Atëfëtan and Yesu ang ỹëgw ko Luk
Lilaya in
Akayëta aŋo ro Luk ỹëgwëk. Okëreceŋ od ax gi ex na Ɓëŝëwif ỹëgwën këɓi eɓi pënixën mëne Yesu ex Afexën ar ɓenëng ɗek an. Ga ƴow baxo Yesu eɓi pexën ɓela ɓër ex yo baŋo ɓalaxënënd end ɓëw̃endëran, gë ɓësoxari, gë ɓëxaỹënaxik, do gë ɓëŝëxwëra eŋ. Ɓarikan ɓëlëngw Ɓëŝëwif ɓën abaɓi ỹandi na eno wat Yesu gë ɓela ɓër banëɓi ŝus ɓëjo. Eɓi masinaxën mëne alif këni lifënd, Yesu afelëra baɓi felërand gë ɓapënëtal. Ɓëŝëwif ɓën ɓamëxwër ɓamëxwër baŋo sëfarand Yesu eni ɓaxët osëƴali orexëm ol, do eni wat ɓecarax ɓend baxo rind ɓeŋ. Ata ɓëlëngw Ɓëŝëwif ɓën ỹandi këɓi eno ɗaw̃ Yesu gayik aƴakëraxi baɓi ƴakëraxind endexëm eŋ. Mondako lëxw bano gër otaxan od Ɓërom eno ɗaw̃axën mopika gër kërëwa. Yesu xani ko gër ecës yatir akey atasën, do ŝanayaxën këɓi aɓëngw ɓësëfan ɓërexëm ɓën. Fel këɓi eni pemërand Atëfëtan aŋ gër ed ex yo gër ngwën ro. Er ex gër akayëta in:
Inew̃a ỹëgwaxën ko Luk akayëta aŋo: 1.1-4.
End andëw̃a and Ŝaŋ Batis do gë andëw̃a and Yesu eŋ: 1.5–2.52.
End Ŝaŋ Batis do gë Yesu eŋ: 3.1–4.13.
End andiyen and Yesu gër Galile eŋ: 4.14–9.50.
End ɗamana ir Yesu ond gër Yerusalem eŋ: 9.51–19.27.
End toro do gë ecës ed Yesu eŋ: 19.28–23.56.
End ekani ed Yesu gër ecës eŋ: 24.1-53.
1
Lilaya in
1 Ɓëranjëm sëƴik eni ñëgw ɓend Yesu Kërisët ɓeŋ do gë ɓend xucak gër ndeɓi ro ɓeŋ ex gixën Atëfëtan amat. 2 Ɓër watelik gë ogës odeɓën elod gër ỹanar do hi këni ɓëriyenin ɓër Eyeƴan ed Kaxanu ɓën nangën këɓo ɓeŋo. Ɓën seɓën këɓo ɓend Yesu Kërisët ɓeŋ do gë ɗek ɓeɓër ri ko gër aniyan andexëm ɓën ene deƴaraxënënde gër ɓela ang bani reƴarand ɓën ak. 3 Awa wëno ɓëte, gë oɓal osëm w̃ëkara këmëni ɓër nangëk ɓeŋo elod gër ỹanar ɓën. Ata ɓeɓër fel këne ɓën ỹapan ke mi ñëgwënëli Tewofil, wëj ar gapak an, eƴ nangaxën mëne 4 ɓeɓër sëƴali këni ɓën mokwëta dëŋ ex.
End meleka do gë Sakari eŋ
5 Angwën and ebaxo Erod emun end gër ebar ed Yude aŋ, aŝaɗaxan ebax na ar bano w̃acënd Sakari. Gër enga end Abiya ebaxo do alindaw̃ Elisabet ebaxo ɓëte ar andëw̃ëra and Aharoŋ, aŝaɗaxan alëngw aỹanar an. 6 Sakari gë Elisabet ɓër ŝenene ebax gër ogës od Kaxanu. Ŝenene bani sëfënd acariya and Axwën Kaxanu aŋ do gë ɗek ɓapela ɓand re ko aỹap ỹapëk motëf gër aniyan ɓaŋ. 7 Ɓarikan gë oɓaŝ këm xar bani gayik Elisabet asoxari aɓoroxok ebaxo.
8 Ɓëŝaɗaxan ɓën arëcar bani rëcarënd, gë enga gë enga, edi ed ocaɗaxa el gër Aciw̃ and Kaxanu. Ata akey amat, enga end Sakari ɓën eŋ ɓët bani. 9 Ang rëp bax gër andiyen and ocaɗaxa ak, aŝaɗaxan aɓat ebax eno tana gër enga endeɓën exo ɗilaxën lëf gër Aciw̃ and Axwën Kaxanu exo corëgu aŝururu ir xwëŝëna bani gë angiri in. Ata sana këno Sakari. 10 And lil ko aŋ, ŝëni këno fac amëxwër and Ɓëŝëwif aŋ do këni ŝalend ga h̃atëk apëxëd and ecor ed aŝururu ir xwëŝëna bani gë angiri aŋ. 11 Ata lëf, meleka ir Axwën ŝanaỹaxën këŋo Sakari. Xwëŝa ko gand liw̃ ir angëɓ and bani ŝoraxënënd aŝururu. 12 Ga faɓër këni gë meleka in, Sakari yëdara ko xali xurik, do wëlandëra këŋo mbaŋ. 13 Ata re ko meleka in: «Sakari, këreƴ yëdara na! Cale indeƴ iŋ yakali ki Kaxanu. Alindax Elisabet gë acël ko hi do eŋo dëw̃ lëmëta ir këƴo w̃acëɗ Ŝaŋ. 14 Ata lëmëta ijo kë ƴemën emëkw edeƴ el do exi nëngandëra mbaŋ. Ɓëte ɓëranjëm këɓi nëngandëra and këno rëw̃ aŋ. 15 Lëmëta ijo, ala asëm ko hi gër ogës od Axwën Kaxanu. Mëŋ ex, aŝëɓa këŋo ŝëɓa ngoƴ iŋ do gë eŝeɓëceɓ ir kë ỹaw̃ënd yo. Ado kwël gër acël and nëm fo ko ỹëm gë Angoc Amënëk aŋ. 16 Do and ko raf aŋ, mëŋ këɓi ɓakali Ɓëyisërayel ɓëranjëm eno kwëta Kaxanu, Axwën areɓën an. 17 Mëŋ ex ar kë lëngwaw an ɗamana exo ŋataxënëgu Axwën an. Kaxanu këŋo yël angoc aŋ do gë panga ind yël baŋo alaw̃ënel Eli iŋ exo ɓakalixënëgu gër Isërayel angwëlëra and oɓaŝ gë ɓëxarëk ɓëreɓën aŋ. Ɓëte ɓër gë ow̃ëkw ow̃ëŝik ɓëranjëm këɓi wërëŝët eni gi ɓër ŝenene✡ 1.17 Malaxi 3.23-24. Ata mondako këɓi rëca ɓulunda ir Isërayel in eni këñënara ŝenene eno kacaxën Axwën areɓën ar kë ƴowënd an.» 18 Sakari w̃ëka këŋo meleka in: «Mondake këme nang mëne ahi dëŋ kë hi ɓeɓër këƴe felënd ɓëjo gayikako wëno gë alindaw̃ën anëka xar këmi?» 19 Yaka ko meleka in: «Aƴ nang ex na nde mëne wëno ex Gabëriyel, ar gër enga end omeleka od hik ler gër Kaxanu an? Do mëŋ ga law̃ënëgu ke mi pel enjekax eŋo, wëj ki h̃ëpëgënanënd. 20 Awa aƴ ɓayi na gë oniw̃ xali yatir kë h̃ata ɓeɓër fel këmi ɓëjo gayikako aƴe kwëta ex na.»
21 Xarak amëd aŋo fac, Ɓëŝëwif ɓën ɗek ƴëka baɓi oŝën or Sakari ol. Ɗek nemëran baɓi ba në end ine ko nëkaxënëgund go lëf gër Aciw̃ and Kaxanu. 22 And ŝanëgu ko aŋ, sëkwan ko eɓi yeƴaneli, ata nang këni mëne ỹeỹ watëgu ko lëf gër Aciw̃ and Kaxanu. Alambacara fo baɓi lambacarand ga ŝanëgu ko gë oniw̃ këm. 23 And faỹ ko ɓakey ɓand ebax exo diyeni gër Aciw̃ and Kaxanu aŋ, Sakari w̃aỹi ko kwël gër ndeɓën. 24 Ga nëkanak, alindaw̃ Elisabet hi ko gë acël. Ata ỹaf ko opacaw̃ oco. 25 Er baxo rend: «Dodo anëka ƴëkwaw ke Axwën Kaxanu. And h̃atan këŋo aŋ, faỹ ko gër emëkw edexëm exo dëxët aŝëfën iram in gër ɓela.»
End meleka in do gë Mari eŋ
26 Anëka bax opacaw̃ ocongiɓat elod ga hi ko Elisabet gë acël. Kaxanu law̃ën këŋo meleka ir këno w̃acënd Gabëriyel in gër ebar ed Galile, gër ingol ind Nasaret. 27 Meleka in h̃at ko në endënaw̃ emeja end nëm baŋo Yosef, ŝambenjar ir andëw̃ëra and Dafid, ar ebax emun etëm end gër ebar ed Isërayel an. Endënaw̃ emeja eŋo, Mari bano w̃acënd. 28 Ga lil ko meleka in gër ed hi baxo, re ko: «Aŝëma ŝëma këmi wëj ar rin ki oyekax Kaxanu an! Axwën an gë wëj hi ko, wëj ye ki!» 29 And wël ko Mari eyeƴan elo aŋ, wëlandëra këŋo do ko yëlarand ba ine w̃acayak ecëmar elo. 30 Ata re ko meleka in: «Këreƴ yëdara na Mari gayikwa Kaxanu yël ki oyekax orexëm ol. 31 Gë acël këƴ hi do eƴo dëw̃ lëmëta. Yëliɗo ow̃ac or Yesu ol. 32 Lëmëta ijo, Asëñiw̃ ar Kaxanu exo, mëŋ ar hik ƴaŋ gër orën an. Mondako këno ỹana eno macënd gayik ala asëm ko hi. Ata Axwën Kaxanu, mëŋ këŋo w̃aŝ añëpara and owun or Dafid, axarëk arexëm aŋ. 33 Din ir din ko wun gër enëng end Yakob do owun orexëm ol ax kwët na gë ekwët.» 34 Ata Mari yaka këŋo meleka in: «Mondake wa kë hi eŋo gayikako wëno asoŝan amo nang ex na?» 35 Aŋo re ko meleka in: «Angoc Amënëk aŋ kë ƴow gër ndeƴ do panga ind Kaxanu mëŋ ar hik ƴaŋ gër orën iŋ ki laɓ. Mëŋ ex, ar këƴo rëw̃ an, Asëñiw̃ ar Kaxanu këno ỹana eno macënd gayik aw̃ënëk exo. 36 Nëkoɗa Elisabet ar nëng ireƴ an, mëŋ ɓëte ga hi ko gë acël gë oxar go dëŋ. Anëka sëk këŋo opacaw̃ ocongiɓat mëŋ ar bano rend asoxari aɓoroxok exo an, 37 gayik gër Kaxanu ɓeỹ ɗek wëndëk.» 38 Ata re ko Mari: «Awa gayikako ex, wëno ariyenin ar Axwën Kaxanu hi këme, dilexo ang fel këƴe ak.» Ata kwël ƴe ko meleka in.
End Mari gër iciw̃ ind Elisabet eŋ
39 Ata kwël gë ɓakey baŋo fo, Mari ƴe ko aỹand xali gër ebar ed Yude, në angol and ler në osënd. 40 And h̃at ko gër iciw̃ ind Sakari ɓën aŋ, ŝëma këŋo Elisabet. 41 Elisabet, sam ga wël ko ecëmar ed Mari el, itox ind gër acël andexëm iŋ welëtëra ko onënga ol. Ata Elisabet ỹëm ko gë Angoc Amënëk aŋ. 42 Na ɓacan këŋo Mari, ko rend:
«Gër ɓësoxari ɗek, wëj ye ki!
Asoxari aɓetak hi këƴ, wëj ye ki!
Do ar ex gër acël andeƴ an aɓetak exo, wëj ye ki!
43 Yakayin, nëm ir Axwën aram nëngaw ke, wëno ye ke! 44 And wël këme ecëmar edeƴ aŋ, itox indam iŋ awelëtëra welëtëra ko onënga ol gër acël. 45 Nëngandëralexi wëj ar w̃ak mëne er fel ki Axwën in ah̃ata kë h̃ata.»
46 Ata yaka ko Mari:
«Gër yomb iram nëngandëra ke mëŋ këmo yasaxënënd Axwën an!
47 Iyo gër yomb iram nëngandëra ke end Kaxanu eŋ, mëŋ Afexën aram an!
48 Gayikwa aƴëkwa ƴëkwaw ke wëno ariyenin arexëm an.
Ang këni ɓëtëraw yo ɓela ɓën gër ngwën ro,
Din këne ỹana ene macënd asoxari aɓetak.
49 Kaxanu, mëŋ ar xorëk ɓeỹ ɗek an, rin ke ecaraxik eŋo.
Ow̃ac orexëm ol ow̃ënëk ex.
50 Do axaỹënan irexëm in din ir din ex gër ɓër këŋo fëɓënd.
51 Panga indexëm iŋ nëcët ko;
gë panga iŋo ŝapëreli këɓi ɓër gë ɓanjëlan ɓand gë ndafënan ɓën,
52 Alat lat këɓi ɓër gapak ɓën gër ɓañëpara ɓand owun,
Eni ɓëtaxën gër owun ɓërëtoc ɓën,
53 Ɓër baɓi ƴambën enjo ɓën lëɓa këɓi gë ɓenjekax ɓeŋ xali w̃ed këni,
do aw̃aỹ w̃aỹ këɓi taxan ɓër gë napul ɓën.
54 Ɓiyi Ɓëyisërayel ɓën rëca këɓo,
Ɓiyi ɓëriyenin ɓërexëm ɓën.
Axwita xwita ko ang këŋo xaỹënanënd ɓiyi ak,
55 Axwita xwita ko eɓo din enjekax eŋ,
Ang fel baɓi ɓëxarëk ɓëreɓi ak,
Ang ɓeƴa baɓi enjekax end din Abëraxam gë oɓaŝ orexëm ak.»
56 Ata ga xucak eŋo, Mari xeyëra këŋo në opacaw̃ otas gër iciw̃ ind Elisabet ɓën ɗamana w̃ayixën ko gër ndeɓën.
End andëw̃a and Ŝaŋ Batis eŋ
57 Ga h̃atëk amëd and orëw̃ aŋ, Elisabet rëw̃ këŋo lëmëta. 58 Ɓëraketa ɓën do gë ɓërexëm ɓën ga wël këni mëne Axwën an axaỹënan dëŋ xaỹënan këŋo Elisabet, ɓarërëgu këni gër iciw̃ eɓi nëngandëra andamat gë mëŋ. 59 Yatir sëk këŋo loxo, ɓakaraw këni ɓëte eno kac lëmëta in. Ata yël këno ow̃ac or sëm ol mëne ngëŋ Sakari. 60 Ɓarikan ga wël ko nëm ow̃ac olo, re ko: «Ali ax gi ex na ɗe mondako? Ŝaŋ ex ow̃ac orexëm ol!» 61 Yaka këno: «Ine? Gër nëng irewën ala ano macënd na mondako!» 62 Ata lambaca këno sëm ir lëmëta eni nang ba mondake ỹandi baŋo eŋo mac. 63 W̃asi ko eno mëɗënëgu ingomb gomb. Ga xana ko, ỹëgw ko: «Ŝaŋ ex ow̃ac orexëm ol.» Ata na ŝarandëra këɓi ɗek ang ebani ak. 64 Ataŋ lëkwëtak iniw̃ ind Sakari iŋ do wëli këŋo oniw̃ ol. Ỹana ko këŋo ŝëkwand Kaxanu. 65 Ata ɓëraketa ɓën ɗek wëlandëra këɓi. Ɓëte ɗek ɓër bax wël endeƴ eŋo ɓën wëlandëra këɓi ebar ed Yude el ɗek xali gër osënd. Ata ɓeŋo fo bani yeƴandërand ɓela ɓën. 66 Ɗek ɓër bax wël ɓeŋo ɓën, gë emëkw el bani ɓaxëtënd do bani w̃ëkarënd ba ine ko hi itox iŋo. Enimin panga ind Axwën Kaxanu iŋ gër ola or itox iŋo ebax.
End oyëkan or Sakari eŋ
67 Sakari, sëm ir lëmëta, ga ỹëm ko gë Angoc Amënëk aŋ, ỹana ko ko yeƴanënd ang alaw̃ënel fo do ko rend:
68 «Cëkwanëŋone Axwën an, mëŋ ar ex Kaxanu, Axwën ar ɓulunda ir Isërayel an,
Ga law̃ëneliw këɓo enimin apexa aŋ.
69 Aw̃ëlan w̃ëlanëgu këɓo apexa aŋ gër ekun ed Dafid, ariyenin arexëm an.
70 Eŋo fëna baxo exo di elod ɓëniy okeme okeme ang reƴa këni ɓëlaw̃ënel ɓëw̃ënëk ɓërexëm ak.
71 Apexa aŋo këɓo racët gër otaxan od ɓër ŝus këɓo.
Ɓëte aɓeƴa ɓeƴa baxo mëne aracët këɓo racët gër otaxan od ɓër ŝus këɓo.
72 Në emasin eɓo ang baŋo xaỹënanënd ɓëxarëk ɓëreɓi ak,
Ɓëte në emasin eɓo axo kwëya ex na mëne mëŋ dëŋ yata këɓo eter emënëk el.
73 Ayaŝar yaŝar baxo gër axarëk areɓi Abëraxam mëne,
74 Aracët këɓo racët gër toro ind lëxw banëɓo ɓër xoỹër këɓo ɓën do gë anjiỹ këm enëŋo calende
75 gë ola ow̃ënëk do gë or ŝenene, ang kë nëka yo ɓakey ɓandeɓi ɓaŋ.
76 Do wëj itox iŋo, alaw̃ënel ar Kaxanu këni ỹana eni macënd,
Alaw̃ënel ar Kaxanu, mëŋ ar hik ƴaŋ gër orën an,
Gayik wëj lëngwaliw ki eƴo mëxwëtën fëña in Axwën an.
77 Wëj këɓo w̃asin ɓiyi ɓër ex ɓulunda irexëm ɓën mi nangaxën apexa and gë eteɓan ed ɓeñëŋënax aŋ.
78 Kaxanu, mëŋ ar xwën këɓo an, axaỹënan këŋo xaỹënanënd endeɓi eŋ. Paɓ gë axaỹënan ijo këɓi h̃oɓaxënënd eñan eŋ, ɗek ɓela ɓën.
79 Në eƴow exo eɓi ŋoɓa ɓela ɓër kë liyand gër ecamëɗan ɓën,
Ɓela ɓër ỹëpak gër ed ỹañëk ecës ɓën.
Në eƴow exo eɓo ɗëngweli gër oɓetak.»
80 Ga xucak ɓeŋo ɗek, lëmëta in kwël ko rafënd do ko firind gë panga ind Angoc Amënëk iŋ.
Do në er timëriŋ fo baŋo ỹandind exo gi
Xali ex ŋatëgu akey and ko ŝanaya exo pemërand gër ɓulunda ir Isërayel aŋ.