WIA WU-ZƆMƆ-LA
LUUK
SI ŊMUŊSA
1
1-2 Mi-na Luuk nɛ ŋmuŋsɛ teniŋ deeŋ a pipi ŋ-na mi naŋdɔŋɔ Tiafilas. Niaa yuga a hɛ ba doluŋ a ŋmuŋsɛ wialiŋ kala si ŋaala lɛ. Ba ŋmuŋsɛ wialiŋ kala niaa si bula pila. Ba nɛ na wiaa deeŋba kala a suomi buŋbuŋ kala, a ma bul Wia niiŋ wiaa a pipi niaa.
3 Mi kuhiaŋ, mi jegile nii wiaa deeŋba woruŋ a gunnɛ ba kala ma woruŋ. U ŋaa wu-zɔŋ nɛ di mi ŋmuŋsɛ wialiŋ kala a piŋ. 4 Mi ŋmuŋsaa piŋ di ŋ wuo jiŋ ari wialiŋ kala ba si dagiŋ ŋaa wutitiiba nɛ.
Ba bul Jɔɔŋ Wia lii-foori-la lulluŋ wiaa
5 Baal kubala nɛ fa hɛ dimɛ. Baa yirɛ Zakaraya. U fa ŋaa nialiŋ si kpu pusuŋ pipi Wia dɔŋɔ nɛ. Bua-la lɛ di ba kɛŋ nialiŋ si kpu pusuŋ pipi Wia kala kaa kpaa leree mara ari banɛsɛ nɛ. Baal kubala ma fa hɛ dimɛ. U fa ŋaa kuhiaŋ lee-la Zakaraya fa si hɛ nɛ. U yiriŋ nɛ Abija. Zakaraya haala ma yiriŋ nɛ Ɛlizabɛt. U ma fa lii nialiŋ si kpu pusuŋ pipi Wia doho niaa tuɔŋ nɛ. Aarɔŋ fa ŋaa u nihiliɛrɛ. Bua-la lɛ di Hɛrɔd nɛ fa ŋaa Judiya tiŋteeŋ kuoro. 6 Zakaraya ari u haala kala fa ŋaa tuɔ-pul timma nɛ. Ba kala balia fa to Wia niiŋ wialiŋ kala nɛ woruŋ. 7 Ɛlizabɛt fa ŋaa ha-piri nɛ, ba bi bii kala lula, aŋ ka ba di u bala Zakaraya ma kala hiɛsɛ.
8-9 Ŋii nɛ Zakaraya ari u niaa tapuluŋ yi di ba tiŋ tiŋtiŋŋaa nialiŋ si kpu pusuŋ pipi Wia si vɛnɛɛ ŋaa. Ba síi tiŋ ba tiŋtiŋŋaa ŋii, ba yie tɔŋsɛ di ba jiŋ nii-la ba si jaŋ liisɛ duu juu Wia-dia. Ba si ŋaa ŋii, Zakaraya dii a juu Wia-dia. Ŋii nɛ u hɛ nyiniŋ a nyigɛ tii-keliŋ tulaali a pi Wia, Wia koruŋ lɛ. 10 U si jua ŋii, nialiŋ si ka, ba hɛ kaala lɛ a chuchuɔlɛ Wia.
11 Zakaraya si nyigɛ nyiniŋ ŋii, di Wia tiŋdaara kubala kɔ u teeŋ a chiŋ koru-la sɛmɛ na-diiŋ. 12 Zakaraya nau a chichel. Fawulluŋ kɛnu. 13 Ŋii nɛ Wia tiŋdaari-la bula pu a bul, “Zakaraya, sí leŋe di fawulluŋ kɛniŋ. Wialiŋ ŋ si sul Wia teeŋ, u joŋo piŋ nɛ. Ŋ haala Ɛlizabɛt jaŋ lul baal. Ŋ jaŋ hɛ u yiriŋ Jɔɔŋ. 14 Ŋ tuɔŋ jaŋ faasa tɔrɛ. Ni-daŋ ma tuɔŋ jaŋ tɔrɛ u lulluŋ wiaa. 15 U jaŋ ŋaa ni-bal Wia teeŋ. U bi jaŋ nyunyua si-duoruŋ. Ba si lulu bua-la lɛ, Wia Diŋ-zɔŋ-la jaŋ hɛu lɛ woruŋ a kaa mu deeŋ deeŋ. 16 U jaŋ wuo ŋaa di Iziral tiŋŋaa yugɛ a birima to ba Tiina Wia. 17 U jaŋ ŋaa Wia tiŋtinnu a kɛŋ doluŋ ari Ilaaja fa si kɛŋ doluŋ ŋii. (Ilaaja fa ŋaa nii-la síi bul wiaa, Wia Diŋ-zɔŋ-la doluŋ lɛ nɛ.) U jaŋ wuo ŋaa di biiriŋ ari ba nyimmaba kala miira siŋ. U ma jaŋ wuo ŋaa di nialiŋ si bi Wia niiŋ wiaa ka to, di ba birimɛ a to tuɔ-pul tiŋŋaa woŋbiiŋ a leŋ di niaa ŋaa siri di ba Tiina kɔ di ba tou.”
18 Ŋii nɛ Zakaraya piɛsɛ Wia tiŋdaari-la a bul, “Ɛɛ nɛ mi jaŋ wuo ŋaa, a jiŋ di wialiŋ ŋ si bula ŋaa wutitii? Mi ŋaa ba-nihiaŋ nɛ, mi haala ma ŋaa ha-nihiaŋ.”
19 Ŋii nɛ Wia tiŋdaari-la bula pu a bul, “Mi yiriŋ nɛ Gebiral a hɔŋ Wia sɛmɛ. U nɛ tiŋmi di mi ku bul wu-zɔmuŋ deeŋ a piŋ. 20 Wialiŋ mi si bula piŋ jaŋ ku ŋaa, aŋ ka ŋ bi laa dii. Ŋii wiaa ŋ bira bi wiaa jaŋ wuo bul, see tapulii-la si yie di wiaa deeŋba mi si bula piŋ ŋaa.”
21 Wia tiŋdaari-la síi bul wiaa Zakaraya teeŋ ŋii, nialiŋ si gbɛrɛ Zakaraya kaala tuɔŋ bi jiŋ wii-la si tii u didieni ŋii Wia dia-la tuɔŋ. U kperiba. 22 Ŋii nɛ Wia tiŋdaari-la viiri, aŋ ka Zakaraya ku lii kaala nialiŋ teeŋ. U bi wiaa wuo bula piba. Ŋii nɛ u kɛŋ u nisaa a bul wiaa ba teeŋ. U si bi wiaa wuo bubul ŋii, ba jiŋ ari u na wiaa ari duosoo tuɔŋ Wia-dia-la tuɔŋ nɛ. 23 Ŋii nɛ Zakaraya tiŋtiŋŋaa tapulaa dɛrɛ Wia-dia-la lɛ. U miira mu u dia.
24 U bi diene, ka u haala Ɛlizabɛt kɛŋ luoruŋ. U si kɛŋ luoruŋ ŋii, u bi dia lɛ lia chɛŋsiŋ banɔŋ 25 a bul, “Wia diene aŋ lɛɛlɛ pɛmi lɛ ŋla. U tɔ mi hiisiŋ nɛ dunia lɛ.”
Ba bul Yesu lulluŋ wiaa.
26 Ɛlizabɛt si kɛŋ luoruŋ u chɛŋsiŋ balidu lɛ, Wia bira tiŋ u tiŋdaara Gebiral duu mu Galilii tiŋteeŋ taŋ kubala baa yirɛ Nazarɛt. 27 U timu duu kɛŋ tiŋdaariŋ a kaa mu pi tolo kubala ha si bi baal jiŋ baa yirɛ Mɛɛri. U faa chɛ duu jaa baal kubala nɛ baa yirɛ Josɛf. Josɛf fa ŋaa kuoro Devit doho nuu nɛ.
28 Ŋii nɛ Wia tiŋdaari-la kɔ u teeŋ a chuɔlu aŋ bula pu a bul, “Wia cho ŋ wiaa a pɛŋ lɛ woruŋ.” 29 Mɛɛri si nii wialiŋ Wia tiŋdaari-la si bula pu, fawulluŋ kɛnu. U kɛŋ wialiŋ u si bula bubuɔŋ bibiinɛ. 30 Ŋii nɛ Wia tiŋdaari-la bula pu a bul, “Mɛɛri, Wia cho ŋ wiaa, sí leŋe di fawulluŋ kɛniŋ. 31 Ŋ jaŋ kɛŋ luoruŋ a lul baal. Ŋ jaŋ hɛ u yiriŋ Yesu. 32 U jaŋ ŋaa ni-bal. Ba jaŋ kɛnu yirɛ Wii-baliŋ Bie. Wia jaŋ ŋaa duu dii kuoruŋ ari u naabalima Devit fa si dii kuoruŋ ŋii. 33 U jaŋ dii kuoruŋ Jekɔb doho niaa tuɔŋ a kaa mu wuu. U bi jaŋ dɛrɛ da.” 34 Ŋii nɛ Mɛɛri bula pi Wia tiŋdaari-la a bul, “Mi ha bi baal jiŋ. Ɛɛ nɛ saa wiiŋ deeŋ jaŋ wuo ŋaa?” 35 Ŋii nɛ Wia tiŋdaari-la bula pu a bul, “Wia Diŋ-zɔŋ-la jaŋ hɛŋ lɛ. Ŋ jaŋ kɛŋ luoruŋ Wia doluŋ lɛ. Ŋii wiaa bile jaŋ ŋaa Tuɔ-pul Tiina. Ba kɛnu yiyirɛ Wia Bie. 36 Na ŋ naaŋbie Ɛlizabɛt si hiɛsa ŋii. Ba si u bi bii wuo lul, aŋ ka u kɛŋ luoruŋ u chɛŋsiŋ balidu nɛ ŋla. 37 Wia kɛŋ doluŋ. U jaŋ wuo ŋaa wii-kala.” 38 Ŋii nɛ Mɛɛri bula pu a bul, “Mi ŋaa Wia tiŋtinnu nɛ. Leŋ di wialiŋ ŋ si bula pimi, di ba ŋaa.” Ŋii nɛ Wia tiŋdaari-la tau aŋ viiri.
Mɛɛri mu chuɔlɛ Ɛlizabɛt
39 Ŋii nɛ Mɛɛri sii lima lima a mu duu chuɔlɛ Ɛlizabɛt u jaŋ lɛ. U fa hɛ Judiya tiŋteeŋ lɛ nɛ. Peelee nɛ golli lee-la chu. 40 U si yi dimɛ, u mu juu Zakaraya dia a mu chuɔlɛ u haala Ɛlizabɛt. 41 U laa Mɛɛri chuɔlaa. U si laa ŋii, bile si hɛ u luoruŋ lɛ sii birimɛ. Ŋii nɛ Wia Diŋ-zɔŋ-la ku hɛ Ɛlizabɛt lɛ woruŋ. 42 U faasa bula pi Mɛɛri a bul, “Wia pɛŋ lɛ a kii haalaa kala. Wia ma jaŋ pɛ bile ŋ si jaŋ lul lɛ. 43 Mi ma ŋaa kubɛɛ nɛ, Wia Bie naaŋ kɔ duu chuɔlɛmi? 44 Mi si laa ŋ chuɔlaa ŋii, bile si hɛ mi luoruŋ lɛ tuɔŋ ma tɔrɛ. U sii fuful. 45 Ŋ ma laa dii ari wialiŋ Wia si bula piŋ jaŋ ŋaa wutitiiba. Ŋii wiaa ŋ tuɔŋ jaŋ tɔrɛ.”
Mɛɛri dɛnnɛ Wia
46 Ŋii nɛ Mɛɛri bula pu a bul,
“Mi tuɔŋ tɔrɔ nɛ. Mi didɛnnɛ Wia.
47 Wia nɛ ŋaa mi Laataara. Ŋii nɛ tii mi jujuɔsɛ.
48 Mi ŋaa u tiŋtinni-bii nɛ, u liisi mi wiaa.
A lii lɛɛlɛ a kaa mu, nuu-kala jaŋ kɛŋmi yiyirɛ tuɔtɔrɛ tiina.
49 Wia ŋaa Wii-bal nɛ a ŋaa wu-kpuŋkperisiŋ mi lɛ.
U ŋaa Tuɔ-pul Tiina nɛ.
50 Uu fá nialiŋ kala síi fáu, nennige,
doho-na kala lɛ nɛ.
51 U kɛŋ u na-duo-la kaa tiɛnɛ
a ŋmoo babii-balaa a ŋaa ba wu-ŋaala-la kala pugi.
52 U kiri ni-balaa ba kuori-kpasinniŋ nyuŋ
aŋ ka ni-biisiŋ hɔŋ.
53 U joŋ ku-zɔŋŋɔɔ a pi summoo
aŋ kiri nialiŋ si kɛŋ kiaa ba kɛŋ na-hilliŋ miirɛ.
54 U fa bil niiŋ nɛ a pi la naabalimaba
duu jaŋ pɛ u tiŋtinnaa Iziral tiŋŋaa lɛ. Wii-la u fa si bula ku ŋaa wutitii. U pɛba lɛ.
55 U fa fá Abiraham nennige.
U saa jaŋ fá u doho niaa kala ma nennige a kaa mu wuu.”
56 Mɛɛri si bul wialiŋ dɛrɛ, u hɔŋ Ɛlizabɛt teeŋ a yi chɛŋsiŋ batori nɛ, aŋ-na miira mu dia.
Ba lul Jɔɔŋ Wia lii-foori-la
57 Ŋii nɛ Ɛlizabɛt lulluŋ yi. U lul baal. 58 U si lul ŋii, u dɔŋsuŋ tiŋŋaa ari u naaŋbiiriŋ nii ŋii Wia si fáu nennige. Ba tuɔŋ kala tɔrɛ, ba jujuɔsɛ.
59 Bile si yi tapulaa chori di ba keri u peniŋ aŋ hɛ u yiriŋ. Ba faa chɛ di ba joŋ u nyimma Zakaraya yiriŋ nɛ hɛ pu. 60 Ŋii nɛ u naaŋ via aŋ bul di ba hɛ Jɔɔŋ pu.
61 Nihiasi-la bula pu ari ba bi naaŋbii kala kɛnɛ u yiriŋ dii Jɔɔŋ. 62 Ŋii nɛ ba kɛŋ nisaa bul wiaa pi u nyimma a piɛsu di yiri bɛɛ nɛ uu chɛ duu hɛ pu.
63 Zakaraya ŋaa ba kɛŋ daa-bori-bie kaa kɔ duu ŋmuŋsɛ bile yiriŋ a piba. Ba joŋo pu. U ŋmuŋsɛ daa-boro-la lɛ di bile yiriŋ nɛ Jɔɔŋ. Ba karimɛ. Ba si karimɛ a na bile yiriŋ, u ŋaaba wu-kpuŋkpere. 64 Zakaraya si ŋaa ŋii dɛrɛ, u bira suomi a bubul wiaa a didɛnnɛ Wia.
65 Nialiŋ fa si hɛ dimɛ a na wii-la si ŋaa, fawulluŋ kɛŋba. Ba kɛŋ wii-la lii a bula gaarɛ Judiya tiŋteeŋ sɛmɛ-na kala, lee-la peelee si gollo chu. 66 Nialiŋ kala si nii ŋii, ba kɛŋ wii-la bibiinɛ ba tuɔsaa lɛ aa bul, “Bie deeŋ saa jaŋ ŋaa kubɛɛ nɛ?” Ba na ari Wia doluŋ hɛu lɛ nɛ. Ŋii nɛ tii ba bul ŋii.
Zakaraya bul wiaa, Wia Diŋ-zɔŋ-la doluŋ lɛ
67 Ŋii nɛ Wia Diŋ-zɔŋ-la ku hɛ Zakaraya lɛ, u bul wiaa, Wia Diŋ-zɔŋ-la doluŋ lɛ a bul,
68 “Má leŋ di la dɛnnɛ Wia, Wia-la Iziral tiŋŋaa síi to.
U kɔ duu pɛ u niaa lɛ nɛ a laaba ta.
69 U liisɛ ni-duoŋ nɛ pila duu kɔ laala ta.
U lii Devit doho niaa tuɔŋ nɛ.
70 Faafaa kala nɛ Wia to u nialiŋ fa síi bul wiaa u Diŋ-zɔŋ-la doluŋ lɛ, a bula pila
71 ari u jaŋ laala ta la diŋdɔŋŋɔɔ
ari nialiŋ kala si bɛrɛla nisiŋ lɛ.
72 U ma bula ari u jaŋ fá la doho niaa nennige, a liise yi wii-la u fa si bula pi la naabalimaba.
73-74 U fa bula pi la naabalima Abiraham a ŋmiɛsɛ
ari u jaŋ laala ta la diŋdɔŋŋɔɔ nisiŋ lɛ
a pila woŋbiiŋ di la kɛŋ nyu-duoŋ a tima pu.
75 Ŋii lɛ nɛ la jaŋ wuo to a kɛŋ tuɔ-pula u teeŋ,
la miisiŋ kala lɛ.”
76 Zakaraya si bul wiaa deeŋba dɛrɛ, u bul wiaa a pi u bie ma a bul,
“Ŋ-na mi bii, ŋ jaŋ ŋaa nii-la síi bul wiaa, Wii-baliŋ Diŋ-zɔŋ-la doluŋ lɛ.
Ŋ jaŋ laa la Tiina-la si jaŋ kɔ sipaaŋ
a wasɛ woŋbiiŋ bilu lɛ.
77 Ŋ ma jaŋ bula pi nialiŋ si ŋaa siri di ba tou, di Wia joŋ ba haachɛba chɛba aŋ laaba ta.
78 Wia kɛŋ zile aŋ fifá niaa nennige.
U jaŋ laala ta a leŋ di la hɔŋ pulumuŋ tuɔŋ.
79 Puluŋ-la jaŋ lii Wia-jaŋ a pɔsɛ hɛ nialiŋ kala si hɔŋ birimiŋ tuɔŋ a faa chɛ di ba suu.
U jaŋ dagɛla woŋbii-la si kɛŋ yarifiɛlaa di la to.”
80 Ŋii nɛ bile sii waa a hɛ yaraa a kɛŋ doluŋ ari wu-jimiŋ. U mu hɛ giri-bine tuɔŋ a mu yi tapulii-la u si kɛŋ u titia kaa ku lii dagɛ Iziral tiŋŋaa.