1 Wor wala sər da i wala gaba ala sii ꞌywala gə kərara gə daa kwaynani-yə̂ gənə̂ nare nə̂ Juwib day me gaba ala sii ꞌywala gənə̂ mapa gə dəban lebər me ca. Gechide nə̂nə̂ woni bwasa Mãr̰ĩ day me woni gələ̂ bii gə ꞌwoo gənə̂ Moyis duwa me kan̰jə kojəgə̂ dara ba gə yə gə Jesu ꞌyə̂w nəm. 2 Cendi way ba da: «Ladni duwa da, yinə̂ndə gandəw wala gaba sii ꞌywala-lə̂ ɗə̂n̰ bə̂də̂, dara gaa nare di ha swa gə gwale som.»

3 Mana gə ta-lə̂ da, Jesu ilə̂ ciri də Betani, managə kərə̂ nə̂ abe mən gə gə ꞌogəw «Simõ gaba cagəm»-mə̂, dara tanga pii cagəm aləwe. Me managə Jesu ilə̂ wama mani-yə̂ da, deme mən hara yə̂ə̂ mərda gə albatər* 14.3 albatər:I kur̰a də gun neyem ɓwaladə bam kalang. əsədələ̂. Mərda gə ta di, swani gə lade gə habda† 14.3 habda:Managə magtubu dənə̂ Mãr̰ĩ duwa də gə jangədə pii gə bii gə gərek da, gə jangəw habda gə ta di suməw mana gə ka. Suməw i «nar». gə bii ꞌyol nan̰ me kili duwa kaw wom nan̰ me ilə̂ dwalin̰-yə̂. Tandi ɓol mərda di bəw bam me tidərəw Jesu swani dəwə̂. 4 Ər̰ə, nare nə̂ mən nə̂ ilə̂ ta di, dusərə̂gə nagəle me wajə gwale bulə̂ day-ə̂ ba da: «Ta di da, ladni duwa da, i na lə̂ mo? Tandi meyende swani gə lade di bam! 5 Swani gə ta di, dee gə kəlnə̂w bam da, gursə duwa neyem dənə̂ aba ala giyə̂ aliya mən dalawə̂. Ta di, dee də̂ əsgə ənda nare nə̂ bugər gursə də ta di ɗena, ladə bə̂də̂ mo?» Me cendi ilə̂ n̰ama deme di lə̂.

6 Me Jesu waygə da: «Kalna deme di mana mən! Dana me anə̂ jibadə mo? Mani nə̂ tandi al dara daran əndi ta di, i giyə̂ gə lade. 7 ꞌYeni, nare nə̂ bugər da, ilə̂ gandang anə̂ ha ala gandagə ladni gə wala wala gə dərə̂ng ur lə̂ sən̰. Me əndi da, anə̂ ha ꞌywan targin̰ ɗang bə̂də̂. 8 Tandi al i mani nə̂ tandi neyem alagə. Tandi tidərən swani sənə̂ bam pii ta di, tandi ɗangər̰ə i sən pii do me gə ha mõn sən̰. 9 I sədə. Dwayna, nə̂ wayang i gwale səw ɗang bi: Mana gə gə ha waya Nõ də lade di lə̂ jiga jiga sən̰a gəndədələ̂ pad ta di da, deme di kaw, gə ha waya gwale dəra le dara mani nə̂ tandi al ta di, me nare dusərə̂gə ha ərmə̂ dədə̂ bi bi me ca.»

10 Mwom da, Juda Iskariyod gə i woni gərsə̂ gwale gənə̂ Jesu duwa nə̂ mwaj dii sər gun day mən, ha wayagə gechide nə̂nə̂ woni bwasa Mãr̰ĩ day ba ha ꞌyagə Jesu əsəragələ̂ me cendi ba yinə̂w. 11 Managə cendi doy yande da, sədə̂gə ꞌyolgə nan̰e. Ər̰ə, ərməw ba gə ha ꞌyaw gursə. Mwom da, Juda di kan̰jə bərmə̂ gə lade kərab me ba ha ꞌyagə Jesu əsəragələ̂.

12 Wala gə dərin̰ nə̂ pii-yə̂ gənə̂ sii ꞌywala gənə̂ mapa gə dəban lebər da, i wala gə gə ꞌyə̂gədə i gəgə̂r̰in̰je nə̂ dine bosə nəm gə sii ꞌywala gə kərara gə daa kwaynani-yə̂ di. Mwom da, woni gərsə̂ gwale gənə̂ Jesu duwa wayəw da: «Mə̂ ur ba nə̂ hananin alnanin mani nə̂ wama woni sii ꞌywala di i woy me mə̂ ha wama mo?» 13 Mwom da, Jesu giy woni gərsə̂ gwale duwa nə̂ sər pii me waygə da: «Hana managə ciri də Jursalem-mə̂. Gun mən hara sawa dərə̂ng daa, go nimi gə pər̰əm ta di, pamna tarəw. 14 Ciri də an̰ji gandəna hana lə̂ da, waynaw aba ciri di ba Aba gələ̂ng mani way da ba i kulə gə woy-yə̂ me baa ha wama mani nə̂ wama woni sii ꞌywala gə kərara gə daa kwaynani yə̂ə̂ di gə nə̂ woni gərsə̂ gwale duwa lə̂ di mo? 15  Managə ciri də ta di-lə̂ da, kulə mən gə gə aw daa jaw dəwə̂ ilə̂. Aba ciri di ha gələ̂ng gandəw. I kulə gə geche me gə ɗangər̰ə mani pad ilə̂ ɗəm. I mana gə ta-lə̂ me anə̂ ha ala mani nə̂ wama woni sii ꞌywala di lə̂.» 16 Ər̰ə, woni gərsə̂ gwale gənə̂ Jesu duwa di hargə me gərgə Jursalem di me ha ꞌywa mani di ya Jesu ba waygə nəm de, me ala mani nə̂ wama woni sii ꞌywala di.

17 Gə turgə dawa ɗwanda dəra-lə̂ da, Jesu hara gə nə̂ woni gərsə̂ gwale duwa nə̂ mwaj dii sər di. 18 Cendi dam dodə̂ dara mani nə̂ wama di me ilə̂ wamagələ̂ mwom da, Jesu waygə da: «I sədə. Dwayna, nə̂ wayang i gwale səw ɗang bi: Gun mən dwar̰angə̂ ha ꞌyan woni mar̰ande ni əsəragələ̂. I ꞌyeni nə̂ anə̂ ilə̂ wama gandən mani ta di, gun dan mən.» 19 Woni gərsə̂ gwale duwa di, lan̰a yala algə, me urbə Jesu mən mən ba da: «Gaa i əndi mo? Gaa i əndi mo?» 20 Jesu waygə da: «I gun gə mən gə dwar̰angə̂ ꞌyeni woni gərsə̂ gwale ni nə̂ mwaj dii sər di gaba hura əsə̂w dasa-lə̂ gandən ta di. 21 I sədə, əndi gə Gun gorəndəw di, nə̂ ha marale ya Magtubu dənə̂ Mãr̰ĩ duwa ba way nəm dara daran ta de. Me an̰ju gaba ꞌyan woni mar̰ande ni əsəragələ̂ di da, wamani ha ꞌywawe. Dee gə yanaw bə̂də̂ kaw, ladə ɗoy bam.»

22 Managə Jesu day gə nə̂ woni gərsə̂ gwale duwa ilə̂ wama mani-yə̂ di mwom da, Jesu u mapa me biy bəw lə̂ diyə̂ me ɓolbə dodə̂ me ꞌyagə me, an̰ji waygə ba da: «Unə̂, ta di i doni gə sən.» 23 Targin̰ ɗang da, an̰ji u kob də gani gənə̂yabər̰ayaa duwa ilə̂ dwalin̰-yə̂ əsə̂wə̂. An̰ji aləw Mãr̰ĩ doche me ꞌyagə woni gərsə̂ gwale duwa me cendi chə̂ pad day-ə̂ pad. 24 Mwom da, an̰ji waygə ba da: «Ta di, i bare ni. An̰ji bor dodə̂ dara nare nə̂ gər̰e dədə̂gə. I bare gə Mãr̰ĩ sərgə gə səw dara ba yə gə məlan gə nare duwa. 25 I sədə. Dwayna, nə̂ wayang i gwale səw ɗang bi: Nə̂ ha chaa gani gənə̂ yabər̰a yaa duwa di bə̂də̂, bəraa i wala gə ɗan̰ nə̂ ha chaa gə dərway i managə ciri dənə̂ Mãr̰ĩ-yə̂ ɗəm.»

26 Targin̰ ɗang da, Jesu day gə nə̂ woni gərsə̂ gwale duwa tugə diri də idə bwaw Mãr̰ĩ jilay. Mwom da, cendi gandəgə iche dara hara managə kur̰a də Olibe dədə̂.

27 Ər̰ə, Jesu waygə ba da: «Pad dan-ə̂ pad, anə̂ ha gən̰ə̂n i bam. Nə̂ way yande dara Mãr̰ĩ way gwale me gə jangələ̂ Magtubu duwa-lə̂ ba a ha ꞌyaa aba gama dəmə̂nje di i bam, me dəmə̂nje di ba ha cagəda daa jiga jiga pad.‡ 14.27 Jakari 13.7 28 Ər̰ə, wala gə nə̂ dara dəmə̂ daa nare nə̂ mare dwar̰agələ̂ mwom da, nə̂ ha hara gamangə̂ alə̂ wama gə Galile-yə̂.» 29 Ər̰ə Piyer wayəw ba da: «Kwandan nə̂ pad ta di gən̰nə̂m bam kaw, əndi da, nə̂ ha gən̰ə̂m bam bə̂də̂ bər̰in̰.» 30 Me Jesu wayəw ba da: «Doy, nə̂ wayəm i gwale səw: Changa də laba-lə̂ di, mə̂ ha bələ̂ bəm sarni dənə̂ ba mə̂ ꞌocn̰ən bə̂də̂, ba mə̂ ꞌocn̰ən bə̂də̂, dii subu, do me gəray ha hərdə̂ dəw sər sən̰.» 31 Me Piyer ajmar ilə̂ wayalə̂: «Nə̂ ha bələ̂ bən sarni dəmə̂ bə̂də̂ bər̰in̰! Inam i made kaw, nə̂ mar i gandəm!» Me kwandaw nə̂ pad di kaw, way day yande me ca.

32 Ər̰ə, Jesu day gə nə̂ woni gərsə̂ gwale duwa hargə gərgə mana mən gə gə ꞌogəw Gedjemani-yə̂, me an̰ji waygə da: «ꞌYeni da, damna dodə̂ mana gə ka-lə̂, me əndi da, nə̂ ha alə̂ ta dara amsa gə Mãr̰ĩ.» 33 Managə an̰ji ha dara amsa Mãr̰ĩ da, an̰ji wol Piyer me Jak me Jã me gandəw. Ər̰ə an̰ji ilə̂ nulə̂ səwə̂ me lan̰a aləw nan̰e 34 me waygə ba da: «Sən mar mara gə made bər̰in̰. Damna mana gə ka-lə̂ di, me damna dərə̂ng bəra!»

35 An̰ji chidə ha pii hin̰e me kal səw əbə̂r dodə̂ sən̰a-lə̂, me amsə Mãr̰ĩ ba ladna dərə̂wə̂ da, an̰ju ba chidənə̂w dawa də idə gələ̂ gə dərin̰ di hana nəm bam. 36 An̰ji way da: «Baba, Aban, əjəm da, mə̂ neyem ala mani pad. Yande da, chidən gələ̂ gə dərin̰ gə ta di ha nəm bam. Me al gandən mani nə̂ dərə̂m ur əjəm, me mani nə̂ nə̂ urgə əndi da, ərəm dədə̂gələ̂ bə̂də̂.»

37 Ər̰ə Jesu cwara hara ꞌyo woni gərsə̂ gwale duwa nə̂ subu di me cendi ilə̂ ꞌya nuni yə̂ə̂. An̰ji wayəw Piyer ba da: «Simõ§ 14.37 Simõ i sumi gə ɗang gənə̂ Piyer duwa; yarna Markə 3.16., mə̂ i i nuni mo? Dawa mən dwar̰ə-lə̂ ked dimm, mə̂ i gə dwana də idə dama dərə̂m bəra bə̂də̂ mo? 38 Damna dərə̂ng bəra me amsəna Mãr̰ĩ dara managə mani ꞌywanang da, kal lamnang bwanang acn̰a-lə̂ bə̂də̂. Gun gə gəsage i gə ərmə̂ gaba ala mani nə̂ lade, me dwana duwa də səw də idə alagə nəm di neyem bə̂də̂.»

39 Jesu chidə ha bam hin̰e bi me amsə Mãr̰ĩ ya gə pii di de bi. 40 Ər̰ə an̰ji cwara hara əjə woni gərsə̂ gwale duwa di, me ꞌyogə ilə̂ ꞌya nuni-yə̂. Cendi neyem dama daa dərə̂gə bəra bə̂də̂ me, cendi ꞌyo gwale mən gaba wayaw bə̂də̂ me ca.

41 Jesu chidə ha bam hin̰e gaba dii subu-lə̂ me cwara hara bi. An̰ji waygə woni gərsə̂ gwale duwa ba da: «Anə̂ i i nuni bi me anə̂ bo i gwayni mo? Caga da, dawa di yala neyemme ɗəm. Əndi gə Gun gorəndəw di, gə ha ꞌyan nare woni ala acn̰a əsəragələ̂. 42 Swana daa, hanandəle! Yarna, gun gaba ꞌyan woni mar̰ande ni əsəragələ̂ di, yala ɗəm.»

43 Managə Jesu ilə̂ waya gwale di-lə̂ sən̰ da, Juda gə i woni gərsə̂ gwale duwa nə̂ mwaj dii sər di gun day gə mən di, hara yala gə nare nan̰ tarəwə̂. Cendi i gə sugnə̂ne nə̂ sore me cilangəde me əsəragələ̂. I gechide nə̂nə̂ woni bwasa Mãr̰ĩ day me woni gələ̂ bii gə ꞌwoo gənə̂ Moyis duwa me gechide nə̂nə̂ nare nə̂ Juwib day nə̂ ɗang me giygə cendi. 44 Juda gaba ꞌyagə Jesu əsəragələ̂ di dee wayagə woni hara yə̂w di le daa ɗəm dara mani nə̂ baa hara ala dara gələ̂gə nəm gandəw di. An̰ji wayagə ba da: «Gun gə nə̂ gəra dara yə̂w chichəmə̂ gajaw ya ba nə̂ urəw nan̰e de da, i an̰ji, yinə̂w, hana gandəw me gamnaw ladəle me ca!» 45 Mwom da, managə cendi yala nə̂ Jesu sədə̂gələ̂ ɗəm da, Juda di ha əjə̂ Jesu təba me wayəw ba da: «Aba gələ̂nin mani!», do me an̰ji yəw chəchəm nəm gə gajaw sən̰. 46 Mana gə ta-lə̂ di dog da, nare di ɓər̰in̰ lawar Jesu dəwə̂ me yəw nəm. 47 Ər̰ə aba gərsə̂ gwale duwa gə mən di biyə̂ sugnə̂ duwa də chere me ajə gə kwaya gənə̂ geche gənə̂ gechide nə̂nə̂ woni bwasa Mãr̰ĩ day duwa di suməw led saw al bam.

48 Jesu di waygə woni yə̂w di ba da: «Anə̂ hara gə sugnə̂ne nə̂ sore me cilangəde me əsərangə̂ dara yə̂n hara nəm ya ba gə yə gə mee de da. 49 Əndi di, nə̂ ilə̂ gandang gə wala wala managə kulə gaba bwasa Mãr̰ĩ-yə̂ dara gələ̂ gə mani kaw, anə̂ yə̂n bə̂də̂. Me yə̂n dan gə laba di da, ta di i gwale gə gə jangəw managə Magtubu dənə̂ Mãr̰ĩ-yə̂ di me yala alal an̰ju.»

50 Mana gə ta-lə̂ da, woni gərsə̂ gwale gənə̂ Jesu di pad day-ə̂ ɓər̰in̰ wa ya kaləw bam.

51 Me dwe gə mache mən ilə̂, an̰ji pam Jesu tarəw an̰ju. An̰ji legər səw daa gə barge, me nare di yəw. 52 Me dwe gə mache di, awr barge gə səwə̂ di kalgə nare di bam əsəragələ̂, me an̰ji wa daa ya nəm səw pə̂gin̰.

53 Mwom da, gə ha gə Jesu managə kərə̂ nə̂ geche gənə̂ woni bwasa Mãr̰ĩ dayə̂. Managə kərə̂ di, geche gənə̂ gechide nə̂nə̂ woni bwasa Mãr̰ĩ day me gechide nə̂nə̂ nare nə̂ Juwib day nə̂ ɗang me woni gələ̂ bii gə ꞌwoo gənə̂ Moyis duwa me dayar dama lə̂ pad. 54 Piyer duwa da, wara bam targin̰ hə̂n̰ me pam gə Jesu tarəw bəraa ha nəm kərə̂ nə̂ geche gənə̂ gechide nə̂nə̂ woni bwasa Mãr̰ĩ day di lə̂ ba. Managə kərə̂ di da, an̰ji dam gə woni alaw geche gənə̂ woni bwasa Mãr̰ĩ day giyə̂ di managə duwa bədə̂. Cendi ilə̂ wunə̂ duwa lə̂. 55 Gechide nə̂nə̂ woni bwasa Mãr̰ĩ day me nare woni aa sariya nə̂nə̂ Juwib day nə̂ ɗang pad me kan̰jə nare woni sabaw Jesu gwale bwaw dəwə̂ gaa ba gə neyama ꞌywa gwale gaba ꞌyaw nəm. Me cendi ꞌyo gwale mən bə̂də̂. 56 I dara narje nan̰ sabəw Jesu gwale gə kulagə bow dəwə̂, me cendi gang kaw gwale day di bor mən bə̂də̂ me ca. 57 Nə̂ mən ɓər̰in̰ daa sabəw gwale gə kulagə me bow dəwə̂ ba da: 58 «An̰ji dee waya baa ha joo kulə gaba bwasa Mãr̰ĩ gə nare biyə̂w ta di bam, me wala subu dalawə̂ da, ba ha biyə̂ gə ɗang daa gə i nare me ha biyə̂w cendi bə̂də̂. Nenin, nə̂ dwayanin gə sumdə̂nin nin.» 59 Me managə waya day gə ka-lə̂ di kaw, gwale day di bor mən bə̂də̂ com.

60 Ər̰ə geche gənə̂ gechide nə̂nə̂ woni bwasa Mãr̰ĩ day di so daa nare dərə̂gələ̂ me ur gə Jesu da: «Nare di bom gwale nan̰ dəmə̂ ta dimm, mə̂ asəgə dəma gwale lə̂ diyə̂ bə̂də̂ mo?» 61 Kaw Jesu di dam bəw mugəmi kur̰ad, wayəw gwale mən lə̂ diyə̂ bə̂də̂. Mwom da, ər̰ə geche gənə̂ gechide nə̂nə̂ woni bwasa Mãr̰ĩ day di urəw ɗang bi ba da: «Əjəm di me mə̂ i Dole gə Mãr̰ĩ biyə̂w gə Kris di mo? Mãr̰ĩ gə nə̂ bownin jilay gorəndəw di mo?» 62 Me Jesu di cow lə̂ diyə̂ ba da: «Ə̂w, i əndi di, me ɗan̰ anə̂ ha yara əndi gə Gun gorəndəw di dama lə̂ managə Mãr̰ĩ gaba dwana di əsə̂w gə abe-yə̂. Ɗang kaw, anə̂ ha yaran chə̂ə̂ lə̂ daa siyaya dalawə̂ hara nəm dodə̂.»

63 Mana gə ta-lə̂ da, geche gənə̂ gechide nə̂nə̂ woni bwasa Mãr̰ĩ day di chə̂bə barge gə səwə̂ bam me way ba da: «Də̂ urə̂ng nare woni cəmə̂ndə gwale nə̂ ɗang bə̂də̂ ɗəm! 64 Anə̂ doy widəru gə an̰ji cadə gə Mãr̰ĩ ta di bə̂də̂ ɓa? Anə̂ ərəm i man daraw mo?» Nare pad bow gwale dəwə̂, an̰ji ba ur i ꞌyaa gə bam me. 65 Nare nə̂ mən kwandagə dwar̰agələ̂ da, ɓər̰in̰ ɓəsəbəw lade səwə̂, magədəw dərə̂w daa, gobəw gə əsəragə me wayəw da: «Mə̂ ina aba cəmə̂ Mãr̰ĩ bəw da, waynin da: I wi me ajəm ta di mo? I wi me ajəm ta di mo?» Me woni alaw geche gənə̂ woni bwasa Mãr̰ĩ giyə̂ di dəm gə Jesu iche me gobə gajaw me ca.

66  Managə cendi ilə̂ mana gaba aa sariya-lə̂ da, Piyer duwa da, wor dodə̂ ciri dwar̰ə-lə̂ sən̰. Deme mən də idə ala giyə̂ kərə̂ nə̂ geche gənə̂ gechide nə̂nə̂ woni bwasa Mãr̰ĩ dayə̂ di gəra 67 yə̂r Piyer ilə̂ wunə̂ duwa-lə̂. Mwom da, tandi yə̂rəw ɗerr me wayəw ba da: «Əjəm di kaw, mə̂ i gun gənə̂ Jesu gə Najared di me ca!» 68 Me Piyer bəl bəw sarni me way ba da: «Gwale gə də̂ wayəw ta di, nə̂ ꞌocn̰ gəndəw bə̂də̂ bər̰in̰.» Mwom da, ər̰ə ganda iche gəra ɗəbə ciri di bədə̂. [Mana gə ta-lə̂ da, gəray kaw hərdə me.]

69 Ər̰ə deme di yə̂rəw bi me wayəw ɗang managə nare nə̂ ilə̂ di dərə̂gələ̂ ba da: «Abe gə ta di i woni gərsə̂ gwale gənə̂ Jesu duwa gun day gə mən.» 70 Me Piyer di bəl bəw sarni bi.

Ɓam yande da, nare nə̂ ilə̂ ta di kaw, wayəw Piyer ɗang ba da: «ꞌYang, mə̂ i gandagə mən, darana əjəm di kaw, mə̂ i gun gə Galile di me.» 71 Mwom da, Piyer ɗəbə ilə̂ wayagə-lə̂ ba da: «Nə̂ sərgə sən ba nə̂ ꞌocn̰ abe gə ta di bə̂də̂. Nə̂ wayna i kulagə da, kal Mãr̰ĩ yinə̂n dange.» 72 Mana gə ta-lə̂ dog da, gəray hərdə ɗang gaba dii sər. Ər̰ə, Piyer dusəw guw daa managə gwale gə Jesu wayəw gandəw pii ba da: «Managə gəray wor hərdə̂ dəw sər sən̰ da, mə̂ ha bələ̂ bəm sarni dənə̂ dəm subu ba mə̂ ꞌocn̰ən bə̂də̂.» Mwom da, ər̰ə Piyer nul gura nan̰e.