2 Kwet salawa salawa tɨmbɨmbi, Yesulɨ tapma it sañ jimba gɨnañ bɨndambo undane loumbi, amatam gɨtɨktɨ endoñ bɨm kle-gɨmbulɨmbi, endɨ pip papi, kusei kɨmɨpi enɨ-daut tɨ-semguk. 3 Tɨñɨlɨmbi, endɨkñe manda nandɨ-tale ama gɨt Falisi ama dɨwɨn endɨ tam wapaiat no telak joñgo kuum kañbi tɨkeñgɨlɨñ wɨn nañgɨp bɨmbi, amatam Yesulok mandan nandɨ-pakɨlɨñ endok boñgɨpsɨnan kɨmɨlɨm ilɨmbi, 4 Yesula nɨmbi eñgɨlɨñ, “Endaut, tam ñɨn telak joñgo kuñɨlɨmbi tɨkeumbi, nañgɨpi bamɨñ. 5 Moselok endɨkñe mandalɨ tam wandisɨ wɨn kawattɨ yandɨp kɨm tɨndɨlok nɨnlak. Ale, dɨkta nɨtek tɨ-ñɨmɨneñdok ewɨñ?” 6 Endɨ Yesu manda plon kɨmɨtnelɨñdok kusei lonjɨmbi, mandanjɨlɨ sɨsoñ tɨñmɨnep nandɨmbi, wɨndɨñ nɨ-nandɨñgɨlɨñ. * Nain wolonda Juda amatamdɨ endɨkñe manda tɨpet kɨmɨt-klembi, kapmainan kuñgɨlɨñ. Moselok endɨkñe mandanlɨ tam telak joñgo kuañ wɨn kawattɨ yandɨp kɨmnelɨñdok eñguk, gan Roma nasilok endɨkñe mandanlɨ wala kɨmɨsip tɨñguk. Tɨkap Yesulɨ tam wɨn wɨlɨ kɨmbektok eukta, endɨ Romalok endɨkñe mandan wɨn wɨlek, gan tɨkap endɨ nɨm wɨlɨ kɨmbektok eukta, endɨ Moselok endɨkñe mandan wɨn wɨlek, tɨmbi amatam en kle-kuñgɨlɨñ asuptɨ siñgi wɨlɨmnelɨñ. Gan Yesulɨ nandɨ-kɨmnembi, mumuñanembi, kwet kwɨlɨñ plon kii nɨñanlɨ kundit youkuk. 7 Tɨñɨlɨmbi, nombo nombo nɨ-nandumbi, mɨlap ipi enguk, “Sɨndoñnan nanin nindɨ yom no nɨm tɨñguk, wandin walɨ kɨndem telak dama tɨ-sambi, kawat tɨke kopi wɨlɨn.”

8 Tɨmbi Yesulɨ bɨndambo mumuñanembi, kwet kwɨlɨñ plon kii nɨñanlɨ kundit youkuk. 9 Tɨmbi amalɨ manda wɨn nandɨmbi, endɨ kusei kɨmɨpi, noñgan noñgandɨ walinin pɨm ñañgɨlɨñ, wɨn ama gwɨlatsɨ wopum endɨ dama ñaumbi, dɨwɨndɨ bo ep klem ña-taleumbi, Yesu gɨta tam endɨñgot pakɨmɨk. 10 Tɨmbɨmbi Yesulɨ mɨlap deimbi, tam nɨ-nandɨmbi eñguk, “Tam, ama kɨt yout tɨ-gamlɨñ endɨ dek? Ba dɨkok yomgalok tambon ombɨ-tɨkeuñdok ama nolɨ nombo nɨm elak ba?” 11 Eumbi nɨñguk, “Wopum, no nɨm.” Tɨmbi Yesulɨ nɨñguk, “Nak bo dɨk tamboñga ombɨ-tɨkeuñdok nɨm elet. Kɨndem a, ñau, tɨmbi yom nombo nɨm tɨ-ta-kuukañ.”

12 Tɨmbi Yesulɨ bɨndambo amatamda manda enbi eñguk, “Kwelan kuañdok kolsalen wɨn natna. No en nak nep kle-kulakta, endɨ nain no ba nola kɨlɨm gɨnañ nɨm kuukak. Tambo endɨ kolsalen kuñgu sɨsɨnɨk mɨlak walɨ palmekak.” 13 Tɨmbi Falisi amalɨ manda wala nandum pɨumbi nɨñgɨlɨñ, “Dɨtnalok kusaka e-daklelañda tɨmbi manda elañ walɨ biañgan nɨm tɨlak.” 14 Eumbi tambane enguk, “Wɨndɨñ nɨm. Nak natnalok kusatna e-daklelet, ganmek nokok mandanalɨ biañgan tɨlak, wɨn kusei ñɨndɨñda: nak denanin bɨñgut ba dendɨñ ñautat wɨn nandɨ-talelet. Gan sɨndɨla nak denanin bɨñgut ba dendɨñ ñautat wɨn nɨm nandañ. 15 Tɨmbi sɨnlok nanandɨnjɨlok tuop ama pa yambɨ-danɨ tɨ-semañ, gan nakta wɨndɨñ nɨm pa tɨlet. 16 Gan tɨkap nak ka-danɨ kena tɨmbetta, nak wɨn natnañgan nɨm tɨmbet, tambo Bep nak nanɨ-mukuk en nɨtɨ ka-danɨ kena wɨn yakan tamɨk, wala tɨmbi walɨ dɨndɨm euk. 17 Tɨmbi sɨnlok endɨkñe mandanjɨ gɨnañ manda no ñɨndɨñ youyoulɨn patak: tɨkap ama tɨpettɨ nepek nolok plon gembɨ ipi, manda noñgan eamɨkta, endok mandanjet walɨ biañgan. 18 Ale, sɨndɨ nokok mandanala wɨndɨñgangot nandum biañgan tɨmbekak. Neta, natnalok kusatna e-daklelet, tɨmbi Bep nanɨ-mukuk endɨ bo gembɨ it-nambi, nokok kusatna e-daklelak.”

19 Yesulɨ wɨndɨñ eumbi, endɨ nɨ-nandɨmbi eñgɨlɨñ, “Tɨmbi dɨkok bepka gembɨ it-gamlak endɨ dek?” Eumbi enguk, “Sɨndɨ nak nɨm nandɨ-namañ, ba nokok Bepna bo nɨm nandɨ-ñɨmañ. Neta, tɨkap sɨndɨ nak nin sɨnɨk wɨn nandɨ-namumda, nokok Bepna en bo ip nandɨñmɨnelɨñ.”

20 Yesulɨ tapma it sañ jimba gɨnañ papi, tapɨkot mɨnem dasiyañgɨlɨñ kandañ wolok pipapi, amatam enɨ-daut tɨ-semñɨpi, manda wɨn eñguk. Ganmek en wɨlɨ kɨmnelɨñdok nain walɨ gama nɨm indañgukta tɨmbi, ama nolɨ en nɨm tɨkeñgɨlɨñ.

21 Tɨmbi Yesulɨ yousɨmbi, ñɨndɨñ enguk, “Nain nɨm ombataumbi, nak sambim ñautat, tɨmbi sɨndɨ Mesia lonjɨ-tɨlapi, sɨndok yomjɨ gama pat-samumbi kɨmnekalɨñ. Tɨmbi natna ñautatnan sɨndɨ ñanelɨñdok tuop nɨm.” † Manda wolok walan wɨn ñɨndɨñ: Yesulɨ kɨmbi, kunum gɨnañ loukak, gan nin endɨ Yesu en Mesia sɨnɨk wɨn nɨm nandɨ-kwambɨñ dañ, endɨ ep kɨmɨlektok Mesia nola lonjɨ-ta-kuñɨpi, nɨsɨlok yomjɨla tɨmbi kunum gɨnañ lonelɨñdok tuop nɨm. 22 Wɨndɨñ eñgukta tɨmbi Juda ama biesɨlɨ nɨsɨñgan ñɨndɨñ eñgɨlɨñ, “Endɨ elak, wɨn endɨ ñaukaknan nɨndɨ ñaneñdok tuop nɨm. Wɨndɨñ elakta tɨmbi endɨ enlok kuñgun tɨmbɨ kolauktok elak ba nɨtek?”

23 Tɨmbi Yesulɨ yousɨmbi enguk, “Sɨndɨla kwelan nanin, gan nakta kunum gɨnañ nanin. Sɨndɨla kwet ñolok gɨñgɨt, gan nakta kwet ñolok gɨñgɨt nɨm. 24 Kusei wala tɨmbi nak ñɨndɨñ sanɨt: sɨndok yomjɨ gama pat-samumbi kɨmnekalɨñ. Wɨn tɨkap sɨndɨ nokok kusatna papat kwambɨñ ‡ Grik mandalɨ nɨm inda-daklelak, gan nandɨ-tale ama asuptɨ nandañ, wɨn Yesulɨ enlok kusal plon e-yout tɨñguk, endɨ Kunum Yambat wɨndɨñ eñguk. wɨn nɨm nandɨ-kwambɨñ dañda, sɨndok yomjɨ biañgan pat-samumbi kɨmnekalɨñ ñak.” 25 Eumbi nɨ-nandɨñgɨlɨñ, “Dɨk nin sɨnɨk wɨn nɨnbɨ nandɨna.” Eumbi tambane enguk, “Nak nin? Wɨn nak kena kusei kɨmɨkɨmɨlɨnan eñgut ip wakan. 26 Nak sɨndok kusasɨ tɨmba inda-dakleumbi sanɨ-danbettok manda asupgan gumañ ewɨt. Tɨmbi manda elet walɨ biañgan sɨnɨk. Neta, nanɨ-mukuktɨ biañgan molom sɨnɨk, tɨmbi nak endɨ manda nanbɨmbi nandɨlet, wɨndɨñgangot kwelan kuañda pa enlet.”

27 Yesulɨ Bep Yambattok plon manda enguk wɨn nɨm nandɨ-dakleñgɨlɨñda tɨmbi 28 Yesulɨ yousɨmbi enguk, “Sɨndɨ nak Ama Sɨsɨnɨk kloñbat plon nep lomek, ñɨndɨñ nambɨ-nandɨnekalɨñ: kusatna sangut wɨn natna, tɨmbi natnalok nanandɨnala nepek no nɨm pa tɨlet, tambo Beptɨ nanandɨ namguk wolok tuopgangot nak manda pa elet. 29 Tɨmbi nanɨ-mukuk en wakan nakɨta pat-ta-kulak, wɨn endɨ nokok ep tɨndɨna gɨtɨk wɨn kau kɨndem dalakta tɨmbi nain nola nak nɨm nambiñguk.” 30 Manda wɨndɨñ eñɨlɨmbi, amatam asuptɨ en Mesia sɨnɨk wɨn nandɨ-kwambɨñ dañgɨlɨñ.

31 Tɨmbi Yesulɨ Juda ama nin ip nandɨ-kɨlɨktɨ tɨñmɨñgɨlɨñ enda ñɨndɨñ enguk, “Tɨkap sɨndɨ nokok mandana kɨmɨt-kle tɨ-ta-kuañda, sɨndɨ nokok gwañgwanai biañgan sɨsɨnɨk, 32 tɨmbi Kunum Yambattok kusal sɨsɨnɨk wɨn ka-nandɨ-talenekalɨñ. Tɨmbi walɨ sep pɨsalɨmbi, sɨndɨ samaktangan kunekalɨñ.” 33 Eumbi, endɨ manda wala nandum pɨumbi, tambane nɨñgɨlɨñ, “Nɨndɨ Ablaamdok komblinñii, nain nola ama nolok kapmainan kena gwañgwa sɨlanin no nɨm kuñgɨmɨñ. Nɨtek tɨmbi dɨk elañ, wɨn walɨ nɨp pɨsalɨmbi, samaktangan kunekamɨñ?” 34 Eumbi tambane enguk, “Sɨndɨ Ablaamdok komblinñii wɨn biañgan sɨnɨk. Gan nak ñɨndɨñ sanba: amatam yom tɨ-kuañ gɨtɨk endɨ yomjɨlɨ ep topmumbi, kena gwañgwa sɨlanin wandin wolok kapmainan kuañ.

35 Tɨmbi sɨndɨ yomlok kena gwañgwa sɨlanin kuañda tɨmbi Kunum Yambattok ilan pipapat kwambɨñ nɨm pat-samlak, gan nak Molomdok Nɨñañdɨ Bepnalok ilan papat kwambɨñgan kulet. 36 Wɨndɨñda tɨmbi tɨkap sɨndɨ nak nandɨ-tale-namnelɨñda, nak Molomdok Nɨñañdɨ yomdok toptopnan nanin sep pɨsalambi, sɨndɨ biañgan Kunum Yambattok sambalii samaktangan kunekalɨñ.”

37 Tɨmbi Yesulɨ yousɨmbi enguk, “Sɨndɨ Ablaamdok sambalii wɨn nandɨ-samlet, ganmek sɨndɨ nokok mandana nɨm nandɨ-dasiañda tɨmbi nɨlɨ kɨmbettok telak lonjañ. 38 Nakta Bepnalok kandañ nek kañgut wala manda elet, gan sɨndɨla sɨnlok bepsɨlɨ sanguk wolok tuopkan pa tañ.” 39 Eumbi tambane nɨñgɨlɨñ, “Nɨnɨlok bep pañnɨ wɨn Ablaam en wakan.” Eumbi enguk, “Tɨkap Ablaamdɨ sɨndok bep pañjɨ sɨsɨnɨk palɨmda, sɨndɨ endok telak kɨndem wɨn ikan kɨmɨt-klembi kunelɨñ. 40 Gan nɨtek? Nak Kunum Yambattok kusal sɨsɨnɨk wɨn endoñnan nanin kasɨleñgut wakangot pa sanlet, gañgan sɨndɨ nɨlɨ kɨmbettok telak lonjañ wɨn! Ablaamdɨ kundit wandin no nɨm tɨñguk, 41 wala tɨmbi endɨ sɨndok bep pañjɨ sɨsɨnɨk nɨm. Sɨndok bepsɨ sɨsɨnɨk no patak, tɨmbi sɨndɨ endok wekai pa kleañ.” Wɨndɨñ eñgukta tɨmbi nɨñgɨlɨñ, “Nɨnɨlok menɨ patnɨ Salalɨ telak joñgo wandin no nɨm kuñɨpi nɨpguk. Nɨm sɨnɨk. Nɨndɨ Ablaamdok komblinñii, wala tɨmbi Kunum Yambat en noñgandɨ nɨndok Bepnɨ sɨsɨnɨk.” 42 Wɨndɨñ eumbi enguk, “Tɨkap Kunum Yambattɨ biañgan sɨndok Bepsɨ sɨsɨnɨk palɨmda, sɨndɨ gɨnañjɨlɨ nep kasɨlenelɨñ. Wɨn kusei ñɨndɨñda: wɨn Kunum Yambat enlok kandañnan nanin nak pɨmbi, kwelan ñolok indañgut patet. Tɨmbi natnalok nanandɨnala wɨndɨñ nɨm tɨñgut. Tambo endɨ nak nanɨ-mulɨmbi pɨ indañgut.

43 Nak manda elet wɨn sɨndɨ kusei nekta nɨm nandɨ-dakleañ? Wɨn kusei ñɨndɨñda: sɨndɨ nokok mandana nandɨ-dasindasila kunjit pa tañ. 44 Sɨndɨ wɨn bepsɨ Satan endok komblinñii, tɨmbi endok wekai klembi, endɨ nɨtek tɨmbep nandɨ-galk talak wɨn sɨndɨ tɨnep nandañ. Nain kusei kɨmɨkɨmɨlɨnan nanin endɨ amatam ep tɨmbɨ kola tɨ-ta-bɨlak. Tɨmbi juluñɨt molom sɨsɨnɨkta tɨmbi endɨ kusei sɨsɨnɨk wɨn nain no ba nola nɨm pa kɨmɨt-klelak. Tambo endɨ juluñɨt molom gɨtɨktok kusei, wala tɨmbi juluñ manda elak wɨn enlok gɨnañ nanandɨn klembi pa elak. 45 Gan nakta Kunum Yambattok kusal sɨsɨnɨk wɨn sanletta tɨmbi, sɨndɨ nokok mandana nɨm nandɨ-kwambɨñ dañ. 46 Sɨndoñnan nanin nolɨ nak kolan tɨñgut wɨn tɨmbɨ inda-dakleuktok tuop nɨm. Wɨndɨñda tɨmbi nak endok kusal sɨsɨnɨk wɨn sanletta, sɨndɨ nɨtekta tɨmbi mandana nɨm nandɨ-kwambɨñ dañ? 47 Kunum Yambattok gɨñgɨtñiilɨ endok mandan pa nandɨ-dasiañ, gan sɨndɨla endok gɨñgɨtñii nɨm kuañda tɨmbi wɨndɨñ nɨm pa tañ.”

48 Tɨmbi Juda ama Yesulok mandan nandɨ pakɨlɨñ endɨ ñɨndɨñ nɨñgɨlɨñ, “Dɨk Samalia ama pɨmbɨñen yal kolannat wɨndɨñ eñgɨmɨñ, wɨn nɨndɨ manda biañgan eñgɨmɨñ yañ!” 49 Eumbi tambane enguk, “Nak yal kolanna nɨmnat. Tambo nokok kuñgunalɨ ba mandanalɨ Bepnalok koi gɨñgɨt tɨmba wopum dalak, ganmek sɨndɨla nokok kotna gɨñgɨt tɨmbɨ kolalak. 50 Natna kotna gɨñgɨt tɨke-louptok kena nɨm pa tɨlet. Tambo no patak nokok kotnalɨ gɨñgɨt tɨkeuptok nandɨlak, tɨmbi endɨ wakan amatam gɨtɨk yambɨ-danbekak. 51 Wɨn biañgan sɨnɨk.

Tɨmbi nak ñɨndɨñ sanba: no en nokok mandana kɨmɨt-klembi kulakta, endok plon kɨm nɨm indañmekak. Nɨm sɨnɨk.” 52 Wɨndɨñ eumbi, Juda amalɨ amalok pɨñgɨpsɨ sɨlanin wala eumbi, wɨndɨñ nandɨñɨpi nɨñgɨlɨñ, “Dɨk yal kolanganat wɨn ip gambɨ-nandɨ-dakleamɨñ! Ablaam gɨta plofet ama endɨ sembɨ-taleñgɨlɨñ, gañgan dɨk wɨn ñɨndɨñ elañ, ‘No en nokok mandana kɨmɨt-klembi kulakta, endok plon kɨm nɨm indañmekak.’ 53 Dɨkɨ nɨndok bep pañnɨ Ablaam maklelañ ba? Nɨm ya! En gɨt plofet amalɨ sembɨ-taleñgɨlɨñ, wala tɨmbi dɨk wandin walɨ dɨtnala nandum nin sɨnɨk tɨmbɨmbi, manda wandin elañ?” 54 Eumbi, Yesulɨ tambane enguk, “Natna kotna gɨñgɨt tɨke-lowamda, walɨ tlal tɨmbek. Wɨn nokok Bepnalɨ wakan kotna gɨñgɨt pa tɨke-lolak. Sɨndɨ en sɨndok Yambatsɨ kɨtɨañ, 55 gan en nɨm nandɨ-kɨliñ eañ. Natna en nandɨ-kɨliñ tɨñmɨlet. Tɨkap nak ‘en nɨm nandɨ-kɨliñ elet’ wɨndɨñ ewamda, sɨndɨ nomɨk manda juluñgan eut. Gan nak en nandɨ-kɨliñ tɨñmɨmbi, endok mandan kɨmɨt-klembi kulet.

56 Sɨndok bep pañjɨ Ablaam endɨla nandɨñguk, wɨn nak kwelan indam kuwambi kauktok, tɨmbi wala sɨlɨsɨlɨ wopum tɨñguk. Tɨmbi endɨ wɨndɨñ indaumbi kañguk, wolonda sɨmbai kɨndem dañguk.” 57 Wɨndɨñ eumbi nɨñgɨlɨñ, “Akae! dɨk gama gwɨlat 50 nɨm maklelañdɨ nɨtek tɨmbi ‘nak Ablaam kañgut’ wɨndɨñ elañ?” 58 Eumbi tambane enguk, “Wɨn biañgan sɨnɨk. Tɨmbi nak ñɨndɨñ sanlet: Ablaamdɨ gama nɨm indañɨlɨmbi, nak papat kwambɨñgan kulettɨ ikan pakut.” Yesulɨ enla wɨndɨñ eumbi, 59 Juda amalɨ endɨ Kunum Yambat nɨ-tɨke-pɨ-yalilak wɨndɨñ nandɨmbi, wɨtnelɨñdok kawat mekɨlɨñ, gan endɨ yambɨ-sembɨmbi, tapma it sañ jimba gɨnañ nanin pɨm ñañguk.