Balua ya Pauli kwa
Vagalatia
Ulongolelu
Mtumi Pauli ndi mweayandiki chitabu ichi pagati ya mwaka wa 48-57, peamali kuvelekewa Kilisitu na avayandikili misambi ya vandu vevakumsadika Kilisitu pamulima wa Galatia yeyalongoswayi na Valumi. Vasomi vimanya lepi uchakaka kuvya lukumbi iyandika balua iyi avi koki nambu yihotoleka avi kumuji wa Efeso amala Kolinto.
Pauli avayandikili vandu voha vevakumsadika Kilisitu, Vayawudi na vandu vangali Vayawudi, mumisambi ya vandu vevakumsadika Kilisitu pamulima wa Galatia ayandiki ndava ya kubesa mawuliwu ga udese gegajovili kuvya yiganikiwa kwa vandu vevakumsadika Kilisitu valanda malagizu ga Vayawudi kuhuma mu Lilaganu la Kadeni, neju kudumula jandu. Kwavili na msambi wa vandu pagati ya vamsadika vevavili Vayawudi vevaganayi vamsadika vangali Vayawudi vadumuliwa jandu. Mewa vavi na makotesi gamahele gegabela uhotola wa utumi wa Pauli. Pauli aukengalili utumi waki kwa kudandaula malovi gaki mwene (musula ya 1:11-2:14). Na kuyikengelela Lilovi la Bwina mukujova kuvya usangula wipatikana mu njila ya kumsadika Yesu Kilisitu ndu (musula 2:16). Mulijambu lenili ndi Chapanga ilangisa uganu waki na lepi matendu ga vandu.
Gegavi
Pauli itumbula balua yaki mukuvajambusa vandu vevakumsadika Kilisitu va ku Galatia (musula ya 1:1-5).
Kangi Pauli idandaula na mambu gaki mwene na kukengelela gala geiwula na kulangisa chealingili kutama kwa kulanda malagizu nambu yahotoliki lepi (musula ya 1:6-2:21).
Kavili idandaula neju ndava ya lihengu la malagizu na ubwina wa Chapanga muusangula (musula ya 3-4).
Neju ya ago akuvapela malagizu ndava ya kutama bwina mukumsadika Kilisitu (musula ya 5:6-10).
Pauli imakisila balua yaki kwa jambu na kuvayupa vakumbuka kuvya, kung'anamuswa na Chapanga na kuvya mundu wa mupya ndi chabwina neju kuliku malagizu gegihengeka muhiga ngati kudumula jandu (musula ya 6:11-18).
1
1 Nene namtumi Pauli mwenikemiwi kuvya mtumi lepi kwa kuhaguliwa na vandu mewa lepi kwa makakala ga mundu, nambu kwa uhotola wa Yesu Kilisitu na Chapanga mweamyukisi Yesu, 2 na valongo voha mwemuvi pamonga na nene, tikuvajambusa msambi wa vandu vevakumsadika Kilisitu va ku Galatia.
3 Tikuvaganila uteke na ubwina kuhuma kwa Chapanga Dadi witu na BAMBU witu Yesu Kilisitu.
4 Kilisitu ajiwusili mwene avya luteta ndava ya kumbudila kwitu Chapanga ndava ya maganu ga Chapanga Dadi witu muni atisangulayi kuhuma pamulima uwu uhakau wa hinu. 5 Chapanga alumbiwa magono na magono goha gangali mwishu! Ena.
Kawaka Lilovi la Bwina Lingi
6 Nikangasa neju kulola kuvya kanyata mukumleka wuli Chapanga, mweavakemili nyenye kwa ubwina wa Yesu Kilisitu, na mukulilanda lilovi la Bwina ya namuna yingi. 7 Chakaka kawaka Lilovi la Bwina la Chapanga lingi, nambu vavi vandu vevakuvayagisa, vevigana kung'anamusa Lilovi la Bwina la Kilisitu. 8 Nambu hati ngati mmonga winu amala mtumu kuhuma kunani kwa Chapanga, akavakokosela Lilovi la Bwina chingi na lila letivakokosili tete, hinu mwenuyo apewayi likoto na Chapanga. 9 Tamali kuvajovela mambu aga kadeni, na nene nikugawuyila kavili, mundu akavakokosela Lilovi la Bwina lelivii chingi na lila lemwapokili, ndi apewa likoto na Chapanga!
10 Hinu kujova ago kulangisa kuvya nilonda vandu vaniyidakila? Lepi! Nigana kuyidakiliwa na Chapanga. Amala nilonda kuvaganisa vandu? Kuvya ngati nilonda kuvaganisa vandu, nganivii lepi muhengaji wa Kilisitu.
Chapanga akumkemela Pauli
11 Valongo vangu, nikuvagana mumanya kuvya Lilovi la Bwina lenivakokosili lepi ujumbi kuhuma kwa mundu. 12 Ndava muni nene nakuyipokela kuhuma kwa mundu amala kuwuliwa na mundu, nambu kwa kugubukuliwa na Yesu Kilisitu mwene.
13 Muni muyuwini malovi ga mambu gangu chanatamili kadeni, mu njila ya Vayawudi ya kumuyupa Chapanga, kuvya nawung'aisi neju msambi wa vandu vevakumsadika Kilisitu na kuvakomakesa. 14 Namwene navahotwili vayangu va ntanga yangu mu njila ya Vayawudi ya kumuyupa Chapanga najikangamilisi neju kukamula mivelu ya vagogo vangu.
15 Nambu Chapanga, kwa ubwina waki ndi amali kunihagula kwakona nangavelekewa, anikemili nimhengelayi, 16 Peanigubukulili Mwana waki muni nikokosa Lilovi la Bwina ndava ya Yesu Kilisitu kwa vandu vangali Vayawudi, changali kuyupa maholo ga vandu, 17 amala changahamba hoti ku Yelusalemu kwa vala vevalongolili kuvya vamitumi, ndi nahambili hoti ku Alabia, kangi nikawuya ku Damasko. 18 Hinu, payamaliki miyaka yidatu, ndi penakahambili ku Yelusalemu kukonganeka na Kefa mweikemiwa mewa Petili, natamili kwaki mu magono kumi na mhanu. 19 Nambu namuweni lepi mtumi yungi nga Yakobo mwene, mlongo waki BAMBU.
20 Genikuvayandikila ndi ga chakaka, Chapanga agamanyili, nikuvajovela lepi ga udese.
21 Mwanakandahi nihambili ku mulima wa Silia na Kilikia. 22 Lukumbi lwenulo, namwene navi nangawonekana na msambi wa vandu vevakumsadika Kilisitu va ku Yudea. 23 Chevachimanyili ndi chila ndu chevayuwini, “Mundu yula mweating'aili hoti, hinu akuyikokosa sadika yilayila yeagana kuyiyongomesa!” 24 Hinu, vakamulumba Chapanga ndava ya nene.