1 Pol málám it yáilá Debe káin kung átang sangga ku kungga it táwi Listra káin kuk. Disaepel káman kutná Timoti wawu Listra wakáin átnándak. Maming gu Juda náráwa Jesu ya hányon naráng háting mángngátak, iná naning gu tombong Grik háranan. 2 Ámna náráwa Táwi yan pingnga hálengga árená Listra nan me Aikoniam nan watá Timoti wawu ámna álosim ingga meng toling mángngátaráng. 3 Pol yá Timoti yot kukuya narángga ku Timoti kipmá maruk, náuta Juda ámna náráwa ále wakáin átaráng wawu há nareráng Timoti naning wawu Grik nan ingga. Wáina maráng mángga átang sangga ku káman yáni átkuráng. 4 Kulá yáni wu it wahára kungkung tángga átkuráng wahára wu aposel me ámna yáilá yá Jerusalem káin Táwi yan ámna náráwa yá me rina isusut ta hároturáng wa yánángga átkuráng. 5 Wáina tángga átkut tu Jesu yan pingnga áturáng wata naráng hákhátik yáni yá káto hálen du rámá rámá ámna náráwa yá áwáng waháranyon sengsáráp tit tu tombong hásák hálengga átuk.

6 Pol, Sailas, me Timoti watá kungga ále Frigia yot Galesia wata kinan átkuráng, náuta Iruk Káungá watá Esia provins wata kinan Táwi yan me wa ma yánánáya káto táng yámuk. 7 Yáni wu kungga distrik Misia yan tawon hára kung hengga ku kung Bitinia provins kinan kung hanin ingga táuráng, enendu Jesu yan Iruk watá káto táng yámuk. 8 Wáina hálendu Misia kálu kungga it táwi Troas káin kung háuráng. 9 Kulá yáungán du Pol yá ára hára ina káuk ku Masedonia provins ámna káman dá hetang átang ukuro kálu Pol ing inuk, “Táp táng hátingga Masedonia káin ná áwángga ku nán háláng námáng.” 10 Pol yá ára ina wa kan du nándá Ánutu yá málámbán me pingnga álosim wa Masedonia káin yánánáya mantáng námek ingga narángga ku sopmuná ingmen wakáin kukuya tiyawiumán.* Nanará ámna yá ku ing narángngátaráng, rám Pol yá Troas káin kung hiuk wahára wu Luk ku wakáin há átnárán. Wáina hálendu Pol yá Masedonia káin kukuya tán du Luk ká káman yáni kukuya tiyawiuráng, wata ku Luk ká tiyawiumán ingga wáina uyiuk.

11 Wáina tiyawing hálingga ku kilang kinan árángga kutne ku kilang gá náhángga Troas sangga ailan Samotres káin kándáng hánám kuk ngáya ku tembátnáya ku it táwi Neapolis káin náháng kung nápmáuk. 12 Kulá waháranan dá ku Filipai káin kung hiumán, it yáilá wawu huphuráp pon Rom ámna náráwa yá áwáng wahára átkiuráng. Iná it yáilá Filipai wawu Masedonia provins yan distrik káman wata kinan du it yáilá táwi hánám. It yáilá wahára rám máro yon átumán.

13 Kulá Sabat hára wu kome kámá kangga sáponga tátáya it yáilá yan kumbi kálu mungnganá táwi hára kungga kep káin hangga umi kurat káman káin kumán. Umi káin wa kungga ku náráwa kámá umi kurat tákto káin urum árát kápángga ku watyot putung átang meme tángga átang gu wakáin Táwi yan me pingnga álosim wa yánumán. 14 Me wa yánángga árátne ku wa kárámatingga áturáng waháranan náráwa káman kutná Lidia wawu káman yáni átang me wa narángga átkiuk. Náráwa Lidia wawu it táwi Taiataira nan. Málám lap sipmᆠLap kalaná wawu pálipuk ku ‘purple’, enendu Nukna me kálu kala watanan muná, wata ku ‘sipmá’ ingga uyená. yá sup yáupmá tángngátak. Iná málám bu Ánutu ináng sákngingga átnándak. Rám wahára Táwi yá pahálá yan kálu yalin málám Pol yá me yánuk wa narángga pahálá hurik táuk. 15 Málám me niyá málámbot itná kinan átnándaráng watá kámuk umi kuhángga ku nándá itná káin kukuya nánuk, “Sándá nák ka pálipuk Táwi ya naráng háting mek ingga narángga ku áwát nákkot nákkán it káin átnemán,” wáina men nándá álo kuinemán ingga inumán.

16 Rám káman nándá sáponga tátáyan komená káin son kungga átang gu yáup náráwa káman kálu hára káumán. Náráwa wawu iruk káman dá tán máriya kutná kutná rina tunggafeinek wa meng tunggap tángngátak. Ámna ren wa pinná tángngátaráng watá náráwa watá yáup wáina tán du wahára kungga sup táwi hánám ihángngátaráng. 17 Náráwa watá Pol yot nán násutang kunggatang gu ing mantángga kuk, “Ámna náwu Ánutu Árená Hánám watán yáup nangge, watá ku kálu rekálu Ánutu yá son sáhánggim wata menggoeráng.” 18 Kulá náráwa watá rám máro hánám wáina re tángngárán du Pol yá taktak mán hurik tángga ku iruk wa inuk, “Jesu ámna náráwa son iháhá wata kutná hára ing kanin, ko náráwa wa sangga kung!” Wáina inán rám waháranyon iruk watá náráwa wa sangga kuk.

19 Wáina kangga náráwa wata márumá hálengga átang yáup náráwa watá yáup tán sup ihángga átnándaráng watá muná hálen kangga ku Pol káling Sailas ket ihángga iháng uyingga átang maket komená káin 20 me nanará ámna yan káin kungga ku ing yánuráng, “Ámna yará náwu Juda nan watá áwáng nándán it yáilá náta kinan márapmá hulá hulá wa tán tunggafenggoek. 21 Hang ámna náráwa kámá iháng uying kung kálu kámá Rom ámna náráwa nándá ma tátáya mená wahára tinggoemálák.”

22 Wáina met ámna náráwa áwáng wahára urum táuráng watá me kusák wa mengga iháng wata ketnán yon tit tu me nanará ámna yá ámna kámá yánát sut yándi tánggánená wa yaling yámángga ku honggem bá táup hánám ráhuráng. 23 Wáina ráhát tu me nanará ámna yá yánát iháng kalabus kinan tiuráng. Wáina tingga ku me káto hánám kalabus wa pinná tátá ing inuráng, “Ámna yará wa kándáng hánám pin yándi táinelák.” 24 Me nanará ámna yá me wáina inát tu kalabus pinná tátá watá iháng it pahálá kinan hánám káin wa tingga ku háram yándi wa iháng palang got tingga káto hárotuk.

25 Wáina átang gu Pol káling Sailas yándi wu kap sáponga tán Ánutu yan káin kungga árán kungga yáung táitná hánám hálengga átuk. Wáina tángga árán du ámna kalabus kinan ting sat árená watá wa narángga átkiuráng. 26 Wáina narángga átnárát tu kánggáning maming táwi hánám bá tángga kalabus itná tátáya hulátingga sup hálángngá ya tená wa muwalán it kálu mungnganá yá hung yalingga kut kalabus wata kinan ámna sen dá káto iháng hárorená sen watá sohiuráng. 27 Waháranyon kalabus itná wa pinná tátá málám ruhángga átang tárutang káuk ku it kálu mungnganá yá ang re tángga árát tu ámna wakáinnan du erek hangga kung háleráng ingga narángga ku kápik táng málámbon topmeng kámut táin ingga táuk. 28 Wáina tán kangga Pol yá mantáuk, “Ko kayon sutya ma utnándalák! Nán kámuk há átamán!”

29 Kalabus it wa pinná tátá málám kup tángga áwániráng ingga ámna kámá mantángga yánángga ku sopmuná ingmen it pahálá Pol káling Sailas yá átumálák wakáin pitángga yángyáng pálak kung háram yándi hulá hára turingga háuk. 30 Wáina tángga ku kalabus it pinná tátá málám ámna yará wa yángotang kalabus itná sangga kep káin hangga ku yánuk, “Ámna hulá yará, rina táe ku Ánutu yá son nehinek?”

31 Wáina yánán du watá inumálák, “Táwi Jesu wa naráng háting mátá ku Ánutu yá son kehinek, ka me tombongga itya káin átaráng watyot kámuk sáhinek.” 32 Wáina inángga ku Táwi yan me wa inumálák, me tombongngá itná káin átnándaráng watá áwát wa hányon yánumálák. 33 Yáungán wahára re ku yángot kung putun yándi wa yawon yámáng hálin du Pol káling Sailas yá málám me tombongngá wa kámuk umi kuháng yámumálák. 34 Wáina tángga ku kalabus pinná tátá watá yángotang kungga itná kinan hangga sungi singga yámuk. Málám me tombongngá yot kámuk hánám Ánutu ya naráng háting muráng wata ingga heronge hánám tángga áturáng.

35 Hilápmá yon du me nanará ámna yá lap yáni hátetná suring yámát áwáng kalabus pinná tátá wa inuráng, “Me nanará ámna yá ing meráng, ‘Ámna yará wa yaling yámátá há yándi kundimálák,’ ” ingga inát tu 36 watá Pol inuk, “Me nanará ámna yá ing meráng, ‘Sailas yot sán du álo há sándi kundimálák,’ ing meráng wata ku pahán láláp hára kundimálák.”

37 Wáina yánán du Pol yá lap yáni hátetná wa ing yánuk, “Nát tu Rom ámna,‡ Pol yá nát tu Rom ámna ing miuk wawu hulá ing wata tángga, Rom ámna hánámá hánámá ma ráráháya me káto mená wata ingga miuk. náuta ku ámna me nanará yá hulá wa kándáng ma káená ku rahán hára wa náráhángga náháng kung kalabus kinan tiráng? Kulá kula ku kilak kon nápmat kukuya meráng me? Wa muná hánám! Yáni yon áwángga ku nángotang kep káin háineráng.”

38 Wáina yánán lap yáni hátetná watá son kung me nanará ámna yánát watá Pol káling Sailas wawu Rom nan ingga naruráng hára wu pitáuráng. 39 Wáina tángga ku me nanará ámna yáni wu kung ukuro me yánángga ku yolopon yángot hang kep káin du it yáilá wa sangga kukuya yánuráng. 40 Kulá Pol káling Sailas yándi wu kalabus wa sangga hangga ku Lidia yan it káin kung nuknuk yándi Táwi yan ámna náráwa wa kápángga me yánángga iháng káto tángga ku hangga há yándi kumálák.