga qarap hasisini kötüridighan bolsimu,□

25 Peqet azghine waqit ötüshi bilenla,

Silerge qaratqan mushu derghezipim tügep,

Ghezipimni ulargha halaket chüshsun dep qaritimen.

26 Samawi qoshunlarning Serdari bolghan Perwerdigar bolsa, ulargha qamcha bilen hujum qozghaydu;

Ularning hali «Orebning qoram téshi»da bolghan Midiyan qirghinchiliqidek halette bolidu;

U hasisini déngizgha qaritip,

Uni Misirliqlarning üstige kötürgendek kötüridu;□ ■

27 Andin shu künide shundaq boliduki,

Uning yüki mürengdin,

Boyunturuqi boynungdin élip tashlinidu;

Mayliring sewebidin,

Boyunturuq sundurup yoqitilidu. □

Yeshayaning Asuriyening jeng yürüshini aldin’ala éytip bayan qilishi

28 Mana, ular Ayatqa yétip, Migrondin ötken,

Mixmashta yük-taqlirini qoyup qoyidu;

29 Ular bosugha-dawandin ötken,

Gébada qonup qalidu;

Ramah titrep kétidu;

Saulning yurti Gibéahdikiler bolsa qéchip ketken;

30 I Gallimning qizi, peryadingni kötür!

Hey Laish, anglap qoy!

I bichare Anatot!

31 Madmenah bolsa qachti;

Gébimdikiler beder qachti;

32 Shu kün ötmigüche ular Nob döngide toxtap qalidu;

Ashu yerde u Zion qizining téghigha,

Yeni Yérusalémdiki döngge qarap mushtini oynitidu. □

Asuriye yoqilidu, «Immanuél» tughulidu

33 Mana, samawi qoshunlarning Serdari bolghan Reb Perwerdigar chong shaxlarni shiddet bilen késiwétidu;

Shuning bilen égiz öskenler késip yiqitilidu;

Hali üstünler pesleshtürülidu.

34 U tömür qorallar bilen ormanliqning Baraqsan yerlirini késip qaqasliq qiliwétidu;

Liwan bolsa ulugh birsi teripidin yiqitilidu.□

□10:3 «Hésab alidighan küni» — sözmusöz terjime qilinsa, «Xuda yoqlap kélidighan küni» dégenlik bolidu.

□10:5 «Qoligha ghezipimning toqmiqi tutquzulghan,...» — ibraniy tilida «(Ularning) qolidiki toqmaq Méning ghezipim bolghan,...».

■10:5 Yesh. 36:1; Yer. 25:9; Ez. 21:14

□10:6 «Uninggha olja tutuwélishqa, gheniymetni bulashqa ...buyruymen» — Yeshayaning ikkinchi oghlining ismi (Mahar-Shalal-Xash-Baz)ning menisini mushu ayetttin chüshiniwalghili bolidu: «Oljigha aldira! Gheniymetke chapsan bol!». Bu sözler yene 2-ayette tépilidu; Xuda Yehudadikilerning gunahlirini Asuriye padishahi Sennaxérib arqiliq ularning béshigha chüshüridu.

□10:7 «Biraq Asuriyelikning közde tutqini mushu emes, u shundaq héch oylighan emes...» — démek, Xudaning meqsiti Asuriye padishahi arqiliq Israil we Yehudani jazalash idi. Biraq Asuriye padishahi mushu ishtin héch xewersiz bolup, peqet öz shexsiy menpeet-hoquqlirini, bayliq-shöhritini ashurush koyida idi. Mushu ayet bizge, Hemmige Qadir hetta rehimsiz we xudasiz shexsler, eller we impériyeler arqiliqmu Öz meqset-muddialirini emelge ashuridu, dep ögitidu.

□10:8 «Méning serdarlirimningmu hemmisi padishahlargha barawer emesmu?» — bashqa birxil terjimisi: «Méning serdarlirimningmu hemmisi awwal padishahlar bolghan emesmu?»

□10:9 «Kalno shehiri Karkémish shehirige, Xamat shehiri Arpad shehirige, Samariye shehiri Demeshq shehirige oxshash emesmu?» — démek, men Kalno, Xamat we Demeshqni asanla qolgha keltürdüm. Buningdin bashqa sheherlernimu shuninggha oxshashla asanla boysundurimen. Herbir jüp sheherning ikkinchisi birinchisining jenub teripide bolup, uni Asuriyening padishahi kéyinrek qoligha alghan. Kalno — miladiyedin ilgiriki 738-yili; Karshémish 717-yili; Xamat 738-yili; Arpad 740-yili; Samariye 721-720-yili; Demeshq 732-yili élin’ghan.

□10:15 «yaghach emes bolghuchi» — hasini ishletken ademni körsitidu.

□10:16 «Asuriyelkning palwanliri» — «palwan» ibraniy tilida «sémiz» dégen söz bilen ipadilinidu; «sémizlargha oruqluq ewetimen». Bu bésharetning emelge éshishini 36-, 37-babtin körüng.

■10:16 Yesh. 24:6

□10:19 «ormanzarliqtiki derexler» — belkim Asuriyediki derexlernimu, ademlernimu körsitidu.

□10:20 «özlirini urghuchi» — bu Asuriyeni yaki Asuriye padishahi Sennaxéribni körsitidu.

□10:21 «Berheq, bir qaldisi qaytip kélidu» — Yeshayaning birinchi oghlining ismi (Shéar-Jashub)dur. «Qaytip kélish» — shübhisizki, hem towa qilish hem öz yurt-wetinige qaytishnimu bildüridu. Mushu ayetler hem Israildiki «shimaliy padishahliq»ni hem axirqi zamandiki Israilnimu körsitishi mumkin.

■10:22 Rim. 9:27,28

□10:23 «pütkül yer yüzide» — yaki Pelestindiki (Qanaandiki) zéminni yaki pütkül yer yüzini körsitidu.

■10:23 Yesh. 28:22

□10:24 «We Misirliqlardek sanga qarap hasisini kötüridighan bolsimu,...» — ibraniy tilida «U hasisini Misirdiki tebiqide sanga qarap kötürgendek bolsimu,...». «Misirliqlardek... hasisini kötüridighan» — Israilning Misirda bolghan tarixini körsitishi mumkin. «Hasa kötürüsh» — belkim jeng qilishni jakarlashtur. Qedimki zamanda, Israillar Misirdin chiqqan waqtida, Misirning padishahi Pirewn ularni halak qilmaqchi bolup, qoshunini ewetip qoghlighan. Biraq ularning hemmisi axirda özi halak bolghan. Asuriyeler Misirliqlargha oxshashla halak bolidu, démek. «Mis.» 1-15-bablarni körüng.

□10:26 «Ularning hali «Orebning qoram téshi»da bolghan Midiyan qirghinchiliqidek halette bolidu» — «Hak.» 7-babni körüng. Midiyanlar Israilgha hujum qilip, Xudaning möjiziliri bilen meghlup boldi. Midiyanlarning serdari Oreb qachqan bolsimu öltürüldi. Asuriye padishahi Sennaxérib qachqini bilen öz yurtida öz oghulliri teripidin öltürüldi (37-babni körüng). «Uni Misirliqlarning üstige kötürgendek kötüridu» — ibraniy tilida «U Misirdiki tebiqide hasisini kötüridu» (4-ayettiki ibare oxshashtur). Lékin «hasini kötürgüchi» mushu yerde Perwerdigar bolidu; U «uni (hasisini) Misirliqlarning üstige kötürgen»de, Misirliqlar déngizda gherq bolup halak boldi («Mis.» 14-babni körüng.

■10:26 Mis. 14

□10:27 «mayliring sewebidin» — Israil padishahliri «muqeddes may» bilen, yeni «mesih qilinishi» bilen padishah qilin’ghan. Mushu «may» Xuda Israil padishahlirigha bergen wedilirini bildürüshi mumkin. Bashqa birxil terjimisi: «Séning semirep ketkining üchün, boyunturuq sundurulup yoqitilidu».

□10:32 «Shu kün ötmigüche ular Nob döngide toxtap qalidu; ashu yerde u ... Yérusalémdiki döngge qarap mushtini oynitidu» — mushu 28-32-ayetlerde, Yeshaya Asuriye qoshunining Yérusalémgha qaritidighan yürüshini aldin ala bésharet bérip bayan qilidu. Ayat bolsa Yérusalémdin 50 kilométr, Migron 22 kilométr, Mixmash 11 kilométr yiraqta; Mixmash dawanidin ötüp, Gébagha kélidu. Géba Yérusalémdin 10 kilométr, «Saulning yurti Gibéah» 5 kilométr, Gallim 4.5 kilométr, Laish 4 kilométr, Anatot 3 kilométr, Madmenah 1:5 kilométr, Gébim 800 métr, Nob téghi bolsa peqet Yérusalémdiki sépildin 200 métr yiraqliqta. Qoshun «Gébada qonup qalidu» — eslide Mixmashta qonushqa (bixeter bolush üchün) toghra kéletti, biraq ular özlirige tolimu ishench qilip bixudluq bilen algha bésip yürüsh qilidu. Bu ishlarning hemmisi dégendikidek yüz berdi.

□10:34 «Liwan» — Liwandiki Kédar derexliri ottura sherq boyiche eng égiz, heywetlik we eng baraqsan ösidu; mushu ayette «Liwan» Asuriyening heywetlik küch-qudritini, shundaqla ularning hakawurliqini körsitidu. Bashqa yerlerde bolsa, u haman hakawur kishilerni bildüridu. «Ulugh birsi teripidin» — 37-bab, 36-ayetni körüng.