Incito sha
Batumwa
BUSANSULUSHI.
Lubuku lya Incito ni mbili ya kutatika kwa mubungano, kayi ne mowalamwaikila kufuma mu Yelusalemu, kuya ku Yudeya, ku Samaliya, kayi ne kubishi nabimbi, mbuli Yesu ncalambila beshikwiya bakendi katana atanta kwilu (1:8). Lyalalembwa ne Luka umo umo walalemba libuku lya Luka. Walikuba mung'anga kayi walikuba washako mano pakulemba mwabuya kayi cancinencine. Mulumbe wakendi ne libuku lya Ncito walalembela Teofilo mu Gliki, nomba mabuku onse alikuba ayandika ku misena yonse, ponse pabili Bagliki ne Bayuda (1:1).
Libuku lya Ncito apona lyalalembwa pakati pa 60-64 A.D ngacibeco pakwinga lyalapwa kulembewa Paulo katana asungululwa kufuma mujele. Kayi Luka walendapo pamo ne mutumwa Paulo, kulayeyelwangeti mpani walalilembela mumunshi wa Antiyokeya. Libuku lya Incito ni kupitilishowa kwa mulumbe wa Luka, lilatatikinga sha kuya Kwilu kwa Yesu. Cinene ncalikuyanda Luka pakulemba nicimocimo ne cisa cili mu mulumbe wakendi wa Luka. Walikuyandeti Teofilo pamo ne baklistu balikabaya kufulilako benshibe cena ncebalaishiwa, neco walalemba mwabuya mbili ya buyumi bwa Yesu, kayi ne kumwaikila kwa ciklistu.
Libuku lya Ncito lilatupanga cilesho ca mubungano utanshi ncewalikwikala ne lushomo muli Yesu. Bwikalo bwabatumwa bulatuleshenga motwelela kucinkila mungofu sha Mushimu Uswepa mukumwaya mulumbe waina ku bantu nabambi.
Mitwi yamakani
Cakutanguna Mushimu Uswepa ulesanga pa beshikwiya, kayi mubungano ulatatiki kukula (1:1 mpaka 8:1)
Cakonkapo mubungano ulapenshewanga, kayi ulatatiki kumwaikila kunsa kwa Yelusalemu (8:2 mpaka 12:23)
Panyuma pakendi Paulo layinga pabulwendo bwakendi bwakutanguna (12:24 mpaka 14:28)
Libungano linene lilakumananga mu Yelusalemu kwamba pa bilayandikinga kuli bashomonga calinolino (15:1-35)
Cakonkapo Paulo layinga pabulwendo bwakendi bwatubili (15:36 mpaka 18:22)
Kayi panyuma pakendi layinga pabulwendo bwakendi tutatu (15:23 mpaka 20:38)
Paulo lekatwanga mu Yelusalemu (21-26)
Pakupwililisha balamutwalanga ku Loma (27-28)
1
Kuli wasunika Teofilo; Mulibuku lya kutanguna ndalalembamo bintu byonse Yesu mbyalikwinsa ne kwiyisha kushikila pabusuba mbwalamantwa kuya kwilu. Katana amantwa kwilu, kupitila mu ngofu sha Mushimu Uswepa, walabambila batumwa mbwalasala ncobela kwinsa. Panyuma pa kufwa ne kupunduka kubafu, Yesu walabonekela ku batumwa bakendi tunkanda twingi, munshila shingi shapusana pusana kushomesha kwambeti nimuyumi, walabonekela kulyendibo kwa masuba makumi ana. kayi walabambila sha Bwami bwa Lesa. Kacilinabo, Yesu walabambileti, “Kamutafuma mu Yelusalemu nanshi, mupembelele Mushimu Uswepa ngobalalaya Bata, mbuli ncondalamwambila. Yohane walikubatisha ne menshi, nomba papita masuba ang'anowa, nimubatishiwe ne Mushimu Uswepa.”
Yesu lamantwanga kuya kwilu
Batumwa mpobalabungana pamo ne Yesu, balamwipusheti, “Nkambo, sena ecino cindi nceti mubweshele Bwami ku Baislayeli?”
Yesu walabakumbuleti, “Nkacayandiketi amwe mwinshibe cindi nceti bikenshikenga bintu bili mungofu sha Bata. Nomba Mushimu Uswepa wakesa pali njamwe nimukatambule ngofu. Kayi nimukabe bakamboni bakame ku Yelusalemu ne ku Yudeya konse kayi ne ku Samaliya, mpaka kushika kwakuma cishi capanshi.” Yesu mpwalapwisha kwambeco walamantwa kwilu batumwa kabebelela, kushikila likumbi mpolyabashinkilila, balacileka kumubona.
10 Batumwa basa kabacili balangishisha kwilu, mwakutengashila, batuloba babili bafwala byakufwala bituba, balemana pambali pabo, 11 ne kubepusheti, “Amwe batuloba ba ku Galileya mwemanina cani pano kamuli mwalangishishowa mwilu? Yesu opele uyu lamantwa kufuma pakati penu kuya kwilu, nakese kayi ndendende mbuli momula mubonene kaya Kwilu.”
Balasalanga mpyani ya Yudasi
12 Lino basa batumwa balabwelela ku Yelusalemu kufuma ku mulundu wa ma Olifi. Palikubowa mushinso ufupi wabula kukwana ntamwa myanda likumi, kufuma ku Yelusalemu. 13 Mpobalengila mu Yelusalemu, balatanta mucipinda capelu mung'anda mobali kukumana. Abo balayako balikuba; Petulo ne Yohane ne Jemusi ne Ndileya ne Filipo ne Tomasi ne Batolomeyo ne Mateyo ne Jemusi Mwanendi Alufeyo ne Shimoni wa mucipani ca bantu balikulwanina lwanguluko mu cishi ca Islayeli, kayi ne Yudasi mwanendi Jemusi. 14 Bonse balikuba balimbikila kupaila ne moyo umo, kayi palikuba Maliya banyina Yesu ne bakwabo Yesu, pamo ne batukashi nabambi.
15 Mpopalapita masuba ang'ana, bashoma muli Yesu bali mwanda umo ne makumi abili, balabungana pamo, Petulo walemana pakati pabo ne kwambeti, 16 “Mobanse bame, calikuba celela kukwanilishiwa calalembwa mu Mabala a Lesa sha Yudasi. Mushimu Uswepa kupitila muli Dafeti, walamba sha endiye uyo walatangunina bantu kuya kwikata Yesu. 17 Yudasi wanga wamulikoto lyetu, wakutenga ncito njasebensanga pamo ne njafwe.” 18 Mali asa ngalacana pakwinsa bwipishi bulico walaula libala, mulibala umo emwalalisungilila. Walalaka panshi cakushapo libunda, walapasuka libunda ne mila yakendi yalapula panshi mbwee. 19 Bonse bantu balikwikala mu Yelusalemu balanyumfwa. Kwelana ne mulaka wabo, libala ilyo balalikuweti, “Akeledama.” Akeledama ekwambeti, “Libala lya milopa.”
20 Petulo walapitilisha kwambeti, “Pakwinga mulibuku lya Kutembaula muli maswi alambangeti,
“Ng'anda yakendi isanduke matongo,
Kapataba muntu shikwikalamo!”
Muli kayi maswi alambangeti,
“Naumbi amante musena wancito yakendi!
21 “Pacebo ico, twelela kusalapo umo pa bantu abo mbotwalikuba nabo, pacindi Mwami Yesu mpwalikuba pakati petu 22 kufumina pacindi Yohane mpwalikubatisha bantu, mpaka busuba Yesu mbwalamantwa kufuma pakati petu ne kuya kwilu. Umo wa bantu aba abe kamboni pamo ne njafwe, pa shakupunduka kubafu kwa Yesu.”
23 Neco balasalapo batuloba babili Yosefe Balasaba, lina lyakendi nalimbi ni Yusito, kayi ne Matiya. 24 Neco,balapaileti, “Nkambo Lesa, njamwe mwishi myoyo ya bantu bonse, kamutuleshani uyo ngomulasalapo pa batuloba babili aba, 25 kwambeti amante ncito iyi ya butumwa, njalashiya Yudasi, uyo walafwa ne kuya kumusena wamwelela.” 26 Panyuma pakendi balabauma nsolo pa batuloba babili aba. Nsolo yalawila Matiya, neco walaba palikoto lya batumwa likumi ne umo.