7
Jena ruwimela Esusi sa'wáligo bilé wa'lula sontalo 'yuga nóchame
1 Esusi suwénasa ra'íchali beniria alué we'ká ralámuli, a'lige simile pe u'kabi riógachi Kapernaumi rewégachi. Alé asale bilé wa'lula sontalo romano. 2 Alué nulame sontalo ajchagá asale bilé rió nóchame napu 'we galeme nile. Alué nóchame tabilé meka nóchame nile enomí napurigá oliame nile jaré ralámuli 'we 'ya.* E'nesi glosario «esclavo». Alué nóchame 'we nayua bo'ile, amulí mukiá bo'ile. 3 'Lige alué nulame sontalo akisá sa'wame ko alué Esusi, 'lige júlale jaré rió ralámuli jurío nuleme Esusi bayénaliga napurigá 'we sajpuka nawámala 'yomia alué rió nóchame nayua bo'ígime. 4 'Lige alué rió julárigame Esusi bayénaliga sebasa alé Esusi ajtígachi, nawile a'bé alué Esusi, 'lige 'we sajpuka 'we e'wérili bayérole, regá anegá:
―Alué rió nulame sontalo 'la níté gu'írilia 5 napugiti 'we a'lá galeme ramué ralámuli jurío.† Alué jurío ralámuli 'lige israelita 'lige ebreo pe aba alué bi'lepi chojkégame ralámuli kéré. 'Lige alué gite 'la gayénarukuru ramué nila «sinagoga».
6 'Liko alué Esusi yati simile alué ralámuli 'yuga. Napu'lige 'ma a'mulipi e'yénigichi seba alé galírale, alué nulame sontalo jaré machirume ralámuli júlale regá anéniliga alué Esusi:
―Mué Wa'lula, tase chérekará rekó mué ta sébage alé pachá galírale, napugiti pe apiépiri rió koriame alué sontalo, 7 alekeri tase nawagórí mué 'yuga ra'ichamia. Pe jena iligá sa'wámará mué alué nayume Onorúgame a'walila gite alué sontalo piónila. 8 Alué sontáloka nulélime korí e'wélalate, abiena nuleme korí sontalo u'kuchípala napu nuleme ju bo'né. Napu'lige julasa bilé sontalo alué bo'né, yati simime kará, 'lige napu'lige bayesa bilé sontalo alué bo'né, yati nawame kará, 'lige napu'lige nulesa alué bo'né 'yuga nóchame, yati e'wame kará.
9 Ye ra'íchali akisá, Esusi napurigá nábole alué sontalo, 'liko 'we ra'sálále, 'lige e'nele alué we'ká ralámuli napu alemi si e'yénale, 'lige anele:
―'La bijchiá ye rioka 'la sébili bijchígame ju 'we a'lá sa'wame ko ne Onorúgame a'walila gite. Jena napu ejperé ralámuli israelita pecha 'wesi ralámuli i'teko uché jaré aliena 'la sébali bijchígime 'we a'lá sa'wame ko ne.
10 Napu'lige alué julárigame ku galírale sebasa, rewale 'ma a'lá sa'wígame alué rió nóchame.
Jena ruwimela Esusi ku ajánilirigo bilé mukúgame bilé mukí gunámakame ranala
11 Pe a'kinana Esusi simile uché bilena we'ká riógachi Naíni rewégachi, 'lige si e'yénale alué bo'né benírame abiena uché jaré we'ká ralámuli. 12 'Lige alé we'ká riógachi seba etele bilé re'malí mukúgame o'towame tomia bilena tabachi rekagá majtoga. 'Lige alué mukúgame pe bi'neli nile, napugiti pe alué bi'lepi ranégame níligame alué eyela gunamia. We'ká ralámuli alemi riógame e'yénale alué mukúgame o'towachi. 13 'Lige alué Esusi etesa alué mukí, 'we na'temale, 'lige anele:
―'Ma tase nalápua mué mukí.
14 'Lige alué Esusi a'bé nawile alué mukúgame, 'lige nochale alué tabali. 'Lige alué ralámuli majtoga e'yénigime ka kilí jábale. 'Lige alué Esusi anele alué mukúgame:
―¡Mué re'malí, o'weti asá!
15 'Liko alué mukúgame ku ajánale 'lige o'weti asísale, 'lige chojkile ra'icha alué re'malí. 'Lige Esúsika anele alué eyela:
―Ku o'togá mué inolá re'malí.
16 'Lige alué we'ká ralámuli etesa alué Esusi mukúgame ajániligo, 'we majale, 'lige wa'lú cheliera 'yale Onorúgame 'lige anile:
―Onorúgame 'ma júlale bilé rió napu ruwime ju napu ané Onorúgame napurigá ramué gu'írame nímala.
17 Suwábaga ralámuli napu ekí ejperele alé Jurea rewégame gawí bo'ígichi abiena a'mulipi ejperégame machile alarigá Esusi ajánaligo bilé mukúgame.
Jena ruwimela Juani júlaligo oká rió bo'né 'yuga benime rukéniliga Esusi
18 Juani ralámuli rewarame machile sa'wáligo we'ká nayúkame 'lige ajániligo bilé re'malí mukúgame alué Esusi napugiti ruyéligame alué ralámuli napu Juani benírame ju,‡ Juánika galírale bajcháriga asagá júlale oká rió bo'né benírime rukénaliga Esusi. 19 'lige júlale oká alué bo'né benírame alé napu asale Esusi rukéniliga pala alué níliga nejkúrame napu nawámili nílige jena wijchimoba, uché bilé chalá buwémili níliga.
20 Alué oká rió napu júlale Juani sébale alé napu asale Esusi, 'lige anele:
―Juánite jularu ramué, alué Juani ralámuli rewarame, rukéniliga napurigá ruwimela mué, ¿pala mué ka napu nawámili nílige Onorúgamete julárigame? ¿Uché chalá bilé buwewa?
21 Alué oká rió sebasa alemi, Esusi 'we 'yoa ilile we'ká ralámuli sa'wá e'karúgame naulite nayume ralámuli, abiena buyana u'kuchípala remónisi ralámulichi mochígame, abiena ma'chiria alué ralámuli tase ma'chílime. Abichilubi 'we 'yole. 22 Pe'tá i'libeko Esusi regá nejele:
―Ya kumi simíbaga ruyewa Juani napu etiá 'emi aminami napu aké 'emi. Ruyewa alué tase ma'chílime ralámuli ku sa'wao ne, sujírigame abiena ku sa'wao ne, alué sa'pachí amoba nayume§ E'nesi glosario ‹‹lepra››. ku sa'wao ne, alué najkacholo ku 'la akeme newao ne, alué suwígame ku ajanio ne, 'lige alué ralámuli resiti tase nígame enomí a'lá ruyeo ne alué a'lala ra'íchali Onorúgame nila. 23 'We ganíliga mochí apiépiri ralámuli napu tase ayoga gepume ju ne ra'ichálila.
24 Napu'lige 'ma ku simasa alué oká rió napu Juani júlale, Esúsika chojkile ra'íchali ruyea alué ralámuli churigá níliga alué Juani, regá rukega:
―Napu'lige 'emi e'yenia e'néniga alué Juani alé jami, ¿chieti mayéliko alué rió? ¿Péchala mayelie nimio napurigá pe bilé gajsalá ekate noká ilime? 25 'Lige ta alieti rió e'néniga e'yénisiká 'emi, 'liko ¿tachiri e'néniga e'yéniliché 'emi alemi? ¿E'néniga e'yénilie 'emi bilé rió 'we semati o'páchigime? 'Lige 'emi 'we machíguru alué rió 'we semati o'páchigime ka 'we ganíliga semárikáchi bejtégame ko alé wa'lú galichi napurigá bilé rió 'we enomígame. 'Liko ¿tachiri e'néniga e'yéniliché 'emi alemi alué ralámuli? 26 ¿E'néniga e'yénale 'emi alué napu ruwime ju napu ané Onorúgame? Ju, alué e'néniga e'yénale 'emi, alueka júkuru abé wa'lú a'walí nígame me'tagá alué uché jaré napu ruwime ju napu ané Onorúgame. 27 'Lige alué Juani júkuru napu alé Onorúgame nila osilichi ruwí. Alé osilichi ka 'we a'lá sébali ruwí alarigá nímili níliga alué Juani, pe aba alé osilichi napu ruwile 'we 'ya Onorúgame churigá nímili níliga ne. Regá ruwí alé osilichi:
Ne jula bilé rió ne nila ra'íchali ruwime
bajchabé ta'chó sébachi mué
napurigá beniá mochímala alué ralámuli ne nila ra'íchali.
Alarigá 'we a'lá niraga etémala mué sébachi.
Regá aní alé osilichi.
28 › Alué rió napu Onorúgame júlale pe Juani ju. Neka 'la ruwí tase 'wesi ralámuli i'tego jena wijchimoba 'we najtékame nóchali nígame me'tagá alué Juani. Neka abiena ruwí bilé rió tase najtékame ke, 'ma bi'wisá alawala alué rió 'liko 'we najtékame nimio Onorúgame níriga me'tigá Juani nochálila.
29 Mochile alé alué enomí goblálome 'lige uché jaré ralámuli napu 'la niraga bijchígale napu nulale Onorúgame abé 'yabé napu 'la elile napurigá rewarawa alué Juánite 'yabé bajchabé rawé, alueka 'we 'la niraga akele alué Esusi ra'ichálila. 30 'Lige alué bariséoka 'lige alué Moisesi rejchólila benírame tabilé elile 'ya rawé napurigá rewarawa Juánite, alarigá gawélele Onorúgame.
31 Alué Esusi abiena regá anele:
―¡'La chieti ralámuli jipe riógame! 32 Pe alué okaná chojkégame kuchí 'kuchi kárékuru napu mochime ju alé we'ká riógachi nasípami re'ea, napu re'énilime ju napurigá pe a'bocho najkí. Napu regá aneme ju alué bilena chojkégame kuchítiri napu 'yuga re'eme ju:
Simérukuru ramué bilé wiká napurigá yawimela 'emi,
'lige 'emi tase yawí.
Wikarárukuru ramué bilé wiká 'we sewékame,
'lige 'emi tase nalagá.
'Lige abichilubi ra'íchale Esusi regá:
33 ―Nawálekuru alué Juani 'lige tase we'ká e'karúgame go'ame go'yame ju 'lige tase bajime ju rekútame, 'lige ralámuli jipe ejperégame tabilé e'wime júkuru, 'lige u'tabela remónisi ajchágame korí alué Juani ralámuli rewarame. 34 'Lige nawákuru ne napu 'pa rewagáchika nawágame ju napurigá rió neraga, neka go'yame júkuru we'ká e'karúgame go'ame, abiena bajime alué i'wilí ba'wila a'wágame newárigime. 'Lige 'emi 'we cha ané ne'chí, go'yechi ané, 'lige bajechi ané 'emi ne'chí, 'lige aní 'emi gompaniérola ko ne alué resí nokogá járome ralámuli, abiena alué enomí nareme alué wa'lula romano nareme. 35 Nobi 'láchigo ma'chígime néréko Onorúgame a'walila ne nochálila gite, 'lige Juani nochálila gite.
Jena ruwimela bilé mukí we'ká rió 'yuga gojchime 'la bijchígiligo 'la Onorúgame a'walila nígame ko alué Esusi
36 Bilé rió bariseo bayérale Esusi bo'né galílachi go'ame kógimia. 'Lige alué Esúsika simile alé alué bariseo bejtélachi, alé sebasa asíbale a'bé mésachi. 37 'Lige bilé mukí we'ká rió 'yuga gojchime napu bejtele alé we'ká riógachi, machisá Esusi simíligo alé bariseo bejtélachi go'ame go'mea, alué mukika yati alemi sébale bilé u'tá botea gajpílame rejtete newárigime o'ká ba'wí 'we semá júkame ro'ágame. 38 'Lige 'we nalaka a'bé Esusi ajtígichi alé a'bé ralachí chujkíbale rojpóchaga. 'Lige chojkile pagoa Esusi ralala alué bo'né mukí bo'né o'kiálate, 'lige wakele bo'né gupálate. Abiena 'we chu'mile ralala napurigá nokame nile, 'lige ro'ele alué ba'wí 'we semá júkame.
39 Etesa bo'né bariseo napu Esusi bayélige, regá 'nátale: «'La bijchiá ruwime nísaká napu Onorúgame ané, 'liko machimékuru alieti mukí ka ye mukí, 'we chátiri mukí júkuru we'ká rió 'yuga gojchime.»
40 'Liko Esúsika machigá alarigá 'nata ajtigó alué bariseo anele:
―Mué Simoni, ne bilé ra'íchali ruwimela.
'Lige alué rió bariséoka regá nejele:
―Ruwígó mué benírame.
41 Esúsika anile:
―Oká rió wikele bilé rió enomí taneme, 'lige bilé rió maligi siento enomí wikame nile, bilé wikame nile malígisa makué. 42 'Lige okánika tase umébale ku gu'lina. 'Lige alué enomí tanémeká 'la e'kale alué wikame okánika alué rió. ¿Chieri 'nalina abé ganíliga rejpílekobá alué rió enomí taneme 'yuga?
43 Simónika regá nejele:
―Alué rió napu abé we'ká wikame nile.
Esúsika regá anile:
―'La bijchiá aní mué.
44 'Liko alué Esusi e'néniga alué mukí anele alué Simoni:
―'La etiá mué ye mukí alarigá 'sichi. Neka bajkíkuru mué galílachi, 'lige mueka tase nejíkuru ba'wí napurigá ne ralala pagómala. 'Lige ye mukika ne'chí ralala pagókuru alué bo'né o'kiálate, 'lige wakékuru bo'né gupálate. 45 Mueka tase chu'míkuru ne'chí napurigá nokiame niru ramué,* Alué ralámuli israelítaka sekachí chu'migá rejpórime nile abiena banachí rekó pe rió ke napurigá nokame ju señora jena ramué ejperélachi, alué señora napu banachí a'nagupi chu'migá reporame ju a'nagupi. 'lige ye mukika napusí seba tase a'ré ne'chí ralala chu'miá napugiti 'we a'lá nirame ne'chí. 46 Aminami mueka tase ujchékuru alué aseite ne mo'ólachi 'we a'lá niraga napurigá nokame niru ramué, 'lige ye mukika ro'ékuru ne ralálachi alué ba'wí 'we semá júkame. 47 Alekeri aní ne: «Ye mukika wa'lú e'kárigime ju», ma'chígime nérékuru napugiti 'we a'lá nirame ne'chí. Alué ta'mé wa'lú e'kárigime ka, pee semá 'sime ju. 48 Alésíko alué Esusi anele alué mukí:
―Mué mukí, wa'lú e'kárigime ju mué. Jípeko 'la sebámala mué 'pa rewagachi.
49 Alué ralámuli bayérigame napu mochile alé si, alueka chojkile ra'icha a'bopi, regá anigá:
―¿Chieri júché ye rió síkaniá napu 'la e'kágorianíguru? Pe alué Onorúgameka 'la e'kame ju.
50 'Lige Esusi abiena uchéchigo anele alué mukí:
―Mué mukí, mueka 'we 'la bijchigi 'la e'kame ko ne ralámuli, alekeri 'ma tabilé gastigáriwa mué Onorúgamete. Ganíliga enawa kumi.
*7:2 E'nesi glosario «esclavo».
†7:5 Alué jurío ralámuli 'lige israelita 'lige ebreo pe aba alué bi'lepi chojkégame ralámuli kéré.
‡7:18 Juánika galírale bajcháriga asagá júlale oká rió bo'né benírime rukénaliga Esusi.
§7:22 E'nesi glosario ‹‹lepra››.
*7:45 Alué ralámuli israelítaka sekachí chu'migá rejpórime nile abiena banachí rekó pe rió ke napurigá nokame ju señora jena ramué ejperélachi, alué señora napu banachí a'nagupi chu'migá reporame ju a'nagupi.