Nongan Hiyan
Markus
Iratuluwiy
(English: The Good Talk Markus Wrote)
(Tok Pisin: Gutnius Makus i Raitim)
Nongan Imu
Nongan imu para puk iye – “Nongan Hiyan Markus Iratuluwiy” – ara ipa toro, “Iye ara nongan hiyan ta Yesus Kristus, Noru Ngindrai.” (1:1) Nondriya puk iye ara Markus iratuluwiy tehe Yesus ara ndramat hamou mepo pwoke tan namandran iya, pe ilahiy para kimbusi melit masih handra-handra. Itiyaniy tehe Yesus ihinuwani hu ndramat iya nongnan pwokeyan pe tahakulan, pe irapiyani hu payit huyau iya pwoke tan, pe ngara kitali kultuw mwomwan tahu ndramat. Yesus ara ipohowe ngalan mbukenan tehe toro: “Noru Ndramat”. Pe yiy ipwai tehe kinsa kol pwan para kiyki mwoiwan para kisowani hu ndramat soyon iya (10:45)
Markus ara iratuluwi nongan imu pe itiyani titiye ta Yohanes, ndramat para paptais, pe titiye ta Yesus iwiri paptais, pe titiye ta Sinai pakipakarawani yiy. Iyamulan itiyaniy tehe Yesus koyun isikirani hu ndramat mepo huro kuni nopwaran handra-handra, pe isopwat hu pe itiyani nongnan iya kili hu. Mamumu hu ndramira Yesus ara lohongahu kinileu kinna hu melit Yesus iro mbusiy ara pwi yoh. Hapeko huro wiri lohongai kili yiy tahape-tahape.
Pe Markus iratuluwi titiye tehe hu ndramat tiken ara huhingasi Yesus pe huiki nopwaran namandran iya, iya kili yiy. Pe iya hapwen para puk Nongan Hiyan Markus Iratuluwiy ara itiyani titiye ta Yesus imat pe itine paiwe.
1
Yohanes, ndramat para paptais,* “paptais” iya nongna kol tahu Krik, ara ipa “sumuluwani.” Pwen ngala ndramat aro, “Yohanes, ndramat para paptais”, iyinganiy tehe yiy ndramat hamou ngara kisumuluwani hu ndramat kiya ndran. ara iramwanyani saya Yesus
1 Aro ara ndroiyi nongan ta Yesus Kristus, noru Ngindrai.
2 Poropet Yisayah kinratuluwiy pwen ipa toro:
“Yo andre kupwandrisa pwandrendres to kimu kili wou,
pe andre kiramwaniyani sayam.
3 Yoholai itapo iya kol ndrohoyin nepo hapesah aliy pwi, pe ita pwai ipa,
‘Koro ramwaniyani saya Yapan,
pe kambusi meresayan kiro mwonen para tokuyan.’ ”
4 Pwen pe Yohanes, ndramat para paptais, isarayah pe iro sumuluwani hu ndramat ya pwen te kol ndrohoyin, pe iro pwai iya tahu ndramat para hu karapaiwani kultuwayihu mwomwan kiyau pe hu kawiri paptais. Pwen pe Ngindrai andre koyun kisikirani hu pe andre kitali mwomwan tahu kiyau. 5 Hu ndramat masih para Yerusalem iyasura hu ndramat para kol hakol-hakol nondriya kol namandran hape Yutiya ara huya kili Yohanes. Hupohowe mwomwan tahu iya ngawan, pwen isumuluwani hu iya Ndran Yortan. 6 Yohanes ara koiwen humbusiy iyau yomu hu kamel pe kundrayen ara humbusiy iyau kapilo mbulmwakau. Pe anandrinan ara hu kaspou pe kunan para yangiy. 7 Pe itiyaniy ipa, “Ndramat hamou nakiho ndruwo kamulan, ara pwoke tan pwokeyan pe iho hin kili yo. Yo ara ndramat mwaihei o, pe kunwenei para kutukuruhu pe kutali haina pwelekan pwi. 8 Yo urupo sumuluwani wawu iya ndran, hapeko yiy ara andre kisumuluwani wawu kiya Mwoiwan Haiyan.”
Yohanes isumuluwani Yesus
9 Lang sih iho aliy, Yesus ipwen te Nasaret, kol hakol ita nondriya kol namandran hape Kaliliy, pe isa kili Yohanes. Pwen isumuluwani yiy iya Ndran Yortan. 10 Yesus itine iro ndran iropo isa paingan, pe indrou pwi ko inime yang ite, pe Mwoiwa Ngindrai ituh isa pwan kili yiy tehe pai hamou. 11 Pwen yoholai sahin iyau yang isa ipa, “Wou ara noru pe ndriyo imbuluhi wou. Yo ara upwesani wou namandran iya.”
Sinai pakipakarawani Yesus iro kol ndrohoyin
12 Indrou pwi, Mwoiwa Ngindrai ipwandrisa yiy iya kol ndrohoyin. 13 Iya iyen aliy iya matne lang mahaangui, pe nondriya lang mahaangui ara, Sinai isa pe pakipakarawani yiy. Yesus iro aliy iyasura hu kan puyap, pe hu angelou husa pe husopwat yiy.
Yesus irandroyi mbulyan iro Kaliliy
14 Yamulan para Yohanes iya nondriya kou, Yesus iya nondriya kol namandran hape Kaliliy pe itiyani nongan hiyan ta Ngindrai. 15 Ipwai ipa, “Lang kinsa rayah pwen, pe lenge king ta wawu, Ngindrai, ara kinsa pakeh. Wawu karapaiwani kultuwayi wawu pe kapwotisingi nongan hiyan.”
Yesus iyoh hu ndramat mahaamou huye ndruwan
16 Pwen porosih aro, Yesus iro tikai pwaki ndran makaiye namandran ngalan Kaliliy, pe inime hilu ndramat malmou, Simon iyapolo nalin Andruw. Hiluro piye kahu iya Ndran Makaiye Kaliliy, paratesah, hilu ara ndramat para poya ni. 17 Pwen Yesus ipwai iya ta hilu ipa, “Walu kasa koho ndruwo, pe andre kuhunuwani walu kasarayah ndramat para poya ndramat.” 18 Indrou pwi ko, hilu tali kahu ta hilu pe hilu ho ndruwa Yesus.
19 Yesus iro tikai iya hangoh hape pe inime NdraSepetiy malmou, hamou ngalan Yakopus pe iyapolo nalin Yohanes. Hilu to nondriya ndroi pe hilu ro soro hu kahu tahu. 20 Indrou pwi ko, iyoh hilu pe hilu tali tama hilu, Sepetiy. Tama hilu iyapolo hu ndramiran para mbulen ara huro ndron nondriya ndroi, pe hilu ho ndruwa Yesus.
Yesus irapiyani payit iro ndrita ndramat hamou iya mawen
21 Huya kol hakol ngawan ngalan Kapernawum pwen pe iya mwonen lang Sapat† Sapat ara lang andrtoyoh para ngohongoh; Eng: Sabbath; TP: Sabat pe Yesus iya nondriya numwa totohun pe ihinuwani hu ndramat. 22 Hu ndramat ariya mwoiwahu ihin iya tan iya nongan iro hinuwani hu yaliy. Kinwong tehe hamou ndramat para hinuwani nongan para pwahanou pwi, hapeko iro wong pe nongnan ara pwokeyan iya pe tahakulan. 23 Indrou pwi ndramat hamou iro nondriya numwa totohun tahu, ara payit iro ndritan, pe iwayeh namandran iya ipa, 24 “Yesus, Yapane Nasaret! Wou nasahaye yowu? Wou pasa pwokasiyani yowu, ndre? Yo upahasani wou hiyeh – wou ara ndramat haiyan ta Ngindrai.”
25 Yesus iwayeh ana payit pe ipa, “Amun o! Pe asa mawen kili yiy.” 26 Payit ileleyani ndramat ara pe iwayeh pwokeyan iya, pe itali yiy.
27 Ndramat masih mwoiwahu ihin pe hamou iro pwai iya ta hamou hupa, “Aripo tesah? Handra nohonou howen ara – mepo pwokeyan pe tahakulan iya! Ndramat ara iwong iya tahu payit i, pe huhilingi nongnan.” 28 Pwen pe nolo Yesus pe memelit iro mbusiy ara ingau, pe isilihi kol masih ita nondriya kol namandran hape Kaliliy.
Yesus isopwi nosu Petrus iya hiyan
29 Indrou pwi Yesus, iya sura hu ndramat hayah, hutali numwa totohun husa ngawan, pe huya sura Yakopus pe Yohanes huya seu ta Simon pe Andruw. 30 Huya pe nosu Simon imwa pe sangin ingandrah pe iye pwan. Yesus iya pe indrou pwi hutiye ndraingan. 31 Pwen iya, imbultuwe niman, pe isoli yiy itine. Pwen pe mwamwa itali yiy pe ingoh. Pwen ipwokeikei anahu.
Yesus imwanyani hu ndramat soyon iya huya hiyan
32 Kol kinipiyah pwen, pe paramwandrai kinna tuh, pwen pe huwiri hu ndramat masih humwa, pe hu ndramat masih mepo hu payit huro ndritahu, ara husa kili Yesus. 33 Hu ndramat masih para kol aro, husawule huro pohomara karam. 34 Yesus irapiyani mwamwa handra-handra tahu ndramat soyon iya, pe irapiyani hu payit soyon iya, huya mawen. Hapeko Yesus isiyi poho hu payit para hu mbuna kawong, paratesah, hupahasani yiy hiyeh.
Yesus irakaiyani kol Kaliliy pe iratiyani nongnan
35 Makohuping para lang sih, pe kol imbungahiy, Yesus itine pe iyau iya kol hape imanun mepo ndramat aliy pwi; pwen iya pe iro totohun. 36 Pwen Simon iya sura yowen hu ara huya ten yiy. 37 Pwen hukahi Yesus pe hupwai iya tan hupa, “Hu ndramat masih huropo ten wou.”
38 Yesus ipwai imui iya kili hu ipa, “Worou tukaya hu kol tiken pakeh, para kuya tiyani nongan kiya kili hu yi. Ndroiyin ara ko, usa yaliy.” 39 Pwen irikai iya payumwa totohun nondriya Kaliliy masih; pe iro tiyani nongan pe irapiyani hu payit huyau.
Yesus imwanyani ndramat hamou, mepo lepara iro mandrakuyun, isarayah hiyan
40 Pwen ndramat hamou mepo lepara‡ Eng: leprosy; TP: sik lepra iro mandrakuyun isa pe itukuruhu iya mbulmara Yesus pe ipa, “Kapa welem kiso, alahiy para asopwiyani yo kuya hiyan.”
41 Yesus ara, koyun isikirani yiy, pe iyki niman iya tan pe ipa, “Wele iso. Arayah hiyan.” 42 Indrou pwi ko, yeken ihiwin pe sangin iya mwayih.
43 Pwen Yesus ipwandrisa yiy iyau, pe ipwatisingiy iya kili yiy ipa, 44 “Mbuna aranenese kiya kili hamou iya tesah kinsarayah kili wou. Hapeko aya mwonen aya kili hu pris pe ayingani wou aya kili hu; pe ambusi yukyuk tehe Mose ipwatisingi para kimbusi wou asarayah howen mbulmara Ngindrai. Pwen andre kiyinganiy kiya kili hu tehe Ngindrai kinmwaniyani wou.” 45 Hapeko pwi; ndramat ara itiyani titiye aro pe ingau iya ngawan iya marakol masih. Pwen tehen toro ko pe Yesus kinlahiy kinna kol ngawan mbulmara hu ndramat pwi. Hapeko yiy iro ndron kol mawen mepo ndramat aliy pwi, pe hu ndramat para kol masih kene ngara hu kasa kili yiy.