19
Ama Sɨsɨnɨk endɨ ama pait-papal ep lonjɨmbi epmektok indañguk
1 Tɨmbi Yesulɨ Jeliko it kwelan tombi, dɨkñe ñaupi ñañguk. 2 It kwet wandɨñ ama no kuñguk, koi Sakius. Endɨ takis epep amalok telak damanjɨ no, en mɨnem kwɨlɨkwɨlɨ wopum palmɨñguk. 3 Endɨ Yesu kauptok nandɨ-koñgom tɨñguk, gan endɨ ama dumanda tɨmbi ama kɨmɨn gɨtɨktɨ masimasip tɨ-ñɨmɨumbi, kauktok tuop nɨm. 4 Wɨndɨñda endɨ yapma klembi, dama woñep ñambi, komba endɨ lololok tuop nolok plon lombi, “Yesulɨ telak ñolok bɨutak” wɨndɨñ nandɨmbi, kauktok mandɨ pakuk.
5 Tɨmbi Yesulɨ kwet wolok ña tombi, deium loumbi, Sakius kañbi nɨñguk, “Sakius. Platit pɨ! Nak man ñɨn dɨkok ilan ñam palettok elet.” 6 Eumbi nandɨmbi, platit sɨnɨk pɨmbi, Yesu sɨlɨsɨlɨnat ilnan nɨ-tiañeumbi loñguk. 7 Tɨmbi amatam wɨ kañgɨlɨñ endɨ gɨtɨk kusei kɨmɨpi, e-balep tɨmbi eñgɨlɨñ, “Endɨ yom amalok ilan pap dowepi loñak.” 8 Gan Sakiuslɨ mɨlap ipi, Wopum ñɨndɨñ nɨñguk, “Wopum, nak ñɨndɨñ tɨmbep nandɨlet: nak nepenepetna tambɨpi, tambon ama pɨmbɨñesɨla emetat. Ba nak nimbek nolok nepenepesɨ juluñ tɨmbi epgutta, nak bɨndambo nain tɨpet tɨpet ombɨ-semetat.” 9 Yesulɨ manda wɨn nandɨmbi nɨñguk, “Ama ñalɨ bo Ablaamdok komblin* Sambat ñolok gɨnañ ‘Ablaamdok komblin’ manda wolok walan tɨpet: Sakius endɨ Juda ama, tɨmbi Ablaamdɨ Yambat nandɨ-kɨlɨktɨ tɨ-ñɨmɨñguk wɨndɨñgangot tɨñguk. kulakta tɨmbi Yambattɨ sandap ñolonda it ñolok kuañ en kolandok kiinan nanin sepma tɨkeumbi, kɨndem pakañ. 10 Nak Ama Sɨsɨnɨktɨ amatam pait-papal enda wakan ep lonjɨmbi epmektok indañgut.”
Ama Wapmañlɨ undanem bɨmbi, gɨñgɨtñiilok tuanjɨ ombɨ-semekak
11 Yesulɨ Jelusalem tɨmbɨ dumalañgukta tɨmbi amatamdɨ ñɨndɨñ nandɨñgɨlɨñ, ‘Yambattɨ kusei kɨmɨpi, indañgan nɨmbɨ-dɨkñeupi tɨlak.’ Kusei wɨndɨñda tɨmbi Yesulɨ yousɨmbi, eyout manda no amatam mandan nandɨ pakɨlɨñ enda ñɨndɨñ enbi 12 eñguk, “Ama loloñ nolɨ kwet kulɨñguknan wolok ama wapmañ indauktok nandɨñguk. Kusei wala tɨmbi endɨ ama wapmañjɨ nɨmbɨ taleuktok kwet mayañgan ñambi, nombo undane bɨuktok eñguk. 13 Embi, kena gwañgwañii endoñnan nanin kɨt tambon tambon kɨtɨ-semum bɨumbi, ama noñgan noñgan mɨnem lɨk noñgan† Mɨnem lɨk noñgan gɨnañ kena nain 100 wolok tuan dasium pakuk. embi enguk, ‘Sɨndɨ mɨnem ñɨn tɨkembi, kena mɨñɨlɨmbi, nak ñam undane bɨutat wolok tuop.’ Wɨndɨñ embi ñañguk. 14 Tɨmbi endok gɨñgɨtñii nandɨ-kunjita tɨ-ñɨmɨñgɨlɨñ endɨ ama dɨwɨn ep danbi, en kle ñambi, ñɨndɨñ enelɨñdok enɨ-mukɨlɨñ, ‘Nɨndɨ ama ñɨn endɨ ama wapmañnɨ kuuptok nɨm nandamɨñ.’
15 Tɨmbi ama wɨn ama wapmañjɨ nɨmbɨ taleumbi, ilnan undanem bɨñguk. Bɨmbi, kena gwañgwa mɨnem emɨemɨn endɨ mɨnem wɨn nɨtek ka-dɨkñeum bendɨñguk wɨn ka-nanduktok endɨ kɨtɨ-semum bɨnelɨñdok eñguk. 16 Eumbi, dama bɨñguktɨ ñɨndɨñ nɨñguk, ‘Molom, dɨk mɨnem lɨk noñgan namguñ, gan nak kenanewambi, mɨnem lɨk kɨt tambon tambon ikan yousɨmbi indañguk.’ 17 Wɨndɨñ eumbi nɨñguk, ‘Kena gwañgwa kɨndem dɨk kundit kɨndem sɨnɨk tɨñguñ. Dɨk nepek tip mɨnam wɨn ka-dɨkñe-kɨliñ eñguñda tɨmbi it kwet kɨt tambon tambon yambɨ-dɨkñeuñdok ganba talelak.’ 18 Tɨmbi ama nolɨ bɨmbi nɨñguk, ‘Molom, dɨk mɨnem lɨk noñgan namguñ, gan nak kenanewambi, mɨnem lɨk kɨt tambon ikan yousɨmbi indañguk.’ 19 Wɨndɨñ eumbi nɨñguk, ‘Ale, dɨk it kwet kɨt tombongot yambɨ-dɨkñeukañ.’
20 Tɨmbi ama nolɨ bo bɨmbi nɨñguk, ‘Mɨnemga ñɨn. Nak wɨn sandumdɨ tɨmɨpi biwam pakuk. 21 Nekta, dɨk ama kunduwat, dɨk kena nɨm tɨñguñdɨ ama nolok kena meñdok bien epep pa tɨlañ, wala tɨmbi nandɨ-mɨsɨ-gambi, wɨndɨñ tɨñgut.’ 22 Wɨndɨñ eumbi nɨñguk, ‘Kena gwañgwa kolan dɨk, dɨtnalok mandañga walɨñgan manda plon gapɨletak. Dɨk naka nandum nak ama kunduwat, kena nɨm tɨñguttɨ ama nolok kena meñdok bien epep pa tɨlet wɨndɨñ nandɨ-namlañ ba? 23 Tɨkap wɨndɨñda, kusei nekta dɨk mɨnemna tɨkembi, mɨnem ilan nɨm kɨmɨkuñ? Kɨmɨlɨmda, mɨnem walɨ kenaneumbi, bien indaumbi bɨmbi epmet ñak.’ 24 Wɨndɨñ embi, ama wolok ikɨlɨñ enda ñɨndɨñ enguk, ‘Mɨnem mɨñgut wɨn lom tɨkembi, ama nin mɨnem lɨk kɨt tambon tambon palmɨlak enda mɨwɨt.’ 25 Eumbi nɨñgɨlɨñ, ‘Wopum, endɨ ikan kɨt tambon tambon palmɨlak wɨn!’ 26 Wɨndɨñ eumbi enguk, ‘Nak ñɨndɨñ sanba: no en nepek ka-dɨkñelok mɨmɨn wɨn tɨke kulakta, enda nombo yousɨmbi mɨlok, tɨmbi no en wɨn nɨm tɨke kulakta, endok nepek palmɨlak wɨn apma tɨke-ñɨmlok. 27 Tɨmbi kanjɨknai yambɨ-dɨkñeuttok nɨm nandɨ-namgɨlɨñ wɨn sɨndɨ ñolok yanañgɨp bɨmbi, dautnanangan yandɨpmɨ kɨmbɨt.’ ”
Ama Sɨsɨnɨk Yesu endɨ Jelusalem gɨnañnan ama wapmañ wandin kena tɨñguk
Yesulɨ ama wapmañ nomɨk Jelusalem loñguk
28 Yesulɨ wɨndɨñ eu taleumbi, Jelusalem it kwet tɨmbɨ dumalauktok yousɨmbi ñañguk. 29 Ñakap, kwet kɨmɨn koi Oliv wolok lombi, Betfage gɨt Betani it kwet ep tɨmbɨ dumalaumbi, gwañgwañiit tɨpet enɨ-mupi 30 enguk, “Sɨtɨ it kwet da wolok ñawɨt. Ña tombi, doñki nɨñañ no toalɨ toptopmɨn palɨmbi kandetamɨk. Doñki nɨñañ wɨn gɨtikñin, wɨn ama nolɨ wolok plon no nɨm pipakɨlɨñ. Wɨn tɨmbɨ indaumbi pɨsapi nañgɨp bɨwɨt. 31 Tɨkap ama nolɨ ‘Nekta pɨsakamɨk?’ sanɨ-nandumbi, ñɨndɨñ nɨndekamɨk, ‘Wopumdɨ wala elak.’ ”
32 Tɨmbi ama tɨpet enɨ-mukuk endɨ ñambi, enguk wolok tuop tɨmbɨ indañgɨmɨk. 33 Tɨmbi doñki nɨñañ pɨsalɨñɨlɨpi, molomñiilɨ engɨlɨñ, “Sɨtɨ nekta ñɨn pɨsakamɨk?” 34 Eumbi, “Wopumdɨ ñala elak” eñgɨmɨk. Eum nandɨ-semumbi, 35 Yesuloñ nañgɨp ña tombi, sauloñjet doñki nɨñañlok plon kɨmɨpi, Yesu tɨmbɨ plaptaumbi, wolok plon lo pipakuk. 36 Pipalɨm nañgɨp ñaumbi, koi tɨke-lonelɨñdok amatamdɨ sauloñjɨ telak ñañguknan sambat plon ipane-ta-ñañgɨlɨñ.
37 Tɨmbi Yesulɨ Jelusalem tɨmbɨ dumalaumbi, Oliv kwet kɨmɨn klokloñennan pɨñɨlɨmbi, amatam kɨmɨn wopum en kle kuñgɨlɨñ endɨ kusei kɨmɨpi kot tɨmbi, e-sɨlɨsɨlɨ tɨñgɨlɨñ. Endɨ kundilɨ gembɨnat gɨtɨk tɨmbɨm kañgɨlɨñ wala tɨmbi Yambat wopumgan nɨ-kɨndekɨndem embi, 38 ñɨndɨñ eñgɨlɨñ,
“Wopumdɨ ama wapmañ nɨ-mulɨm nɨndoñ bɨlak
enda gwɨlam mɨlok!’✡ Kap 118:26
Kunum Molom Loloñ sɨnɨk busuk nɨmlak
endok koi nɨ-ta-lona!”
Wɨndɨñ kɨtɨ-kolɨmbi, 39 Falisi ama nindɨ amatam kɨmɨn wopumdok boñgɨpsɨnan ñañgɨlɨñ endoñnan nasi dɨwɨn endɨ manda wala nandum pɨumbi, Yesula nɨñgɨlɨñ, “Endaut, gwañgwañgai enombɨumbi biwɨt!” 40 Eumbi tambane enguk, “Nak ñɨndɨñ sanba: tɨkap endɨ binetañda, kawattɨ gɨtɨk ñalɨ kɨtɨnetañ.”
41 Tɨmbi Yesulɨ Jelusalem tɨmbɨ dumalaumbi, it kwet wɨn kañbi, kut-blambla embi, 42 ñɨndɨñ eñguk, “Jelusalem nasi, man ñɨndɨñgɨt telak nek ñalɨ busuk tɨmbɨ inda-samek wɨn nandɨnelɨñ ñak!‡ Yambattɨ epma tɨkeuktok Yesu nɨ-mukuk wɨn nandɨ-kwambɨñ daumda, Yambat gɨta busuk inda-semek. Gan walɨ dausɨnan sembɨn palɨmbi, nɨm ka-dakleañ. 43 Kusei ñɨndɨñda wɨndɨñ sanlet: nain inda-samumbi, kanjɨksiilɨ bɨmbi, kwet tuop masip samnelɨñdok sañ wandin sep gɨmbu embi, dɨm pawan kwet kɨmɨlɨ loumbi, dɨm makleumbi, mikñat sɨndoñ lonekalɨñ. 44 Lombi, isɨ kwesɨ wakɨt wembe gwañgwanjii wolok kuañ sɨndɨ sandɨpbi, sep tɨmbɨ kola-talenekalɨñ. Tɨmbi isɨ wialɨmbi, kawat nolɨ nollok plon nɨm galɨ kwambɨñ dambi palekak. Yambattɨ sep plaptauktok sɨndoñ bɨñguk, gan sɨndɨ kilanjɨ wɨn nɨm ka-nandɨ-dakleñgɨlɨñda tɨmbi kanjɨksiilɨ wɨndɨñ tɨ-samnekalɨñ.”
Yesulɨ nindɨ manda nɨmbɨmbi kena tɨñguk wala Juda ama biesɨlɨ nɨ-kañgɨlɨñ
45 Tɨmbi Yesulɨ tapma it sañ jimba gɨnañ lombi, ama nepenepek tuatualok kɨmɨkɨlɨñ yambɨmbi, gɨnañ komba dɨumbi, kusei kɨmɨpi, walinin ep kle kolɨñɨpi 46 enguk, “Tapma it ñolok plon Yambattok manda ñɨndɨñ youyoulɨn patak, ‘Nokok itnalɨ nɨmolo tɨ-namnamlok it palekak’,✡ Aisaia 56:7 gan sɨndɨ wɨn tɨmbɨmbi, kumbu ama piñdasɨ endok pat-sembɨ it nomɨk tɨlak.”
47 Tɨmbi Yesulɨ sandap tuop tapma ilan ñambi, amatam enɨ-daut tɨ-semñɨlɨmbi, tapma ama biesɨ gɨt endɨkñe manda nandɨ-tale ama ba Judalok telak damanjɨ endɨ en wɨlɨ kɨmnelɨñdok telak lonjɨñgɨlɨñ, 48 gan amatamdɨ endok mandan nandɨnelɨñdok en gɨta galɨñgɨlɨñda tɨmbi ama biesɨlɨ en wɨtnelɨñdok telak no nɨm kañgɨlɨ ñ.
*19:9: Sambat ñolok gɨnañ ‘Ablaamdok komblin’ manda wolok walan tɨpet: Sakius endɨ Juda ama, tɨmbi Ablaamdɨ Yambat nandɨ-kɨlɨktɨ tɨ-ñɨmɨñguk wɨndɨñgangot tɨñguk.
†19:13: Mɨnem lɨk noñgan gɨnañ kena nain 100 wolok tuan dasium pakuk.
✡19:38: Kap 118:26
‡19:42: Yambattɨ epma tɨkeuktok Yesu nɨ-mukuk wɨn nandɨ-kwambɨñ daumda, Yambat gɨta busuk inda-semek.
✡19:46: Aisaia 56:7