5
Igtinurù si Jesus tun ta pabungan
Mat 5:1-12; Luc 6:20-23
Na, tô igkita i Jesus tô marapung manubù na ilimud, igtikáddág sikandin tun ta pabungan, asta igunsad sikandin. Igpadani tô langun manubù na igtinuruan din, asta igtinurù si Jesus kandan, na mà din,
“Kadayawan tô mga manubù na isóddóran dan na atin ka dì dan tabangan ka Manama, dì dan makému ka madigár. Kadayawan dan su mangulu tô Manama kandan.
“Kadayawan tô mga manubù na ágkaranu, su órórán dan ka Manama.
“Kadayawan tô mga manubù na ágpabbabà-babà, su makatigatun dan katô banuwa na igtandô ka Manama kandan.
“Kadayawan tô mga manubù na malyag lumumu katô nángngà tun ta saruwan ka Manama, su tabangan dan ka Manama ébô matuman tô kakalyag dan.
“Kadayawan tô mga manubù na médu-édu, su duwán kédu ka Manama kandan.
“Kadayawan tô mga manubù na malinis é pusung, su kumita dan ka Manama.
“Kadayawan tô mga manubù na gusay katô ágpasamuké ébô duwán kasunayan, su imun dan ka Manama na mga gabatà din.
10 “Kadayawan tô mga manubù na girrayatan tingód katô katuman dan katô kakalyag ka Manama, su sakupán dan tun ta pagpangulu katô Manama.
11 “Kadayawan kó ka ágbuyas-buyasán kó, girrayatan kó asta góróm-órómán kó tingód katô katákkás yu kanak. 12 Atin ka tô gó é dumunggù ákniyu, kailangan tuu kó kadayawan, su dakál tô pulusán na matanggap yu tun ta langit. Sampát yu na igirrayatan pagsik tô mga propeta ka Manama sayyan.”
Asin asta sulù
Mat 5:13-16; Mar 9:50; Luc 14:34-35
13 “Sikiyu na ágtákkás kanak, iring kó na asin nit banuwa. Asal atin ka mandà tô nanam katô asin, dì dán lumónód tô nanam. Ándà dán palang ágpulusán. Purisu antugán dán asta gittan-gittan ka mga manubù.
14 “Iring kó na sulù na ágbággé ka kappawaan tun ta langun manubù nit banuwa. Tô lunsud tun ta bówwó ka pabungan dì ágkallás. 15 Atin ka ágrákkáttan é sulù, dì ágtambunan, asal ágsapatán ébô kataddawan tô langun manubù tun dalám ka balé. 16 Kailangan makéring kó na sulù na ágbággé ka kappawaan, su atin ka kumita tô duma mga manubù katô madigár áglumun yu, durungán dan tô Ámmà yu na Manama tun ta langit.”
Tô mga sugù
17 “Yakó ágpanámdám na igsadunna dini ébô pandaán ku tô mga sugù ka Manama asta tô mga kagi ka mga propeta ka Manama na igsulat sayyan. Asal igsadunna dini ébô tumanán ku ni. 18 Paminág yu ni kagin ku ákniyu. Róggun duwán pa langit* 5:18 Langit, ó kawang-awangan. asta tanà, ándà palang kórét tun ta mga sugù ka Manama na mandà, su matuman tô langun na igkagi din. 19 Purisu atin ka méllé tô manubù ka sábbad sugù ka Manama asta tuminurù kani tun ta duma manubù, tuu mabbabà é kamanubuan din tun ta pagpangulu ka Manama. Asal atin ka mánnal tô manubù ka langun sugù ka Manama asta tuminurù ka duma manubù kani, tuu mabantug sikandin tun ta pagpangulu ka Manama. 20 Purisu kumagiya ákniyu, atin ka malyag kó sakupán katô Manama tun ta pagpangulu din, kailangan tuu pa nángngà tô áglumun yu ka tandingán katô áglumun katô mga Pariseo asta mga taratinurù ka sugù.”
Tinurù tingód katô sókó
21 “Idinág yu na igsugù ka Manama ukit ki Moises tun ta mga kamónaan yu sayyan, na, ‘Yakó ágmaté, su kailangan supakan tô mimmaté.’ 5:21 Exodo 20:13; Deuteronomio 5:17. 22 Asal kumagiya ákniyu, agad masókó dád tô manubù, kailangan supakan sikandin. Atin ka kumagi tô manubù ka madat tun ta kataladi din, kailangan piddán sikandin tun ta mallayat gusayanan. Atin ka kumagi tô manubù, ‘Ágkangulág ka!’ kailangan piddán sikandin tun ta ágsupakanan ka apuy. 23 Purisu atin ka madun kó tun ta templo ébô mággé ka gasa yu tun ta Manama, asta kasampáttan yu na duwán manubù na isókó ákniyu tingód katô iglumu yu, 24 tanani yu pa tô gasa yu, asta sadun kó tun kandin ébô pólié kó. Atin ka pólié kód, mému kód lumónód tun ta templo asta mággé kód katô gasa yu tun ta Manama.
25 “Atin ka duwán manubù na dumimanda ákniyu, sékót kó pólié ka dì kó pa dumunggù tun ta ágruudanan, agó piddán kó tun ta huwes, bággén kó tun ta bállad ka polis, asta prison kó. 26 Paminág yu ni kagin ku ákniyu. Atin ka prison kó, dì kó makaluwà sippang ka bayadan yu tô kadakállan katô kadattan na ilumu yu.”
Tinurù tingód katô áglibug
27 “Idinág yu na igsugù tô Manama ukit ki Moises sayyan, na, ‘Yakó áglibug.’ 5:27 Ahaán tô Exodo 20:14; Deuteronomio 5:18. 28 Asal kumagiya ákniyu na agad makasállág dád tô mama katô bayi, asta madat tô kakalyag din, ikalibug dán sikandin tun ta pusung din. 29 Purisu atin ka tô ágbaluy mata nu tô gunayan na makasalà ka, lássù nu asta antug nu, su tuu pa madigár ka mandà tô sábbad bahin katô lawa nu ka tandingán ka antugán tô tibuk lawa nu tun ta ágsupakanan. 30 Atin ka tô bállad nu dadan ta kawanan tô gunayan na makasalà ka, tampád nu asta antug nu, su tuu pa madigár ka mandà tô sábbad bahin katô lawa nu ka tandingán ka makasadun tô tibuk lawa nu tun ta ágsupakanan.”
Tinurù tingód ka ágpasugbané
Mat 5:31-32; 19:9; Mar 10:11-12; Luc 16:18
31 “Igsugù pagsik tô Manama ukit ki Moises sayyan na atin ka sumugban tô mama katô sawa din, kailangan duwán papeles na bággén din tingód katô pasugbané dan.§ 5:31 Ahaán tô Deuteronomio 24:1-4. 32 Asal kumagiya ákniyu, atin ka sumugban tô mama katô sawa din na ándà libug, madat tô kasugban din, su ukit kandin makalibug tô sawa din ka kumalyag puman. Makalibug tô mama na kumalyag katô bayi na igsugbanan katô duma din.”
Tinurù tingód katô tandô
33 “Idinág yu pagsik na igsugù tô Manama ukit ki Moises tun ta mga kamónaan yu sayyan na dì mému ka dì tumanán tô tandô. Kailangan tumanán tô tandô na igsarig tun ta ngadan katô Áglangngagán.* 5:33 Ahaán tô Levitico 19:12; Numeros 30:2; Deuteronomio 23:21. 34 Asal kumagiya ákniyu, atin ka tumandô kó, yakó ágtandô ukit ka agad ándin. Yakó ágtandô ukit ka langit, su gunsadanan ka Manama. 35 Yakó ágtandô ukit ka tanà, su iring na ágtindággan ka Manama. Yakó ágtandô ukit ka lunsud ka Jerusalem, su tô gó é góddóan katô Harì na mallayat ka langun. 36 Yakó ágkagi, na ‘agad matéya pa,’ su agad tô sábbad dád silag ka ulu yu, dì kó makapapputì ó makapamétám. 37 Atin ka ágkasarigan tô kagi yu, nángngà ka kumagi kó dád, ‘Óó,’ ó ‘Dì.’ Atin ka pasarig kó pa katô tandô yu, tikud dán tun ki Maibuyan.”
Tinurù tingód katô kasulì
Mat 5:38-42; Luc 6:29-30
38 “Idinág yu na igsugù tô Manama ukit ki Moises sayyan, na tô dumadat ka mata katô unawa din manubù, dadattan tô kandin mata. Asta tô dumadat ka ngipán katô unawa din manubù, dadattan tô kandin ngipán. 5:38 Ahaán tô Exodo 21:24; Levitico 24:20; Deuteronomio 19:21. 39 Asal kumagiya ákniyu, atin ka duwán manubù na lumumu ka madat ákniyu, yakó áglumu ka madat kandin. Atin ka sampalán kó katô duma manubù tun ta pusángngi yu na dadan ta kawanan, pasampal yu pagsik tô pusángngi yu na dadan ta ibang. 40 Atin ka duwán mid ákniyu tun ta huwes asta mangé ka kamisita yu, agad tô umpak yu bággé yu kandin. 41 Atin ka duwán sundalo na ágpirit ákniyu na mid katô piniddan din tun ta kadiyù na sábbad kilometro, pid kó sippang ka duwa kilometro. 42 Bággéyi yu tô mamuyù, asta pabállás yu tô mállás.”
Ginawayi yu tô usig yu
Mat 5:43-48; Luc 6:27-28,32-36
43 “Idinág yu na duwán ágtinuruán sayyan na kailangan ginawaan yu tô mga rarak yu, asta karingasayi yu tô mga usig yu. 5:43 Ahaán tô Levitico 19:18. 44 Asal kumagiya ákniyu, ginawayi yu tô mga usig yu, asta dasalan yu tô mga manubù na girrayat ákniyu. 45 Atin ka ni gó tô áglumun yu, mému kó na bánnal na mga gabatà katô Ámmà yu na Manama tun ta langit, su ánnà dád tô mga madigár manubù tô ágpaséllaan din ka álló, asal tô mga madat pagsik. Ánnà dád tô mga ágbánnal katô mga sugù ka Manama tô igbággayan din ka udan, asal tô mga dì ágbánnal pagsik. 46 Yakó ágpanámdám na duwán pulusán yu tingód katô dakál ginawa yu tun ta mga ágginawa ákniyu, su agad tô mga taralimud ka buwis§ 5:46 Mga taralimud ka buwis tô ágkaringasaan katô mga Judio su tô ágkémun dan, ágdugangan dan tô lagà ka buwis. na ágbuyasán yu, ágginawa dan katô mga manubù na ágginawa kandan. 47 Atin ka mga kataladi yu dád tô tagadán yu, ándà ilumu yu na madigár ka tandingán katô áglumun ka ássa mga manubù, su agad tô langun manubù na dì ágbánnal ka Manama, ágtabang dan ka mga kataladi dan. 48 Purisu kailangan tuu nángngà tô áglumun yu iring katô tuu nángngà na áglumun katô Ámmà yu na Manama tun ta langit.”

*5:18 5:18 Langit, ó kawang-awangan.

5:21 5:21 Exodo 20:13; Deuteronomio 5:17.

5:27 5:27 Ahaán tô Exodo 20:14; Deuteronomio 5:18.

§5:31 5:31 Ahaán tô Deuteronomio 24:1-4.

*5:33 5:33 Ahaán tô Levitico 19:12; Numeros 30:2; Deuteronomio 23:21.

5:38 5:38 Ahaán tô Exodo 21:24; Levitico 24:20; Deuteronomio 19:21.

5:43 5:43 Ahaán tô Levitico 19:18.

§5:46 5:46 Mga taralimud ka buwis tô ágkaringasaan katô mga Judio su tô ágkémun dan, ágdugangan dan tô lagà ka buwis.