1  ✡ Jon 5:18Kurirə irə Iesu ramavən mamərkurau ia tənə Kalili, məpwəh nokeikeiien mə trevən ia tənə Jutia, tɨ nəri nə mə nəmə asori me səvəi nəkur Isrel kamhətui in mə tuhousi əpune. 2  ✡ Lev 23:34Ipaka tɨ nəveɡɨnien asori nəha səvəi nəkur Isrel nəɡhɨn nə Nəveɡɨnien səvəi Tənimwə Me. 3 Ro pen piəvi Iesu me həni pen tukwe in mə, “Tikier ia kwopun i, mevən ia tənə Jutia, mə səim me nərmama me irəha mwi tuhətoni narimnari me i sə ikamo. 4 Trɨni mɨnuə iərmama riti rokeikei mə nərmama tuhəukurən in, ko in rɨpkərkwafə mhə narimnari me sə in ramo. Ikamo narimnari me i, ramasan mə iko ia nəmri nərmama pam ia tɨprənə i pwəh hətə ik.” 5  ✡ Mat 13:55, Wok Me 1:14(Piəvi Iesu me həni iamɨnhi irə tɨ nəri nə mə irəha mwi həpkɨni mhə nɨpərhienien irə.)

6  ✡ Jon 2:4Ro pen Iesu rɨni pen tɨ nirəha i mə, “Nəpɨn səiou rɨpkuvehe mhə ihi, mətə nəpɨn səkɨmiaha rauvehe ia nəpɨn me. 7  ✡ Jon 15:18Nərmama ia tɨprənə i ko həpkəmwəki mhə kɨmiaha, mətə irəha kamhəmwəki iou, tɨ nəri nə mə iakaməɡkiari ia nirəha, mamɨni mə noien me səvənraha hərəha. 8 Ramasan mə kɨmiaha hiəutə mhəuvən ia nəveɡɨnien asori. Mətə iou tapkevən mhə ia nəveɡɨnien asori nəha, tɨ nəri nə mə nəpɨn səiou rɨpkuvehe mhə ihi.” 9 Iesu rɨni pam nəɡkiariien i, nənə mamo a ia tənə Kalili.

10 Mətə nəpɨn piəvni me həuvəutə raka mhəuvavən ia nəveɡɨnien asori, in mwi rutə mevən, mɨpkavən irapw mhə mətə ravən afafa. 11  ✡ Jon 11:56Nəmə asori me səvəi nəkur Isrel kamhətui in ia nəveɡɨnien asori, mamhəni mə, “In pəku?”

12 Nənə nərmama kamhəsiwən mamhəɡkiari pɨk ia Iesu. Nepwɨn həni mə, “In iəmə amasan.” Nepwɨn mwi həni mə, “Rekəm. In rameikuə ia nərmama.” 13  ✡ Jon 9:22, 12:42, Jon 19:38, 20:19Mətə iərmama riti riwən rɨni irapw Iesu ia nəmri nərmama, tɨ nəri nə mə irəha həhekɨr nəmə asori me səvəi nəkur Isrel.

14 Nəpɨn nəha kamo nəveɡɨnien asori irə ruvehi nəfwakiien riti. Ia kurkwai nəfwakiien nəha Iesu rutə mevən ia nimwə səvəi Kumwesən, mɨnamahatən nərmama me. 15  ✡ Mat 13:54, Luk 2:47Ro iamɨnhi irə nəmə asori me səvəi nəkur Isrel hərkərinari, mhəni mə, “Rəfo iəmə i rukurən amasan narimnari me i ia Nəkukuə Ikinan mətə kɨpkahatən raka mhə in?”

16  ✡ Jon 12:49, 14:10Mɨreɡi Iesu rɨni pen tɨ nirəha i mə, “Nəɡkiariien i iakamahatən nərmama me irə rɨpko mhə nəɡkiariien səiou, mətə nəɡkiariien səvəi Iəmə sə rɨnərhi pehe iou iakuvehe. 17 Trɨni mɨnuə iərmama riti rokeikei mə tro nəkwai Kumwesən, in trətə sas nəɡkiariien i iakamahatən nərmama me irə mə ruku pen tɨ Kumwesən uə iakani irapw nəɡkiariien atukw səiou. 18  ✡ Jon 5:44, 8:50Iərmama sə rani irapw nəɡkiariien atukw səvənhi raməmwur mə nərmama tuhəuvehi utə nəɡhɨn. Mətə iərmama sə raməmwur mə nərmama tuhəuvehi utə nəɡhi iəmə sə rɨnərhi pehe in, in nəha iərmama sə rani nɨpərhienien. Ia reri iərmama nəha neikuəien riwən. 19  ✡ Wok Me 7:53, Rom 2:21-24Moses rɨməuvei pehe Loa m kɨmiaha uə rekəm? Ouəh nɨpərhienien, mətə kɨmiaha riti riwən ramesi pen Loa nəha. Rəfo hiaməmwur mə tihousi əpune iou?”

20  ✡ Jon 8:48,52, Jon 10:20Mɨreɡi nərmama me həni mə, “Iəremhə riti ramarə ia niram! Sin raməmwur mə trousi əpune ik?”

21  ✡ Jon 5:16Mɨreɡi Iesu rɨni pen tɨ nirəha i mə, “Iakɨno nɨmtətien kuatia a kɨmiaha pam hiamərkərinari irə. 22  ✡ Lev 12:3, Jen 17:9-13Moses rɨməni pen tukumiaha mə nəpɨn iəkunouihi riti iərman səkɨmiaha ruvehi nəpɨn səvənhi eit kuvehi ninhum min. Nənə tɨ loa nəha nəri auər a mə nəpɨn eit rəmak pen ia Sapat kɨmiaha tihaməuvehi ninhum m nəkwərhakwərha me səkɨmiaha. (Nɨpərhienien rɨpko mhə Moses rɨməkupwən mo noien nəha, mətə kaha kupwən me haməkupwən mho.) 23  ✡ Jon 5:8-10,16Mə kɨmiaha hiaməuvehi ninhum m iəkunouihi ia Sapat kamo hiərui loa səvəi Moses, rəfo niemaha raməpi kɨmiaha tɨ nəri nə mə ia Sapat iakɨno iərman riti nɨpwran me pam ruvehe məsanɨn? 24  ✡ Lev 19:15, Aes 11:3-4, Jon 8:15Kɨmiaha tihəpwəh nəkiriien nari ia noien i sə hiamətoni əpa, mətə tihaməkeikei mhəkiri nari ia noien sə ratukwatukw.”

25  ✡ Jon 5:18Ro iamɨnhi irə nəkur Jerusalem me nepwɨn həni mə, “Rosi iəmə i in i nəmə asori me kamhəmwur mə tuhousi əpune uə? 26 Hətoni ro in raməɡkiari ia nəmri nərmama me pam, mətə irəha həpkɨnise mhə in. Rosi nəmə asori me həukurən pərhien mə iəmə i in Kristo uə? 27  ✡ Jon 7:41, 9:29Mətə kɨtaha səukurən kwopun sə iəmə i ruku pen ikɨn. Nəpɨn iəmə nəha Kristo trier pehe, iərmama riti trɨpkukurən mhə kwopun ruku pen ikɨn.”

28  ✡ Mat 11:27, Jon 8:55Ro iamɨnhi irə nəpɨn Iesu ramahatən nərmama ia nimwə səvəi Kumwesən, in rəkwein əpwəmwɨs, mɨni mə, “Rerɨmiaha ramrhi mə hiəukurən iou, mhəukurən mwi kwopun iakuku pen ikɨn, mətə kɨmiaha hiəreirei. Iou iapkuvehe mhə ia nətərɨɡien atukw səiou. Iəmə sə rɨnərhi pehe iou iakuvehe in pərhien. Kɨmiaha hiəreirei in. 29 Iou iakukurən in, tɨ nəri nə mə iakuku pen irə, nənə in rərhi pehe iou iakuvehe.”

30  ✡ Jon 7:44, 8:20, Jon 13:1Ro iamɨnhi irə nəmə asori me kamhəmwur mə tuhəkwtəmhiri Iesu, mətə iərmama riti riwən rəkwtəmhiri in tɨ nəri nə mə nəpɨn səvənhi rɨpkuvehe mhə ihi. 31  ✡ Jon 2:23, 8:30, Jon 10:42, 11:45, Jon 12:11,42Mətə nərmama həpɨk ia kwopun nəha həni nɨpərhienien ia Iesu, mamhəni mə, “Nəpɨn iəmə nəha Kristo trier pehe, in trəpwəh noien nɨmtətien me rɨpɨk mwi məpi raka səməme iəmə i rɨno.”

32 Farisi me həreɡi nərmama me kamhəsiwən mamhəni narimnari me i ia Iesu. Ro pen irəha mɨne pris asori me hərhi pen iotukwininari me nepwɨn həuvən mə tuhəkwtəmhiri in.

33  ✡ Jon 13:33Ia nəpɨn nəha Iesu rɨni mə, “Takarə nəpɨn ouihi a kɨtaha m kɨmiaha nənə mevən tɨ Iəmə sə rɨnərhi pehe iou iakuvehe. 34  ✡ Jon 8:21, 13:36, Jon 17:24Kɨmiaha tihətui iou, mhəpwəh nətoniien iou, tɨ nəri nə mə kwopun takarə ikɨn ko kɨmiaha hiəpkəuvən mhə ikɨn.”

35 Ro iamɨnhi irə nəmə asori me səvəi nəkur Isrel həɡkiari mɨnraha me, mamhəni mə, “In nəha təkwtəkwuni iəmə i trevən pəku səpwəh nətoniien in? Rosi trevən ia tənəmtənə me ia kwopun me nəha nəkur Isrel kamharə ikɨn irəha nəkur Kris, mahatən nəkur Kris uə? 36 In rɨni iamɨnhi irə mə, ‘Kɨmiaha tihətui iou, mhəpwəh nətoniien iou. Kwopun takarə ikɨn ko kɨmiaha hiəpkəuvən mhə ikɨn.’ ?Nəɡkiariien nəha nɨpwran rəfo irə?”

37  ✡ Lev 23:36, Aes 55:1, Jon 4:10,14Nəpɨn sampam səvəi nəveɡɨnien asori nəha, in nə nəpɨn sə rasori ia nəpɨn me nepwɨn, Iesu rɨskəmter, məkwein əpwəmwɨs, mɨni mə, “Trɨni mɨnuə kɨmiaha riti rəkwakwa, uvehe tukw iou, mənɨmwi. 38  ✡ Aes 58:11, Sek 14:8Iərmama sə rani nɨpərhienien ia nirak, Nəkukuə Ikinan ruvəni raka iamɨnhi irə mɨnuə nui sə rauvei pen nɨmɨruien trier fwe ia rerɨn maiu rəmwhen ia nui arɨs me.” 39  ✡ Jon 16:7, 20:22, Wok Me 2:4Iesu rɨni nəɡkiariien i maməɡkiari ia Nənɨmwɨn Ikinan. In i Nənɨmwɨn sə nərmama səməme kamhəni nɨpərhienien ia Iesu tuhəuvehi. Mətə ia nəpɨn nəha kəpwəh ihi nuvei penien Nənɨmwɨn nəha mɨnraha, tɨ nəri nə mə kɨpkuvehi utə mhə ihi Iesu rɨrərɨɡ pen fwe ia neiai.

40  ✡ Jon 6:14Nəpɨn irəha həreɡi nəɡkiariien me nəha, nərmama nepwɨn həni mə, “Nɨpərhienien iəmə i in profet nəha kɨməni mə truvehe.”

41  ✡ Jon 1:46, 4:29Nepwɨn həni mə, “In i Kristo.” Mətə nepwɨn həni mə, “Rekəm. Iəmə nəha Kristo trɨpkuku pen mhə ia tənə Kalili. 42  ✡ Sam 89:3-4, Maeka 5:2, Mat 2:5-6Nəkukuə Ikinan rɨni mə Kristo truku pen ia kwənəkwus səvəi Kiɡ Tevɨt. In trətui ia Petlehem, rukwənu səvəi Kiɡ Tevɨt ia tənə Jutia.” 43  ✡ Jon 9:16Ro iamɨnhi irə nərmama me nəha həuai irəha me tɨ Iesu. 44  ✡ Jon 7:30Nepwɨn hokeikei mə tuhəkwtəmhiri in, mətə iərmama riti riwən rəkwtəmhiri.

45  ✡ Jon 7:32Ia nəpɨn nəha iotukwininari me nəha hərərɨɡ mhəuvehe tɨ pris asori me mɨne Farisi me, nənə nəmə asori me i həres pen irəha i mə, “Rəfo kɨmiaha hiəpwəh nuvehiien Iesu mhəuvehi mhəuvehe?”

46  ✡ Mak 1:22Mɨreɡi iotukwininari me həni mə, “Kɨmaha iahəpkreɡi raka mhə iərmama riti raməɡkiari rəmwhen ia iəmə nəha.”

47 Mɨreɡi Farisi me həni pen tɨ nirəha i mə, “Rosi in reikuə ia kɨmiaha, mo kɨmiaha mwi hiəruei uə? 48  ✡ Jon 12:42Rəfo? Kɨmiaha hiətoni iəmə asori riti səkɨtaha uə Farisi riti rɨni nɨpərhienien irə? Rekəm! 49 Mətə nərmama me nəha səməme kamhəkurirə in həreirei Loa səvəi Moses. Ro pen Kumwesən raməkwein ərəha ia nirəha.”

50  ✡ Jon 3:1-2Nikotimas, iəmə sə rɨmavən mətə Iesu fwe kupwən, in riti ia Farisi me i. In rɨni pen tɨ nirəha i mə, 51  ✡ Dut 1:16“Loa səkɨtaha raməfni irə? Ko kɨtaha səkiri iərmama riti mə noien səvənhi rərha mətə səpkukupwən mhə mhəreɡi nəɡkiariien səvənhi, mhətui nəfe noien in ramo?”

52  ✡ Jon 7:41-42Mɨreɡi irəha həni mə, “Rosi ik mwi ik iəmə Kalili uə? Əvsini Nəkukuə Ikinan mətoni ro mə profet riti trɨpkutə mhə fwe tənə Kalili.”

53 Nərmama havən kɨrkɨri, mamhəuvən fwe imwənraha me.