8
Elixa yǝnǝ bir ⱪetim Xunǝmlik ayalƣa yardǝm beridu
1 Elixa ɵzi oƣlini tirildürgǝn ayalƣa nǝsiⱨǝt ⱪilip: — Sǝn wǝ ɵz ɵydikiliring bilǝn berip, ⱪǝyǝrdǝ olturƣudǝk jay tapsang, u yǝrdǝ turƣin; qünki Pǝrwǝrdigar: — Aqarqiliⱪ bolsun, dǝp bekitti. Bu aqarqiliⱪ zeminda yǝttǝ yilƣiqǝ tügimǝydu, dedi.■ 2Pad. 4:34
2 Xuning bilǝn u ayal Hudaning adimi eytⱪandǝk ɵz ɵydikiliri bilǝn berip, Filistiylǝrning yurtida yǝttǝ yilƣiqǝ turdi.
3 Wǝ xundaⱪ boldiki, yǝttǝ yil ɵtkǝndǝ, ayal Filistiylǝrning yurtidin yenip kǝldi; u padixaⱨtin ɵyi bilǝn zeminini ɵzigǝ ⱪayturup berixni iltimas ⱪilƣili bardi. 4 Xu waⱪitta padixaⱨ Hudaning adimining hizmǝtkari Gǝⱨazi bilǝn sɵzlixip uningƣa: — Elixa ⱪilƣan ⱨǝmmǝ uluƣ ǝmǝllǝrni manga bayan ⱪilip bǝrgin, dǝwatatti. 5 Wǝ xundaⱪ boldiki, u padixaⱨⱪa Elixaning ⱪandaⱪ ⱪilip bir ɵlükni tirildürgǝnlikini dǝp beriwatⱪanda, Elixa oƣlini tirildürgǝn xu ayal padixaⱨtin ɵz ɵyi wǝ zeminini ⱪayturup berixni iltimas ⱪilƣili kǝldi. Gǝⱨazi: — I padixaⱨ ƣojam, mana, bular mǝn eytⱪan ayal wǝ Elixa ɵlümdin tirildürgǝn oƣli dǝl xu, dedi.
6 Padixaⱨ ayaldin soriwidi, u xu wǝⱪǝni uningƣa dǝp bǝrdi. Xuning bilǝn padixaⱨ bir aƣwatni bǝlgilǝp: — Uning ⱨǝmmǝ tǝǝlluⱪatlirini yandurup bǝrgin wǝ xuningdǝk ɵz yurtidin kǝtkǝn kündin tartip bu waⱪitⱪiqǝ yeridin qiⱪⱪan ⱨosulning barliⱪ kirimini uningƣa bǝrgin, dedi.
Elixa Ⱨazaǝl bilǝn kɵrüxidu
7 Əmdi Elixa Suriyǝning padixaⱨi Bǝn-Ⱨadad kesǝl yatⱪinida Dǝmǝxⱪⱪǝ kǝldi. Padixaⱨⱪa: Hudaning adimi bu yǝrgǝ kǝldi, dǝp hǝwǝr berildi. 8 Padixaⱨ Ⱨazaǝlgǝ: — Ɵzüng bir sowƣa elip, Hudaning adimining aldiƣa berip uning bilǝn kɵrüxüp, u arⱪiliⱪ Pǝrwǝrdigardin mening toƣramda: «U bu kesǝldin saⱪiyamdu, saⱪaymaydu» dǝp soriƣin, — dedi.■ 1Pad. 14:2, 3; 2Pad. 1:2
9 Xuning bilǝn Ⱨazaǝl uning bilǝn kɵrüxüxkǝ bardi. U ɵzi bilǝn Dǝmǝxⱪtiki ⱨǝrhil esil mallardin ⱪiriⱪ tɵgǝ sowƣa elip, uning aldiƣa berip: «Oƣlung Suriyǝning padixaⱨi Bǝn-Ⱨadad meni ǝwǝtip, bu kesǝldin saⱪiyimǝnmu, saⱪaymaymǝnmu?» dǝp soraydu, — dedi.
10 Elixa uningƣa: — Berip uningƣa: — Qoⱪum saⱪiyisǝn, dǝp eytⱪin. Lekin Pǝrwǝrdigar manga ⱪandaⱪla bolmisun u qoⱪum ɵlidu, dǝp wǝⱨiy ⱪildi, dedi.
11 Hudaning adimi taki Ⱨazaǝl hijil bolup kǝtküqǝ uningƣa tikilip ⱪarap turdi, andin Hudaning adimi yiƣlaxⱪa baxlidi.
12 Ⱨazaǝl: — Ƣojam nemixⱪa yiƣlayla! dǝp soridi. U: — Mǝn sening Israillarƣa ⱪilidiƣan yaman ixliringni bilimǝn; qünki sǝn ularning ⱪorƣanlirini kɵydürüp, yigitlirini ⱪiliq bilǝn ɵltürüp, uxxaⱪ balilirini qɵrüp taxlap, ⱨamilidar ayallirining ⱪarnini yeriwetisǝn, dedi.■ 2Pad. 10:32; 12:17; 13:7
13 Ⱨazaǝl: — Mǝnki ittǝk bir ⱪulung nemǝ idim, undaⱪ uluƣ ixlarni ⱪilalamtim? Elixa: — Pǝrwǝrdigar manga sening Suriyǝning padixaⱨi bolidiƣanliⱪingni mǝlum ⱪildi, dedi.
14 U Elixaning ⱪexidin qiⱪip ƣojisining yeniƣa bardi. Bǝn-ⱨadad uningdin: — Elixa sanga nemǝ dedi, dǝp soridi. U: — U manga silining toƣrilirida, qoⱪum saⱪiydu, dǝp eytti, dedi.
15 Ətisi Ⱨazaǝl bir parqǝ bɵzni elip, suƣa qilap padixaⱨning yüzini ǝtti. Xuning bilǝn u ɵldi; wǝ Ⱨazaǝl uning ornida padixaⱨ boldi.
Yǝⱨoxafatning oƣli Yǝⱨoram Yǝⱨudaning padixaⱨi boluxi atisi bilǝn
2Tar. 21:2-20
16 Israilning padixaⱨi, Aⱨabning oƣli Yoramning sǝltǝnitining bǝxinqi yilida, Yǝⱨoxafat tehi Yǝⱨudaning padixaⱨi waⱪtida, Yǝⱨoxafatning oƣli Yǝⱨoram Yǝⱨudaning padixaⱨi boldi. □ «Yoram» — «Yǝⱨoram»ning baxⱪa birhil xǝkli. Muxu ayǝttǝ ikki Yǝⱨoram bar; birinqisi Israil, yǝni ximaliy padixaⱨliⱪning padixaⱨi, ikkinqisi Yǝⱨudaning padixaⱨi. «Yǝⱨoxafat tehi Yǝⱨudaning padixaⱨi waⱪtida, Yǝⱨoxafatning oƣli Yǝⱨoram Yǝⱨudaning padixaⱨi boldi» — demǝk, Yǝⱨoxafat wǝ oƣli Yǝⱨoram ikkisi tǝng sǝltǝnǝt ⱪilidu. ■ 2Tar. 21:4, 5 17 U padixaⱨ bolƣanda ottuz ikki yaxta bolup, Yerusalemda sǝkkiz yil sǝltǝnǝt ⱪildi. 18 U Aⱨabning jǝmǝti ⱪilƣandǝk Israil padixaⱨlirining yolida yürdi (qünki uning ayali Aⱨabning ⱪizi idi); u Pǝrwǝrdigarning nǝziridǝ rǝzil bolƣanni ⱪildi . 19 Lekin Pǝrwǝrdigar Dawutⱪa: — Sening bilǝn oƣulliringƣa «mǝnggü ɵqmǝydiƣan qiraƣ» berimǝn degǝn wǝdisi tüpǝylidin u Yǝⱨudani harab ⱪilixni halimidi.□ «Dawut ... bir qiraƣ... berimǝn» — «1Pad.» 11:36 wǝ izaⱨatni kɵrüng. «Qiraƣ» — bu kɵqmǝ mǝnilik sɵz bolup, Dawutning handanini kɵrsitidu, ǝlwǝttǝ; handanning mǝwjut bolƣanliⱪi (1) Dawutning Hudaƣa sadiⱪ bolƣanliⱪiƣa guwaⱨliⱪ beridiƣan «qiraƣ» bolidu; (2) Hudaning Dawutⱪa: Sǝn arⱪiliⱪ pütkül dunyani soraydiƣan Mǝsiⱨ tuƣulidu, dǝp bǝrgǝn wǝdisidǝ turidiƣanliⱪiƣa guwaⱨliⱪ beridiƣan «qiraƣ» bolidu. ■ 2Sam. 7:13; 1Pad. 11:36; 15:4; Zǝb. 132:17-18
20 Uning künliridǝ Edom Yǝⱨudaning idarǝ ⱪilixiƣa isyan kɵtürüp, azad bolup ɵz aldiƣa bir padixaⱨliⱪ tiklidi. ■ Yar. 27:40; 2Tar. 21:8 21 Xuning bilǝn Yoram ⱨǝmmǝ jǝng ⱨarwiliri bilǝn yolƣa qiⱪip Zair xǝⱨirigǝ ɵtti. U keqisi ornidin turup, ɵzini wǝ jǝng ⱨarwilirining sǝrdarlirini ⱪorxiwalƣan Edomlarƣa ⱨujum ⱪilip, ularni mǝƣlup ⱪildi; lekin ahirida Yǝⱨuda lǝxkǝrliri ɵz ɵylirigǝ ⱪeqip kǝtti. □ «Yoram ⱨǝmmǝ jǝng ⱨarwiliri bilǝn...» — «Yoram» yaki «Yǝⱨoram». «Zair xǝⱨirigǝ ɵtti» — yǝni Iordan dǝryasidin ɵtti. «ahirida Yǝⱨuda lǝxkǝrliri ɵz ɵylirigǝ ⱪeqip kǝtti» — ǝyni tekisttǝ «Yǝⱨuda» degǝn sɵz yoⱪ. Lekin muxu yǝrdǝ «lǝxkǝrlǝr» (ibraniy tilida «hǝlⱪ») Yǝⱨudiy lǝxkǝrlǝrni kɵrsǝtsǝ kerǝk. 22 Xuning bilǝn Edomlar Yǝⱨudaning ⱨɵkümranliⱪidin bügüngiqǝ azad boldi. U waⱪitta Libnaⱨmu isyan kɵtürüp azad boldi.
23 Əmdi Yoramning baxⱪa ixliri ⱨǝm ⱪilƣanlirining ⱨǝmmisi bolsa «Yǝⱨuda padixaⱨlirining tarih-tǝzkiriliri» degǝn kitabta pütülgǝn ǝmǝsmidi? □ «Yǝⱨuda padixaⱨlirining tarih-tǝzkiriliri» — bu kitab Tǝwrattiki «Tarih-tǝzkirǝ»ning ɵzi ǝmǝs, biraⱪ xübⱨisizki, Tǝwrattiki «Tarih-tǝzkirǝ» bu kitabtin kɵp uqurlarni alƣan. 24 Yoram ɵz ata-bowiliri arisida uhlidi wǝ «Dawutning xǝⱨiri»dǝ ata-bowilirining yenida dǝpnǝ ⱪilindi. Oƣli Aⱨaziya uning ornida padixaⱨ boldi.■ 2Tar. 21:19
Aⱨaziya sǝltǝnǝt ⱪilidu
2Tar. 22:1-6
25 Israilning padixaⱨi, Aⱨabning oƣli Yoramning sǝltǝnitining on ikkinqi yili, Yǝⱨuda padixaⱨi Yǝⱨoramning oƣli Aⱨaziya Yǝⱨudaƣa padixaⱨ boldi. ■ 2Tar. 22:1 26 Aⱨaziya padixaⱨ bolƣanda yigirmǝ ikki yaxta bolup, Yerusalemda bir yil sǝltǝnǝt ⱪildi. Uning anisining ismi Ataliya idi; u Israil padixaⱨi Omrining ⱪizi idi. ■ 2Tar. 22:2 27 Aⱨaziya Aⱨabning jǝmǝtining yolida yürüp Aⱨabning jǝmǝti ⱪilƣandǝk, Hudaning nǝziridǝ rǝzil bolƣanni ⱪildi; qünki u Aⱨabning küy’oƣli bolup uningƣa ⱨǝmjǝmǝt idi. 28 Aⱨabning oƣli Yoram Suriyǝning padixaⱨi Ⱨazaǝl bilǝn Gileadtiki Ramotta soⱪuxⱪanda Aⱨaziya uningƣa ⱨǝmdǝmlixip soⱪuxⱪa qiⱪⱪanidi. Suriylǝr Yoramni zǝhimlǝndürdi. 29 Yoram padixaⱨ Ramaⱨda Suriyǝ padixaⱨi Ⱨazaǝl bilǝn soⱪuxⱪanda Suriylǝrdin yegǝn zǝhmini dawalitix üqün, Yizrǝǝlgǝ yenip kǝldi. Aⱨabning oƣli Yoram kesǝl bolƣaqⱪa, Yǝⱨudaning padixaⱨi, Yǝⱨoramning oƣli Aⱨaziya uni yoⱪliƣili Yizrǝǝlgimu bardi.■ 2Pad. 9:15; 22:6, 7
■8:8 1Pad. 14:2, 3; 2Pad. 1:2
■8:12 2Pad. 10:32; 12:17; 13:7
□8:16 «Yoram» — «Yǝⱨoram»ning baxⱪa birhil xǝkli. Muxu ayǝttǝ ikki Yǝⱨoram bar; birinqisi Israil, yǝni ximaliy padixaⱨliⱪning padixaⱨi, ikkinqisi Yǝⱨudaning padixaⱨi. «Yǝⱨoxafat tehi Yǝⱨudaning padixaⱨi waⱪtida, Yǝⱨoxafatning oƣli Yǝⱨoram Yǝⱨudaning padixaⱨi boldi» — demǝk, Yǝⱨoxafat wǝ oƣli Yǝⱨoram ikkisi tǝng sǝltǝnǝt ⱪilidu.
■8:16 2Tar. 21:4, 5
□8:19 «Dawut ... bir qiraƣ... berimǝn» — «1Pad.» 11:36 wǝ izaⱨatni kɵrüng. «Qiraƣ» — bu kɵqmǝ mǝnilik sɵz bolup, Dawutning handanini kɵrsitidu, ǝlwǝttǝ; handanning mǝwjut bolƣanliⱪi (1) Dawutning Hudaƣa sadiⱪ bolƣanliⱪiƣa guwaⱨliⱪ beridiƣan «qiraƣ» bolidu; (2) Hudaning Dawutⱪa: Sǝn arⱪiliⱪ pütkül dunyani soraydiƣan Mǝsiⱨ tuƣulidu, dǝp bǝrgǝn wǝdisidǝ turidiƣanliⱪiƣa guwaⱨliⱪ beridiƣan «qiraƣ» bolidu.
■8:19 2Sam. 7:13; 1Pad. 11:36; 15:4; Zǝb. 132:17-18
□8:21 «Yoram ⱨǝmmǝ jǝng ⱨarwiliri bilǝn...» — «Yoram» yaki «Yǝⱨoram». «Zair xǝⱨirigǝ ɵtti» — yǝni Iordan dǝryasidin ɵtti. «ahirida Yǝⱨuda lǝxkǝrliri ɵz ɵylirigǝ ⱪeqip kǝtti» — ǝyni tekisttǝ «Yǝⱨuda» degǝn sɵz yoⱪ. Lekin muxu yǝrdǝ «lǝxkǝrlǝr» (ibraniy tilida «hǝlⱪ») Yǝⱨudiy lǝxkǝrlǝrni kɵrsǝtsǝ kerǝk.
□8:23 «Yǝⱨuda padixaⱨlirining tarih-tǝzkiriliri» — bu kitab Tǝwrattiki «Tarih-tǝzkirǝ»ning ɵzi ǝmǝs, biraⱪ xübⱨisizki, Tǝwrattiki «Tarih-tǝzkirǝ» bu kitabtin kɵp uqurlarni alƣan.
■8:29 2Pad. 9:15; 22:6, 7