8
(Keyin, Əfraimlar uningƣa: — Sǝn nemixⱪa bizgǝ xundaⱪ muamilǝ ⱪilisǝn, Midiyaniylar bilǝn soⱪuxⱪa qiⱪⱪanda, bizni qaⱪirmidingƣu, dǝp uning bilǝn ⱪattiⱪ deyixip kǝtti. Ⱨak. 12:1 U ularƣa jawabǝn: — Mening ⱪilƣanlirimni ⱪandaⱪmu silǝrning ⱪilƣininglarƣa tǝnglǝxtürgili bolsun? Əfraimning üzümlǝrni pasangdiƣini, Abieǝzǝrlǝrning üzüm üzginidin artuⱪ ǝmǝsmu? Huda Midiyanning ǝmirliri Orǝb bilǝn Zǝǝbni ⱪolunglarƣa tapxurƣan yǝrdǝ, mening ⱪolumdin kǝlginini ⱪandaⱪmu silǝrning ⱪilƣininglarƣa tǝnglǝxtürgili bolsun? — dedi. Xundaⱪ dewidi, ularning uningƣa bolƣan aqqiⱪi yandi). «ularning uningƣa bolƣan aqqiⱪi yandi» — ibraniy tilida «uningƣa ⱪarap ularning roⱨliri tinqlanduruldi».
Əmdi Gideon Iordan dǝryasining boyiƣa yetip kǝldi. U wǝ ɵzigǝ ⱨǝmraⱨ bolƣan üq yüz adǝm ⱨerip kǝtkǝn bolsimu, ular yǝnila Midiyaniylarni ⱪoƣlap dǝryadin ɵtti. «Əmdi Gideon Iordan dǝryasining boyiƣa yetip kǝldi... dǝryadin ɵtti» — 1-3-ayǝttǝ hatirilǝngǝn wǝⱪǝlǝr (Əfraimlarning Gideonlarƣa aqqiⱪlinixi) 4-21-ayǝtlǝrdǝ hatirilǝngǝn wǝⱪǝlǝrdin keyin bolƣan bolsa kerǝk. Gideon Sukkot xǝⱨiridikilǝrgǝ: — Manga ⱨǝmraⱨ bolup kǝlgǝn kixilǝrgǝ nan bǝrsǝnglar, qünki ular ⱨerip-qarqap kǝtti. Biz Midiyanning ikki padixaⱨi Zǝbaⱨ wǝ Zalmunnani ⱪoƣlap ketip barimiz, — dedi.
Lekin Sukkotning qongliri jawab berip: — Zǝbaⱨ wǝ Zalmunna ⱨazir sening ⱪolungƣa qüxtimu?! Biz sening muxu lǝxkǝrliringgǝ nan berǝmduⱪ?! — dedi. «Zǝbaⱨ wǝ Zalmunna ⱨazir sening ⱪolungƣa qüxtimu?!» — ibraniy tilida «Zǝbaⱨ wǝ Zalmunnaning alⱪanliri ⱨazir sening ⱪolungƣa qüxtimu?!». «Biz sening muxu lǝxkǝrliringgǝ nan berǝmduⱪ?!» — ularning nan bǝrmǝslik sǝwǝbi bǝlkim xuki, biz nan bǝrgǝndin keyin Gideon mǝƣlup bolsa (uning aran üq yüz adimi bar idi), Midiyaniylar ⱪaytip kelip bizdin ɵq alidu, dǝp ⱪorⱪⱪan yaki bolmisa ularning Midiyaniylar bilǝn ittipaⱪi bolsa kerǝk.
Gideon: — Hǝp! Xundaⱪ bolƣini üqün Pǝrwǝrdigar Zǝbaⱨ wǝ Zalmunnani mening ⱪolumƣa tapxurƣanda, ǝtliringlarni qɵldiki yantaⱪ wǝ xoha bilǝn hamanda tepimǝn, — dedi.
Gideon u yǝrdin Pǝnuǝlgǝ berip, u yǝrdiki adǝmlǝrgimu xundaⱪ dewidi, Pǝnuǝldiki kixilǝrmu uningƣa Sukkottikilǝrdǝk jawab bǝrdi. U Pǝnuǝldikilǝrgǝ: — Mǝn ƣǝlibǝ bilǝn yenip kǝlginimdǝ, bu munaringlarni ɵrüwetimǝn, — dedi. «Mǝn ƣǝlibǝ bilǝn yenip kǝlginimdǝ...» — ibraniy tilida «Mǝn aman-tinqliⱪ elip yenip kǝlginimdǝ...».
10 U qaƣda Zǝbaⱨ wǝ Zalmunna Karkor degǝn jayda idi; ular bilǝn mangƣan ⱪoxunda on bǝx mingqǝ lǝxkǝr bar idi. Bular bolsa mǝxriⱪliⱪlǝrning pütkül ⱪoxunidin ⱪelip ⱪalƣanliri idi, qünki ulardin ⱪiliq tutⱪanliridin bir yüz yigirmǝ mingi ɵltürülgǝnidi. 11  Gideon bolsa Nobaⱨ wǝ Yogbihaⱨning xǝrⱪidiki kɵqmǝnlǝr yoli bilǝn qiⱪip Midiyanning lǝxkǝrgaⱨiƣa ⱨujum ⱪilip, ularni tarmar ⱪildi; qünki lǝxkǝrgaⱨtikilǝr tolimu ǝndixsiz turƣanidi. «... xǝrⱪidiki kɵqmǝnlǝr yoli...» — ibraniy tilida «... xǝrⱪidiki qedirlarda turƣuqilar yoli». Xu yǝr Midiyaniylarning zemini iqidǝ idi. 12 Zǝbaⱨ wǝ Zalmunna ⱪeqip kǝtti; Gideon kǝynidin ⱪoƣlap berip, Midiyanning bu ikki padixaⱨi Zǝbaⱨ wǝ Zalmunnani tutuwaldi; u pütkül lǝxkǝrgaⱨtikilǝrni alaⱪzadǝ ⱪilip tiripirǝn ⱪiliwǝtti. Zǝb. 83:11-12
13 Andin Yoaxning oƣli Gideon Ⱨǝrǝs dawinidin ɵtüp, jǝngdin ⱪaytip kǝldi. 14 U Sukkotluⱪ bir yax yigitni tutuwelip, uningdin sürüxtǝ ⱪiliwidi, yigit uningƣa Sukkotning qongliri wǝ aⱪsaⱪallirining isimlirini yezip bǝrdi. Ular jǝmiy bolup yǝtmix yǝttǝ adǝm idi. 15 Andin Gideon Sukkotning adǝmlirining ⱪexiƣa yetip barƣanda: — Silǝr meni zangliⱪ ⱪilip: «Zǝbaⱨ wǝ Zalmunna ⱨazir sening ⱪolungƣa qüxtimu? Biz sening bilǝn billǝ mangƣan muxu ⱨarƣin adǝmliringgǝ nan berǝmduⱪ?» degǝnidinglar! Mana, u Zǝbaⱨ wǝ Zalmunna degǝnlǝr! — dedi. «Zǝbaⱨ wǝ Zalmunna» — ibraniy tilida «Zǝbaⱨ wǝ Zalmunnaning alⱪanliri».
16 Xuni dǝp u xǝⱨǝrning aⱪsaⱪallirini tutup kelip, qɵldiki yantaⱪ bilǝn xohilarni elip kelip, ular bilǝn Sukkotning adǝmlirini urup ǝdipini bǝrdi. «... ular bilǝn Sukkotning adǝmlirini urup ǝdipini bǝrdi» — yaki «...ular bilǝn Sukkotning adǝmlirini «hamanda tǝpti»». Ularni ɵltürgǝn boluxi mumkin (17-ayǝtnimu kɵrüng).
17 Andin u Pǝnuǝlning munarini ɵrüp, xǝⱨǝrdiki adǝmlǝrni ɵltürdi.
18 Gideon Zǝbaⱨ wǝ Zalmunnani soraⱪ ⱪilip: — Silǝr ikkinglar Taborda ɵltürgǝn adǝmlǝr ⱪandaⱪ adǝmlǝr idi? — dǝp soriwidi, ular jawab berip: — Ular sanga intayin ohxaytti; ularning ⱨǝrbiri xaⱨzadidǝk idi, — dedi.
19 U buni anglap: — Ular mening bir tuƣⱪanlirimdur, biz bir anining oƣullirimiz. Pǝrwǝrdigarning ⱨayati bilǝn ⱪǝsǝm ⱪilimǝnki, silǝr ǝyni waⱪitta ularni tirik ⱪoyƣan bolsanglar, mǝn silǝrni ⱨǝrgiz ɵltürmǝyttim, — dedi;
20 xuning bilǝn u qong oƣli Yǝtǝrgǝ: — Sǝn ⱪopup bularni ɵltürgin, — dedi. Lekin oƣul kiqik bolƣaqⱪa ⱪorⱪup, ⱪiliqini suƣurmidi.
21 Xuning bilǝn Zǝbaⱨ wǝ Zalmunna: — Sǝn ɵzüng ⱪopup bizni ɵltürgin; qünki adǝm ⱪandaⱪ bolsa küqimu xundaⱪ bolidu, — dedi. Xundaⱪ dewidi, Gideon ⱪopup Zǝbaⱨ wǝ Zalmunnani ɵltürdi. U tɵgilirining boynidiki ⱨilal ay xǝkillik bezǝklǝrni eliwaldi. Zǝb. 83:11-12
 
Gideonning padixaⱨ boluxni rǝt ⱪilixi wǝ butpǝrǝslik yoliƣa kirixi
22 Andin Israillar Gideonƣa: — Sǝn bizni Midiyanning ⱪolidin ⱪutⱪuzƣanikǝnsǝn, ɵzüng bizgǝ padixaⱨ bolƣin; oƣlung wǝ oƣlungning oƣlimu bizning üstimizgǝ ⱨɵküm sürsun, — dedi.
23 Əmma Gideon ularƣa jawab berip: — Mǝn üstünglǝrgǝ sǝltǝnǝt ⱪilmaymǝn, oƣlummu üstünglǝrgǝ sǝltǝnǝt ⱪilmaydu; bǝlki Pǝrwǝrdigar Ɵzi üstünglǝrgǝ sǝltǝnǝt ⱪilidu, dedi. «Mǝn üstünglǝrgǝ sǝltǝnǝt ⱪilmaymǝn» — Israilning tǝlipi (22-ayǝt): «Sǝn Gideon bizgǝ padixaⱨ bolƣaysǝn» degǝnliktur. Gideon ularƣa ⱨakimliⱪ ⱪilƣini bilǝn ularning tǝlipini ⱪǝt’iy rǝt ⱪilidu («Kirix sɵz»imizni, «Samuil (1)» 8- wǝ 12-bab wǝ «Samuil (1)»diki «Ⱪoxumqǝ sɵz»imiznimu kɵrüng).
24 Andin Gideon ularƣa yǝnǝ: — Silǝrgǝ pǝⱪǝt birla iltimasim bar: — Ⱨǝr biringlar ɵz oljanglardin ⱨalⱪa-zerilǝrni manga beringlar, dedi (Midiyanlar Ismaillardin bolƣaqⱪa, ⱨǝrbiri altun zirǝ-ⱨalⱪilarni taⱪaytti).
25 Ular jawabǝn: — Berixkǝ razimiz, dǝp yǝrgǝ bir yepinqini selip, ⱨǝrbiri uning üstigǝ oljisidin zirǝ-ⱨalⱪilarni elip taxlidi. 26 U sorap yiƣⱪan altun zirilǝrning eƣirliⱪi bir ming yǝttǝ yüz xǝkǝl altun idi, buningdin baxⱪa Midiyan padixaⱨliri ɵzigǝ asⱪan ⱨilal ay xǝkillik buyumlar, zunnar, uqisiƣa kiygǝn sɵsün eginlǝr wǝ tɵgilǝrning boyniƣa asⱪan altun zǝnjirlǝrmu bar idi. «1700 xǝkǝl» — altun bolsa bǝlkim 20 kilogramqǝ kelǝtti.
27 Gideon bu nǝrsilǝrdin bir ǝfod yasitip, ɵz xǝⱨiri Ofraⱨta ⱪoyup ⱪoydi. Nǝtijidǝ, pütkül Israil uni izdǝp buzuⱪqiliⱪ ⱪildi. Buning bilǝn bu nǝrsǝ Gideon wǝ uning pütün ailisigǝ bir tor-tuzaⱪ boldi. «ǝfod» — ǝslidǝ Bax kaⱨin kiyidiƣan alaⱨidǝ birhil kiyim idi. U toƣruluⱪ «Mis.» 28:6-30 wǝ izaⱨatlirini kɵrüng. Musa pǝyƣǝmbǝr Israillarƣa bekitkǝn ⱪanun boyiqǝ pütkül Israil üqün pǝⱪǝt birla ǝfod boluxi kerǝk; uning üstigǝ pǝⱪǝt Bax kaⱨinla uni taⱪixi kerǝk idi. «...pütkül Israil ǝfodni izdǝp buzuⱪqiliⱪ ⱪildi» — Musa pǝyƣǝmbǝr bekitkǝn ⱪanun boyiqǝ «ǝfod» arⱪiliⱪ Israil hǝlⱪi Hudadin yol soriyalaytti. Lekin Gideon yasiƣan bu ǝfod Huda bekitkǝn ǝfod ǝmǝs wǝ kaⱨinlarning yetǝkqiliki astida ixlitilgǝn ǝmǝs. Nǝtijidǝ Gideon wǝ ailisidikilǝr xu ǝfod arⱪiliⱪ ⱨoⱪuⱪini qǝktin axurup yürgüzgǝn wǝ Israillar ǝfodⱪa but süpitidǝ qoⱪunup kǝtkǝn ohxaydu.
«Buzuⱪqiliⱪ» — Huda aldida ⱨǝrⱪandaⱪ butpǝrǝslik «roⱨiy buzuⱪluⱪ» yaki «roⱨiy paⱨixiwazliⱪ» dǝp ⱨesablinidu.
28 Midiyaniylar xu tǝriⱪidǝ Israillarning aldida boysundurulup, ikkinqi bax kɵtürǝlmidi; zemin Gideonning künliridǝ ⱪiriⱪ yilƣiqǝ tinq-aramliⱪ tapti.
29 Yoaxning oƣli Yǝrubbaal ⱪaytip berip, ɵz ɵyidǝ olturdi. 30 Gideonning ayalliri kɵp bolƣaqⱪa, uning puxtidin yǝtmix oƣul tɵrǝldi. 31 Xǝkǝmdǝ uning bir kenizikimu bar idi; u uningƣa bir oƣul tuƣup bǝrdi, Gideon uning ismini «Abimǝlǝk» dǝp ⱪoydi. «...u Gideonƣa bir oƣul tuƣup bǝrdi, Gideon uning ismini «Abimǝlǝk» dǝp ⱪoydi» — ⱪiziⱪ bir yeri xuki, Gideon padixaⱨ boluxni rǝt ⱪilƣini bilǝn padixaⱨdǝk kɵp ayalliⱪ bolƣan wǝ Xǝkǝmdiki kenizikidin tuƣulƣan oƣliƣa «mening atam padixaⱨdur» («Abimǝlǝk») dǝp isim ⱪoyƣan.
32 Yoaxning oƣli Gideon uzun ɵmür kɵrüp, ⱪerip alǝmdin ɵtti. U Abiezǝrlǝrgǝ tǝwǝ bolƣan Ofraⱨda, ɵz atisi Yoaxning ⱪǝbrisigǝ dǝpnǝ ⱪilindi.
33 Gideon ɵlgǝndin keyin Israillar kǝynigǝ yenip, Baal butliriƣa ǝgixip buzuⱪqiliⱪ ⱪildi wǝ «Baal-Berit»ni ɵzlirining ilaⱨi ⱪilip bekitti. 34 Xundaⱪ ⱪilip Israillar ɵzlirini ǝtrapidiki barliⱪ düxmǝnlirining ⱪolidin ⱪutⱪuzƣan ɵz Hudasi Pǝrwǝrdigarni untudi 35 wǝ xuningdǝk Gideonning Israilƣa ⱪilƣan ⱨǝmmǝ yahxiliⱪlirini ⱨeq ǝslimǝy, Yǝrubbaal (yǝni Gideon)ning jǝmǝtigǝ ⱨeqbir meⱨribanliⱪ kɵrsǝtmidi.
 
 

8:1 Ⱨak. 12:1

8:3 «ularning uningƣa bolƣan aqqiⱪi yandi» — ibraniy tilida «uningƣa ⱪarap ularning roⱨliri tinqlanduruldi».

8:4 «Əmdi Gideon Iordan dǝryasining boyiƣa yetip kǝldi... dǝryadin ɵtti» — 1-3-ayǝttǝ hatirilǝngǝn wǝⱪǝlǝr (Əfraimlarning Gideonlarƣa aqqiⱪlinixi) 4-21-ayǝtlǝrdǝ hatirilǝngǝn wǝⱪǝlǝrdin keyin bolƣan bolsa kerǝk.

8:6 «Zǝbaⱨ wǝ Zalmunna ⱨazir sening ⱪolungƣa qüxtimu?!» — ibraniy tilida «Zǝbaⱨ wǝ Zalmunnaning alⱪanliri ⱨazir sening ⱪolungƣa qüxtimu?!». «Biz sening muxu lǝxkǝrliringgǝ nan berǝmduⱪ?!» — ularning nan bǝrmǝslik sǝwǝbi bǝlkim xuki, biz nan bǝrgǝndin keyin Gideon mǝƣlup bolsa (uning aran üq yüz adimi bar idi), Midiyaniylar ⱪaytip kelip bizdin ɵq alidu, dǝp ⱪorⱪⱪan yaki bolmisa ularning Midiyaniylar bilǝn ittipaⱪi bolsa kerǝk.

8:9 «Mǝn ƣǝlibǝ bilǝn yenip kǝlginimdǝ...» — ibraniy tilida «Mǝn aman-tinqliⱪ elip yenip kǝlginimdǝ...».

8:11 «... xǝrⱪidiki kɵqmǝnlǝr yoli...» — ibraniy tilida «... xǝrⱪidiki qedirlarda turƣuqilar yoli». Xu yǝr Midiyaniylarning zemini iqidǝ idi.

8:12 Zǝb. 83:11-12

8:15 «Zǝbaⱨ wǝ Zalmunna» — ibraniy tilida «Zǝbaⱨ wǝ Zalmunnaning alⱪanliri».

8:16 «... ular bilǝn Sukkotning adǝmlirini urup ǝdipini bǝrdi» — yaki «...ular bilǝn Sukkotning adǝmlirini «hamanda tǝpti»». Ularni ɵltürgǝn boluxi mumkin (17-ayǝtnimu kɵrüng).

8:21 Zǝb. 83:11-12

8:23 «Mǝn üstünglǝrgǝ sǝltǝnǝt ⱪilmaymǝn» — Israilning tǝlipi (22-ayǝt): «Sǝn Gideon bizgǝ padixaⱨ bolƣaysǝn» degǝnliktur. Gideon ularƣa ⱨakimliⱪ ⱪilƣini bilǝn ularning tǝlipini ⱪǝt’iy rǝt ⱪilidu («Kirix sɵz»imizni, «Samuil (1)» 8- wǝ 12-bab wǝ «Samuil (1)»diki «Ⱪoxumqǝ sɵz»imiznimu kɵrüng).

8:26 «1700 xǝkǝl» — altun bolsa bǝlkim 20 kilogramqǝ kelǝtti.

8:27 «ǝfod» — ǝslidǝ Bax kaⱨin kiyidiƣan alaⱨidǝ birhil kiyim idi. U toƣruluⱪ «Mis.» 28:6-30 wǝ izaⱨatlirini kɵrüng. Musa pǝyƣǝmbǝr Israillarƣa bekitkǝn ⱪanun boyiqǝ pütkül Israil üqün pǝⱪǝt birla ǝfod boluxi kerǝk; uning üstigǝ pǝⱪǝt Bax kaⱨinla uni taⱪixi kerǝk idi. «...pütkül Israil ǝfodni izdǝp buzuⱪqiliⱪ ⱪildi» — Musa pǝyƣǝmbǝr bekitkǝn ⱪanun boyiqǝ «ǝfod» arⱪiliⱪ Israil hǝlⱪi Hudadin yol soriyalaytti. Lekin Gideon yasiƣan bu ǝfod Huda bekitkǝn ǝfod ǝmǝs wǝ kaⱨinlarning yetǝkqiliki astida ixlitilgǝn ǝmǝs. Nǝtijidǝ Gideon wǝ ailisidikilǝr xu ǝfod arⱪiliⱪ ⱨoⱪuⱪini qǝktin axurup yürgüzgǝn wǝ Israillar ǝfodⱪa but süpitidǝ qoⱪunup kǝtkǝn ohxaydu. «Buzuⱪqiliⱪ» — Huda aldida ⱨǝrⱪandaⱪ butpǝrǝslik «roⱨiy buzuⱪluⱪ» yaki «roⱨiy paⱨixiwazliⱪ» dǝp ⱨesablinidu.

8:31 «...u Gideonƣa bir oƣul tuƣup bǝrdi, Gideon uning ismini «Abimǝlǝk» dǝp ⱪoydi» — ⱪiziⱪ bir yeri xuki, Gideon padixaⱨ boluxni rǝt ⱪilƣini bilǝn padixaⱨdǝk kɵp ayalliⱪ bolƣan wǝ Xǝkǝmdiki kenizikidin tuƣulƣan oƣliƣa «mening atam padixaⱨdur» («Abimǝlǝk») dǝp isim ⱪoyƣan.