□17:1 «Qadir Tengri» — ibraniy tilida «El-Shadday». «Shadday» dégen söz belkim «müre» dégen menidiki sözdin chiqqan — shuning bilen «shadday» «men yölen’gen mürem» dégendek yéqimliq menini bildüridu. «Méning aldimda méngip» — Xudagha étiqad qilghuchilargha Xudaning teyyarlighan bir yoli bar, ular uningda méngishi kérek. Démek, étiqadchilar «Xuda méni körüp turidu, wijdanim boyiche méngishim kérek» dégen uqumda yashaydu.
■17:2 Yar. 12:2; 13:16; 15:5, 18; Mis. 2:24; 6:4; Law. 26:42.
□17:4 «mana, Méning ehdem sen bilen tüzülgendur: —» — yaki «mana, Men sen bilen tüzgen ehdem shudur: -».
□17:5 «Ibrahim» — ibraniy tilida «Awraham». Buning menisi «nurghun ewladlirining atisi» yaki «köpligen xelqlerning atisi».
□17:10 «Men sen bilen...» — ibraniy tilida «Men siler bilen...». Bu «siler» Ibrahim we barliq öyidiki ademlerni körsitishi kérek.
□17:15 «Saray» — menisi «méning melikem». Lékin «Sarah» bolsa peqet «melike» dégen menide. Buning ehmiyiti belkim shuki, shu chaghdin bashlap Sarah peqet Ibrahim özigila «melike» bolupla qalmay, belki Xuda aldidimu étiqadi tüpeylidin «melike» dep hésablinidu («Ibr.» 11:11ni körüng).
□17:16 «... u el-milletlerning anisi bolidu» — Sarahdin bolghan shu el-milletler «Yehuda», «Israil» (on qebile) we «Édom» bolidu. On qebile sürgün bolghandin kéyin ulardin hazirqi birnechche millet shekillen’gen bolushi mumkin.
□17:17 «Ibrahim ... külüp ketti» — Ibrahim yene özini yerge étip düm yétip külüp ketti ibrahimning külgenliki belkim yérim ishench, yérim ishenchsizliktin, yérim gumandin, yérim xushalliqtin bolsa kérek. Lékin «Rim.» 4:17-21de déyilgenler boyiche, Ibrahim tézla toluq ishenchke keldi. Uning bolghusi oghli «Ishaq»ning ismining menisi «külke»dur.
□17:18 «Ismail Séning aldingda yashisa idi!» — Menisi, belkim, «Ismail sen Xudaning bext-berikitige érishsun!» dégendektur. Xéli roshenki, Ibrahim mushu waqitqiche Ismailni Xuda wede qilghan oghlum, dep ümid qilip kelgenidi.
□17:19 «Ishaq» — menisi «külke».
■17:19 Yar. 18:10; 21:2.
□17:20 «ulugh bir xelq» — bu ereblerdur.